OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA
DLA KLASY V
dopuszczający
- poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej umożliwia osiąganie celów polonistycznych
- uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności
dostateczny
- poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających
z podstawy programowej - uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej
dobry
- uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania
i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne
bardzo dobry
- uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów
w nowych sytuacjach
celujący
- uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających
z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
- I. Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
- skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób, rozumie ogólny sens słuchanych utworów, rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów
- wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, rozpoznaje proste intencje nadawcy
- reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą)
CZYTANIE
- identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji
- rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, przeprosiny, zaproszenie
- wskazuje najważniejsze informacje w odpowiednich fragmentach przeczytanego tekstu, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost
- odczytuje informacje zamieszczone na przykład w słowniczku przy tekście, przy obrazie
- rozumie ogólny sens czytanych utworów
- czyta teksty płynnie, stara się czytać je poprawnie pod względem artykulacyjnym
- stara się poprawnie akcentować wyrazy
- samodzielnie lub z niewielką pomocą nauczyciela lub uczniów wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, posługuje się akapitami
- rozpoznaje następujące formy wypowiedzi: życzenia, ogłoszenie, instrukcję, przepis
- wybiera najważniejsze informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
DOCIERANIE DO INFORMACJI – SAMOKSZTAŁCENIE
- wie, jakiego typu informacje znajdują się w słowniku ortograficznym, słowniku wyrazów bliskoznacznych i poprawnej polszczyzny
- potrafi sprawdzać pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym
- pod kierunkiem nauczyciela odszukuje wyrazy w słowniku wyrazów bliskoznacznych
i sprawdza użycie związków w słowniku poprawnej polszczyzny
ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY
- mówi o swoich reakcjach czytelniczych
- dostrzega zabiegi stylistyczne w utworach literackich, w tym funkcję obrazowania poetyckiego w liryce
- z pomocą nauczyciela wskazuje apostrofę, powtórzenia, zdrobnienia, obrazy poetyckie, uosobienie, ożywienie, wyraz dźwiękonaśladowczy
- zna pojęcia: autor, adresat i bohater wiersza
- odróżnia teksty użytkowe od literackich
- odróżnia utwory pisane wierszem i prozą
- krótko mówi o wybranych elementach świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: bohater, akcja, wątek, fabuła, wie, czym jest punkt kulminacyjny
- rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator)
- rozpoznaje na znanych z lekcji tekstach mit, bajkę, przypowieść i nowelę, podaje
z pomocą nauczyciela ich główne cechy - zna pojęcie morał, wyjaśnia go z pomocą nauczyciela
- zna pojęcia: wers, zwrotka, rym, refren, rytm
- wyodrębnia słuchowisko, plakat społeczny, przedstawienie i film spośród innych przekazów
i tekstów kultury - przypisuje podstawowe cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość
- z pomocą nauczyciela podejmuje próby odczytania sensu metaforycznego utworów
- Tworzenie wypowiedzi
MÓWIENIE
- nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem, stosuje się do podstawowych reguł grzecznościowych właściwych podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem
- odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do typowej sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie
- formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym, stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym
- mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu
- wypowiada komunikaty zawierające proste informacje
- wyraża wprost swoje intencje
- w kilku zdaniach opisuje obraz, ilustrację, plakat oraz przedmiot, miejsce, postać, zwierzę itp.
- wygłasza tekst utworu z pamięci
- posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)
- stara się poprawnie wymawiać i akcentować wyrazy
- składa skonwencjonalizowane życzenia, tworzy w punktach krótką wypowiedź
o cechach instrukcji, np. zasady gry
PISANIE
- stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu, dwukropek przy wyliczeniu, przecinek, myślnik w zapisie dialogu; dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu
- poprawnie zapisuje głoski miękkie
- zna i próbuje stosować podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó–u, rz–ż, ch–h
- zna podstawowe zasady dotyczące pisowni nie z rzeczownikami, przymiotnikami, przysłówkami, liczebnikami i czasownikami
- odróżnia nazwy własne od pospolitych i stara się stosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą
- zna i próbuje stosować podstawowe zasady układu graficznego listu oficjalnego, wywiadu, ramowego i szczegółowego planu wypowiedzi, ogłoszenia, zaproszenia, instrukcji, przepisu kulinarnego, dziennika, pamiętnika, notatki, streszczenia
- z pomocą nauczyciela zapisuje list oficjalny, wywiad, plan ramowy i szczegółowy, ogłoszenie, zaproszenie, instrukcję, przepis kulinarny, kartki z dziennika i pamiętnika, notatkę i streszczenie
- pisze krótkie opowiadanie odtwórcze i twórcze, dba o następstwo zdarzeń
- tworzy kilkuzdaniowy opis obrazu, rzeźby i plakatu
- stara się stosować akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi
- stara się, by wypowiedzi były czytelne
- konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logicznym, stara się, by były one poprawne pod względem językowym
- przepisuje cytat w cudzysłowie
III. Kształcenie językowe
Zna podstawową wiedzę językową w zakresie:
- słownictwa (np. rozpoznaje zdrobnienia, potrafi dobrać parami wyrazy bliskoznaczne, stara się tworzyć poprawne związki wyrazowe)
- składni – konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu, rozróżnia zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, złożone i równoważnik zdania, wskazuje podmiot i orzeczenie w typowym zdaniu, zna wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające, neutralne i wykrzyknikowe, wskazuje w zdaniu wyrazy, które łączą się ze sobą, rozpoznaje określenia rzeczownika i czasownika
- fleksji – odmienia według wzoru lub z niewielką pomcą nauczyciela rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, potrafi podać przykłady zaimków, wskazuje czasowniki w różnych czasach, trybach, rzeczowniki własne i pospolite, przymiotniki, przysłówki i zaimki w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy, oddziela temat od końcówki
w wyrazach znanych z lekcji, stopniuje przymiotniki i przysłówki, odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych, rozpoznaje formy nieosobowe czasownika (bezokolicznik, formy zakończone na -no,
-to), przyimek, partykułę i wykrzyknik - fonetyki – zna alfabet, odróżnia głoskę od litery, z pomocą nauczyciela dzieli głoski na twarde i miękkie, dźwięczne i bezdźwięczne, podaje przykłady głosek ustnych
i nosowych, dzieli wyrazy znane z lekcji na głoski, dzieli wyrazy litery i sylaby, zna podstawowe reguły akcentowania wyrazów w języku polskim, stara się je stosować
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:
- I. Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
- słucha innych ze zrozumieniem, uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada
- wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę
w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów - powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, formułuje pytania
CZYTANIE
- identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w omawianych w klasie tekstach literackich oraz sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia
- rozpoznaje dosłowne intencje nadawcy
- przytacza informacje z odpowiednich fragmentów przeczytanego tekstu, zwłaszcza
w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost - określa temat i główną myśl tekstu, zwłaszcza na poziomie dosłownym
- czyta teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym
- poprawnie akcentuje i artykułuje większość wyrazów, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów
- w prostych tekstach oddziela fakty od opinii
- wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, posługuje się akapitami
- rozpoznaje cechy życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu
- wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
- wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
DOCIERANIE DO INFORMACJI – SAMOKSZTAŁCENIE
- sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym
- potrafi wybrać odpowiednie informacje ze słownika wyrazów bliskoznacznych, słownika poprawnej polszczyzny, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych
ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY
- nazywa swoje reakcje czytelnicze
- nazywa zabiegi stylistyczne w utworach literackich: apostrofa, powtórzenia, zdrobnienie, uosobienie, ożywienie, podmiot liryczny, (także zbiorowy), wyraz dźwiękonaśladowczy
- z niewielką pomocą nauczyciela odróżnia autora, adresata i bohatera wiersza
- dostrzega funkcję obrazowania poetyckiego w liryce
- dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) i użytkowe
- określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: wątek, akcja, fabuła, punkt kulminacyjny
- rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator), rozpoznaje narratora pierwszo-
i trzecioosobowego - wskazuje cechy mitu, bajki, przypowieści i noweli w utworze
- samodzielnie cytuje morał bajki i sens przypowieści
- rozpoznaje elementy rytmu: wers, zwrotkę, rym, refren
- wyodrębnia słuchowisko, plakat społeczny, przedstawienie i film spośród innych przekazów
i tekstów kultury, odczytuje je na poziomie dosłownym - zna pojęcia: gra aktorska, reżyser, adaptacja, ekranizacja, a także odmiany filmu
- przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość
- opowiada, streszcza przeczytane teksty, odczytuje sens omawianych utworów na poziomie metaforycznym
- II. Tworzenie wypowiedzi
MÓWIENIE
- świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej, stosując się do reguł grzecznościowych; używa odpowiednich konstrukcji składniowych (np. trybu przypuszczającego lub zdań pytających) podczas rozmowy z osobą dorosłą
i rówieśnikiem, a także w różnych sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych - w typowych sytuacjach dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące
- formułuje pytania otwarte
- udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych
- wypowiada się w logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane
z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą, filmem itp. - wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, zdaje relację z wydarzenia
- opisuje obraz, ilustrację, plakat oraz przedmiot, miejsce, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni; krótko, ale w sposób uporządkowany opisuje postać, zwierzę, przedmiot itp.
- recytuje utwory poetyckie, oddając jego ogólny nastrój i sens
- stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych
- składa życzenia, tworzy krótką wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry
- wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym
- dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, z reguły stosuje poprawne związki wyrazowe
- posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)
PISANIE
- stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu, najczęściej stosuje podstawowe reguły interpunkcyjne dotyczące używania przecinka (np. przecinek przy wymienianiu) i dwukropka, myślnika w zapisie dialogu; dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu
- poprawnie zapisuje głoski miękkie, zna i najczęściej stosuje podstawowe zasady dotyczące pisowni ó–u, rz–ż, ch–h, pisowni nie z rzeczownikami, przymiotnikami, przysłówkami, liczebnikami i czasownikami, cząstki -by z czasownikami
- potrafi wymienić najważniejsze wyjątki od poznanych reguł ortograficznych
- odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą
- zna i stosuje podstawowe zasady układu graficznego listu oficjalnego, wywiadu, ramowego i szczegółowego planu wypowiedzi, ogłoszenia, zaproszenia, instrukcji, przepisu kulinarnego, dziennika, pamiętnika notatki, streszczenia
- zapisuje, uzwględniając większość niezbędnych elementów, krótki list oficjalny, kilkuzdaniowy wywiad, plan ramowy i (z pomocą nauczyciela) szczegółowy, ogłoszenie, zaproszenie, instrukcję, przepis kulinarny, kartkę z dziennika i pamiętnika, notatkę (np. w tabeli) i proste krótkie streszczenie
- układa opowiadanie odtwórcze i twórcze, zachowując właściwą kolejność zdarzeń, wprowadza podstawowe elementy opisu świata przedstawionego
- tworzy na ogół poprawny opis obrazu, rzeźby i plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni
- stosuje co najmniej trzy akapity jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi (wstęp, rozwinięcie, zakończenie)
- na ogół zachowuje estetykę zapisu wypowiedzi
- konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym
- używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych
- w zależności od adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące
- udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych
- stara się dostrzegać błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawiać
- wyszukuje cytaty i zapisuje je w cudzysłowie
III. Kształcenie językowe
W typowych sytuacjach stosuje wiedzę językową w zakresie:
- słownictwa – wykorzystuje zdrobnienia, wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne
w tworzonym tekście, tworzy poprawne związki wyrazowe - składni – rozpoznaje i konstruuje zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone i równoważniki zdań, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych; neutralnych, wskazuje podmiot i orzeczenie, łączy w związki wyrazowe wyrazy w zdaniu, rozpoznaje określenia rzeczownika i czasownika, konstruuje wykres zdania pojedynczego
- fleksji – rozpoznaje i odmienia typowe rzeczowniki (własne, pospolite), czasowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki, określa formę gramatyczną czasowników w różnych czasach, trybach, rozpoznaje na typowych przykładach typy liczebników, podaje przykłady zaimków i wyjaśnia ich funkcję, oddziela temat od końcówki w typowych wyrazach odmiennych, stopniuje przymiotniki i przysłówki, używa przyimków do określenia relacji czasowych i przestrzennych; poprawnie zapisuje czasowniki z cząstką -by, rozpoznaje formy nieosobowe czasownika (bezokolicznik, formy zakończone na
-no, -to), stosuje wykrzykniki i partykuły, rozpoznaje zaimki w tekście) - fonetyki – zna alfabet, wyjaśnia różnicę między głoską a literą, dzieli wyrazy na głoski, litery i sylaby, dzieli głoski na twarde i miękkie, dźwięczne i bezdźwięczne, ustne
i nosowe, potrafi je nazywać, wykorzystuje wiedzę na temat rozbieżności między mową a pismem do poprawnego zapisywania wyrazów, zna i stosuje podstawowe reguły akcentowania wyrazów w języku polskim, stara się je stosować
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:
- I. Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
- koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza odtwarzanych utworów
- wybiera potrzebne informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy notatkę w formie tabeli, schematu, punktów, kilkuzdaniowej wypowiedzi, rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów
- odróżnia informacje ważne od mniej ważnych
- na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: pisze plan, formułuje pytania
- właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu
- odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich
CZYTANIE
- krótko charakteryzuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w tekstach literackich oraz identyfikuje nadawcę i odbiorcę w sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia
- rozpoznaje dosłowne i symboliczne intencje nadawcy
- przytacza informacje zawarte w tekście, wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio
- oddziela informacje ważne od drugorzędnych, fakt od opinii
- omawia temat i główną myśl na poziomie dosłownym, formułuje ogólne wnioski, próbuje omówić je na poziomie przenośnym
- czyta teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, stara się interpretować je głosowo
- głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji, akcentowania
i intonacji - wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie i rozumie ich funkcję, posługuje się akapitami
- wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach, listach oficjalnych, dziennikach, pamiętnikach, relacjach
- wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
- wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi
DOCIERANIE DO INFORMACJI – SAMOKSZTAŁCENIE
- w razie potrzeby sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym
- wybiera informacje z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych
- samodzielnie korzysta ze słowników wyrazów bliskoznacznych i poprawnej polszczyzny
ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY
- nazywa i uzasadnia swoje reakcje czytelnicze
- odnajduje w omawianych tekstach apostrofy, powtórzenia, zdrobnienia, uosobienia, ożywienia, obrazy poetyckie, wyrazy dźwiękonaśladowcze i objaśnia ich znaczenie
- rozpoznaje autora, adresata i bohatera wiersza
- wskazuje obrazy poetyckie w liryce i rozumie ich funkcję
- wskazuje cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe
- analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: narrator, akcja, fabuła, wątek, punkt kulminacyjny
- rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator), rozpoznaje narratora pierwszo-
i trzecioosobowego - identyfikuje mit, bajkę, przypowieść i nowelę, wskazuje ich cechy
- przytacza i parafrazuje morał bajki, odczytuje przesłanie utworu, np. przypowieści
- rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, refrenu
- wyodrębnia słuchowisko, plakat społeczny, przedstawienie i film spośród innych przekazów
i tekstów kultury, omawia je na poziomie dosłownym i probuje je zinterpretować - używa pojęć: gra aktorska, reżyser, adaptacja, ekranizacja, kadr, ujęcie, a także zna odmiany filmu, wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odróżnia różne gatunki filmowe
- charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość
- odczytuje sens analizowanych utworów na poziomie semantycznym (dosłownym),
a z niewielką pomocą nauczyciela – na poziomie przenośnym - wskazuje neologizmy w tekście
- II. Tworzenie wypowiedzi
MÓWIENIE
- przedstawia własne, logiczne zdanie w rozmowie, stosując się do reguł grzecznościowych; używa odpowiednich konstrukcji składniowych (np. trybu przypuszczającego lub zdań pytających) podczas rozmowy z osobą dorosłą
i rówieśnikiem, a także w różnych sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych - dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie w typowych sytuacjach dobiera różne rodzaje wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, świadomie dobiera intonację zdaniową
- udziela odpowiedzi w formie krótkiej, sensownej wypowiedzi
- łączy za pomocą odpowiednich spójników i przyimków współrzędne i podrzędne związki wyrazowe w zdaniu
- wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń
- stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, przysłówka, liczebnika i czasownika
- gromadzi wyrazy określające i nazywające na przykład cechy wyglądu i charakteru
- wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe
- aktywnie uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami
- w sposób logiczny i uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, przedmot, obraz, ilustrację, plakat, stosując właściwe tematowi słownictwo oraz słownictwo służące do formułowania ocen, opinii, emocji i uczuć
- wygłasza z pamięci teksty poetyckie, posługując się pauzą, barwą głosu
- świadomie posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)
- stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń
- składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry
- odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od metaforycznych i objaśnia znaczenia metaforyczne
- dobiera i stosuje w swoich wypowiedziach wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne oraz poprawne związki wyrazowe
PISANIE
- bezbłędnie stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu, stosuje w większości typowych sytuacji w swoich pracach podstawowe reguły interpunkcyjne dotyczące przecinka (np. przecinek przy wymienianiu oraz przed wybranymi zaimkami), dwukropka, myślnika; dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu
- poprawnie zapisuje głoski miękkie, zna i stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó–u, rz–ż, ch–h, nie z różnymi częściami mowy, -by z czasownikami
i interpunkcji oraz potrafi je zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach neutralnych i zdrobnieniach) - zna i stosuje wyjątki od poznanych reguł ortograficznych
- odróżnia nazwy własne od pospolitych i stosuje odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą
- zna i stosuje zasady układu graficznego listu oficjalnego, wywiadu, ramowego
i szczegółowego planu wypowiedzi, ogłoszenia, zaproszenia, instrukcji, przepisu kulinarnego, dziennika, pamiętnika, notatki, streszczenia - zapisuje, uwzględniając wszystkie niezbędne elementy, list oficjalny, wywiad, plan ramowy i szczegółowy, ogłoszenie, zaproszenie, instrukcję, przepis kulinarny, kartkę
z dziennika i pamiętnika, notatkę (w różnych formach) i streszczenie - układa spójne, uporządkowane pod względem chronologicznym poprawnie skomponowane opowiadanie odtwórcze/twórcze, stara się, aby były one wierne utworowi / pomysłowe, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki, przyimki i wyrażenia przyimkowe; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń, wprowadza dialog, a także elementy innych form wypowiedzi, np. opis
- stosuje akapity jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi
- w sposób uporządkowany opisuje obraz, ilustrację, plakat, rzeźbę, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć
- zachowuje estetykę zapisu wypowiedzi
- w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników i przyimków współrzędne i podrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji
- w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, liczebnika i czasownika we wszystkich trybach
- w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy na przykład charakteru na podstawie zachowań i postaw
- dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia
- sprawnie wyszukuje cytaty, zapisuje je w cudzysłowie i wprowadza do swojego tekstu
III. Kształcenie językowe
Umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:
- słownictwa – wzbogaca tworzony tekst na przykład zdrobnieniami, wyrazami bliskoznacznymi, przeciwstawnymi, związkami frazeologicznymi
- składni – rozpoznaje i stosuje różnorodne typy zdań: pojedynczych i złożonych oraz równoważniki; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, neutralnych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; wskazuje podmiot i orzeczenie, buduje spójne zdania pojedyncze, w których poprawnie łączy w związki wszystkie wyrazy; wzbogaca zdania, dodając przydawki, dopełnienia
i okoliczniki; poprawnie rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu, tworząc wykres zdania pojedynczego, stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji - fleksji – rozpoznaje i poprawnie odmienia typowe rzeczowniki (własne, pospolite, konkretne, abstrakcyjne), czasowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki i określa ich formę, rozpoznaje czasy i typy liczebników, rozpoznaje formy nieosobowe czasownika (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to), wskazuje zaimki w tekście, podaje ich przykłady, wyjaśnia ich funkcję i stosuje je w celu uniknięcia powtórzeń, poprawnie używa krótszych i dłuższych form zaimków, używa odmiennych części mowy w poprawnych formach
- fonetyki – stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazów na litery, głoski i sylaby,
a także różnic między pisownią i wymową w poprawnym ich zapisie, bezbłędnie dzieli głoski na ustne, nosowe, twarde, miękkie, dźwięczne, bezdźwięczne, dzieli na głoski wyrazy ze spółgłoskami miękkimi, zna i stosuje reguły akcentowania wyrazów w języku polskim
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:
- Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
- przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi
- samodzielnie i krytycznie wybiera różnorodne informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy notatkę w formie dostosowanej do potrzeb (np. plan, tabela, schemat, kilkuzdaniowa wypowiedź), rozpoznaje nastrój i nazywa intencje nadawcy komunikatu
- odczytuje i omawia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich
- wyraża spójne zdanie na temat wysłuchanego komunikatu
CZYTANIE
- charakteryzuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w tekstach literackich oraz identyfikuje nadawcę i odbiorcę w sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia
- wyjaśnia dosłowne i symboliczne intencje nadawcy
- przytacza i wyjaśnia informacje w tekście, wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi na przykład opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą
- oddziela informacje ważne od drugorzędnych, fakty od opinii i wykorzystuje je
w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych, dokonuje selekcji materiału na podstawie faktów i opinii zawartych w tekście - szczegółowo omawia temat i główną myśl tekstu na poziomie dosłownym i przenośnym
- czyta teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, interpretuje je głosowo, zwracając uwagę na przykład na wyrażane emocje i interpunkcję
- głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu; poprawnie akcentuje wyrazy, również te, które
w języku polskim akcentuje się nietypowo - ma świadomość konstrukcji wypowiedzi, rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
- świadomie posługuje się akapitami w celu oddzielania od siebie poszczególnych zagadnień
- płynnie oddziela fakty od opinii w dłuższych tekstach
- wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach, listach oficjalnych, dziennikach i pamiętnikach
- odczytuje i twórczo wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce
- wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
DOCIERANIE DO INFORMACJI – SAMOKSZTAŁCENIE
- systematycznie korzysta ze słownika ortograficznego
- wybiera informacje wyrażone pośrednio w różnych źródłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źródłami
- świadomie używa słowników wyrazów bliskoznacznych i poprawnej polszczyzny w celu wzbogacenia warstwy językowej tekstu
ALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY
- swobodnie opowiada o swoich reakcjach czytelniczych, nazywa je, uzasadnia; ocenia
i opisuje utwór, konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami - odnajduje w utworze poetyckim apostrofy, powtórzenia, zdrobnienia, uosobienia, ożywienia, obrazy poetyckie, wyrazy dźwiękonaśladowcze, objaśnia ich funkcję
i znaczenie przenośne - rozpoznaje autora, adresata i bohatera wiersza, nie utożsamiając ich ze sobą; wykorzystuje wiedzę na temat podmiotu lirycznego, adresata i bohatera wiersza do interpretacji utworu
- szczegółowo omawia obrazy poetyckie w wierszu i ich funkcję w utworze
- szczegółowo omawia cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe
- objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim
- identyfikuje mit, bajkę, przypowieść i nowelę, szczegółowo omawia ich cechy
- rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator), rozpoznaje narratora trzecioosobowego i dostrzega różnice między narracją pierwszo- i trzecioosobową
- objaśnia morał bajki na poziomie metaforycznym, samodzielnie odczytuje przesłanie utworu, np. przypowieści
- rozumie funkcję: wersu, zwrotki, rymu, refrenu w ukształtowaniu brzmieniowej warstwy tekstu
- wyodrębnia słuchowisko, plakat społeczny, przedstawienie i film spośród innych przekazów
i tekstów kultury, interpretuje je na poziomie dosłownym i przenośnym - funkcjonalnie używa w swoich wypowiedziach pojęć z zakresu filmu i radia, m.in. gra aktorska, reżyser, scenariusz, adaptacja (filmowa, muzyczna, radiowa itd.), ekranizacja, kadr, ujęcie, słuchowisko; wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych słuchowiska
i różne gatunki filmowe - charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do różnych wartości, konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami i doświadczeniami innych bohaterów literackich
- samodzielnie odczytuje sens utworów na poziomie dosłownym i przenośnym
- rozumie pojęcie neologizm, wskazuje neologizmy w tekście, rozumie zasady ich tworzenia
- Tworzenie wypowiedzi
MÓWIENIE
- uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych, świadomie używa odpowiednich konstrukcji składniowych (np. trybu przypuszczającego lub zdań pytających) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem, a także w różnorodnych sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych
- dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające
i rozkazujące - rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego
- udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym
i stylistycznym, świadomie dobiera intonację zdaniową, - poprawnie stosuje formy czasownika w różnych trybach, w zależności od kontekstu
i adresata wypowiedzi - w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje poprawny język, bogate słownictwo oraz frazeologizmy związane z omawianą tematyką
- w sposób przemyślany i uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując bogate i właściwe tematowi słownictwo oraz słownictwo służące do formułowania ocen, opinii, emocji i uczuć
- zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści wygłaszanych z pamięci lub recytowanych utworów
- interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania
- swobodnie dobiera i stosuje w swoich wypowiedziach wyrazy bliskoznaczne
i przeciwstawne oraz poprawne związki wyrazowe - świadomie wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi
- stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów (również akcentowanych nietypowo) i intonowania wypowiedzeń
- składa pomysłowe życzenia, tworzy precyzyjną wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry
- dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka
PISANIE
- bezbłędnie stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu, systematycznie stosuje poznane reguły interpunkcyjne, stosuje w swoich pracach dwukropek, myślnik, wielokropek, średnik; dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu
- komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji z uwzględnieniem akapitów; płynnie stosuje poznane reguły ortograficzne, zna i stosuje wyjątki od nich
- bezbłędnie odróżnia nazwy własne od pospolitych i bezbłędnie stosuje zasady dotyczące pisowni wielką literą
- pisze bezbłędnie pod względem kompozycyjnym i treściowym list oficjalny, wywiad, ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi, ogłoszenie, zaproszenie, instrukcję, przepis kulinarny, dziennik, pamiętnik, notatkę biograficzną, streszczenie
- zapisuje, uwzględniając wszystkie niezbędne elementy, list oficjalny, wywiad, plan ramowy i szczegółowy, ogłoszenie, zaproszenie, instrukcję, przepis kulinarny, kartkę
z dziennika i pamiętnika, notatkę biograficzną (w różnych formach) i streszczenie, dba
o ciekawą formę swojego tekstu i/lub rzetelność zawartych w nim danych - układa szczegółowe/pomysłowe, wyczerpujące, poprawnie skomponowane opowiadanie odtwórcze/twórcze, list z perspektywy bohatera, list oficjalny, dziennik i pamiętnik, streszcza przeczytane utwory literackie, zachowując porządek chronologiczny
i uwzględniając hierarchię wydarzeń - świadomie wprowadza dialog do opowiadania jako element rozbudowanej kompozycji, wprowadza inne formy wypowiedzi, np. opisu, charakterystyki bezpośredniej, świadomie stara się różnicować język bohaterów i narratora
- w wypowiedziach pisemnych konsekwentnie stosuje akapity jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi (wstęp, rozwinięcie, zakończenie)
- zachowuje estetykę zapisu wypowiedzi, dba, aby zapis jego wypowiedzi ułatwiał odbiorcy jej czytanie
- tworzy szczegółowy, dobrze skomponowany opis obrazu, rzeźby i plakatu, stosując właściwe danej dziedzinie szuki nazewnictwo i słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć
- uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury
- udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym
i stylistycznym - w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje bogate słownictwo, frazeologizmy związane z omawianą tematyką; jego język jest poprawny
- dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, stylistycznym i treściowym
- sprawnie wyszukuje cytaty, zapisuje je w cudzysłowie, szczególnie dba o całkowicie wierny zapis cytatu, potrafi płynnie wprowadzić cytat do własnego tekstu
III. Kształcenie językowe
Sprawnie stosuje i wykorzystuje wiedzę językową w zakresie:
- słownictwa – dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, samodzielnie dobiera zdrobnienia, wyrazy bliskoznaczne, przeciwstawne i frazeologizmy, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej
- składni – swobodnie rozpoznaje różne typy zdań pojedynczych (pytające, oznajmujące, rozkazujące, neutralne, wykrzyknikowe, nierozwinięte, rozwinięte), zdania złożone, równoważniki zdań, wskazuje podmiot i orzeczenie, tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, wzbogaca zdania, dodając przydawki, dopełnienia i okoliczniki, dba o poprawne łączenie wyrazów w związki i interpunkcję wypowiedzeń złożonych)
- fleksji – rozpoznaje i stosuje w wypowiedziach w poprawnych formach odmienne
i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, bezbłędnie określa formę odmiennych części mowy, w tym poprawnie rozpoznaje i odmienia rzeczowniki (własne, pospolite, konkretne, abstrakcyjne), stosuje formy różnych czasów i trybów czasownika, typy liczebnika, zaimki, rozpoznaje formy nieosobowe czasownika (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to), zastępuje rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki i liczebniki odpowiednimi zaimkami, poprawnie stosuje krótsze i dłuższe formy zaimków, wykorzystuje wiedzę o obocznościach w odmianie wyrazów do pisowni poprawnej pod względem ortograficznym - fonetyki – biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je
w poprawnym zapisie wyrazów, stosuje w praktyce wszystkie poznane zasady akcentowania wyrazów
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:
- Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
- odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich
CZYTANIE
- samodzielnie czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur
- wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach biograficznych w tworzeniu własnych, samodzielnych wypowiedzi
- odczytuje głośno i wygłasza z pamięci utwory poetyckie i prozatorskie oraz je interpretuje
DOCIERANIE DO INFORMACJI – SAMOKSZTAŁCENIE
- wybiera i twórczo wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym
- szuka inspiracji do wzbogacenia swoich tekstów w słownikach wyrazów bliskoznacznych i poprawnej polszczyzny
- dba o czystość i poprawność swojej wypowiedzi, korzystając z różnych źródeł: słowników, poradników, audycji radiowych i programów telewizyjnych
ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY
- porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich
- wskazuje elementy mitu, bajki, przypowieści w innych tekstach kultury
- dostrzega różnice między celem programów informacyjnych, rozrywkowych, reklam
- odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość
- II. Tworzenie wypowiedzi
MÓWIENIE
- przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania
- podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury/dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie piątej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur
- interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych
PISANIE
- tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym twórczym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych
- wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi
III. Kształcenie językowe
- świadomie stosuje i twórczo wykorzystuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji
i fonetyki
Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLASY 5.
1.OCENA CELUJĄCA
UCZEŃ SPEŁNIA KRYTERIA OCENY BARDZO DOBREJ, A PONADTO ROZWIĄZUJE ZADANIA ZŁOŻONE, PROBLEMOWE O PODWYŻSZONYM STOPNIU TRUDNOŚCI, LUB JEST LAUREATEM KONKURSÓW MIĘDZYSZKOLNYCH ( I,II,III MIEJSCE) LUB REJONOWYCH, WOJEWÓDZKICH I PONADWOJEWÓDZKICH ( I,II,III MIEJSCE LUB WYRÓŻNIENIE)
2.OCENA BARDZO DOBRA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
UCZEŃ ZNA I POPRAWNIE STOSUJE STRUKTURY ZAWARTE W DZIAŁACH GRAMMAR I VOCABULARY Z PODRĘCZNIKA „LINK DLA KLASY V”, BUDUJE SPÓJNE ZDANIA, STOSUJE SZEROKI ZAKRES SŁOWNICTWA
SŁUCHANIE
POTRAFI ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS TEKSTÓW I ROZMÓW, POTRAFI ZROZUMIEĆ KLUCZOWE INFORMACJE W PROSTYCH TEKSTACH I ROZMOWACH,POTRAFI ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ, POSŁUGUJE SIĘ POPRAWNYM JĘZYKIEM,POPEŁNIAJĄC NIEWIELE BŁĘDÓW,MOŻNA GO ZROZUMIEĆ BEZ TRUDNOŚCI
PISANIE
POTRAFI NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO,PRAWIDŁOWO UŻYWA ZASAD ORTOGRAFICZNYCH.
3.OCENA DOBRA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ WIĘKSZOŚCIĄ POZNANYCH PROSTYCH STRUKTUR JĘZYKOWYCH. POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA W WIĘKSZOŚCI PRZYPADKÓW SPÓJNE,NA OGÓŁ UŻYWA SZEROKIEGO ZAKRESU SŁOWNICTWA ODPOWIEDNIEGO DO ZADANIA.
SŁUCHANIE
POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZROZUMIEĆ WIĘKSZOŚĆ KLUCZOWYCH INFORMACJI,POTRAFI ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
PRZEWAŻNIE POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,POSŁUGUJE SIĘ W MIARĘ POPRAWNYM JĘZYKIEM, POPEŁNIAJĄC NIEKIEDY ZAUWAŻALNE BŁĘDY,MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ BEZ TRUDNOŚCI.
PISANIE
POTRAFI NA OGÓŁ NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO, PRZEWAŻNIE UŻYWA PRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
4.OCENA DOSTATECZNA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ NIEKTÓRYMI POZNANYMI PROSTYMI STRUKTURAMI JĘZYKOWYMI. POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA NIEKIEDY SPÓJNE,CZASAMI UŻYWA ZAKRESU SŁOWNICTWA ODPOWIEDNIEGO DO ZADANIA.
SŁUCHANIE
POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
CZASEM POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ, POSŁUGUJE SIĘ CZĘŚCIOWO POPRAWNYM JĘZYKIEM, ALE POPEŁNIA SPORO ZAUWAŻALNYCH BŁĘDÓW,MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ.
PISANIE
PRÓBUJE NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PROSTE ZDANIA,STRUKTURY I SŁOWNICTWO,UŻYWA CZASEM NIEPRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
5.OCENA DOPUSZCZAJĄCA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ NIEDUŻĄ ILOŚCIĄ POZNANYCH STRUKTUR JĘZYKOWYCH. POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA ALE PRZEWAŻNIE NIESPÓJNE,CZASAMI NIEPOPRAWNIE UŻYWA CODZIENNEGO SŁOWNICTWA.
SŁUCHANIE
POTRAFI OD CZASU DO CZASU ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA, ALE MOŻE POTRZEBOWAĆ POMOCY LUB PODPOWIEDZI.
MÓWIENIE
CZASEM POTRAFI PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ, ALE Z TRUDNOŚCIAMI,POPEŁNIA WIELE ZAUWAŻALNYCH BŁĘDÓW,MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ, ALE Z PEWNĄ TRUDNOŚCIĄ.
PISANIE
MA TRUDNOŚCI Z NAPISANIEM ZADANIA ZAWIERAJĄCEGO PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO,UŻYWA W WIĘKSZOŚCI NIEPRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
UCZEŃ NIE SPEŁNIAJĄCY KRYTERIÓW OCENY DOPUSZCZAJĄCEJ OTRZYMUJE OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ
KLASA V SZKOŁY PODSTAWOWEJ
W procesie oceniania obowiązuje stosowanie zasady kumulowania wymagań (ocenę wyższą otrzymać może uczeń, który spełnia wszystkie wymagania przypisane ocenom niższym)
TEMAT LEKCJI | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom konieczny ocena dopuszczająca | Poziom podstawowy ocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniający ocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Uczeń: · rozumie prosty tekst źródłowy, · odczytuje podstawowe dane kartograficzne, wskazuje na mapie wybrane państwa i regiony, · posługuje się podręcznikiem,
| Uczeń: · podejmuje próby analizy i interpretacji tekstu źródłowego, · z niewielką pomocą nauczyciela umiejscawia wydarzenia w przestrzeni (mapa), · samodzielnie pracuje z podręcznikiem,
| Uczeń: · analizuje i interpretuje teksty źródłowe z niewielką pomocą nauczyciela, · dobrze posługuje się mapą historyczną i planem, poprawnie odczytuje zawarte w nich informacje,
| Uczeń · samodzielnie analizuje i interpretuje teksty źródłowe, · bardzo dobrze posługuje się mapą historyczną i planem, poprawnie odczytuje zawarte w nich informacje, | Uczeń: · rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych (I, II, III miejsce) lub rejonowych, wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie)
| |
1. Czas w historii | Uczeń zna: • sposób mierzenia czasu, którym posługują się ludzie w Europie • wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji • rzymski system zapisywania liczb
Uczeń rozumie: • pojęcia: nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.), wiek (stulecie), historia, tysiąclecie • zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego | Uczeń rozumie: • pojęcia: prehistoria, epoka
Uczeń potrafi: • wyjaśnić, czym historia różni się od prehistorii • wymienić epoki należące do prehistorii i historii • przedstawić ramy chronologiczne epok historycznych | Uczeń rozumie: • pojęcie: chronologia Uczeń potrafi: • wyjaśnić, co oznacza stwierdzenie, że podział na epoki jest umowny | ||
Początki cywilizacji
| |||||
2. Od myśliwych do rolników | Uczeń rozumie: • pojęcie: rewolucja neolityczna Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie obszar Bliskiego Wschodu • porównać koczowniczy tryb życia z osiadłym | Uczeń rozumie: • pojęcia: paleolit (starsza epoka kamienna), neolit (młodsza epoka kamienna), rzemiosło Uczeń potrafi: • wyjaśnić skutki rewolucji neolitycznej | Uczeń zna: • podstawowe zajęcia ludzi epoki paleolitu i neolitu Uczeń potrafi: • wymienić najważniejsze informacje dotyczące warunków życia ludzi w epoce paleolitu i neolitu • wyjaśnić, dlaczego zmiany w sposobie życia ludzi epoki neolitu nazwano rewolucją neolityczną | Uczeń zna: • ramy chronologiczne epoki paleolitu i neolitu Uczeń potrafi: • scharakteryzować epokę paleolitu i neolitu | Uczeń rozumie: • znaczenie rewolucji neolitycznej |
3. Cywilizacje Sumerów, doliny Indusu i Chin | Uczeń zna: • nazwy rzek, nad którymi powstały pierwsze cywilizacje Uczeń rozumie: • pojęcia: Mezopotamia, Żyzny Półksiężyc Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Żyzny Półksiężyc • zlokalizować w czasie i przestrzeni cywilizacje Starożytnego Wschodu (Mezopotamii), cywilizacje nad wielkimi rzekami (Indie i Chiny) | Uczeń rozumie: • pojęcie: pismo obrazkowe Uczeń potrafi: • wymienić wspólne cechy pierwszych cywilizacji | Uczeń rozumie: • pojęcia: społeczeństwo, miasto-państwo Uczeń potrafi: • wymienić osiągnięcia Sumerów | Uczeń rozumie: • pojęcia: cywilizacja, podział pracy Uczeń potrafi: • przedstawić dokonania mieszkańców doliny Indusu oraz Chin | Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w jaki sposób narodziła się cywilizacja Sumerów |
4. Starożytny Egipt | Uczeń rozumie: • pojęcia: państwo, faraon, monarchia Uczeń potrafi: • zlokalizować w czasie i przestrzeni cywilizację starożytnego Egiptu • przedstawić warunki naturalne panujące w Egipcie • rozpoznać starożytne pismo egipskie | Uczeń zna: • system sprawowania władzy w Egipcie • organizację społeczeństwa w starożytnym Egipcie • rodzaje pisma stosowane w starożytnym Egipcie Uczeń rozumie: • pojęcia: pisarz, hieroglify, papirus Uczeń potrafi: • umiejscowić w czasie istnienie monarchii w Egipcie • wytłumaczyć, co oznacza stwierdzenie, że Egipt był darem Nilu i jakie znaczenie miała ta rzeka dla starożytnego Egiptu | Uczeń rozumie: • pojęcie: danina • na czym polegała trudność w posługiwaniu się pismem hiero-glificznym Uczeń potrafi: • wymienić uprawnienia faraona • wyjaśnić, jaką rolę w państwie egipskim odgrywali pisarze | Uczeń rozumie: • pojęcia: ustrój, wezyr, prowincja • z czego wynikała i na czym polegała nieograniczona władza faraona Uczeń potrafi: • dostrzec zależność między położeniem geograficznym a narodzinami cywilizacji egipskiej • scharakteryzować strukturę społeczeństwa w Egipcie | Uczeń rozumie: • pojęcie: monarchia despotyczna Uczeń potrafi: • scharakteryzować funkcjonowanie państwa egipskiego |
5. Wierzenia starożytnych Egipcjan | Uczeń zna: • głównych bogów starożytnego Egiptu Uczeń rozumie: • pojęcia: politeizm (wielobóstwo), mumia, piramida | Uczeń potrafi: • scharakteryzować system wierzeń w Egipcie | Uczeń rozumie: • pojęcia: balsamowanie, sarkofag Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jaką rolę w wierzeniach Egipcjan odgrywał faraon • opowiedzieć, w jaki sposób faraonowie próbowali zapewnić sobie życie wieczne | Uczeń potrafi: • przedstawić jedną z teorii na temat sposobu, w jaki budowano piramidy • przedstawić wyobrażenia Egipcjan na temat życia pozagrobowego | Uczeń rozumie: • pojęcia: sąd Ozyrysa, tzw. Księga Umarłych Uczeń potrafi: • wymienić etapy procesu mumifikacji zwłok • omówić poszczególne etapy sądu Ozyrysa nad duszą zmarłego Egipcjanina |
6. Starożytny Izrael | Uczeń zna: • postacie: Abrahama, Dawida, Salomona Uczeń rozumie: • pojęcia: Biblia, monoteizm (jedynobóstwo), Stary Testament, Nowy Testament, judaizm, Dekalog Uczeń potrafi: • wyjaśnić różnicę między monoteizmem a politeizmem • wskazać na mapie Palestynę, królestwo Judy, królestwo Izraela oraz Jerozolimę | Uczeń zna: • symbole judaizmu Uczeń rozumie: • pojęcia: Ziemia Obiecana, Izrael • dwoistość znaczenia słowa Żydzi Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie pierwsze siedziby Żydów • scharakteryzować system wierzeń w starożytnym Izraelu | Uczeń rozumie: • pojęcia: Biblia hebrajska, Tora Uczeń potrafi: • wyjaśnić znaczenie Biblii • podać różnicę między Biblią hebrajską a Biblią chrześcijańską | Uczeń zna: • daty związane z dziejami Żydów Uczeń rozumie: • pojęcie: tzw. niewola babilońska • z czego wynika ostrożność, z jaką historycy podchodzą do Biblii jako źródła historycznego Uczeń potrafi: • ocenić znaczenie Biblii w dziejach ludzkości | Uczeń potrafi: • opowiedzieć o losach narodu żydowskiego |
Starożytna Grecja | |||||
7. Demokracja ateńska | Uczeń zna: • postać: Peryklesa Uczeń rozumie: • pojęcia: polis, demokracja • na czym polegała demokracja ateńska Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie Grecję i Ateny | Uczeń rozumie: • pojęcia: zgromadzenie ludowe, rada pięciuset, sąd ludowy, ostracyzm • na czym polega wyjątkowość demokracji ateńskiej Uczeń potrafi: • umiejscowić w czasie powstanie i rozwój demokracji ateńskiej | Uczeń rozumie: • pojęcia: Hellada, Hellenowie, barbarzyńcy Uczeń potrafi: • scharakteryzować organizację polityczną starożytnej Grecji • przedstawić procedurę ostracyzmu • porównać pozycję mężczyzny, kobiety i niewolnika w społeczeństwie ateńskim | Uczeń zna: • organizację społeczeństwa w Atenach peryklejskich Uczeń rozumie: • dlaczego Grecy nie utworzyli jednego państwa Uczeń potrafi: • scharakteryzować system sprawowania władzy w Atenach peryklejskich • dostrzec różnice między demokracją ateńską a demokracją współczesną | Uczeń potrafi: • scharakteryzować strukturę społeczeństwa Grecji |
8. Mitologia grecka | Uczeń zna: • najważniejszych bogów greckich Uczeń rozumie: • pojęcie: bogowie olimpijscy Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie Olimp • wyjaśnić, jak mieszkańcy Grecji wyobrażali sobie bogów | Uczeń zna: • bohaterów mitów greckich: Prometeusza, Heraklesa Uczeń rozumie: • pojęcia: mitologia, mit, heros, Hades Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie Delfy • wymienić główne cechy religii starożytnych Greków | Uczeń zna: • dziedziny życia i zajęcia, którym patronowali bogowie greccy Uczeń potrafi: • scharakteryzować system wierzeń w Grecji | Uczeń rozumie: • pojęcia: Chaos, Tartar, wyrocznia, Pytia Uczeń potrafi: • przedstawić wyobrażenia Greków na temat życia po śmierci | Uczeń rozumie: • rolę, jaką w greckiej religii odgrywała mitologia Uczeń potrafi: • wytłumaczyć, w jakim celu Grecy korzystali z wyroczni |
9. Na olimpijskim stadionie | Uczeń zna: • datę: 776 p.n.e. Uczeń rozumie: • pojęcia: igrzyska olimpijskie, olimpiada Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Olimpię • przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice między igrzyskami rozgrywanymi w starożytności i współcześnie | Uczeń zna: • dyscypliny sportowe rozgrywane podczas starożytnych igrzysk olimpijskich Uczeń rozumie: • pojęcia: dyscypliny lekkoatletyczne, ciężka atletyka, wieniec oliwny Uczeń potrafi: • wymienić cechy starożytnych igrzysk olimpijskich • dostrzec na przykładzie igrzysk olimpijskich wpływ starożytności na współczesność | Uczeń zna: • zasady obowiązujące zawodników uczestniczących w starożytnych igrzyskach olimpijskich Uczeń potrafi: • przedstawić zasady organizacji igrzysk | Uczeń rozumie: • pojęcia: pokój boży, atleci • cele wychowania starożytnych Greków Uczeń potrafi: • wskazać budowle odnoszące się do sportowego i religijnego charakteru igrzysk | Uczeń rozumie: • pojęcia: gimnazjon, stadion • rolę i charakter igrzysk organizowanych w starożytnej Grecji Uczeń potrafi: • przedstawić przebieg igrzysk olimpijskich |
10. Co zawdzięczamy starożytnym Grekom? | Uczeń zna: • postacie: Fidiasza, Homera Uczeń rozumie: • pojęcia: Akropol, Partenon, tragedia, komedia Uczeń potrafi: • opisać wygląd ateńskiego Akropolu • wskazać różnice między grecką tragedią a komedią | Uczeń zna: • postać: Sokratesa Uczeń rozumie: • pojęcia: filozofia, filozofowie przyrody • co oznacza stwierdzenie Sokratesa: Wiem, że nic nie wiem Uczeń potrafi: · przedstawić dokonania Greków w dziedzinie architektury i teatru · wyjaśnić, czym zajmowali się pierwsi filozofowie · dostrzec wpływ kultury starożytnej Grecji na współczesną kulturę | Uczeń rozumie: • pojęcie: maska Uczeń potrafi: · opisać wygląd starożytnego teatru greckiego · wskazać wyrazy pochodzenia greckiego obecne we współczesnym języku polskim | Uczeń zna: · postacie: Myrona, Sofoklesa, Archimedesa, Hipokratesa Uczeń potrafi: · opowiedzieć o okolicznościach narodzin teatru · wymienić najważniejsze osiągnięcia naukowe starożytnych Greków · ocenić dokonania starożytnych Greków | Uczeń potrafi: · streścić Iliadę i Odyseję · omówić działalność Sokratesa |
Antyczny Rzym | |||||
11. Od republiki do cesarstwa | Uczeń zna: · daty: 753 p.n.e., ok. 500 p.n.e. · postacie: Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta Uczeń rozumie: · pojęcia: Imperium Rzymskie, legion, imperium, republika, cesarstwo Uczeń potrafi: · zlokalizować na mapie Italię i Rzym · zlokalizować w czasie okres istnienia monarchii w Rzymie | Uczeń zna: · bohaterów mitów rzymskich: Romulusa i Remusa Uczeń rozumie: · pojęcia: zgromadzenia ludowe, konsulowie, senat, senatorowie, trybun ludowy, prawo weta Uczeń potrafi: · określić zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e. · wymienić elementy uzbrojenia rzymskiego legionisty | Uczeń zna: · daty: 49 p.n.e., 30 p.n.e. · legendę o założeniu Rzymu Uczeń rozumie: · pojęcie: arystokracja Uczeń potrafi: · opowiedzieć o organizacji armii rzymskiej | Uczeń potrafi: · przedstawić organizację republiki rzymskiej · przedstawić organizację cesarstwa rzymskiego | Uczeń rozumie: · różnice w sposobie rządzenia państwem w okresie istnienia republiki i cesarstwa Uczeń potrafi: · porównać republikę rzymską i demokrację ateńską |
12. Społeczeństwo antycznego Rzymu | Uczeń potrafi: · przedstawić warunki życia mieszkańców starożytnego Rzymu | Uczeń potrafi: · przedstawić stosunek Rzymian do niewolników | Uczeń zna: · różne grupy wchodzące w skład społeczeństwa rzymskiego Uczeń rozumie: · pojęcia: proletariusze, niewolnik, wyzwoleniec, arystokraci Uczeń potrafi: · określić pozycję arysto-kratów i proletariuszy oraz niewolników i wyzwoleńców w rzymskim społeczeństwie | Uczeń zna: · uprawnienia kobiety i mężczyzny w rzymskiej rodzinie Uczeń potrafi: · wymienić najważniejsze informacje na temat trybu życia arystokratów, proletariuszy, niewolników i wyzwoleńców · opowiedzieć o życiu rzymskiej rodziny | Uczeń potrafi: · opowiedzieć o wyglądzie Rzymu w starożytności |
13. Osiągnięcia starożytnych Rzymian | Uczeń rozumie: · pojęcia: Forum Romanum, akwedukt, amfiteatr, igrzyska, gladiator, amfiteatr Flawiuszów (Koloseum) Uczeń potrafi: · wyjaśnić, do czego służyły amfiteatry i akwedukty | Uczeń zna: · przykłady rozwiązań architektonicznych stosowanych przez Rzymian Uczeń rozumie: · pojęcia: łuk architektoniczny, kopuła, Panteon, łuk triumfalny, termy, cyrk, łacina Uczeń potrafi: · wyjaśnić, do czego służyły termy i cyrki · dostrzec na przykładzie prawa rzymskiego i łaciny wpływ starożytności na współczesność | Uczeń rozumie: · pojęcia: bazylika, Circus Maximus, języki romańskie · znaczenie dróg w starożytnym Rzymie Uczeń potrafi: · opisać wygląd Forum Romanum · zinterpretować sformułowanie: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu | Uczeń potrafi: · scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu · przedstawić sposób budowy akweduktu · wyjaśnić, w jaki sposób Rzymianie budowali drogi | Uczeń zna: · postacie: Wergiliusza, Horacego, Owidiusza Uczeń potrafi: · przedstawić dokonania wybitnych przedstawicieli literatury rzymskiej |
14. Narodziny chrześcijaństwa | Uczeń zna: · daty: 6 p.n.e., 30 n.e. · postać: Jezusa Chrystusa Uczeń rozumie: · pojęcia: tolerancja religijna, Ewangelia, chrześcijaństwo, Kościół, chrześcijanie Uczeń potrafi: · wskazać na mapie Palestynę · opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa | Uczeń zna: · daty: 64, 313, 380 · wybranych bogów rzymskich i ich greckich odpowiedników Uczeń rozumie: · pojęcie: apostoł Uczeń potrafi: · wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych Rzymian · przedstawić metody prześladowania pierwszych chrześcijan · zlokalizować obszary rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa w III–V w. | Uczeń zna: · postacie: Nerona, Konstantyna Wielkiego Uczeń potrafi: · wyjaśnić, dlaczego Żydzi i Rzymianie prześladowali pierwszych chrześcijan | Uczeń zna: · postacie: św. Pawła, św. Piotra Uczeń rozumie: · przyczyny, które spowodowały, że chrześcijaństwo przetrwało mimo prześladowań | Uczeń potrafi: · opowiedzieć o narodzinach chrześcijaństwa i jego rozpowszechnianiu się w czasach starożytnych |
Czasy średniowiecza | |||||
15. Cesarstwo bizantyjskie | Uczeń zna: · daty: 476, 1453 · postać: Justyniana I Wielkiego · podstawowe różnice między Kościołem katolickim i Kościołem prawosławnym Uczeń rozumie: · pojęcia: Bizancjum, wielka schizma wschodnia, Kościół katolicki, Kościół prawosławny · przyczyny rozłamu chrześcijaństwa Uczeń potrafi: · wskazać na mapie Konstantynopol · wymienić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego | Uczeń zna: · przyczyny podziału Imperium Rzymskiego na część zachodnią i wschodnią Uczeń rozumie: · pojęcia: Hagia Sophia, spór o pierwszeństwo w Kościele Uczeń potrafi: · umiejscowić w przestrzeni zasięg i zmiany terytorialne cesarstwa bizantyjskiego · wymienić największe osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury · opowiedzieć o dokonaniach Bizancjum w dziedzinie architektury | Uczeń zna: · datę: 1054 Uczeń rozumie: · pojęcia: Germanie, tzw. Kodeks Justyniana Uczeń potrafi: · opisać wygląd świątyni Hagia Sophia · scharakteryzować relacje między wschodnimi i zachodnimi chrześcijanami | Uczeń zna: · datę: 395 Uczeń rozumie: · pojęcia: „Nowy Rzym”, ikona, patriarcha, klątwa Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności upadku cesarstwa bizantyjskiego · przedstawić dokonania Justyniana Wielkiego · przedstawić okoliczności, w których doszło do wielkiej schizmy wschodniej | Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności powstania i rozwój Konstantynopola · ocenić postać Justyniana Wielkiego |
16. Początki islamu | Uczeń zna: · datę: 622 · postać: Mahometa Uczeń rozumie: · pojęcia: Arabowie, islam, muzułmanin, Koran Uczeń potrafi: · wskazać na mapie Półwysep Arabski, Mekkę i Medynę · zlokalizować na mapie podboje dokonane przez Arabów od VII do IX w. | Uczeń zna: · zasady islamu · przykłady osiągnięć cywilizacji arabskiej Uczeń rozumie: · pojęcia: ramadan, dżihad (święta wojna) Uczeń potrafi: · opisać warunki naturalne panujące na Półwyspie Arabskim · opowiedzieć o podbojach arabskich · wskazać wyrazy pochodzenia arabskiego obecne we współczesnym języku polskim | Uczeń rozumie: · pojęcia: Al-Kaba, hidżra · rolę Arabów jako pośredników między cywilizacją Wschodu i Zachodu Uczeń potrafi: · scharakteryzować życie i wierzenia plemion arabskich przed VII w. · wyjaśnić, co zadecydowało o sukcesach podbojów arabskich · zlokalizować na mapie główne ośrodki polityczne Arabów · dostrzec wpływ kultury islamskiej na Europę | Uczeń rozumie: · pojęcia: kalif, kalifat · wpływ religii na politykę ekspansji prowadzoną przez Arabów Uczeń potrafi: · scharakteryzować system religijny stworzony przez Mahometa · opowiedzieć o osiągnięciach cywilizacji arabskiej | Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jak doszło do powstania islamu · dostrzec związki między islamem a judaizmem i chrześcijaństwem |
17. Państwo Karola Wielkiego | Uczeń zna: · postać: Karola Wielkiego Uczeń rozumie: · pojęcie: odrodzenie karolińskie Uczeń potrafi: · wskazać na mapie zasięg Imperium Karolińskiego | Uczeń rozumie: · przyczyny, które skłoniły Chlodwiga do przyjęcia chrztu Uczeń potrafi: · wskazać na mapie pierwsze siedziby Franków · określić rolę chrześcijaństwa w umacnianiu państwa Franków · wyjaśnić, w czym przejawiało się odrodzenie karolińskie | Uczeń zna: · daty: 756, 800 · postacie: Chlodwiga, Pepina Krótkiego
Uczeń potrafi: · opowiedzieć o podbojach dokonanych przez Karola Wielkiego · przedstawić okoliczności odnowienia zachodniego cesarstwa rzymskiego | Uczeń rozumie · pojęcie: sztuki wyzwolone
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności utworzenia Państwa Kościelnego · scharakteryzować organizację państwa Karola Wielkiego | Uczeń rozumie: · znaczenie porozumienia między Pepinem Krótkim a papieżem dla losów obu tych przywódców Uczeń potrafi: · porównać Imperium Karolińskie ze starożytnym cesarstwem rzymskim · ocenić rolę Karola Wielkiego w rozwoju cywilizacji europejskiej |
18. Nowe państwa w Europie | Uczeń zna: · datę: 843 · postać: Ottona I · postanowienia traktatu w Verdun Uczeń rozumie: · pojęcie: Słowianie Uczeń potrafi: · zlokalizować na mapie państwa powstałe w wyniku postanowień traktatu w Verdun · wymienić państwa słowiańskie utworzone w X w. | Uczeń rozumie: · pojęcia: możnowładca, Święte Cesarstwo Rzymskie Uczeń potrafi: · zlokalizować na mapie obszary wchodzące w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego · zlokalizować na mapie nowe państwa powstałe w Europie od IX w. | Uczeń zna: · datę: 962 · postacie: Lotara, Karola Łysego, Ludwika Niemieckiego · największe zagrożenia dla wczesno-średniowiecznej Europy Uczeń rozumie: · pojęcie: Normanowie Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności rozpadu monarchii Karola Wielkiego · opowiedzieć o dokonaniach Ottona I | Uczeń zna: · datę: 955 Uczeń potrafi: · przedstawić sytuację polityczną w Europie od II połowy IX w. · przedstawić okoliczności powstania Świętego Cesarstwa Rzymskiego · scharakteryzować relacje między Słowianami a władcami niemieckimi | Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jak doszło do powstania Królestwa Niemiec i Królestwa Węgier |
19. Walka cesarza z papieżem | Uczeń zna: · postacie: Grzegorza VII, Henryka IV · postanowienia ugody w Wormacji Uczeń rozumie: · pojęcie: inwestytura · istotę sporu o inwestyturę
Uczeń potrafi: · przedstawić poglądy Grzegorza VII na temat pozycji papieża w Europie · przedstawić poglądy Henryka IV na temat pozycji cesarza w Europie | Uczeń zna: · datę: 1122
Uczeń rozumie: · istotę sporu między Grzegorzem VII a Henrykiem IV
Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jaki wpływ na pozycję papieża i cesarza w Europie miał spór o inwestyturę | Uczeń zna: · daty: 1059, 1077
Uczeń rozumie: · pojęcie: konklawe
Uczeń potrafi: · scharakteryzować sytuację panującą we wczesno-średniowiecznym Kościele | Uczeń rozumie: · pojęcia: pastorał, reforma kluniacka, kardynał, antypapież Uczeń potrafi: · wyjaśnić założenia reformy kluniackiej | Uczeń potrafi: · przedstawić relacje między papieżem a cesarzem do X w. · opisać przebieg sporu o inwestyturę |
20. Wyprawy krzyżowe | Uczeń zna: · postać: Urbana II · nazwy zakonów rycerskich utworzonych przez krzyżowców Uczeń rozumie: · pojęcia: krucjata (wyprawa krzyżowa), zakon rycerski · cele istnienia zakonów rycerskich Uczeń potrafi: · wskazać na mapie państwa założone na Bliskim Wschodzie przez krzyżowców | Uczeń zna: · daty: 1095, 1096, 1099
Uczeń rozumie: · pojęcie: Turcy seldżuccy · znaczenie Jerozolimy dla wyznawców trzech wielkich religii monoteistycznych Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny krucjat · przedstawić skutki wypraw krzyżowych | Uczeń rozumie: · pojęcie: krzyżowiec Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg pierwszej krucjaty | Uczeń zna: · daty: 1204, 1291 Uczeń rozumie: · pojęcie: rekonkwista Uczeń potrafi: · wyjaśnić okoliczności, w jakich Jerozolima i Palestyna znalazły się w rękach Turków seldżuckich · wyjaśnić, co wydarzyło się na synodzie w Clermont | Uczeń potrafi: · scharakteryzować organizację państw założonych przez krzyżowców · przedstawić przebieg i skutki czwartej wyprawy krzyżowej |
Społeczeństwo średniowiecznej Europy | |||||
21. Feudalna Europa | Uczeń zna: · stany średniowiecznego społeczeństwa Uczeń rozumie: · pojęcia: stan, rycerstwo, lenno, senior, wasal, feudalizm Uczeń potrafi: · przedstawić prawa oraz obowiązki seniora i wasala | Uczeń zna: · ramy chronologiczne feudalizmu · podstawowe zasady obowiązujące w systemie feudalnym
Uczeń rozumie: · pojęcia: suzeren, poddany, hołd lenny, inwestytura, rozdrobnienie feudalne · zasady, na jakich opierała się organizacja społeczeństwa średniowiecznej Europy Uczeń potrafi: · przedstawić zależności społeczne oparte na prawie lennym | Uczeń rozumie: · pojęcie: ciężkozbrojny Uczeń potrafi: · określić cechy charakterystyczne feudalizmu · wyjaśnić, jak przebiegała uroczystość nadania lenna | Uczeń rozumie: · wpływ feudalizmu na sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną średniowiecznej Europy Uczeń potrafi: · przedstawić proces kształtowania się rycerstwa | Uczeń potrafi: · ocenić funkcjonowanie systemu feudalnego |
22. Na rycerskim zamku | Uczeń rozumie: · pojęcia: rycerz, rycerz bez skazy Uczeń potrafi: · przedstawić cechy charakterystyczne wzoru osobowego średniowiecznego rycerza | Uczeń zna: · najważniejsze elementy zabudowy średnio-wiecznego zamku Uczeń rozumie: · pojęcia: turniej rycerski, rozejm boży, pasowanie na rycerza Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jakie były cele organizowania turniejów rycerskich | Uczeń zna: · elementy uzbrojenia średniowiecznego rycerza Uczeń rozumie: · pojęcia: paź, giermek Uczeń potrafi: · opowiedzieć o przebiegu turnieju rycerskiego · wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem | Uczeń rozumie: · rolę Kościoła w zmianie wizerunku średniowiecznego rycerza Uczeń potrafi: · scharakteryzować zamek średniowieczny · wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem · przedstawić wycho-wanie dziewczynek w średniowieczu i pozycję kobiety w średniowiecznym społeczeństwie | Uczeń potrafi: · opowiedzieć, jak wyglądała uroczystość pasowania na rycerza |
23. Średniowieczni mieszczanie i chłopi | Uczeń zna: · najważniejsze budowle średniowiecznego miasta · główne zajęcia mieszkańców średniowiecznych miast · rodzaje prac wykonywanych przez średniowiecznych chłopów Uczeń rozumie: · pojęcia: mury miejskie, rynek, ratusz, mieszczanin, cech Uczeń potrafi: · wyjaśnić, czym różniło się średniowieczne miasto od średniowiecznej wsi | Uczeń zna: · grupy społeczne zamieszkujące średniowieczne miasto Uczeń rozumie: · pojęcia: baszta, patrycjat, pospólstwo, plebs, rada miejska, pańszczyzna, dziesięcina Uczeń potrafi: · wyjaśnić, kto i w jaki sposób zarządzał średniowiecznym miastem · przedstawić pozycję chłopów na tle pozycji przedstawicieli innych stanów społecznych · wyjaśnić znaczenie cechów w życiu gospodarczym miasta | Uczeń rozumie: · pojęcia: prawa miejskie, sołtys Uczeń potrafi: · przedstawić warunki życia w średniowiecznym mieście · przedstawić warunki życia w średniowiecznej wsi | Uczeń rozumie: · pojęcia: czeladnik, majstersztyk Uczeń potrafi: · scharakteryzować mieszkańców średniowiecznego miasta i ich życie · scharakteryzować stan chłopski w średniowieczu | Uczeń potrafi: · opisać wygląd średniowiecznego miasta · porównać kulturę miejską z kulturą rycerską |
24. Duchowieństwo i kultura średniowiecza | Uczeń zna: · nazwy największych zakonów w średnio-wiecznej Europie Uczeń rozumie: · pojęcia: średniowieczny uniwersalizm, benedyktyni, franciszkanie Uczeń potrafi: · wyjaśnić istotę średniowiecznego uniwersalizmu | Uczeń zna: · cechy charakterystyczne stylu romańskiego i stylu gotyckiego w architekturze Uczeń rozumie: · pojęcia: styl romański, styl gotycki, ostrołuki, uniwersytet Uczeń potrafi: · odróżnić styl romański od gotyckiego · podać przykłady budowli w stylu romańskim i gotyckim · wymienić miasta, w których powstały pierwsze uniwersytety | Uczeń zna: · ramy chronologiczne występowania stylu romańskiego i stylu gotyckiego w architekturze Uczeń rozumie: · pojęcie: zakon żebraczy Uczeń potrafi: · opisać wygląd klasztoru w Sankt Gallen · wyjaśnić przyczyny powstania uniwersytetów | Uczeń zna: · postacie: św. Benedykta, św. Franciszka z Asyżu · główne zalecenia reguły zakonnej benedyktynów Uczeń rozumie: · pojęcie: reguła · znaczenie religii i Kościoła w funkcjonowaniu średniowiecznego społeczeństwa Uczeń potrafi: · ocenić rolę uniwersytetów | Uczeń rozumie: · wkład benedyktynów w rozwój kultury średniowiecznej Europy Uczeń potrafi: · przedstawić główne założenia działalności średniowiecznych zakonów |
Polska pierwszych Piastów | |||||
25. Początki Polski | Uczeń zna: · daty: 966, 972 · postacie: Mieszka I, Dobrawy · nazwy plemion zamieszkujących ziemie polskie w IX w. · legendy dotyczące początków państwa polskiego Uczeń rozumie: · pojęcia: Słowianie, Piastowie, Polanie Uczeń potrafi: · zlokalizować na mapie obszar państwa Polan oraz terytorium państwa Mieszka I na początku i pod koniec jego panowania · wymienić najważniejsze przyczyny chrztu Polski · wskazać na mapie Cedynię | Uczeń zna: · datę: ok. 960 · ramy chronologiczne panowania dynastii Piastów w Polsce Uczeń rozumie: · pojęcia: plemię, monarchia patry-monialna, drużyna · dlaczego o Polsce w X w. mówi się państwo Mieszka I · znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka dla państwa polskiego Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jakie zmiany w państwie i w społeczeństwie spowodował chrzest Mieszka · wymienić tereny podbite przez Mieszka I | Uczeń zna: · postać: Hodona · grupy społeczne zamieszkujące państwo Mieszka I Uczeń potrafi: · wyjaśnić, w jakich okolicznościach władzę na ziemiach polskich przejęli Piastowie · przedstawić okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka | Uczeń potrafi: · przedstawić organizację państwa Mieszka I | Uczeń potrafi: · przedstawić polityczne i militarne dokonania władcy po przyjęciu chrztu |
26. Polska Bolesława Chrobrego | Uczeń zna: · daty: 1000, 1025 · postacie: Bolesława Chrobrego, biskupa Wojciecha · decyzje dotyczące organizacji kościelnej w Polsce podjęte przez papieża Uczeń rozumie: · pojęcie: zjazd gnieźnieński Uczeń potrafi: · opowiedzieć o zjeździe gnieźnieńskim · wskazać na mapie arcybiskupstwo i biskupstwa utworzone w Polsce w 1000 r. | Uczeń zna: · datę: 997 · postać: Ottona III Uczeń rozumie: · pojęcia: Prusowie, wyprawa misyjna · znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej Uczeń potrafi: · wskazać na mapie tereny podbite przez Bolesława Chrobrego · przedstawić okoliczności koronacji królewskiej Bolesława Chrobrego | Uczeń zna: · daty: 1002–1018 Uczeń rozumie: · pojęcie: wojna podjazdowa · przyczyny, które skłoniły księcia Bolesława do zorganizowania wyprawy misyjnej do Prus Uczeń potrafi: · przedstawić wygląd i uzbrojenie wojownika należącego do drużyny książęcej · przedstawić rozwój terytorialny państwa Bolesława Chrobrego | Uczeń zna: · daty: 1004, 1018 Uczeń potrafi: · ocenić skutki zjazdu gnieźnieńskiego · przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wyprawy na Kijów · ocenić polityczne znaczenie koronacji | Uczeń rozumie: · rolę i znaczenie drużyny książęcej Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg i skutki wyprawy misyjnej biskupa Wojciecha · przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wojen polsko-niemieckich w latach 1002–1018 · ocenić dokonania Bolesława Chrobrego |
27. W najdawniejszej Polsce | Uczeń zna: · przykładowe obowiązki mieszkańców najdawniejszej Polski Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jakie było przeznaczenie grodów w państwie pierwszych Piastów | Uczeń zna: · zadania drużyny książęcej Uczeń potrafi: · przedstawić organizację państwa polskiego w X i XI w. · przedstawić strukturę i zadania mieszkańców Polski w X i XI w. | Uczeń zna: · produkty wchodzące w skład jadłospisu mieszkańców Polski Uczeń rozumie: · zależności między księciem, drużyną a mieszkańcami w państwie Mieszka Uczeń potrafi: · opisać wygląd grodu na Ostrowie Lednickim | Uczeń potrafi: · przedstawić warunki życia mieszkańców Polski pierwszych Piastów · opisać życie i obyczaje mieszkańców Polski w X i XI w. | Uczeń potrafi: · scharakteryzować państwo pierwszych Piastów · ocenić wpływ chrztu i tworzenia się państwowości polskiej na życie mieszkańców państwa pierwszych Piastów |
28. Upadek i odbudowa państwa | Uczeń zna: · datę: 1031 · postacie: Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela, biskupa Stanisława Uczeń potrafi: · wskazać przyczyny kry-zysu państwa polskiego za panowania Mieszka II · przedstawić skutki powstania ludowego w Wielkopolsce i najazdu Brzetysława na ziemie polskie | Uczeń zna: · daty: 1038, 1058, 1076 Uczeń rozumie: · pojęcie: powstanie ludowe Uczeń potrafi: · synchronizować wyda-rzenia w Polsce z wyda-rzeniami w Europie Zachodniej w XI w. · przedstawić podłoże i konsekwencje konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem | Uczeń potrafi: · omówić sposób utrzymania wojska, który rozwinął się za panowania Kazimierza Odnowiciela · omówić zmiany terytorialne państwa pierwszych Piastów | Uczeń zna: · daty: 1039, 1079 · postać: Brzetysława Uczeń potrafi: · opisać sytuację na ziemiach polskich po śmierci Mieszka II · ocenić skutki polityki Bolesława Śmiałego w stosunku do cesarza Henryka IV | Uczeń potrafi: · scharakteryzować i ocenić dokonania Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego |
29. Polska Bolesława Krzywoustego | Uczeń zna: · datę: 1138 · postacie: Bolesława Krzywoustego, Anonima tzw. Galla · władców piastowskich rządzących Polską od X do XII w. Uczeń rozumie: · pojęcia: ustawa sukcesyjna, zasada senioratu, senior, dzielnica senioralna, dzielnice dziedziczne Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny wydania ustawy sukcesyjnej · wskazać na mapie dzielnice utworzone na mocy ustawy sukcesyjnej | Uczeń zna: · daty: 1108, 1109 · postacie: Władysława Hermana, Zbigniewa, Henryka V Uczeń potrafi: · przedstawić przyczyny sporu między Bolesławem a Zbigniewem i wyjaśnić, jaki był jego finał · wymienić żądania Henryka V wobec Bolesława · wskazać na mapie Głogów · przedstawić założenia ustawy sukcesyjnej · wskazać skutki wydania ustawy sukcesyjnej | Uczeń zna: · daty: 1079, 1102 · pojęcie: trybut Uczeń potrafi: · wskazać na mapie podział ziem polskich po śmierci Władysława Hermana · przedstawić charakter działań zbrojnych prowadzonych przez Bolesława w czasie wojny z Niemcami | Uczeń rozumie: · dlaczego Bolesław Krzywousty zdecydował się na odbycie publicznej pokuty po śmierci Zbigniewa Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg wojny Bolesława Krzywoustego z Niemcami · przedstawić okoliczności podboju Pomorza | Uczeń potrafi: · wyjaśnić znaczenie Pomorza dla funkcjonowania gospodarki państwa polskiego · ocenić dokonania Bolesława Krzywoustego |
Polska rozbita na dzielnice i zjednoczona | |||||
30. Rozbicie dzielnicowe Polski | Uczeń zna: · daty: 1228, 1230 · postać: Konrada Mazowieckiego · ramy chronologiczne rozbicia dzielnicowego Polski Uczeń rozumie: · pojęcia: rozbicie dzielnicowe Polski, Krzyżacy (zakon krzyżacki) Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny i okoliczności pojawienia się Krzyżaków na ziemiach polskich · wskazać na mapie ziemię chełmińską | Uczeń zna: · postać: Władysława Wygnańca · przyczyny upadku zasady senioratu Uczeń rozumie: · pojęcie: Inflanty Uczeń potrafi: · wskazać na mapie ziemie utracone przez Polskę w okresie rozbicia dzielnicowego · przedstawić konsekwencje rozbicia dzielnicowego Polski | Uczeń zna · daty: 1190, 1283
Uczeń rozumie: · dlaczego pojawienie się Krzyżaków było zagrożeniem dla państwa polskiego Uczeń potrafi: · wskazać przejawy i skutki słabej obronności granic Polski w okresie rozbicia dzielnicowego · scharakteryzować działalność Krzyżaków prowadzoną na opanowanych terenach | Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności wygnania Władysława z Polski · opowiedzieć o roli Brandenburgii i celach politycznych tego państwa | Uczeń potrafi: · scharakteryzować okres rozbicia dzielnicowego · przedstawić rozwój terytorialny państwa krzyżackiego · ocenić skutki sprowadzenia zakonu krzyżackiego dla państwa polskiego |
31. Polska w XIII wieku | Uczeń rozumie: · pojęcie: kolonizacja niemiecka Uczeń potrafi: · określić ramy czasowe kolonizacji niemieckiej · wskazać na mapie obszary objęte kolonizacją niemiecką · przedstawić skutki kolonizacji niemieckiej | Uczeń zna: · postać: Henryka Brodatego · podstawowe założenia lokacji na prawie niemieckim Uczeń rozumie: · pojęcia: czynsz, wolnizna, prawo składu · na czym polegała lokacja na prawie niemieckim Uczeń potrafi: · wskazać szanse i zagrożenia dla Polski i Polaków wynikające z pojawienia się dużej grupy ludności obcej językowo i kulturowo · wymienić towary sprzedawane przez mieszkańców Polski, a także sprowadzane do Polski ze Wschodu i z Zachodu | Uczeń rozumie: · pojęcie: gospodarka towarowo-pieniężna Uczeń potrafi: · przedstawić politykę Henryka Brodatego · wyjaśnić, jak doszło do powstania gospodarki towarowo-pieniężnej na ziemiach polskich | Uczeń rozumie: · przyczyny, które skłaniały osadników niemieckich do przybywania na ziemie polskie Uczeń potrafi: · scharakteryzować rozwój cywilizacyjny Śląska w XIII w. · dostrzec związki między rozwojem ruchu osadniczego a ożywieniem gospodarczym | Uczeń potrafi: · przedstawić sytuację gospodarczą miast i wsi w XIII w. |
32. Dążenie do jedności państwa | Uczeń potrafi: · wymienić przedstawicieli społeczeństwa polskiego, którzy popierali ideę zjednoczenia ziem polskich · wyjaśnić, z jakich powodów niektóre grupy społeczeństwa popierały ideę zjednoczenia ziem polskich | Uczeń zna: · datę: 1241 · postać: Henryka Pobożnego Uczeń rozumie: · pojęcie: Mongołowie (Tatarzy) Uczeń potrafi: · porównać armię mongolską z europejskim rycerstwem | Uczeń zna: · postać: Wincentego Kadłubka Uczeń rozumie: · znaczenie klęski w bitwie pod Legnicą dla przebiegu procesu jednoczenia ziem polskich Uczeń potrafi: · opowiedzieć o przebiegu bitwy pod Legnicą · opisać uzbrojenie wojownika mongolskiego | Uczeń zna: · daty: 1238, 1240 · postać: Czyngis-chana Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności, przebieg i skutki najazdu Mongołów na ziemie polskie · scharakteryzować rolę Kościoła w procesie jednoczenia ziem polskich | Uczeń potrafi: · ocenić rolę Kościoła w utrzymaniu jedności ziem polskich
|
33. Zjednoczona Polska | Uczeń zna: · datę: 1320 · postać: Władysława Łokietka Uczeń potrafi: · wskazać na mapie ziemie zajęte przez Władysława Łokietka i pozostające poza granicami państwa | Uczeń zna: · daty: 1296, 1300, 1308, 1309, 1331 · postać: Przemysła II Uczeń rozumie: · pojęcie: rzeź Gdańska Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jak doszło do śmierci Przemysła II · wskazać na mapie zasięg terytorialny państwa Przemysła II · wymienić etapy jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka | Uczeń zna: · daty: 1295, 1305, 1327–1332 · postać: Wacława II Uczeń rozumie: · pojęcia: starosta, proces w Inowrocławiu Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności koronacji królewskiej Przemysła II · scharakteryzować rządy Wacława II | Uczeń potrafi: · scharakteryzować relacje polsko- -krzyżackie w latach 1308–1309 oraz w latach 1320–1332 | Uczeń potrafi: · ocenić panowanie Władysława Łokietka
|
34. Polska Kazimierza Wielkiego | Uczeń zna: · daty: 1333, 1364, 1370 · postać: Kazimierza Wielkiego Uczeń rozumie: · pojęcia: uniwersytet, zjazd monarchów w Krakowie Uczeń potrafi: · wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w okresie panowania Kazimierza Wielkiego · wyjaśnić przyczyny założenia Akademii Krakowskiej | Uczeń zna: · datę: 1343 · najważniejsze zagrożenia zewnętrzne państwa polskiego po 1333 r. · postanowienia pokoju w Kaliszu Uczeń rozumie: · pojęcia: pokój wieczysty w Kaliszu, tolerancja religijna Uczeń potrafi: · wyjaśnić rolę Kazimierza Wielkiego w tworzeniu pozycji Polski w Europie | Uczeń zna: · wyrok sądu papieskiego w Warszawie Uczeń rozumie: · pojęcia: proces w Warszawie, statuty praw Uczeń potrafi: · przedstawić dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie obronności kraju | Uczeń zna: · daty: 1339, 1340 Uczeń potrafi: · scharakteryzować pozycję międzynarodową Polski na początku panowania Kazimierza Wielkiego · omówić dokonania Kazimierza Wielkiego w polityce wewnętrznej | Uczeń potrafi: · scharakteryzować zmiany struktury społecznej i wyznaniowej na ziemiach polskich po zajęciu Rusi Halickiej · ocenić dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej i zagranicznej
|
Polska i Litwa | |||||
35. Unia Polski z Litwą | Uczeń zna: · daty: 1370, 1385, 1386 · postacie: Jadwigi Andegaweńskiej, Władysława Jagiełły · postanowienia umowy o unii zawartej w Krewie Uczeń rozumie: · pojęcie: unia personalna Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej · wskazać na mapie państwo polsko- -litewskie po zawarciu unii | Uczeń zna: · datę: 1384 · postać: Ludwika Węgierskiego · wrogów Wielkiego Księstwa Litewskiego Uczeń rozumie: · korzyści wynikające z unii dla Polski i dla Wielkiego Księstwa Litewskiego Uczeń potrafi: · wyjaśnić okoliczności zawarcia unii personalnej między Polską i Węgrami · wskazać na mapie państwo polsko- -węgierskiej powstałe w wyniku unii personalnej oraz Wielkie Księstwo Litewskie | Uczeń zna: · datę: 1400 Uczeń rozumie: · pojęcie: Uniwersytet Jagielloński Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny nadania przez Ludwika Węgierskiego przywileju polskiemu rycerstwu · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do odnowienia Akademii Krakowskiej | Uczeń rozumie: · pojęcie: bojarzy Uczeń potrafi: · przedstawić dokonania Ludwika Węgierskiego jako króla Polski · przedstawić najważniejsze problemy Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIV w. | Uczeń potrafi: · ocenić znaczenie odnowienia Akademii Krakowskiej |
36. Wielka wojna z zakonem krzyżackim | Uczeń zna: · daty: 1409–1411, 15 VII 1410, 1411 · siły walczące w bitwie pod Grunwaldem po stronie polsko- -litewskiej oraz krzyżackiej · postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego Uczeń rozumie: · pojęcia: wielka wojna, pierwszy pokój toruński Uczeń potrafi: · wskazać na mapie Grunwald · wskazać na mapie miejsca związane z postanowieniami pierwszego pokoju toruńskiego | Uczeń rozumie: · znaczenie polsko- -litewskiego zwycięstwa pod Grunwaldem Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny konfliktu polsko- -krzyżackiego za panowania Władysława Jagiełły · wyjaśnić okoliczności wybuchu wielkiej wojny z zakonem krzyżackim | Uczeń potrafi: · przedstawić relacje między Polakami i Litwinami a Krzyżakami po zawarciu unii · dostrzec dysproporcje między zwycięstwem grunwaldzkim a postanowieniami pierwszego pokoju toruńskiego · wyjaśnić przyczyny klęski Krzyżaków pod Grunwaldem | Uczeń rozumie: · dlaczego unia polsko- -litewska negatywnie odbiła się na sytuacji politycznej zakonu krzyżackiego Uczeń potrafi: · opisać wygląd zamku krzyżackiego w Malborku · przedstawić przebieg bitwy pod Grunwaldem | Uczeń potrafi: · ocenić skutki wielkiej wojny dla państwa polsko-litewskiego oraz dla zakonu krzyżackiego |
37. Synowie Jagiełły | Uczeń zna: · daty: 1454, 1466 · postacie: Władysława Warneńczyka, Kazimierza Jagiellończyka · okres, w którym istniała w Polsce monarchia dziedziczna · postanowienia drugiego pokoju toruńskiego Uczeń rozumie: · pojęcia: monarchia dziedziczna, monarchia elekcyjna, wojna trzynastoletnia, drugi pokój toruński, lenno, Prusy Zakonne, Prusy Królewskie · charakter monarchii Jagiellonów Uczeń potrafi: · wskazać na mapie tereny odzyskane przez Polskę w wyniku wojny trzynastoletniej | Uczeń zna: · daty: 1444, 1453 Uczeń rozumie: · pojęcia: Związek Pruski, inkorporacja, pospolite ruszenie · charakter monarchii Jagiellonów Uczeń potrafi: · wymienić przyczyny wybuchu wojny z Krzyżakami | Uczeń zna: · datę: 1440 Uczeń rozumie: · pojęcia: Turcy osmańscy, wojsko najemne Uczeń potrafi: · lokalizować na mapie imperium Turków osmańskich i państwa zagrożone ich najazdem · przedstawić przebieg wojny trzynastoletniej | Uczeń zna: · daty: 1434, 1447, 1462 Uczeń rozumie: · znaczenie klęski warneńskiej dla unii Polski z Węgrami oraz z Litwą Uczeń potrafi: · wyjaśnić, na czym polegało zagrożenie tureckie w Europie w XV w. · przedstawić okoliczności zawarcia drugiej unii Polski z Węgrami · wyjaśnić okoliczności klęski w bitwie pod Warną · zanalizować przyczyny i skutki wystąpienia Związku Pruskiego przeciw Krzyżakom | Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg wojny z Turcją · ocenić znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego i ujścia Wisły dla dalszego rozwoju państwa polskiego |
38. Od rycerstwa do szlachty | Uczeń zna: · stany sejmujące w sejmie walnym oraz ich uprawnienia Uczeń rozumie: · pojęcia: przywilej, szlachta, przywilej szlachecki, posłowie, sejm walny Uczeń potrafi: · wyjaśnić wpływ przywilejów na pozycję króla w Polsce | Uczeń zna: · treść przywilejów koszyckiego i cerekwicko- -nieszawskiego oraz wydanych w Czerwińsku, Jedlni i Krakowie · treść konstytucji Nihil novi
Uczeń rozumie: · pojęcia: przywilej koszycki, przywilej cerekwicko-nieszawski, sejmiki szlacheckie, sejm walny, monarchia stanowa · przyczyny słabości miast i mieszczaństwa w Polsce Uczeń potrafi: · wyjaśnić, dlaczego wykształciła się polityczna reprezentacja stanu szlacheckiego · wyjaśnić, dlaczego w Polsce nie doszło do wykształcenia się monarchii stanowej | Uczeń zna: · daty: 1374, 1422, 1430, 1433, 1454, 1505 Uczeń rozumie: · pojęcie: konstytucja (ustawa sejmowa) · wpływ przywilejów na proces przekształcania się rycerstwa w szlachtę · relacje między instytucjami sprawującymi władzę w Polsce Uczeń potrafi: · opisać wygląd XVI-wiecznych przedstawicieli stanu szlacheckiego · opisać wygląd XVIII-wiecznego dworu szlacheckiego | Uczeń rozumie: · pojęcie: ustrój monarchiczno- -szlachecki · związek między nadawanymi szlachcie przywilejami a jej rosnącą pozycją polityczną w państwie · znaczenie uchwalenia konstytucji Nihil novi Uczeń potrafi: · scharakteryzować rozwój uprawnień stanu szlacheckiego · wyjaśnić organizację oraz sposób działania sejmu walnego | Uczeń rozumie: · rolę i znaczenie szlachty w kształtowaniu ustroju Polski Uczeń potrafi: · opisać sposób funkcjonowania sejmików szlacheckich · przedstawić okoliczności wykształcenia się sejmu walnego · scharakteryzować ustrój Polski od XVI do XVIII w. · ocenić wpływ rosnącej pozycji szlachty na pozycję króla i innych stanów społecznych |
39. Polska i Litwa w XV wieku | Uczeń zna: · postać: Mikołaja Kopernika Uczeń rozumie: · pojęcie: tolerancja religijna Uczeń potrafi: · przedstawić dokonania Mikołaja Kopernika | Uczeń zna: · postacie: Wita Stwosza, Pawła Włodkowica, Jana Długosza · główne narodowości i wyznania w Polsce średniowiecznej Uczeń rozumie: · przyczyny istnienia tolerancji religijnej w Polsce Uczeń potrafi: · przedstawić dorobek kultury schyłku średniowiecza w Polsce · przedstawić dokonania Pawła Włodkowica i Jana Długosza | Uczeń rozumie: · pojęcia: szkoła parafialna, szkoła katedralna Uczeń potrafi: · porównać rozwój cywilizacyjny ziem polskich i Europy Zachodniej w średniowieczu · opisać wygląd ołtarza Wita Stwosza · scharakteryzować działalność Akademii Krakowskiej w okresie późnego średniowiecza | Uczeń zna: · sytuację przedstawicieli innych religii i wyznań w Europie Zachodniej Uczeń rozumie: · pojęcie: stypendium Uczeń potrafi: · przedstawić strukturę i funkcjonowanie średniowiecznego szkolnictwa · scharakteryzować społeczeństwo Polski późnego średniowiecza | Uczeń potrafi: · ocenić rolę Kościoła w systemie edukacji w średniowieczu |
Ogólne wymagania programowe:
ocenę celująca otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w wysokim stopniu opanował wiedzę określoną programem nauczania,
– dodatkowa wiedza pochodzi z różnych źródeł i jest owocem samodzielnych poszukiwań i przemyśleń,
– łączy wiedzę z różnych źródeł,
umiejętności:
–ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
– w wysokim stopniu opanował umiejętności określone programem nauczania,
-uczeń potrafi korzystać ze źródeł informacji i potrafi samodzielnie zdobywać wiadomości,
– systematycznie wzbogaca swoją wiedzę korzystając z różnych źródeł informacji (odpowiednio do wieku)
– samodzielnie rozwiązuje konkretne problemy zarówno w czasie lekcji jak i w pracy pozalekcyjnej,
-jest autorem pracy wykonanej dowolną techniką o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych,
-wyraża samodzielny, krytyczny (stosownie do wieku) stosunek do określonych zagadnień
– potrafi udowadniać swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji będącej skutkiem nabytej samodzielnie wiedzy,
– na lekcjach jest bardzo samodzielny;
ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w stopniu wyczerpującym opanował materiał programowy, wykorzystuje różne źródła wiedzy,
– posiada wiedzę pozwalającą na samodzielne jej wykorzystanie w różnych sytuacjach,
-łączy wiedzę z pokrewnych przedmiotów,
Umiejętności:
– sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji,
– potrafi korzystając ze wskazówek nauczyciela dotrzeć do innych źródeł wiadomości,
– samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się nabytymi umiejętnościami,
– rozwiązuje zadania dodatkowe,
– potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo – skutkowych, wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z jednego przedmiotu,
– jest aktywny na lekcji;
ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w zakresie wiedzy ma niewielkie braki, (operuje pojęciami i faktami) stosuje język przedmiotu
umiejętności:
-potrafi korzystać z poznanych w czasie lekcji źródeł informacji,
-inspirowany przez nauczyciela potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania tematyczne i praktyczne o pewnym stopniu trudności,
-rozwiązuje niektóre zadania dodatkowe,
– poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo- skutkowych,
– potrafi wykorzystać wiedzę w sytuacjach typowych,
– wykazuje się aktywnością na lekcjach
ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– wiedza ucznia jest wyrywkowa i fragmentaryczna,
– opanował podstawowe treści programowe w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się przedmiotu
umiejętności:
– potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji,
– potrafi samodzielnie wykonać proste zadania,
– wyrywkowo stosuje wiedzę w sytuacjach typowych,
– jego aktywność na lekcjach jest sporadyczna;
ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– uczeń ma duże braki w wiedzy, które jednak nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z przedmiotu;
umiejętności:
– jego postawa na lekcjach jest bierna, ale odpowiednio motywowany jest w stanie z pomocą nauczyciela wykonywać proste zadania wymagające zastosowania podstawowych umiejętności, które umożliwiają edukację na następnym etapie;
ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w zakresie podstawowej wiedzy ma duże braki, które uniemożliwiają dalszą kontynuację nauki chemii’
umiejętności:
– nie rozumie prostych poleceń, wymagających zastosowania podstawowych umiejętności,
– nawet z pomocą nauczyciela nie potrafi odtworzyć fragmentarycznej wiedzy,
– nie podejmuje prób rozwiązywania zadań, nawet z pomocą nauczyciela,
– wykazuje się brakiem systematyczności i chęci do nauki,
– braki uniemożliwiają edukację na następnym etapie nauczania
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej
oparte na Programie nauczania biologii „Puls życia” autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział | Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
I. Biologia jako nauka | 1. Biologia jako nauka
| Uczeń: • wskazuje biologię jako naukę o organizmach • wymienia czynności życiowe organizmów • podaje przykłady dziedzin biologii | Uczeń: • określa przedmiot badań biologii jako nauki • opisuje wskazane cechy organizmów • wyjaśnia, czym zajmuje się wskazana dziedzina biologii | Uczeń: • wykazuje cechy wspólne organizmów • opisuje czynności życiowe organizmów
| Uczeń: • charakteryzuje wszystkie czynności życiowe organizmów • wymienia hierarchicznie poziomy budowy organizmu roślinnego • charakteryzuje wybrane dziedziny biologii | Uczeń: • wykazuje jedność budowy organizmów • porównuje poziomy organizacji organizmów u roślin • wymienia inne niż podane w podręczniku dziedziny biologii |
2. Jak poznawać biologię?
| • wskazuje obserwacje i doświadczenia jako źródła wiedzy biologicznej • wymienia źródła wiedzy biologicznej • z pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie metodą naukową
| • porównuje obserwację • korzysta ze źródeł wiedzy wskazanych przez nauczyciela • z niewielką pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie metodą naukową | • na podstawie opisu przeprowadza doświadczenie metodą naukową • rozróżnia próbę kontrolną i próbę badawczą • opisuje źródła wiedzy biologicznej • wymienia cechy dobrego badacza | • wykazuje zalety metody naukowej • samodzielnie przeprowadza doświadczenie metodą naukową • posługuje się właściwymi źródłami wiedzy biologicznej • charakteryzuje cechy dobrego badacza | • planuje • krytycznie analizuje informacje pochodzące z różnych źródeł wiedzy biologicznej • analizuje swoją postawę w odniesieniu do cech dobrego badacza | |
| 3. Obserwacje mikroskopowe
| • z pomocą nauczyciela podaje nazwy części mikroskopu optycznego • obserwuje pod mikroskopem preparaty przygotowane przez nauczyciela | • podaje nazwy wskazanych przez nauczyciela części mikroskopu optycznego • z pomocą nauczyciela wykonuje proste preparaty mikroskopowe • oblicza powiększenie mikroskopu optycznego | • samodzielnie opisuje budowę mikroskopu optycznego • samodzielnie wykonuje preparaty mikroskopowe • z niewielką pomocą nauczyciela nastawia ostrość mikroskopu
| • charakteryzuje funkcje wskazywanych części mikroskopu optycznego w kolejności tworzenia się obrazu obiektu • wykonuje preparaty mikroskopowe, nastawia ostrość mikroskopu, rysuje obraz widziany pod mikroskopem optycznym | • sprawnie posługuje się mikroskopem optycznym, samodzielnie wykonuje preparaty, rysuje dokładny obraz obiektu obserwowanego pod mikroskopem • wskazuje zalety mikroskopu elektronowego* |
Dział | Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
II. Budowa i czynności życiowe organizmów
| 4. Składniki chemiczne organizmów
| • wymienia trzy najważniejsze pierwiastki budujące organizm • wymienia wodę i sole mineralne jako elementy wchodzące • wskazuje białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowe jako składniki organizmu
| • wymienia sześć najważniejszych pierwiastków budujących organizm • wymienia produkty spożywcze, w których występują białka, cukry
| • wymienia wszystkie najważniejsze pierwiastki budujące organizm oraz magnez • wyjaśnia, że woda i sole mineralne są związkami chemicznymi występującymi w organizmie • wymienia białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowe jako składniki organizmu i omawia role dwóch z nich | • wyjaśnia role wody i soli mineralnych • wymienia białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowe jako składniki organizmu i omawia ich role
| • wykazuje, że związki chemiczne są zbudowane z kilku pierwiastków • omawia funkcje białek, cukrów, tłuszczów i kwasów nukleinowych w organizmie i wskazuje produkty spożywcze, w których one występują
|
5. Budowa komórki zwierzęcej
| • wskazuje komórkę jako podstawową jednostkę życia • podaje przykłady organizmów jedno- i wielokomórkowych • obserwuje preparat nabłonka przygotowany przez nauczyciela
| • wyjaśnia, dlaczego komórkę nazywamy podstawową jednostką organizmu • wymienia organelle komórki zwierzęcej • z pomocą nauczyciela wykonuje preparat nabłonka
| • opisuje kształty komórek zwierzęcych • opisuje budowę komórki zwierzęcej na podstawie ilustracji • z niewielką pomocą nauczyciela wykonuje preparat nabłonka
| • rozpoznaje na ilustracji elementy budowy komórki zwierzęcej i omawia ich funkcje • wykonuje preparat nabłonka • rozpoznaje organelle komórki zwierzęcej i rysuje jej obraz mikroskopowy
| • z dowolnego materiału tworzy model komórki, zachowując cechy organelli • sprawnie posługuje się mikroskopem • samodzielnie wykonuje preparat nabłonka i rysuje dokładny obraz widziany pod mikroskopem, z zaznaczeniem widocznych elementów komórki | |
6. Komórka roślinna. Inne rodzaje komórek
| • na podstawie obserwacji preparatów, ilustracji • wymienia elementy budowy komórki roślinnej, zwierzęcej, bakteryjnej • obserwuje pod mikroskopem preparat moczarki kanadyjskiej przygotowany przez nauczyciela • pod opieką nauczyciela rysuje obraz obiektu obserwowanego pod mikroskopem | • podaje przykłady komórki bezjądrowej i jądrowej • wymienia funkcje elementów komórki roślinnej, zwierzęcej, bakteryjnej i grzybowej • z pomocą nauczyciela wykonuje preparat moczarki kanadyjskiej • obserwuje pod mikroskopem organelle wskazane przez nauczyciela
| • wyjaśnia, czym są komórki jądrowe i bezjądrowe oraz podaje ich przykłady • samodzielnie wykonuje preparat moczarki kanadyjskiej • odróżnia pod mikroskopem elementy budowy komórki • wyjaśnia rolę poszczególnych elementów komórki • z niewielką pomocą nauczyciela rysuje obraz obiektu obserwowanego pod mikroskopem
| • omawia elementy • na podstawie ilustracji analizuje różnice między poszczególnymi typami komórek, wskazuje cechy umożliwiające rozróżnienie komórek • samodzielnie wykonuje preparat moczarki kanadyjskiej, rozpoznaje elementy budowy komórki roślinnej i rysuje jej obraz mikroskopowy
| • analizuje różnice między poszczególnymi typami komórek • sprawnie posługuje się mikroskopem, samodzielnie wykonuje preparat nabłonka i rysuje dokładny obraz widziany pod mikroskopem
|
Dział | Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
II. Budowa i czynności życiowe organizmów
| 7. Samożywność
| • wyjaśnia, czym jest odżywianie się • wyjaśnia, czym jest samożywność • podaje przykłady organizmów samożywnych
| • wskazuje fotosyntezę jako sposób • wskazuje substancje biorące udział w fotosyntezie i wymienia produkty fotosyntezy • z pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ dwutlenku węgla na intensywność przebiegu fotosyntezy
| • wymienia czynniki niezbędne do przeprowadzania fotosyntezy • wskazuje substraty i produkty fotosyntezy • omawia sposoby wykorzystania przez roślinę produktów fotosyntezy • z niewielką pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ dwutlenku węgla na intensywność fotosyntezy | • wyjaśnia, na czym polega fotosynteza • omawia zależność przebiegu fotosyntezy od obecności wody, dwutlenku węgla • schematycznie zapisuje i omawia przebieg fotosyntezy • na podstawie opisu przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ dwutlenku węgla na intensywność fotosyntezy | • analizuje przystosowanie roślin do przeprowadzania fotosyntezy • planuje i samodzielnie przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ dwutlenku węgla na intensywność fotosyntezy • na podstawie zdobytej wcześniej wiedzy wskazuje |
8. Cudzożywność
| • wyjaśnia, czym jest cudzożywność • podaje przykłady organizmów cudzożywnych • wymienia rodzaje cudzożywności
| • krótko opisuje różne sposoby odżywiania się zwierząt • wyjaśnia, w jaki sposób wskazany organizm cudzożywny pobiera pokarm
| • omawia wybrane sposoby cudzożywności • podaje przykłady organizmów należących
| • charakteryzuje rodzaje cudzożywności występujące u różnych grup organizmów • wykazuje przystosowania do pobierania pokarmów występujące u różnych grup organizmów cudzożywnych
| • wyjaśnia znaczenie organizmów odżywiających się martwą substancją organiczną • wyjaśnia, na czym polega cudzożywność roślin pasożytniczych | |
9. Sposoby oddychania organizmów
| • określa, czym jest oddychanie • wymienia sposoby oddychania • wskazuje drożdże jako organizmy przeprowadzające fermentację | • wyróżnia oddychanie tlenowe i fermentację • wskazuje organizmy uzyskujące energię • wyjaśnia, że produktem fermentacji drożdży jest dwutlenek węgla • wskazuje mitochondrium jako miejsce, w którym zachodzi utlenianie | • wyjaśnia znaczenie oddychania komórkowego • wskazuje różnice w miejscu przebiegu utleniania • wymienia narządy wymiany gazowej zwierząt lądowych i wodnych • omawia doświadczenie wykazujące wydzielanie dwutlenku węgla przez drożdże | • schematycznie zapisuje przebieg oddychania • określa warunki przebiegu oddychania i fermentacji • charakteryzuje wymianę gazową u roślin i zwierząt • z pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie wykazujące wydzielanie dwutlenku węgla przez drożdże | • porównuje zapis przebiegu oddychania tlenowego • analizuje związek budowy narządów wymiany gazowej ze środowiskiem życia organizmów • samodzielnie przeprowadza doświadczenie wykazujące wydzielanie dwutlenku węgla przez drożdże |
Dział | Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
III. Wirusy, bakterie, protisty i grzyby | 10. Klasyfikacja organizmów
| • wymienia jednostki klasyfikacji biologicznej • wymienia nazwy królestw organizmów
| • wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka • podaje definicję gatunku • wymienia nazwy królestw i podaje przykłady organizmów należących do danego królestwa
| • wykazuje hierarchiczną strukturę jednostek klasyfikacji biologicznej • charakteryzuje wskazane królestwo • na podstawie ilustracji przyporządkowuje organizm do królestwa
| • porównuje wcześniejsze i współczesne zasady klasyfikacji organizmów • wyjaśnia zasady nadawania nazw gatunkom • przedstawia cechy organizmów, | • uzasadnia konieczność klasyfikacji organizmów • porównuje jednostki klasyfikacji zwierząt z jednostkami klasyfikacji roślin • z pomocą nauczyciela korzysta z różnych kluczy do oznaczania organizmów żyjących |
11. Wirusy i bakterie
| • krótko wyjaśnia, dlaczego wirusy nie są organizmami • wymienia miejsca występowania wirusów • wymienia formy morfologiczne bakterii
| • omawia różnorodność form morfologicznych bakterii • opisuje cechy budowy wirusów • wymienia cechy, którymi wirusy różnią się od organizmów • podaje przykłady wirusów i bakterii
| • wykazuje, dlaczego wirusy nie są organizmami • rozpoznaje formy morfologiczne bakterii widoczne w preparacie mikroskopowym lub na ilustracji • omawia wybrane czynności życiowe bakterii | • omawia wpływ bakterii na organizm człowieka • wskazuje drogi wnikania wirusów i bakterii • prezentuje wszystkie czynności życiowe bakterii • ocenia znaczenie wirusów i bakterii | • przeprowadza doświadczenie otrzymywaniem jogurtu • omawia choroby wirusowe
| |
| 12. Różnorodność protistów
| • wymienia formy protistów • wskazuje miejsca występowania protistów • wymienia grupy organizmów należących do protistów • z pomocą nauczyciela wyszukuje protisty w preparacie obserwowanym | • wykazuje różnorodność protistów • wymienia przedstawicieli poszczególnych grup protistów • wymienia czynności życiowe wskazanych grup protistów • z niewielką pomocą nauczyciela wyszukuje protisty w preparacie obserwowanym pod mikroskopem | • charakteryzuje wskazane grupy protistów • wykazuje chorobotwórcze znaczenie protistów • opisuje czynności życiowe protistów – oddychanie, odżywianie, rozmnażanie się • zakłada hodowlę protistów • z niewielką pomocą nauczyciela wyszukuje protisty w preparacie obserwowanym pod mikroskopem
| • porównuje czynności życiowe poszczególnych grup protistów • wymienia choroby wywoływane przez protisty • zakłada hodowlę protistów, rozpoznaje protisty pod mikroskopem, rysuje i z pomocą nauczyciela opisuje budowę protistów | • wskazuje zagrożenia epidemiologiczne chorobami wywoływanymi przez protisty • wskazuje drogi zakażenia chorobami wywoływanymi przez protisty oraz zasady zapobiegania tym chorobom • zakłada hodowlę protistów, wyszukuje protisty w obrazie mikroskopowym, rysuje i opisuje budowę protistów |
Dział | Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
III. Wirusy, bakterie, protisty i grzyby | 13. Budowa i różnorodność grzybów. Porosty
| • wymienia środowiska życia grzybów i porostów • podaje przykłady grzybów i porostów • na podstawie okazu naturalnego lub ilustracji opisuje budowę grzybów • wymienia sposoby rozmnażania się grzybów • rozpoznaje porosty wśród innych organizmów | • wymienia cechy pozwalające zaklasyfikować organizm do grzybów • omawia wskazaną czynność życiową grzybów • podaje przykłady znaczenia grzybów w przyrodzie i dla człowieka
| • wykazuje znaczenie grzybów w przyrodzie i dla człowieka • analizuje różnorodność budowy grzybów • wyjaśnia sposoby oddychania i odżywiania się grzybów • wykazuje, że porosty są zbudowane z grzybni i glonu | • określa znaczenie poszczególnych komponentów w budowie plechy porostu • rozpoznaje różne formy morfologiczne porostów i podaje ich nazwy • opisuje czynności życiowe grzybów – odżywianie, oddychanie i rozmnażanie się
| • analizuje znaczenie grzybów w przyrodzie • proponuje sposób • wyjaśnia, dlaczego porosty określa się mianem organizmów pionierskich |
IV. Tkanki i organy roślinne | 14. Tkanki roślinne
| • wyjaśnia, czym jest tkanka • wymienia podstawowe rodzaje tkanek roślinnych • z pomocą nauczyciela rozpoznaje na ilustracji tkanki roślinne
| • określa najważniejsze funkcje wskazanych tkanek roślinnych • opisuje rozmieszczenie wskazanych tkanek w organizmie roślinnym • rozpoznaje na ilustracji rodzaje tkanek roślinnych
| • wskazuje cechy adaptacyjne tkanek roślinnych • na podstawie opisu rozpoznaje wskazane tkanki roślinne • z pomocą nauczyciela rozpoznaje rodzaje tkanek roślinnych obserwowanych pod mikroskopem | • rozpoznaje rodzaje tkanek roślinnych obserwowanych pod mikroskopem • przyporządkowuje tkanki do organów i wskazuje na hierarchiczną budowę organizmu roślinnego
| • analizuje związek między budową a funkcją poszczególnych tkanek roślinnych, wykazuje przystosowania tkanek
|
15. Korzeń – organ podziemny rośliny
| • wymienia podstawowe funkcje korzenia • rozpoznaje systemy korzeniowe
| • rozpoznaje na ilustracjach modyfikacje korzeni • omawia budowę zewnętrzną korzenia na poszczególne strefy | • wykazuje związek modyfikacji korzenia z adaptacją do środowiska zajmowanego przez roślinę • opisuje przyrost korzenia | • wykorzystuje wiedzę • na podstawie ilustracji lub materiału roślinnego klasyfikuje przekształcone korzenie | • projektuje doświadczenie świadczące o przewodzeniu wody z korzenia w górę rośliny |
Dział | Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
IV. Tkanki i organy roślinne | 16. Pęd. Budowa i funkcje łodygi
| • wymienia nazwy elementów budowy zewnętrznej pędu • wymienia funkcje łodygi
| • wyjaśnia różnicę między pędem a łodygą • wskazuje części łodygi roślin zielnych
| • omawia funkcje poszczególnych elementów pędu • na okazie roślinnym | • na podstawie okazu roślinnego żywego, zielnikowego lub ilustracji wykazuje modyfikacje łodygi ze względu na środowisko, w którym żyje roślina | • wykorzystuje wiedzę
|
17. Liść – wytwórnia pokarmu
| • wymienia funkcje liści • rozpoznaje elementy budowy liścia • rozpoznaje liście pojedyncze i liście złożone | • na materiale zielnikowym lub ilustracji wykazuje związek budowy liścia z pełnionymi przez niego funkcjami | • na podstawie materiału zielnikowego lub ilustracji rozpoznaje różne modyfikacje liści • rozróżnia typy ulistnienia łodygi | • analizuje modyfikacje liści ze względu na środowisko zajmowane przez roślinę
| • wykorzystuje wiedzę
| |
V. Różnorodność roślin | 18. Mchy
| • na podstawie ilustracji • wymienia miejsca występowania mchów | • podaje nazwy elementów budowy mchów • z pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie wykazujące zdolność wchłaniania wody przez mchy
| • na podstawie ilustracji i wyjaśnia ich funkcje • analizuje cykl rozwojowy mchów • omawia znaczenie mchów w przyrodzie i dla człowieka • z niewielką pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenie wykazujące zdolność wchłaniania wody przez mchy | • wyjaśnia, dlaczego mchy uważane są za najprostsze rośliny lądowe • według opisu przeprowadza doświadczenie wykazujące zdolność wchłaniania wody przez mchy | • samodzielnie planuje doświadczenie wykazujące zdolność wchłaniania wody przez mchy • na podstawie informacji o budowie mchów wykazuje ich rolę w przyrodzie
|
19. Paprotniki
| • wymienia miejsca występowania paprotników • na podstawie ilustracji
| • podaje nazwy organów paproci • wyjaśnia rolę poszczególnych organów paprotników • rozpoznaje, korzystając z atlasów roślin, trzy gatunki rodzimych paprotników | • wyjaśnia znaczenie paprotników w przyrodzie i dla człowieka • rozpoznaje, korzystając z atlasów roślin, pięć gatunków rodzimych paprotników • analizuje cykl rozwojowy paprotników | • na podstawie ilustracji • rozpoznaje, korzystając z atlasów roślin, osiem gatunków rodzimych paprotników | • porównuje budowę poszczególnych organów u paprotników • wykonuje portfolio dotyczące różnorodności paprotników |
Dział | Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
V. Różnorodność roślin | 20. Nagonasienne
| • wymienia miejsca występowania roślin nagonasiennych • na podstawie ilustracji lub żywych okazów rozpoznaje rośliny nagonasienne wśród innych roślin | • wyjaśnia funkcje kwiatów i nasion • omawia budowę rośliny nagonasiennej
| • analizuje cykl rozwojowy sosny • wymienia przystosowania roślin nagonasiennych do warunków życia
| • wykazuje przystosowania roślin nagonasiennych do środowiska • omawia znaczenie roślin nagonasiennych
| • rozpoznaje rodzime gatunki roślin nagonasiennych • określa, z jakiego gatunku drzewa lub krzewu pochodzi wskazana szyszka |
21. Okrytonasienne
| • wymienia miejsca występowania roślin okrytonasiennych • na podstawie ilustracji lub żywych okazów rozpoznaje rośliny okrytonasienne wśród innych roślin • na ilustracji lub żywym okazie rozpoznaje organy roślinne | • na podstawie ilustracji, żywego lub zielnikowego okazu roślinnego wykazuje różnorodność form roślin okrytonasiennych • podaje nazwy elementów budowy kwiatu odróżnia kwiat | • omawia funkcje poszczególnych elementów kwiatu • rozpoznaje formy roślin okrytonasiennych • wymienia sposoby zapylania kwiatów
| • omawia cykl rozwojowy roślin okrytonasiennych • wyjaśnia, dlaczego kwiatostany ułatwiają zapylanie
| • wykazuje związek budowy kwiatu ze sposobem zapylania
| |
22. Rozprzestrzenianie się roślin okrytonasiennych
| • wymienia rodzaje owoców • przedstawia sposoby rozprzestrzeniania się owoców • wymienia elementy łodyg służące do rozmnażania wegetatywnego
| • na podstawie ilustracji • wymienia rodzaje owoców • wymienia etapy kiełkowania nasion • rozpoznaje fragmenty pędów służące do rozmnażania wegetatywnego | • wykazuje zmiany zachodzące w kwiecie po zapyleniu • określa rolę owocni w klasyfikacji owoców • wyjaśnia funkcje poszczególnych elementów nasienia • rozpoznaje na pędzie fragmenty, które mogą posłużyć do rozmnażania wegetatywnego | • wykazuje adaptacje budowy owoców • na podstawie ilustracji • zakłada hodowlę roślin | • wyjaśnia wpływ różnych czynników na kiełkowanie nasion • planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ wody na kiełkowanie nasion • zakłada hodowlę roślin i obserwuje ją | |
23. Znaczenie i przegląd roślin okrytonasiennych
| • wymienia znaczenie roślin okrytonasiennych • z pomocą nauczyciela korzysta z klucza | • podaje przykłady znaczenia roślin okrytonasiennych dla człowieka • z niewielką pomocą nauczyciela korzysta
| • ocenia znaczenie roślin okrytonasiennych w przyrodzie • rozpoznaje na ilustracji pięć gatunków roślin okrytonasiennych występujących w Polsce • korzysta z prostego klucza | • ocenia znaczenie roślin okrytonasiennych dla człowieka • rozpoznaje na ilustracji dziesięć gatunków roślin okrytonasiennych występujących w Polsce • sprawnie korzysta z prostego klucza do oznaczania organizmów żyjących | • rozpoznaje na ilustracjach dwanaście gatunków roślin okrytonasiennych występujących w Polsce • na dowolnych przykładach wykazuje różnorodność roślin okrytonasiennych |
Wymagania edukacyjne z matematyki w klasie piątej
DOPUSZCZAJĄCY (2)
Uczeń:
- Zamienia jednostki długości, masy, czasu – proste przykłady.
- Zapisuje, czyta liczby oraz porównuje liczby naturalne w zakresie 1 000 000.
- Zaznacza liczby na osi liczbowej i odczytuje je – nieskomplikowane przykłady.
- Rozróżnia znaki rzymskie w zakresie 50.
- Dodaje i odejmuje liczby naturalne w pamięci w zakresie 1000 – proste przykłady.
- Mnoży i dzieli liczby naturalne w zakresie tabliczki mnożenia oraz przez 10, 100, 1000 – proste przykłady.
- Mnoży liczby w przypadkach typu 40 · 30 i dzieli liczby typu 1200 : 60.
- Wykonuje dodawanie i odejmowanie sposobem pisemnym – proste przykłady
. • Mnoży i dzieli liczby naturalne przez liczby jednocyfrowe oraz dwucyfrowe – proste przypadki.
- Wskazuje liczby podzielne przez 2, 5, 10, 100.
- Podaje przykłady wielokrotności liczb jednocyfrowych w zakresie 100.
- Rozróżnia i nadaje nazwy punktom, prostym, półprostym.
- Rysuje odcinki i mierzy je.
- Podaje jednostki długości
. • Zamienia jednostki długości – proste przypadki.
- Rozróżnia kąty ostre, proste, rozwarte, pełne, półpełne oraz rozpoznaje proste i odcinki prostopadłe i równoległe.
- Wskazuje kąty przyległe i wierzchołkowe oraz figury o budowie symetrycznej.
- Wyznacza oś symetrii figury, korzystając z lusterka lub składając kartkę
.• Zapisuje iloraz liczb naturalnych w postaci ułamka zwykłego i odwrotnie.
- Przedstawia ułamek jako część całości.
- Wyszukuje ułamki właściwe i niewłaściwe w zbiorze ułamków zwykłych.
- Zaznacza np. , , , figury – nieskomplikowane przykłady.
- Odczytuje ułamki zaznaczone na osi liczbowej.
Podaje przykłady ułamków właściwych, niewłaściwych, liczb mieszanych.
- Opisuje zaznaczoną część całości za pomocą ułamka.
- Zapisuje część całości za pomocą ułamka – proste przypadki
. • Zamienia liczby mieszane na ułamki i odwrotnie – proste przypadki.
- Zaznacza ułamki zwykłe na osi liczbowej, gdy podana jest jednostka z odpowiednim jej podziałem.
- Skraca i rozszerza ułamki zwykłe – proste przykłady
. • Porównuje ułamki – proste przykłady.
- Dodaje i odejmuje ułamki o jednakowych i różnych mianownikach – proste przykłady.
- Mnoży i dzieli ułamki zwykłe – proste przykłady.
- Rozróżnia wielokąty i nadaje im nazwy ze względu na liczbę boków.
- Rysuje wielokąty.
- Wskazuje wierzchołki, boki, kąty wewnętrzne wielokąta.
- Wskazuje lub rysuje przekątne wielokąta
.• Opisuje własności kwadratu i prostokąta
- Porównuje boki prostokąta za pomocą cyrkla.
- Oblicza obwód wielokąta – proste przypadki.
- Rysuje odcinki, kwadraty w skali 1 : 1, 1 : 2, 2 : 1.
- Odróżnia wyrażenia arytmetyczne od algebraicznych.
- Zapisuje i czyta proste wyrażenia algebraiczne
. • Rozwiązuje równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, występującą po jednej stronie równania, poprzez zgadywanie
.• Rozróżnia trójkąty różnoboczne, równoramienne, równoboczne, ostrokątne, prostokątne, rozwartokątne
.• Wymienia niektóre cechy dowolnego trójkąta oraz wskazuje na rysunku wysokość trójkąta.
- Rozwiązuje bardzo proste zadania, dotyczące trójkątów
. • Podaje przykłady ułamków dziesiętnych.
- Wskazuje ułamki dziesiętne w danym zbiorze liczb.
- Odczytuje i zapisuje ułamki dziesiętne oraz odczytuje je na osi liczbowej – proste przykłady.
- Wykonuje dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych w pamięci (w najprostszych przykładach)i pisemnie – proste przypadki – oraz za pomocą kalkulatora (w trudniejszych przykładach).
- Mnoży i dzieli ułamki dziesiętne przez 10, 100, 1000.
- Dzieli proste ułamki dziesiętne w pamięci (w najprostszych przykładach) lub korzysta z kalkulatora.
- Wykonuje działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych typu: + 0,2.
- Rozróżnia prostokąty, kwadraty, romby, równoległoboki, trapezy.
- Rysuje i nazywa poznane czworokąty i ich przekątne.
- Oblicza obwody czworokątów, gdy długości boków są wyrażone w jednakowych jednostkach.
- Wymienia podstawowe własności poznanych czworokątów
.• Wymienia i zamienia jednostki pola w prostych przypadkach typu: 2 cm2 = 200 mm2, 1 m2 = 100 dm2.
- Patrząc na rysunek figury i zaznaczone na nim dane, oblicza pole znanego czworokąta – proste przypadki
.• Określa pojęcie procentu.
- Odczytuje procent, zaznaczony na prostokącie, zbudowanym ze 100 prostokątów jednostkowych.
- Oblicza 50%, 25% danej liczby, korzystając z rysunku.
- Wyróżnia wśród modeli brył sześcian i prostopadłościan.
- Pokazuje na modelach prostopadłościanów wierzchołki, krawędzie, ściany.
- Wymienia podstawowe jednostki pola i objętości.
- Oblicza pole powierzchni sześcianu, prostopadłościanu, mając daną siatkę bryły.
DOSTATECZNY (3)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOPUSZCZAJĄCEJ ORAZ:
:• Dodaje i odejmuje złote i grosze z przekroczeniem progu złotówki.
- Czyta i pisze słowami wielkie liczby w zakresie miliarda.
- Stosuje w działaniach pamięciowych przemienność i łączność dodawania i mnożenia.
- Wskazuje liczby pierwsze i złożone w zbiorze liczb naturalnych w zakresie 100.
- Podaje przykłady liczb pierwszych i złożonych.
- Podaje dzielniki i wielokrotności liczb w zakresie 100.
- Wykonuje dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie w pamięci lub sposobem pisemnym.
- Wskazuje kolejność wykonywania działań. • Oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych – proste przypadki
.• Podaje przykłady liczb podzielnych przez 3, 9, 100 i wskazuje liczby podzielne przez 3, 9.
- Rozwiązuje zadania krótkiej odpowiedzi z zastosowaniem porównywania różnicowego i ilorazowego.
- Oblicza drugą i trzecią potęgę liczby jednocyfrowej.
- Stosuje obliczenia czasowe – proste przypadki.
- Dodaje i odejmuje godziny i minuty z przekroczeniem progu godziny.
- Oblicza drogę, mając czas i prędkość lub prędkość, mając czas i drogę – proste przypadki
- Odczytuje dane na diagramach słupkowych.
- Podaje zaokrąglenia liczb.
- Stosuje kalkulator w niektórych obliczeniach.
- Rozwiązuje proste zadania zamknięte i otwarte w zakresie czterech działań.
- Podaje rozwiązanie prostego równania z jedną niewiadomą przez zgadywanie lub dopełnianie
.• Mierzy i zapisuje długości w różnych jednostkach – proste przypadki.
- Wykonuje obliczenia na jednostkach długości.
- Rysuje proste i odcinki prostopadłe oraz proste i odcinki równoległe.
- Mierzy kąty mniejsze od 180° i rysuje kąty o mierze mniejszej niż 180°.
- Rozróżnia kąty wklęsłe i wypukłe.
- Podaje miary kątów przyległych i wierzchołkowych
. • Rozwiązuje proste zadania z zastosowaniem miar i własności poznanych kątów.
- Rysuje figury, które mają budowę symetryczną – proste przypadki.
- Odczytuje napisy i godziny przedstawione w odbiciu symetrycznym, używając lusterka
.• Porównuje ułamki – proste przykłady.
- Zaznacza podane ułamki na osi liczbowej – proste przypadki.
- Podnosi ułamki do drugiej i trzeciej potęgi.
- Podaje odwrotność liczby.
- Oblicza ułamek danej liczby – proste przykłady.
- Rozwiązuje proste zadania z zastosowaniem działań na ułamkach.
- Oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych z zastosowaniem działań na ułamkach.
- Nazywa wielokąty o danej liczbie boków i kątów.
- Uzasadnia, że kwadrat jest prostokątem.
- Wskazuje wielokąty wklęsłe i wypukłe
. • Stosuje twierdzenie o sumie kątów trójkąta.
- Podaje, że suma kątów wewnętrznych czworokąta jest równa 360°.
- Rozwiązuje proste zadania, dotyczące obliczania miar kątów wewnętrznych trójkąta i czworokąta.
- Oblicza obwody wielokątów – proste zadania.
- Oblicza długość boku kwadratu, mając dany jego obwódi długość drugiego boku.
- Wyjaśnia sposób obliczania obwodu prostokąta, w tym prostokąta o równych bokach i oblicza ten obwód
.• Rozróżnia skalę powiększającą, pomniejszającą oraz skalę 1 : 1.
- Rysuje prostokąty w danej skali – proste przykłady.
- Konstruuje trójkąt z danych trzech odcinków.
- Oblicza rzeczywistą odległość z mapy lub planu i odwrotnie – proste przykłady.
- Rozwiązuje podstawowe zadania z zastosowaniem skali.
- Zapisuje i czyta nieskomplikowane wyrażenia algebraiczne.
- Oblicza wartości wyrażeń algebraicznych – proste przypadki.
- Rozwiązuje równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, występującą po jednej stronierównania, poprzez dopełnianie lub wykonywanie działania odwrotnego.
- Zamienia proste wyrażenia algebraiczne na formę słowną.
- Zapisuje wzory na pole i obwód prostokąta oraz oblicza ich wartość liczbową.
- Korzysta z nieskomplikowanych wzorów, w których występują oznaczenia literowe.
- Rozpoznaje równanie, wskazuje jego prawą i lewą stronę oraz liczbę niewiadomą.
- Rozwiązuje elementarne równania i sprawdza poprawność rozwiązania.
- Konstruuje trójkąty różnoboczne, równoramienne, równoboczne z trzech danych odcinków.
- Rysuje trójkąty ostrokątne, prostokątne, rozwartokątne.
- Ustala możliwość zbudowania trójkąta (na podstawie nierówności trójkąta).
- Nazywa boki trójkąta prostokątnego.
- Rysuje wysokości dowolnego trójkąta.
- Podaje własności trójkątów.
- Rozwiązuje elementarne zadania z zastosowaniem własności różnych trójkątów.
- Klasyfikuje trójkąty ze względu na boki i kąty.
- Dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne w pamięci lub sposobem pisemnym.
- Porównuje ułamki dziesiętne.
- Rozwiązuje proste zadania tekstowe z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych.
- Odczytuje ułamki zaznaczone na osi liczbowej.
- Skraca i rozszerza ułamki dziesiętne.
- Zamienia ułamki zwykłe na dziesiętne i odwrotnie – proste przykłady.
- Wykonuje proste działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych.
- Rozróżnia wagi brutto, netto, tara.
- Podaje przybliżenia ułamków dziesiętnych.
- Rozwiązuje proste zadania tekstowe, dotyczące porównywania różnicowego ułamków dziesiętnych.
- Wymienia własności poznanych czworokątów i stosuje je w nieskomplikowanych zadaniachtekstowych, w tym na własnym rysunku pomocniczym.
- Rysuje czworokąty według danych z zadania – proste przypadki.
- Podaje miary kątów wewnętrznych czworokąta.
- Oblicza obwody czworokątów.
- Wyznacza długość boku równoległoboku, mając dany obwód i długość drugiego boku.
- Rysuje wysokości trapezów.
- Wyróżnia trzy rodzaje trapezów.
- Podaje sposoby obliczania pola trójkąta i znanych czworokątów.
- Oblicza pole prostokąta, równoległoboku, trapezu, trójkąta, gdy dane są wyrażone w jednakowych jednostkach.
- Stosuje jednostki pola: m2, cm2, km2, mm2, dm2, ar, hektar (bez zamiany jednostek w trakcie obliczeń).
- Wykonuje rysunki pomocnicze do zadań.
- Oblicza pole kwadratu, mając jego obwód.
- Oblicza dwoma sposobami pole kwadratu i rombu.
- Zapisuje wzory na obliczanie pól poznanych figur.
- Oblicza pole wielokąta, korzystając z umiejętności obliczania pola trójkąta lub czworokąta – proste przypadki.
- Określa, jaki procent figury zaznaczono.
- Zamienia ułamki , , , na procenty.
- Zamienia procenty na ułamki dziesiętne i ułamki zwykłe.
- Oblicza w pamięci 10%, 25%, 50% pewnej wielkości.
- Opisuje prostopadłościan, sześcian.
- Projektuje siatki sześcianu i prostopadłościanu.
- Podaje podstawowe zależności między jednostkami pola i objętości.
- Oblicza pole powierzchni sześcianu, prostopadłościanu, gdy dane są wyrażone w tych samych jednostkach.
- Oblicza objętość prostopadłościanu o wymiarach wyrażonych w takich samych jednostkach.
DOBRY (4)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOSTATECZNEJ ORAZ:
- Zamienia jednostki długości, masy, czasu w sytuacjach praktycznych – w zadaniach typowych.
- Wyjaśnia zasady pisania liczb w systemie rzymskim. Zapisuje liczby znakami rzymskimi. Czyta liczby zapisane znakami rzymskimi.
- Podaje cechy podzielności liczb przez 2, 5, 10, 100, 3, 9.
- Oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych z nawiasami kwadratowymi.
- Rozwiązuje zadania, stosując obliczenia czasowe oraz dotyczące obliczania prędkości, drogi.
- Rysuje diagramy słupkowe i interpretuje dane na diagramach słupkowych.
- Oblicza liczbę niewiadomą w dodawaniu, odejmowaniu, mnożeniu, dzieleniu i sprawdza poprawność obliczeń
.• Oblicza drugą i trzecią potęgę liczby oraz wartości wyrażeń arytmetycznych, w których występuje nawias okrągły i kwadratowy– nieskomplikowane przypadki.
- Porównuje i zamienia jednostki długości.
- Szacuje długości odcinków przed ich zmierzeniem.
- Rysuje proste prostopadłe i równoległe z użyciem ekierki i linijki oraz kratek na kartce.
- Sprawdza prostopadłość i równoległość odcinków.
- Rysuje kąty ostre, proste, rozwarte, półpełne, pełne i zerowe oraz porównuje je.
- Rysuje kąty przyległe i wierzchołkowe oraz podaje ich miary.
- Konstruuje kąt równy danemu.
- Wskazuje odległość punktu od prostej.
- Rysuje kąty wklęsłe o danej mierze – proste przypadki.
- Tworzy figury mające budowę symetryczną – proste przypadki.
- Porównuje ułamki i uzasadnia swój wynik za pomocą rysunku i rachunku
- Porządkuje ułamki rosnąco i malejąco.
- Znajduje jednostkę na osi liczbowej, mając zaznaczonych kilka ułamków.
- Sprowadza ułamki do najmniejszego wspólnego mianownika.
- Oblicza, jakim ułamkiem jednej liczby jest druga liczba.
- Stosuje w zadaniach obliczanie ułamka danej liczby.
- Rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych oraz porównywania różnicowego i ilorazowego.
- Oblicza wartości wyróżnień arytmetycznych, w których występują ułamki zwykłe.
- Uzasadnia nazwę wielokąta.
- Wyjaśnia nazwę: wielokąt wypukły i wielokąt wklęsły.
- Rozwiązuje typowe zadania, dotyczące obliczania kątów wewnętrznych wielokątów.
- Wyjaśnia sposób obliczania obwodu wielokąta.
- Oblicza długość boku wielokąta, mając dany obwód i pozostałe boki wielokąta.
- Rysuje plan, np. pokoju – proste przykłady.
- Wyjaśnia sposób powiększania i pomniejszania odcinków i wielokątów w skali, mając rysunek na kratkowanej kartce.
- Rozwiązuje typowe zadania z zastosowaniem obliczeń, dotyczących planu i mapy.
- Rozpoznaje wyrazy podobne.
- Zapisuje obliczenia do zadania za pomocą wyrażenia algebraicznego – proste przypadki.
- Oblicza wartość liczbową wyrażeń algebraicznych, wpisując wartość liczbową zamiast litery.
- Zastępuje iloczynem sumę wyrazów podobnych.
- Zapisuje proste wyrażenia algebraiczne na podstawie informacji, osadzonych w kontekściepraktycznym.
- Stosuje oznaczenia literowe nieznanych wielkości liczbowych.
- Zapisuje w postaci wyrażeń algebraicznych wzory na obwody figur oraz pola trójkątów i oblicza ich wartość liczbową.
- Wyjaśnia, co to znaczy: rozwiązać równanie.
- Rozwiązuje równania, korzystając z własności działań odwrotnych.
- Sprawdza poprawność rozwiązania równania.
- Rozwiązuje zadania z zastosowaniem równań – proste przypadki.
- Nazywa trójkąty ze względu na boki i kąty i podaje ich własności.
- Uzasadnia, kiedy z trzech odcinków można zbudować trójkąt.
- Stosuje twierdzenie o sumie kątów trójkąta
. • Podaje własności wysokości różnych trójkątów oraz rodzaje kątów w różnych trójkątach i potrafi je mierzyć.
- Zna własności kątów w różnych trójkątach i stosuje je w zadaniach.
- Rozwiązuje typowe zadania z zastosowaniem własności trójkątów.
- Porządkuje ułamki dziesiętne rosnąco lub malejąco.
- Wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych, używając własnych poprawnych strategii lub za pomocą kalkulatora.
- Oblicza kwadraty i sześciany ułamków dziesiętnych.
- Rozwiązuje proste zadania, w których występuje porównywanie różnicowe i ilorazowe ułamków dziesiętnych.
- Wyjaśnia sposoby wykonywania działań na ułamkach dziesiętnych.
- Oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych dwu lub trzydziałaniowych, w których występują ułamki dziesiętne.
- Rozwiązuje elementarne równania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych, w tym oblicza ułamek danej liczby naturalnej.
- Obiera odpowiednią jednostkę i zaznacza ułamki dziesiętne na osi liczbowej.
- Wyjaśnia sposób obliczania wagi brutto, netto, tara oraz sposoby zamiany ułamków zwykłych na dziesiętne i odwrotnie.
- Oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłychi dziesiętnych – proste przykłady.
- Porównuje własności poznanych czworokątów.
- Stosuje własności czworokątów w zadaniach.
- Oblicza obwody czworokątów, gdy długości boków są wyrażone w różnych jednostkach.
- Klasyfikuje czworokąty.
- Oblicza pola poznanych fi gur, gdy dane wielkości wyrażone są w różnych jednostkach – proste przypadki
.• Rozwiązuje zadania z zastosowaniem pól trójkątów i czworokątów.
- Zamienia ułamki typu: , , , na procenty.
- Zaznacza 25%, 50%, 75% powierzchni dowolnych prostokątów.
- Wyjaśnia sposoby zamiany procentów na ułamki i odwrotnie.
- Oblicza w pamięci 1%, 5%, 10%, 25%, 50%, 75% danej liczby oraz oblicza procent danej liczby.
- Rysuje różne siatki tego samego prostopadłościanu.
- Stosuje wzory na obliczanie pola powierzchni i objętości prostopadłościanu i oblicza ich wartość liczbową.
BARDZO DOBRY (5)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOBREJ ORAZ:
- Wyjaśnia sposoby zamiany jednostek czasu, długości, masy.
- Rozróżnia dziesiątkowe i niedziesiątkowe systemy liczenia.
- Rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności z zastosowaniem czterech działań, porównywania różnicowego i ilorazowego.
- Tworzy diagramy, interpretuje dane z diagramów i zadaje pytania do diagramów.
- Szacuje wyniki działań.
- Uzasadnia zaokrąglenia liczb.
- Rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności, dotyczące obliczeń czasowych.
- Układa i rozwiązuje zadania dotyczące porównywania różnicowego i ilorazowego.
- Uzupełniania w zapisie liczby brakujące cyfry tak, aby liczba była podzielna przez 2, 5, 10, 100, 3, 9.
- Zamienia jednostki długości i wyjaśnia sposób zamiany.
- Kreśli proste równoległe o podanej odległości.
- Kreśli kąty niewypukłe o dowolnej mierze.
- Wyjaśnia zasadę wykonywania wskazanego działania na ułamkach.
- Zaznacza ułamki na osi liczbowej, dobierając odpowiednią jednostkę.
- Rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności, dotyczące obliczania ułamka danej liczby.
- Rozwiązuje zadania, dotyczące obliczania liczby, gdy dany jest jej ułamek.
- Oblicza wartości wyrażeń algebraicznych, w których występują nawiasy.
- Uzasadnia, że suma miar kątów wewnętrznych trójkąta jest równa 180° oraz czworokąta jest równa 360°.
- Podaje liczbę przekątnych w wielokącie.
- Rozróżnia wielokąty foremne.
- Oblicza obwód wielokąta, znając zależności między bokami wielokąta.
- Rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności z zastosowaniem skali oraz nietypowe zadania z zastosowaniem obliczeń, dotyczących planu i mapy.
- Ustala skalę, mając daną odległość rzeczywistą i odległość na planie lub mapie.
- Sporządza plan, np. pokoju, działki.
- Wyjaśnia sposób rozwiązania równania.
- Rozwiązuje zadania z zastosowaniem równań.
- Zapisuje obliczenia do zadań w postaci wyrażeń algebraicznych i równań – proste przykłady.
- Wyjaśnia klasyfikację trójkątów.
- Rysuje trójkąt, mając dany odcinek i dwa kąty do niego przyległeoraz mając dane dwa odcinki i kąt zawarty między nimi (za pomocą kątomierza).
- Rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności z zastosowaniem własności trójkątów.
- Rozwiązuje równania, w których występują ułamki dziesiętne i wyjaśnia sposób rozwiązania.
- Rozwiązuje złożone zadania o podwyższonym stopniu trudności z uwzględnieniem działań na ułamkach zwykłych i dziesiętnych.
- Szacuje wyniki działań.
- Uzasadnia sposoby wykonywania działań pisemnych na ułamkach dziesiętnych oraz na ułamkach zwykłych i dziesiętnych.
- Wyjaśnia sposoby mnożenia i dzielenia ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000, … .
- Ocenia, które ułamki zwykłe mają dokładne rozwinięcie dziesiętne.
- Wyznacza długość boków czworokąta, mając dany obwód i zależności między bokami.
- Wyjaśnia klasyfikację czworokątów.
- Oblicza miary kątów wewnętrznych czworokątów.
- Rysuje czworokąty według podanych własności.
- Zapisuje obwody czworokątów, stosując wyrażenia algebraiczne.
- Ocenia poprawność wymienionych cech czworokąta.
- Rysuje figury o danym polu.
- Wyjaśnia sposoby obliczania pola trójkąta i czworokąta.
- Tworzy wyrażenia algebraiczne, opisujące pola poznanych fi gur i oblicza ich wartość liczbową.
- Oblicza pola poznanych fi gur płaskich, gdy dane są zależności między występującymi w zadaniu wielkościami.
- Weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania.
- Mając dane pole trójkąta lub czworokąta, oblicza nieznany bok lub wysokość.
- Rysuje trójkąty lub czworokąty o tym samym polu.
- Wyjaśnia, co to znaczy obliczyć procent danej liczby.
- Rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności, dotyczące obliczania procentu danej liczby.
- Oblicza objętość sześcianu, mając jego pole oraz pole sześcianu, mając daną jego objętość.
- Odczytuje rzeczywiste wymiary siatki narysowanej w skali.
CELUJĄCY (6)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY BARDZO DOBREJ ORAZ:
- Uzupełnia w działaniach pisemnych brakujące cyfry tak, aby działanie było wykonane poprawnie.
- Rozwiązuje tekstowe zadania problemowe.
- Ocenia wykonalność działań w zbiorze liczb naturalnych.
- Uzupełnia nawiasy w wyrażeniach arytmetycznych tak, aby uzyskać równość oraz wyrażenia arytmetyczne z nawiasami kwadratowymi i oblicza je.
- Wyjaśnia sposoby rysowania kątów niewypukłych.
- Rozwiązuje problemy, w których występują własności poznanych fi gur geometrycznych.
- Rozwiązuje zadnia problemowe z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych.
- Oblicza kąty wewnętrzne figur foremnych.
- Rozwiązuje zadania problemowe z zastosowaniem wiadomości o wielokątach i skali.
- Podaje własności figur foremnych.
- Rozwiązuje zadania problemowe z zastosowaniem wyrażeń algebraicznych i równań.
- Uzasadnia, dlaczego ułamek ma lub nie ma dokładnego rozwinięcia dziesiętnego.
- Uzasadnia sposoby rysowania czworokątów.
- Rozwiązuje zadania problemowe z zastosowaniem własności czworokątów, obliczania pól wielokątów, poznanych obliczeń procentowych.
- Na rysunku prostopadłościanu zaznacza krawędzie, po których ma być rozcięta bryła, by uzyskać narysowaną siatkę.
- Rozwiązuje zadania problemowe, uwzględniające własności prostopadłościanów, ich pola i objętości.
- Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponadwojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
Wymagania edukacyjne informatyka klasa V
Sprawdzanie i ocenianie uczniów to proces ciągły i systematyczny, który dostarcza
nauczycielowi, uczniowi i rodzicom informacji o wiedzy, umiejętnościach, sposobie pracy ucznia,
jego zaangażowaniu, pomysłowości i samodzielności.
Ocena podczas procesu nauczania Informatyki dotyczy określonych zagadnień:
• ćwiczeń wykonywanych podczas lekcji,
• odpowiedzi na pytania,
• zadań domowych – przygotowanie do zajęć informatycznych,
• aktywności podczas lekcji,
• ćwiczeń sprawdzających – praca klasowa
• udziału w projekcie grupowym,
• przygotowania referatów i prezentacji multimedialnych,
• wykonania dodatkowych, trudniejszych zadań.
Ocena ćwiczeń wykonywanych podczas lekcji
W ocenie wykonywanego ćwiczenia uwzględnia się:
• zastosowanie właściwej metody rozwiązania
• wykonanie ćwiczenia zgodnie z treścią
• umiejętność samodzielnego odkrywania możliwości programu (korzystanie z Pomocy)
• znajomość pojęć i metod związanych z danym zagadnieniem – na ocenę ćwiczenia składają się również dodatkowe pytania o zastosowane metody, nie ocenia wyłącznie efektu pracy widocznego na ekranie monitora.
Poza ćwiczeniami ocenie podlegają też wypowiedzi uczniów: zarówno te, które wynikają z powtórek, jak i te z bieżącej lekcji.
Ocena odpowiedzi na pytania
W trakcie wykonywania przez uczniów ćwiczeń można zadawać pytania o zastosowaną metodę lub sposób otrzymania danego rozwiązania.
Ocenie podlega:
• sposób formułowania odpowiedzi – znajomość słownictwa informatycznego
• rozumienie znaczenia pojawiających się pojęć
Ocena udziału w projekcie grupowym
Ocenie podlega:
• wykonanie przydzielonego uczniowi cząstkowego zadania, składającego się na cały projekt
• zaangażowanie w pracę
Ocena zadań domowych (przygotowanie do zajęć informatycznych)
Uczeń powinien:
• zadania zapisać w pliku i skopiować na nośnik pamięci masowej
• lub przesłać pocztą elektroniczną na adres mailowy nauczyciela, jeśli nauczyciel wcześniej uzgodni z uczniami taką formę
niewykorzystane nieprzygotowania (np.) i brak zadania (bz.) nie przechodzą na następne półrocze
Ocena aktywności podczas lekcji
Za poprawne odpowiedzi uczeń otrzymuje plusy, przyjmując zasadę przeliczania (na koniec półrocza), np.:
• 3 plusy – ocena celująca, zadania dla zainteresowanych
• 3 plusy – ocena bardzo dobra,
• 2 plusy – ocena dobra, itd.
Ocena celująca (6)
– uczeń wykonuje samodzielnie i bezbłędnie wszystkie zadania z lekcji oraz dostarczone przez nauczyciela trudniejsze zadania dodatkowe; jest aktywny i pracuje systematycznie; posiada wiadomości
i umiejętności wykraczające poza te, które są wymienione w planie wynikowym;
uczestniczy w konkursach informatycznych;
w razie potrzeby pomaga nauczycielowi (np. przygotowuje potrzebne na lekcję materiały pomocnicze,
pomaga kolegom w pracy); pomaga nauczycielom innych przedmiotów w wykorzystaniu komputera na ich
lekcjach, wykonuje pracę z wykorzystaniem pomocy szkolnych np. Laboratoria Przyszłości itp.
Ocena bardzo dobra (5)
– uczeń wykonuje samodzielnie i bezbłędnie wszystkie zadania z lekcji; jest aktywny i pracuje systematycznie; posiada wiadomości i umiejętności wymienione w planie wynikowym; w razie potrzeby pomaga nauczycielowi (np. pomaga kolegom w pracy)
Ocena dobra (4) – uczeń wykonuje samodzielnie i niemal bezbłędnie łatwiejsze oraz niektóre trudniejsze
zadania z lekcji; pracuje systematycznie i wykazuje postępy; posiada wiadomości i umiejętności wymienione w planie wynikowym.
Ocena dostateczna (3) – uczeń wykonuje łatwe zadania z lekcji, czasem z niewielką pomocą, przeważnie je kończy; stara się pracować systematycznie i wykazuje postępy; posiada większą część wiadomości i umiejętności wymienionych w planie wynikowym.
Ocena dopuszczająca (2) – uczeń czasami wykonuje łatwe zadania z lekcji, niektórych zadań nie kończy; posiada tylko część wiadomości i umiejętności wymienionych w planie wynikowym, jednak brak systematyczności nie możliwości uzyskania przez niego podstawowej wiedzy informatycznej oraz odpowiednich umiejętności w toku dalszej nauki.
W niektórych przypadkach, gdy podczas jednych zajęć uczeń wykaże się szczególną aktywnością i dodatkowymi umiejętnościami, można postawić mu od razu ocenę.
Ocena ćwiczeń sprawdzających (forma teoretyczna i praktyczna)
W ocenie uwzględnia się:
• wykonanie wszystkich poleceń zgodnie z ich treścią
• praktyczną stronę posługiwania się komputerem i programami.
Oceny za ćwiczenia sprawdzające i pracę klasową:
Nie stosuje się tzw. zaliczania przedmiotu pod koniec półrocza czy roku szkolnego.
Ocenianie prezentacji multimedialnych, referatów i projektów własnych
W ocenie uwzględnia się:
• zawartość merytoryczną
• umieszczenie informacji dodatkowych, zaczerpniętych z różnorodnych źródeł;
• sposób prezentacji (czytanie, wygłaszanie);w przypadku prezentacji – również zastosowane elementy graficzne, wykorzystanie animacji, czytelność tekstu na ekranie (wielkość czcionek, kolorystyka), tempo wyświetlania slajdów itp.
• zastosowane środki techniczne
• estetykę pracy
• zastosowane procedury, skrypty, itp.
• formatuje, wykorzystuje szablony, umieszcza obrazy, symbole, itp.
Uczeń jest zobowiązany do przestrzegania zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem oraz przepisów prawa podczas korzystania z INTERNETU
Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5
oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic
Wymagania na poszczególne oceny | ||||
konieczne (ocena dopuszczająca) | podstawowe (ocena dostateczna) | rozszerzające (ocena dobra) | dopełniające (ocena bardzo dobra) | wykraczające (ocena celująca) |
1. Mapa Polski | ||||
Uczeń: · wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legendamapy · wymienia elementy mapy · wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna, wysokość względna · odczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapiepoziomicowej · podaje nazwy barw stosowanych na mapach hipsometrycznych · wymienia różne rodzaje map · odczytuje informacje z planu miasta | Uczeń: • odczytuje za pomocą legendy znaki kartograficzne na mapie · stosuje legendę mapy do odczytania informacji • odczytuje skalę mapy • rozróżnia rodzaje skali • oblicza wysokość względną na podstawie wysokości bezwzględnej odczytanej z mapy • odczytuje informacje z mapy poziomicowej i mapy hipsometrycznej • wyszukuje w atlasie przykłady map: ogólnogeograficznej, krajobrazowej, turystycznej i planu miasta | Uczeń: · rozróżnia na mapieznaki punktowe, liniowe i powierzchniowe · rysuje podziałkę liniową · wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma skalę · oblicza odległość na mapie wzdłuż linii prostej za pomocą skali liczbowej · wyjaśnia, jak powstaje mapa poziomicowa · wyjaśnia różnicę między obszarem nizinnym, wyżynnym a obszarem górskim · wyjaśnia różnicę między mapą ogólnogeograficzną a mapą krajobrazową · przedstawia sposoby orientowania mapy w terenie | Uczeń: · dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych · przekształca skalę liczbową na mianowaną i podziałkę liniową • oblicza odległość w terenie za pomocą podziałki liniowej · oblicza długość trasy złożonej z odcinków za pomocą skali liczbowej · rozpoznaje przedstawione na mapach poziomicowych formy terenu · rozpoznaje formy ukształtowania powierzchni na mapie hipsometrycznej · omawia zastosowanie map cyfrowych | Uczeń: • posługuje się planem miasta w terenie • podaje przykłady wykorzystania mapo różnejtreści • analizuje treść map przedstawiających ukształtowanie powierzchni Polski • czyta treść mapy lub planu najbliższego otoczenia szkoły, odnosząc je do obserwowanych w terenie elementów środowiska geograficznego • projektuje i opisuje trasę wycieczki na podstawie mapyturystycznej lub planu miasta |
2. Krajobrazy Polski | ||||
Uczeń: • wyjaśnia znaczenie terminu krajobraz • wymienia składniki krajobrazu • wymienia elementy krajobrazu najbliższej okolicy • wymienia pasy rzeźby terenu Polski • wskazuje na mapie Wybrzeże Słowińskie • wymienia elementy krajobrazu nadmorskiego • wymienia główne miasta leżące na Wybrzeżu Słowińskim • wymienia po jednym przykładzie rośliny i zwierzęcia charakterystycznych dla Wybrzeża Słowińskiego • wskazuje na mapiePojezierze Mazurskie • odczytuje z mapy nazwy największych jezior na Pojezierzu Mazurskim • wskazuje na mapiepas Nizin Środkowopolskich orazNizinęMazowiecką • wskazuje na mapie największe rzeki przecinające Nizinę Mazowiecką • wskazuje na mapienajwiększe miasta Niziny Mazowieckiej • podaje nazwę parku narodowego leżącego w pobliżu Warszawy • określa położenie Warszawy na mapie Polski • wymienia najważniejsze obiekty turystyczne Warszawy • wskazuje na mapie pas Wyżyn Polskich i Wyżynę Śląską • wskazuje na mapie największe miasta na Wyżynie Śląskiej • wskazuje na mapiePolski Wyżynę Lubelską • wymienia gleby i główne uprawy Wyżyny Lubelskiej • określa na podstawie mapy Polski położenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej • podaje nazwę parkunarodowego leżącego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej • podaje nazwyzwierząt żyjących w jaskiniach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej • określa na podstawie mapy położenie Tatr • wskazuje na mapie Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie | Uczeń: · podaje różnicę między krajobrazem naturalnym a krajobrazemkulturowym · określa położenie najbliższej okolicy na mapie Polski · przedstawia główne cechy krajobrazu nadmorskiego na podstawie ilustracji · omawia cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego · wymienia atrakcje turystycznePojezierza Mazurskiego · przedstawia cechy krajobrazu Niziny Mazowieckiej · wymienia atrakcje turystyczneNiziny Mazowieckiej · opisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiego · wymienia główne cechy krajobrazu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiej · przedstawia cechy krajobrazu rolniczego Wyżyny Lubelskiej · omawia cechy krajobrazu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej na podstawie ilustracji · wymienia dwa przykładyroślin charakterystycznych dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej · wskazuje na mapie najwyższe szczyty Tatr · wymienia cechy krajobrazu wysokogórskiego · omawia cechy pogody w górach · wymienia atrakcje turystyczne Tatr | Uczeń: · charakteryzuje pasyrzeźby terenu w Polsce · opisuje krajobraz najbliższej okolicyw odniesieniu do pasów rzeźby terenu · opisuje wpływ wody i wiatru na nadmorski krajobraz · przedstawia sposoby gospodarowania w krajobrazie nadmorskim · opisuje zajęcia mieszkańców regionu nadmorskiego · przedstawia wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzy · omawia cechy krajobrazu przekształconego przez człowieka na Nizinie Mazowieckiej · przedstawia najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego w stolicy · omawia znaczenie węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej · charakteryzuje życie i zwyczaje mieszkańców Wyżyny Śląskiej · omawia na podstawie ilustracji powstawanie wąwozów lessowych · charakteryzuje czynniki wpływające na krajobraz rolniczy Wyżyny Lubelskiej · charakteryzuje na podstawie ilustracji rzeźbę krasową i formy krasowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej · opisuje na podstawie ilustracji piętra roślinności w Tatrach · opisuje zajęcia i zwyczaje mieszkańców Podhala | Uczeń: · dokonuje oceny krajobrazu najbliższego otoczenia szkoły pod względem jego piękna oraz ładu i estetyki zagospodarowania · porównuje na podstawie mapy Polski i ilustracji rzeźbę terenu w poszczególnych pasach · wyjaśnia na podstawie ilustracji, jak powstaje jezioro przybrzeżne · wymienia obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Wybrzeża Słowińskiegooraz wskazuje je na mapie · wyjaśnia znaczenie turystyki na Wybrzeżu Słowińskim · charakteryzuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Nizinie Mazowieckiej · opisuje zabudowę i sieć komunikacyjną Warszawy · omawia atrakcje turystyczne na Szlaku Zabytków Techniki · opisuje za pomocą przykładów rolnictwona Wyżynie Lubelskiej · opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego Wyżyny Lubelskiej · charakteryzuje na podstawie mapy atrakcje turystyczneSzlaku Orlich Gniazd · przedstawia argumenty potwierdzające różnicę w krajobrazie Tatr Wysokich i Tatr Zachodnich · opisuje dziedzictwo przyrodnicze Tatr | Uczeń: · proponuje zmiany w zagospodarowaniu terenu najbliższej okolicy · prezentuje projekt planu zagospodarowania terenu wokół szkoły · przedstawia zróżnicowanie krajobrazu krain geograficznych w pasie pojezierzy na podstawie mapy · analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Mazowieckiej · planuje na podstawie planu miasta wycieczkępo Warszawie · przedstawia pozytywne i negatywne zmiany w krajobrazie Wyżyny Śląskiej wynikające zdziałalności człowieka · analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki sprzyjające rozwojowi rolnictwa na Wyżynie Lubelskiej · przedstawia historię zamków znajdujących się na Szlaku Orlich Gniazd · wyjaśnia negatywny wpływ turystyki na środowisko Tatr |
3. Lądy i oceany | ||||
Uczeń: · wskazuje na globusie i mapie świata bieguny, równik, południk zerowy i 180o, półkule, zwrotniki i koła podbiegunowe · wymienia nazwy kontynentów i oceanów oraz wskazuje ich położenie na globusie i mapie · wymienia największych podróżników biorących udział w odkryciach geograficznych | Uczeń: · wyjaśnia, co to sąsiatka geograficzna i siatka kartograficzna · wskazuje główne kierunki geograficzne na globusie · porównuje powierzchnię kontynentów i oceanów na podstawie diagramów · wskazuje akweny morskie na trasach pierwszych wypraw geograficznych | Uczeń: · podaje przyczyny odkryć geograficznych • wskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i akweny morskie na trasie wyprawy geograficznej Marca Polo • opisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba | Uczeń: · określa na globusie i mapie położenie punktów, kontynentów i oceanów na kuli ziemskiej · opisuje podróże odkrywcze w okresie od XVII w. do XX w. | Uczeń: · oblicza różnicę wysokości między najwyższym szczytem na Ziemi a największą głębią woceanach · przedstawia znaczenie odkryć geograficznych |
4. Krajobrazy świata | ||||
Uczeń: · wyjaśnia znaczenie terminu pogoda · wymienia składniki pogody · wyjaśnia znaczenie terminu klimat · wymienia na podstawie mapy tematycznej strefy klimatyczne Ziemi · wymienia na podstawie ilustracji strefy krajobrazowe Ziemi · wskazuje na mapie strefy wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych strefy umiarkowanej · podaje nazwy warstw wilgotnego lasu równikowegoi wskazuje te warstwy na ilustracji · rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych · wyjaśnia znaczenie terminów: sawanna, step · wskazuje na mapie strefy sawann i stepów · wymienia gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla sawann i stepów · wyjaśnia znaczenie terminu pustynia · wskazuje na mapie obszary występowania pustyń gorących i pustyń lodowych · rozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla pustyń gorących i pustyń lodowych · wskazuje na mapiepołożenie strefy krajobrazów śródziemnomorskich · wymienia na podstawie mapy państwa leżące nad Morzem Śródziemnym · rozpoznaje rośliny i zwierzętacharakterystyczne dla strefy śródziemnomorskiej · wymienia gatunki upraw charakterystycznych dla strefy śródziemnomorskiej · wyjaśnia znaczenie terminów:tajga, tundra,wieloletniazmarzlina · wskazuje na mapie położenie stref tajgi i tundry · rozpoznaje gatunki roślin i zwierzątcharakterystyczne dla tajgi i tundry · wskazuje na mapieHimalaje · wymienia charakterystyczne dla Himalajów gatunki roślin i zwierząt | Uczeń: · wyjaśnia różnicę między pogodą a klimatem · odczytuje z klimatogramutemperaturę powietrza i wielkość opadów atmosferycznych w danym miesiącu · wymienia typy klimatów w strefie umiarkowanej • omawia na podstawie mapy stref klimatycznych i klimatogramów klimat strefy wilgotnych lasów równikowych oraz klimat strefy lasów liściastych i mieszanych • omawia na podstawie ilustracji warstwową budowę lasów strefy umiarkowanej · wyjaśnia znaczenie terminów: preria, pampa · omawia charakterystyczne cechy klimatu stref sawann i stepów • opisuje na podstawie ilustracji świat roślin i zwierząt pustyń gorących i pustyń lodowych · wymienia cechy charakterystyczne klimatu śródziemnomorskiego · wymienia obiekty turystyczne w basenie Morza Śródziemnego · wymienia charakterystyczne cechy klimatu stref tajgi i tundry · wskazuje na mapie położenie najwyższych łańcuchów górskich innych niż Himalaje · charakteryzuje krajobraz wysokogórskiw Himalajach · opisuje świat roślin i zwierząt w Himalajach | Uczeń: • wskazuje na mapie klimatycznej obszary o najwyższej oraz najniższej średniej rocznej temperaturze powietrza • wskazuje na mapie klimatycznej obszary o największej i najmniejszej rocznej sumie opadów • porównuje temperaturę powietrza i opady atmosferyczne w klimacie morskim i kontynentalnym · wymienia kryteria wydzielania stref krajobrazowych • przedstawia na podstawie ilustracji układ stref krajobrazowych na półkuli północnej • charakteryzuje warstwy wilgotnego lasu równikowego • charakteryzuje na podstawie ilustracji krajobrazy sawann i stepów • omawia klimat stref pustyń gorących i pustyń lodowych • omawia rzeźbę terenu pustyń gorących • omawia cechykrajobrazu śródziemnomorskiego • charakteryzuje cechy krajobrazu tajgi i tundry • charakteryzuje na podstawie ilustracji piętra roślinne w Himalajach | Uczeń: • oblicza średnią roczną temperaturę powietrza • oblicza różnicę między średnią temperatura powietrza w najcieplejszym miesiącu i najzimniejszym miesiącu roku • oblicza roczną sumę opadów • prezentuje przykłady budownictwa, sposoby gospodarowania i zajęcia mieszkańców stref wilgotnych lasów równikowych orazlasów liściastych i mieszanych • porównuje cechy krajobrazu sawann i stepów • omawia przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefach pustyń gorących i pustyń lodowych • prezentuje przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefie śródziemnomorskiej • porównujebudownictwo i życie mieszkańców stref tajgi i tundry • analizuje zmienność warunków klimatycznych w Himalajach i jej wpływ na życie ludności | Uczeń: • przedstawia zróżnicowanie temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na Ziemi na podstawie map tematycznych • omawia wpływ człowieka na krajobrazy Ziemi • porównuje wilgotne lasy równikowe z lasami liściastymi i mieszanymi strefy umiarkowanej pod względem klimatu, roślinności i świata zwierząt • analizujestrefy sawann i stepów pod względem położenia, warunkówklimatycznychi głównych cech krajobrazu • przedstawia podobieństwa i różnice między krajobrazamipustyń gorących i pustyń lodowych • opisuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji zróżnicowanie przyrodnicze i kulturowe strefy śródziemnomorskiej • porównuje rozmieszczenie stref krajobrazowych na Ziemi i pięter roślinności w górach Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponadwojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie) |
Opracowali nauczyciele przyrody i geografii:
Anieszka Jarnutowska
Aldona Orlikowska
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU MUZYKA
W KLASIE V
Uczeń jest oceniany za: śpiewanie piosenek solo i w grupie, grę na instrumentach szkolnych, słuchanie muzyki na lekcji, pewne formy ruchowe, zaangażowanie w ćwiczeniach twórczych, wiadomości z zakresu programu oraz za zeszyt przedmiotowy.
Uczeń jest przygotowany do lekcji gdy posiada: podręcznik, zeszyt przedmiotowy oraz odrobioną pracę domową.
I półrocze
Ocena dopuszczająca
Uczeń w niewielkim stopniu opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci i niekoniecznie poprawnie pod względem muzycznym dwa utwory obowiązkowe: „Siekiera, motyka” i „Leguny w niebie”; posiada wiedzę na temat zadań różnych rodzajów muzyki, posiada podstawową wiedzę na temat muzyki ludowej, wymienia polskie tańce narodowe, wymienia nazwy kilku instrumentów dętych blaszanych i perkusyjnych, wie kim był Ignacy Jan Paderewski, jest w stanie wykonać proste ćwiczenie przy pomocy nauczyciela, potrafi powtórzyć prosty motyw muzyczny na dzwonkach chromatycznych, odrabia proste prace domowe, nie przeszkadza innym słuchaczom podczas słuchania utworów muzycznych.
Ocena dostateczna
Uczeń opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci i niekoniecznie poprawnie pod względem muzycznym trzy utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Siekiera, motyka” i „Leguny w niebie”; posiada wiedzę na temat zadań różnych rodzajów muzyki, posiada wiedzę na temat muzyki ludowej i polskich tańców narodowych, wymienia instrumenty dęte blaszane i perkusyjne, posiada podstawową wiedzę na temat życia i działalności Ignacego Jana Paderewskiego, jest w stanie zrozumieć najważniejsze zagadnienia przy pomocy nauczyciela, potrafi wyjaśnić znaczenie kilku terminów muzycznych poznanych w I półroczu, potrafi zagrać niektóre melodie przewidziane w programie nauczania na dzwonkach chromatycznych, odrabia prace domowe, potrafi się skupić podczas słuchania utworów muzycznych.
Ocena dobra
Uczeń opanował większość wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci, poprawnie pod względem muzycznym cztery utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Siekiera, motyka” i „Leguny w niebie”; posiada wiedzę na temat zadań różnych rodzajów muzyki, wiedzę na temat muzyki ludowej i polskich tańców narodowych, instrumentów dętych blaszanych i perkusyjnych, wiedzę na temat Ignacego Jana Paderewskiego, korzysta z różnych źródeł informacji, potrafi wyjaśnić znaczenie większości terminów muzycznych poznanych w I półroczu, potrafi zagrać kilka melodii oraz akompaniamentów do piosenek na dzwonkach chromatycznych, na lekcjach jest aktywny i zdyscyplinowany, odrabia prace domowe, jest uważnym słuchaczem utworów muzycznych.
Ocena bardzo dobra
Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidziany w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci, poprawnie pod względem muzycznym cztery utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Siekiera, motyka” i „Leguny w niebie”; posiada wiedzę na temat rodzajów muzyki i jej zadań, wiedzę na temat muzyki ludowej i polskich tańców narodowych, instrumentów dętych blaszanych i perkusyjnych oraz wiedzę na temat Ignacego Jana Paderewskiego, korzysta z różnych źródeł informacji, potrafi wyjaśnić znaczenie wszystkich terminów muzycznych poznanych w I półroczu, potrafi zagrać większość melodii oraz akompaniamentów do piosenek przewidzianych w programie nauczania na dzwonkach chromatycznych, na lekcjach jest bardzo aktywny i zdyscyplinowany, odrabia prace domowe, jest wzorowym słuchaczem utworów muzycznych.
Ocena celująca
Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania na ocenę bdb, a ponadto spełnia przynajmniej jeden z warunków:
1) rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności:
- poszerza swoje umiejętności muzyczne poza szkołą (szkoła muzyczna, ognisko muzyczne, lekcje gry na instrumencie, lekcje śpiewu) i chętnie prezentuje je przed klasą, nauczycielem oraz na forum szkoły
- bierze udział w próbach i występach szkolnego zespołu muzycznego
2) jest laureatem konkursów międzyszkolnych (I, II, III miejsce) lub rejonowych, wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
II półrocze
Ocena dopuszczająca
Uczeń w niewielkim stopniu opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci i niekoniecznie poprawnie pod względem muzycznym dwa utwory obowiązkowe: „Prząśniczka” i „Dalej chłopcy, dalej żywo”; posiada wiedzę na temat elementów muzyki i wiedzę na temat rodzajów tańców, jest w stanie wykonać proste ćwiczenie przy pomocy nauczyciela, potrafi powtórzyć prosty motyw muzyczny na dzwonkach chromatycznych, odrabia proste prace domowe, nie przeszkadza innym słuchaczom podczas słuchania utworów muzycznych.
Ocena dostateczna
Uczeń opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci i niekoniecznie poprawnie pod względem muzycznym trzy utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Prząśniczka” i „Dalej chłopcy, dalej żywo”; posiada podstawową wiedzę na temat opery, zna kilka podstawowych faktów z życia Stanisława Moniuszki i Jana Sebastiana Bacha, wymienia instrumenty dęte drewniane, jest w stanie zrozumieć najważniejsze zagadnienia przy pomocy nauczyciela, potrafi wyjaśnić znaczenie kilku terminów muzycznych poznanych w II półroczu, potrafi zagrać niektóre melodie przewidziane w programie nauczania na dzwonkach chromatycznych, odrabia prace domowe, potrafi się skupić podczas słuchania utworów muzycznych.
Ocena dobra
Uczeń opanował większość wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci, poprawnie pod względem muzycznym trzy utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Prząśniczka” i „Dalej chłopcy, dalej żywo”; posiada wiedzę na temat opery, Stanisława Moniuszki, Jana Sebastiana Bacha i instrumentów dętych drewnianych; korzysta z różnych źródeł informacji, potrafi wyjaśnić znaczenie większości terminów muzycznych poznanych w II półroczu, potrafi zagrać kilka melodii oraz akompaniamentów do piosenek na dzwonkach chromatycznych, na lekcjach jest aktywny i zdyscyplinowany, odrabia prace domowe, jest uważnym słuchaczem utworów muzycznych.
Ocena bardzo dobra
Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidziany w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci, poprawnie pod względem muzycznym cztery utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Prząśniczka” i „Dalej chłopcy, dalej żywo”; posiada wiedzę na temat opery, Stanisława Moniuszki, Jana Sebastiana Bacha i instrumentów dętych drewnianych; korzysta z różnych źródeł informacji, potrafi wyjaśnić znaczenie wszystkich terminów muzycznych poznanych w II półroczu, potrafi zagrać większość melodii oraz akompaniamentów do piosenek przewidzianych w programie nauczania na dzwonkach chromatycznych, na lekcjach jest bardzo aktywny i zdyscyplinowany, odrabia prace domowe, jest wzorowym słuchaczem utworów muzycznych.
Ocena celująca
Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania na ocenę bdb, a ponadto spełnia przynajmniej jeden z warunków:
1) rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności:
- poszerza swoje umiejętności muzyczne poza szkołą (szkoła muzyczna, ognisko muzyczne, lekcje gry na instrumencie, lekcje śpiewu) i chętnie prezentuje je przed klasą, nauczycielem oraz na forum szkoły
- bierze udział w próbach i występach szkolnego zespołu muzycznego
2) jest laureatem konkursów międzyszkolnych (I, II, III miejsce) lub rejonowych, wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
KRYTERIA OCENIANIA, TJ. SPOSOBY SPRAWDZANIA/OCENIANIA WIEDZY
I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA Z PLASTYKI W KLASIE 5
Metody sprawdzania osiągnięć:
W nauczaniu plastyki oceniać można następujące formy pracy:
*test,
*sprawdzian, (musi być zapowiedziany z min. tygodniowym wyprzedzeniem i może obejmować większy materiał niż z 3 ostatnich tematów)
*kartkówka (może być niezapowiedziane, ale nie mogą obejmować materiału z więcej niż 3 ostatnich tematów)
*przygotowanie do zajęć (jako podstawowy element zaangażowania ucznia, które jest podstawowym kryterium oceny), a więc przede wszystkim: – zeszyt min. 32 kartkowy w kratkę (może być A4 min.60 kartkowy lub A5 90 kartkowy – wówczas może on służyć uczniowi przez całą edukację techniczną w szkole podstawowej); – podręcznik; – zapowiedziane z min. tygodniowym wyprzedzeniem materiały niezbędne do wykonania pracy wytwórczej;
Uczeń ma prawo bez konsekwencji być 2 razy w ciągu semestru nieprzygotowany do zajęć.
*praca na lekcji, np. zadanie praktyczne, prace wytwórcze, karta pracy itp. (Ocena pracy wytwórczej uwzględnia: zgodność pracy z tematem; wykorzystanie przy wykonywaniu pracy wymaganych materiałów i wskazanej techniki wykonania – trafność doboru środków artystycznego wyrazu, umiejętność posługiwania się daną techniką plastyczną, pomysłowość w doborze materiałów i narzędzi; estetyka pracy; wykorzystanie całej powierzchni – odpowiednia kompozycja pracy, tj. poprawność wykorzystanych układów kompozycyjnych; stopień samodzielności ucznia przy wykonywaniu pracy; inwencja twórcza ucznia – stosowanie niekonwencjonalnych, twórczych rozwiązań, oryginalność realizacji danego tematu; „zmieszczenie się” w czasie wyznaczonym na wykonanie pracy;
Uczeń wszystkie prace wykonuje w szkole – nie zabiera ich do domu – zostawia podpisaną pracę u nauczyciela przedmiotu. W sytuacjach losowych indywidualnie ustala z nauczycielem warunki uzupełnienia pracy).
*zadanie domowe,
*aktywność na lekcji, (odnotowywana „+”; za 5 „+” – ocena bdb, za 4 ”+” – dobra itp.) Jeśli uczeń będzie wykazywał się szczególną aktywnością nauczyciel bierze to na jego korzyść przy ocenie końcowej;
*odpowiedź ustną (może obejmować trzy ostatnie tematy);
*inne – np. konkurs, projekt, prezentacje, zadania dodatkowe, zajęcia pozalekcyjne itp.
Podczas ustalania oceny z plastyki szczególną uwagę zwraca się na wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki zajęć. Oprócz wiedzy i umiejętności równie ważna jest pozytywna postawa wobec przedmiotu. Składają się na nią: aktywne uczestnictwo w zajęciach, przynoszenie na lekcje odpowiednich materiałów i przyborów, przestrzeganie zasad BHP podczas posługiwania się narzędziami, efektywne gospodarowanie czasem przeznaczonym na ćwiczenia plastyczne, a także zachowywanie porządku w swoim miejscu pracy – zarówno podczas zajęć, jak i po ich zakończeniu.
Ocena przede wszystkim odzwierciedla indywidualne podejście ucznia do lekcji, jego motywację i zaangażowanie w pracę.
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SYSTEMU OCENIANIA:
OCENA DOPUSZCZAJĄCA:
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który z trudem wykonuje prace plastyczne zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, ale podejmuje w tym kierunku starania. Przy jej wykonywaniu nieustannie wymaga wskazówek zawartych w podręczniku, otrzymywanych od nauczyciela lub kolegów i koleżanek. Pracuje niesystematycznie, bardzo często jest nieprzygotowany do lekcji, wielokrotnie trzeba zwracać mu uwagę dotycząca zasad bezpieczeństwa wykonywania pracy i porządku w miejscu pracy.
Wiedza:
– podaje przykłady powiązań między sztukami plastycznymi a innymi dziedzinami sztuki,
– podejmuje starania wykonania w dowolnej technice pracy na określony temat;
– podejmuje przy pomocy nauczyciela próby wykonania pracy w wybranej gamie barwnej;
– przy pomocy innych osób – podejmuje próby posługiwania się wybranym kontrastem barwnym w działaniach plastycznych;
– podejmuje próby wykonania pracy plastycznej korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku oraz pomocy nauczyciela;
– przy pomocy nauczyciela lub innych osób próbuje tworzyć w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką średniowiecza;
– z pomocą nauczyciela wykonuje element dekoracyjny, korzystając z podanych propozycji,
– wyjaśnia, czym jest faktura,
– przy pomocy nauczyciela podejmuje próby uzyskania w pracy fakturę poprzez odciśnięcie przedmiotu, zastosowanie frotażu lub użycie form o określonych powierzchniach
– wyjaśnia, czym jest forma,
– stosuje w działaniach plastycznych określone techniki i materiały.
– wyjaśnia, czym jest kompozycja,
– podejmuje próby tworzenia kompozycji centralnej w działaniach plastycznych;
– wymienia niektóre cechy kompozycji symetrycznej i asymetrycznej,
– próbuje tworzyć kompozycję symetryczną i asymetryczną za pomocą poznanych środków wyrazu, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku..
– wymienia cechy kompozycji otwartej i zamkniętej,
– omawia cechy kompozycji statycznej i dynamicznej,
– podejmuje próby tworzenia kompozycji dynamicznej za pomocą poznanych środków wyrazu, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku.
– przy pomocy nauczyciela podejmuje próby tworzenia w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką baroku;
– przy pomocy nauczyciela podejmuje próby tworzenia w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką klasycyzmu;
– wyjaśnia, czym się charakteryzuje kompozycja rytmiczna,
– podejmuje próby tworzenia na płaszczyźnie układy z zastosowaniem kompozycji rytmicznej, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku;
-przy pomocy nauczyciela podaje przykłady różnych układów form w naturze;
– przy pomocy nauczyciela podejmuje próbę wykonania pracy plastycznej inspirowanej formami naturalnymi.
OCENA DOSTATECZNA:
Ocena dostateczna przeznaczona jest dla ucznia, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto pracuje systematycznie, ale podczas wykonywania pracy plastycznej w dużej mierze korzysta z pomocy innych osób, a treści nauczania opanował na poziomie niższym niż dobry, co widać podczas wykonywania prac plastycznych – nie zawsze rozumie plastyczny cel swoich działań. Często zdarza mu się być nieprzygotowanym do zajęć, musi więc korzystać z materiałów osób trzecich, a także wymaga wielokrotnego zwracania uwagi na potrzebę dbania o estetykę pracy oraz zachowania porządku na miejscu jej wykonywania.
Wiedza:
– wymienia miejsca gromadzące dzieła sztuki,
– wykonuje w dowolnej technice pracę na określony temat
– próbuje stosować w swojej pracy barwy zróżnicowane walorowo.
– wyjaśnia, czym jest gama barwna,
– wyjaśnia, czym jest tonacja,
– wykonuje pracę w wybranej gamie barwnej.
– podejmuje próby samodzielnego posługiwania się wybranym kontrastem barwnym w działaniach plastycznych,
– wykonuje pracę plastyczną, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku;
– sytuuje epokę średniowiecza w czasie,
– wymienia cechy wytworów sztuki średniowiecznej,
– przy niewielkiej pomocy nauczyciela tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką średniowiecza.
– przy pomocy nauczyciela planuje kolejne etapy swojej pracy,
– wykonuje element dekoracyjny, korzystając z podanych propozycji,
– stosuje w działaniach plastycznych określone techniki i materiały;
– określa rodzaje różnych powierzchni na przykładach z najbliższego otoczenia,
– podaje poznane przykłady otrzymywania faktury w działaniach plastycznych,
– przy pomocy nauczyciela uzyskuje w pracy fakturę poprzez odciśnięcie przedmiotu, zastosowanie frotażu lub użycie form o określonych powierzchniach
– wyodrębnia i określa kształty przedmiotów z najbliższego otoczenia,
– tłumaczy, jaka jest różnica między formą płaską a przestrzenną,
– tłumaczy, na czym polega kontrast form w dziele sztuki,
– wyjaśnia, czym są proporcje form w dziele sztuki,
– wymienia cechy wytworów sztuki renesansowej,
– wskazuje przykłady kompozycji centralnej w najbliższym otoczeniu,
– wykorzystuje zasady tworzenia kompozycji centralnej w działaniach plastycznych.
– wskazuje przykłady kompozycji symetrycznej w najbliższym otoczeniu,
– tworzy kompozycję symetryczną i asymetryczną za pomocą poznanych środków wyrazu, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku-
– wskazuje przykłady kompozycji otwartej i zamkniętej w najbliższym otoczeniu,
– podaje przykłady kompozycji statycznej i dynamicznej w najbliższym otoczeniu,
– tworzy kompozycję dynamiczną za pomocą poznanych środków wyrazu, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku.
– sytuuje epokę baroku w czasie,
– wymienia cechy wytworów sztuki barokowej,
– podejmuje próby samodzielnego tworzenia w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką baroku;
– sytuuje epokę klasycyzmu w czasie,
– wymienia cechy wytworów sztuki klasycystycznej,
– podejmuje próby samodzielnego tworzenia w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką klasycyzmu;
– wskazuje układy rytmiczne w najbliższym otoczeniu,
– rozpoznaje kompozycję rytmiczną w dziele sztuki,
– tworzy na płaszczyźnie układy z zastosowaniem kompozycji rytmicznej, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku.
– samodzielnie podaje przykłady różnych układów form w naturze,
– samodzielnie wykonuje pracę plastyczną inspirowaną formami naturalnymi z wykorzystaniem wskazówek nauczyciela i z podręcznika.
OCENA DOBRA:
Ocenę dobrą uzyskuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto na lekcjach korzysta z niewielkiej pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów. W czasie wykonywania prac plastycznych właściwie dobiera narzędzia i środki wyrazu. Prawidłowo stosuje narzędzia plastyczne, właściwie komponuje swoją prace na podłożu i utrzymuje porządek na swoim stanowisku. Z niewielkimi błędami wykonuje swoje race plastyczne i stara się dbać o estetykę pracy.
Wiedza:
– wyjaśnia, czym jest walor,
– podaje sposoby zmieniania waloru,
– stosuje w swojej pracy barwy zróżnicowane walorowo.
– wymienia i charakteryzuje rodzaje gam barwnych,
– tłumaczy, czym jest kolor lokalny, i wskazuje kilka przykładów w najbliższym otoczeniu,
– określa gamę barwną i tonację wybranych obrazów,
– tłumaczy, na czym polega kontrast barwny,
– rozróżnia i rozpoznaje na reprodukcjach różnorodne kontrasty kolorystyczne,
– posługuje się wybranym kontrastem barwnym w działaniach plastycznych,
– podaje przykłady dzieł sztuki romańskiej i gotyckiej,
– samodzielnie tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką średniowiecza;
– samodzielnie planuje kolejne etapy swojej pracy,
– przedstawia przykłady faktury w rysunku, malarstwie i rzeźbie,
– uzyskuje w samodzielnej pracy fakturę poprzez odciśnięcie przedmiotu, zastosowanie frotażu lub użycie form o określonych powierzchniach
– zaznacza w działaniach plastycznych kształty przedmiotów o prostej budowie,
– wykorzystuje wybrane formy w działaniach plastycznych.
– posługuje się kontrastem form w działaniach plastycznych,
– podaje przykłady dzieł sztuki renesansowej,
– tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką renesansu.
– rozpoznaje kompozycję centralną w dziele sztuki,
– rozpoznaje układy symetryczne i asymetryczne na płaszczyźnie oraz w przestrzeni,
– określa rodzaj kompozycji wybranych dzieł malarskich,
– stosuje kompozycję otwartą i zamkniętą w działaniach plastycznych;
– wymienia elementy i układy tworzące kompozycję dynamiczną i statyczną,
– wskazuje przykłady kompozycji statycznej i dynamicznej w reprodukcjach wybranych dzieł,
– podaje przykłady dzieł sztuki baroku,
– samodzielnie tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką baroku.
– podaje przykłady dzieł sztuki klasycyzmu,
– samodzielnie tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką klasycyzmu.
– samodzielnie tworzy na płaszczyźnie układy z zastosowaniem kompozycji rytmicznej;
– wykonuje pracę plastyczną inspirowaną formami naturalnymi.
OCENA BARDZO DOBRA:
Ocena bardzo dobra przysługuje uczniowi, który spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie oraz wykonuje zadania poprawnie pod względem merytorycznym oraz estetycznym. Odpowiednio organizuje swoje stanowisko pracy i zachowuje wszystkie zasady bezpieczeństwa. Wykonuje samodzielnie i bezbłędnie zadania podczas zajęć i sprawdzianów.
Wiedza:
– wymienia kilka nazw wydarzeń artystycznych odbywających się w kraju lub na świecie,
– wyjaśnia, kim są kustosz, konserwator, kurator,
– wykonuje ilustrację do utworu muzycznego, wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne linie, plamy i barwy.
– stosuje walor w działaniach plastycznych
– przy niewielkiej pomocy podręcznika omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych zróżnicowań walorowych,
– opisuje wpływ waloru na wymowę dzieła na podstawie reprodukcji obrazu
– podaje przykłady różnych rodzajów gamy barwnej z najbliższego otoczenia,
– przy pomocy podręcznika omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej gamy barwnej,
– wyraża w pracy plastycznej uczucia i nastrój za pomocą odpowiednio dobranych barw,
– ocenia wpływ zastosowanej tonacji na nastrój i wymowę dzieła na podstawie reprodukcji obrazu,
– wymienia czynniki wpływające na odbiór barw,
– stosuje w działaniach plastycznych różne gamy barwne i tonacje.
– stosuje różnorodne rodzaje kontrastów barwnych w działaniach plastycznych,
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną w wybranej technice;
– określa ramy czasowe okresu romańskiego i gotyckiego w sztuce,
– rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki średniowiecznej,
– wymienia przykłady wytworów sztuki romańskiej i gotyckiej z dziedziny malarstwa, rzeźby i architektury,
– wyjaśnia znaczenie stylu w sztuce;
– projektuje i tworzy dekorację według własnego pomysłu,
– stosuje różne techniki i narzędzia plastyczne,
– wykorzystuje w swojej pracy wiedzę na temat właściwości materiałów,
– dba o estetyczne i staranne wykonaniepracy.
– omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej faktury,
– porównuje faktury dwóch wybranych reprodukcji dzieł malarskich lub rzeźbiarskich,
– ocenia wpływ faktury na nastrój i wymowę dzieła na podstawie reprodukcji obrazu;
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną, wykorzystując różnorodne faktury,
– omawia różnice w fakturach uzyskanych w różnego typu działaniach plastycznych,
– wyjaśnia, czemu służy stosowanie faktury w rysunku, malarstwie i rzeźbie.
– wyjaśnia funkcję formy w sztuce,
– tłumaczy, czym się różni forma przestrzenna od rzeźby,
– porównuje formy dwóch wybranych reprodukcji dzieł malarskich lub rzeźbiarskich,
– ocenia wpływ zastosowanych kształtów lub brył na nastrój i wymowę dzieła na podstawie reprodukcji obrazu lub rzeźby oraz własnej pracy,
– wykorzystuje formę jako środek wyrazu plastycznego w działaniach twórczych.
– ocenia wpływ proporcji lub kontrastów form na nastrój i wymowę dzieła na podstawie reprodukcji oraz własnej pracy,
– porównuje wybrane dzieła pod kątem zastosowanych proporcji lub kontrastów form,
– wyraża w pracy plastycznej uczucia i nastrój za pomocą kontrastowo lub proporcjonalnie zestawionych form,
– stosuje różnorodne rodzaje kontrastów form w działaniach plastycznych,
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną, twórczo interpretując zadanie.
– określa ramy czasowe epoki renesansu
– wymienia przykłady wytworów sztuki renesansu z dziedziny malarstwa, rzeźby i architektury,
– projektuje i tworzy dekorację według własnego pomysłu, wykorzystując różnorodne linie, plamy, barwy i kształty,
– stosuje różne techniki i narzędzia plastyczne,
– wykorzystuje w swojej pracy wiedzę na temat właściwości materiałów,
– dba o estetyczne i staranne wykonanie pracy
– przedstawia rolę kompozycji jako środka wyrazu plastycznego,
– określa cechy kompozycji centralnej na przykładzie wybranej reprodukcji obrazu,
– wyjaśnia, czym jest akcent plastyczny,
– stosuje kompozycję centralną i akcent plastyczny w działaniach twórczych.
– wskazuje różnice między kompozycją symetryczną i asymetryczną,
– omawia cechy kompozycji symetrycznej i asymetrycznej na przykładzie wybranych reprodukcji,
– porównuje wybrane obrazy pod kątem zastosowanej kompozycji,
– twórczo stosuje kompozycję symetryczną i asymetryczną w działaniach plastycznych,
– wskazuje różnice między kompozycją otwartą i zamkniętą,
– przedstawia rolę kompozycji jako środka wyrazu plastycznego,
– tworzy kompozycję otwartą i zamkniętą na płaszczyźnie z zastosowaniem wybranej techniki.
– wskazuje różnice między kompozycją statyczną i dynamiczną,
– wykonuje na płaszczyźnie kompozycję dynamiczną z zastosowaniem wybranej techniki plastycznej,
– omawia wybrane reprodukcje pod kątem zastosowanej kompozycji,
– wykorzystuje różnorodne techniki i środki wyrazu do tworzenia kompozycji statycznej
i dynamicznej,
– określa ramy czasowe epoki baroku,
– rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki barokowej,
– wymienia przykłady wytworów sztuki baroku z dziedziny malarstwa, rzeźby i architektury,
– określa ramy czasowe epoki klasycyzmu,
– rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki klasycyzmu,
– wymienia przykłady wytworów sztuki klasycyzmu z dziedziny malarstwa, rzeźby i architektury,
– tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką klasycyzmu;
– omawia wybraną reprodukcję obrazu pod kątem zastosowanej kompozycji rytmicznej,
– wskazuje przykłady kompozycji rytmicznej w wybranych dziełach,
– wyjaśnia, jakie zjawiska można przedstawić na płaszczyźnie z zastosowaniem kompozycji rytmicznej,
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną, z wykorzystaniem kompozycji rytmicznej;
– wskazuje podobieństwa między różnymi kompozycjami dzieł sztuki a układami form naturalnych;
– wykonuje dokumentację fotograficzną, filmową lub rysunkową układów widocznych w formach naturalnych i sztucznych.
OCENA CELUJĄCA:
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto pracuje systematycznie, wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, a także starannie i poprawnie pod względem merytorycznym. Opanował wymaganą wiedzę i umiejętności na ocenę bardzo dobrą, wykazuje się dużym zaangażowaniem na lekcji, a podczas wykonywania prac twórczych wykazuje dużą dozę twórczego myślenia, pełnego zrozumienia zaplanowanych działań zmierzających do osiągnięcia zamierzonego celu, efektu artystycznego. Chętnie i z własnej inicjatywy bierze udział w zadaniach dodatkowych oraz konkursach, a w swoich pracach wykazuje się dodatkową kreatywnością, podnoszącą walory artystyczne i estetyczne pracy.
Wiedza:
– twórczo i oryginalnie wykonuje ilustrację do utworu muzycznego, wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne linie, plamy i barwy.
– stosuje walor w działaniach plastycznych odpowiednio do tematu i charakteru pracy,
– omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych zróżnicowań walorowych,
– opisuje wpływ waloru na wymowę dzieła na podstawie reprodukcji obrazu oraz własnej pracy,
– porównuje wybrane dzieła pod kątem zastosowanych walorów barw.
– porównuje gamy barwne i tonacje dwóch wybranych reprodukcji dzieł malarskich,
– samodzielnie omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej gamy barwnej,
– twórczo oraz w sposób przemyślany wyraża w pracy plastycznej uczucia i nastrój za pomocą odpowiednio dobranych barw;
– ocenia wpływ zastosowanej tonacji na nastrój i wymowę dzieła na podstawie reprodukcji obrazu oraz własnej pracy,
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną w wybranej technice, twórczo interpretując zadanie;
– tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką średniowiecza, twórczo interpretując temat,
– projektuje i tworzy dekorację według własnego pomysłu, twórczo wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne linie, plamy, barwy i kształty,
– ocenia wpływ faktury na nastrój i wymowę dzieła na podstawie reprodukcji obrazu oraz własnej pracy,
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną, twórczo wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne faktury,
– tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką odrodzenia, twórczo interpretując temat;
– rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki renesansowej,
– projektuje i tworzy dekorację według własnego pomysłu, twórczo wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne linie, plamy, barwy i kształty,
– wskazuje w dziele akcent plastyczny,
– stosuje w sposób świadomy i twórczy kompozycję centralną i akcent plastyczny w działaniach twórczych.
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną, twórczo interpretując zadanie związane z kompozycją symetryczną i asymetryczną;
– samodzielnie porównuje wybrane reprodukcje dzieł pod kątem zastosowanej kompozycji,
– w twórczy sposób stosuje odpowiednie środki wyrazu plastycznego do ukazania kompozycji otwartej i zamkniętej,
– twórczo wykorzystuje różnorodne techniki i środki wyrazu do tworzenia kompozycji statycznej i dynamicznej,
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną w kompozycji statycznej i dynamicznej, twórczo interpretując zadanie;
– tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką baroku, twórczo interpretując temat.
– tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką klasycyzmu, twórczo i świadomie interpretując temat;
– samodzielnie omawia i interpretuje wybraną reprodukcję obrazu pod kątem zastosowanej kompozycji rytmicznej,
– tworzy z wyobraźni pracę plastyczną z wykorzystaniem kompozycji rytmicznej i twórczo interpretując zadanie.
Uczeń ma możliwość poprawy oceny do 2 tygodni od jej wystawienia (przy uwzględnieniu indywidualnych trudności jak np. czas nieobecności ucznia/nauczyciela z powodów od nich niezależnych i wspólnym ustaleniu najbliższego możliwego terminu poprawy oceny). W celu poprawy oceny uczeń wykonuje pracę, poprawia sprawdzian lub kartkówkę na „godzinie dostępności nauczyciela” (tzw. konsultacjach). Pozostałe kwestie nie ujęte w niniejszej informacji reguluje Statut Szkoły.
Warunki i tryb otrzymania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych
- 60 pkt. 49 STATUTU SZKOŁY
Jeżeli uczeń lub jego rodzice nie zgadzają się z przewidywaną oceną roczną składają pisemny wniosek do dyrektora szkoły z określeniem o jaką ocenę uczeń chce się ubiegać wraz z uzasadnieniem. Wniosek musi wpłynąć nie później niż dwa tygodnie przed klasyfikacyjnym zebraniem Rady Pedagogicznej.
1)Nauczyciel przedmiotu przygotowuje dodatkowy sprawdzian wiadomości nie później niż tydzień przed konferencją klasyfikacyjną.
a)Sprawdzian przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej. W przypadku muzyki, plastyki, informatyki, wychowania fizycznego sprawdzian ma przede wszystkim formę zadań praktycznych.
b)Stopień trudności zadań musi odpowiadać wymaganiom edukacyjnym na ocenę, o którą ubiega się uczeń.
c)Poprawa oceny rocznej może nastąpić jedynie w przypadku, gdy sprawdzian został zaliczony na minimum 90 %.
d )Ostateczna ocena roczna nie może być niższa od oceny wcześniej proponowanej. e)Sprawdzian zostaje dołączony do dokumentacji nauczyciela przedmiotu i przechowywany do końca roku szkolnego.
Szczegółowe wymagania oraz sposoby sprawdzania/oceniania wiedzy i umiejętności z techniki dla klasy 5
KRYTERIA OCENIANIA, TJ. SPOSOBY SPRAWDZANIA/OCENIANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA
Oceniając osiągnięcia zwraca się uwagę na:
- rozumienie zjawisk technicznych,
- umiejętność wnioskowania,
- czytanie ze zrozumieniem instrukcji urządzeń i przykładów dokumentacji technicznej,
- czytanie rysunków złożeniowych i wykonawczych,
- umiejętność organizacji miejsca pracy,
- właściwe wykorzystanie materiałów, narzędzi i urządzeń technicznych,
- przestrzeganie zasad BHP,
- dokładność i staranność wykonywania zadań.
Oceniając osiągnięcia uczniów, poza wiedzą i umiejętnościami bierze się pod uwagę:
- aktywność podczas lekcji,
- zaangażowanie w wykonywane zadania,
- umiejętność pracy w grupie,
- obowiązkowość i systematyczność,
- udział w pracach na rzecz szkoły i ochrony środowiska naturalnego.
W wypadku techniki uwzględnia się stosunek ucznia do wykonywania działań praktycznych. Istotne są też: pomysłowość konstrukcyjna, właściwy dobór materiałów, estetyka wykonania oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Ocena przede wszystkim odzwierciedla indywidualne podejście ucznia do lekcji, jego motywację i zaangażowanie w pracę.
Metody sprawdzania osiągnięć
W nauczaniu techniki oceniać można następujące formy pracy:
- test,
- sprawdzian, (musi być zapowiedziany z min. tygodniowym wyprzedzeniem i może obejmować większy materiał niż z 3 ostatnich tematów)
- kartkówka (może być niezapowiedziane, ale nie mogą obejmować materiału z więcej niż 3 ostatnich tematów)
- przygotowanie do zajęć (jako podstawowy element zaangażowania ucznia, które jest podstawowym kryterium oceny), a więc przede wszystkim:
– zeszyt min. 32 kartkowy w kratkę (może być A4 min.60 kartkowy lub A5 90 kartkowy – wówczas może on służyć uczniowi przez całą edukację techniczną w szkole podstawowej)
– podręcznik
– zapowiedziane z min. tygodniowym wyprzedzeniem materiały niezbędne do wykonania pracy wytwórczej;
Uczeń ma prawo bez konsekwencji być 2 razy w ciągu semestru nieprzygotowany do zajęć.
- praca na lekcji, np. zadanie praktyczne, prace wytwórcze, karta pracy itp. (Ocena pracy wytwórczej uwzględnia: zgodność pracy z tematem; wykorzystanie przy wykonywaniu pracy wymaganych materiałów i wskazanej techniki wykonania; estetyka pracy; wykorzystanie całej powierzchni – odpowiednia kompozycja pracy; stopień samodzielności ucznia przy wykonywaniu pracy; inwencja twórcza ucznia ; „zmieszczenie się” w czasie wyznaczonym na wykonanie pracy.
Uczeń wszystkie prace wykonuje w szkole – nie zabiera ich do domu – zostawia podpisaną pracę u nauczyciela przedmiotu.).
- zadanie domowe,
- aktywność na lekcji, (odnotowywana „+”; za 5 „+” – ocena bdb, za 4 ”+” – dobra itd. Jeśli uczeń będzie wykazywał się szczególną aktywnością nauczyciel bierze to na jego korzyść przy ocenie końcowej
- odpowiedź ustną (może obejmować trzy ostatnie tematy)
- inne – w tym pracę pozalekcyjną (np. konkurs, projekt, prezentacje, zadania dodatkowe, itp.).
Ocenie podlega przede wszystkim zaangażowanie ucznia podczas zajęć i w wykonywanie prac wytwórczych, a nie jego talenty i zdolności – każdy je posiada, tylko w różnym stopniu.
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SYSTEMU OCENIANIA:
OCENA DOPUSZCZAJĄCA:
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który z trudem wykonuje działania zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, ale podejmuje w tym kierunku starania. Przy wykonywaniu zadań praktycznych jak i teoretycznych osiąga wyniki poniżej oceny dostatecznej. Pracuje niesystematycznie, bardzo często jest nieprzygotowany do lekcji, wielokrotnie trzeba zwracać mu uwagę dotycząca zasad bezpieczeństwa wykonywania pracy i porządku w miejscu działania.
Wykonywanie pracy technicznej:
- opracowanie planu pracy
- przestrzeganie zasad BHP na stanowisku pracy
- organizuje stanowisko pracy
Wiedza:
- rozpoznaje wytwory papiernicze i określa ich zalety i wady
- podaje charakterystyczne cechy wyrobów wykonanych z włókien naturalnych i sztucznych
- wyjaśnia znaczenie symboli umieszczanych na metkach odzieżowych
- wymienia gatunki drzew
- rozpoznaje budowę pnia drzewa przy pomocy nauczyciela
- wymienia etapy przetwarzania drewna
- wymienia zastosowanie materiałów drewnopochodnych
- wymienia niektóre narzędzia do obróbki drewna i materiałów drewnopochodnych
- bezpieczne posługiwanie się narzędziami
- wie, do czego odnoszą się terminy: ruda, stop, metale żelazne i nieżelazne
- wymienia sposoby otrzymywania metali
- zna rodzaje metali
- wymienia zastosowanie metali
- zna narzędzia do obróbki metali
- rozpoznaje znaczenie tworzyw sztucznych w różnych dziedzinach życia
- wymienia rodzaje i właściwości tworzyw sztucznych
- podaje przykłady zastosowania tworzyw sztucznych
- zna termin: kompozyty
- wymienia znaczenie materiałów kompozytowych w różnych dziedzinach życia
- omawia zastosowanie kompozytów
- zna znaczenie rysunku technicznego w technice
- wymienia rodzaje rysunków technicznych
- zna zastosowanie różnych rodzajów rysunków
- zna zasady techniki wykonania prostych rysunków w postaci szkiców
- zna zastosowanie pisma technicznego
- określa termin: normalizacja
- wymienia terminy: piramida zdrowego żywienia, składniki odżywcze
- omawia termin: żywność ekologiczna
- wie czym jest obróbka wstępna artykułów spożywczych
OCENA DOSTATECZNA:
Ocena dostateczna przeznaczona jest dla ucznia, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto pracuje systematycznie, ale podczas realizowania działań technicznych w dużej mierze korzysta z pomocy innych osób, a treści nauczania opanował na poziomie niższym niż dobry, co widać podczas wykonywania zadań zarówno praktycznych jak i teoretycznych. Zasadniczo przestrzega zasad bezpieczeństwa przy wykonywaniu pracy, ale zbyt często zdarza mu się być nieprzygotowanym do zajęć, musi więc korzystać z materiałów osób trzecich, a także wymaga wielokrotnego zwracania uwagi na potrzebę dbania o estetykę pracy oraz zachowania porządku na miejscu jej wykonywania.
Wykonywanie pracy technicznej:
- posiada różne rodzaje materiałów oraz narzędzia do ich obróbki (w zależności od wykonywanej pracy)
- planuje pracę i czynności technologiczne
- wykonuje zaprojektowane przez siebie przedmioty
- przestrzega zasad BHP na stanowisku pracy po przypomnieniu ich co jakiś czas przez nauczyciela
Wiedza:
- wymienia nazwy narzędzi do obróbki papieru;
- zna właściwości różnych materiałów włókienniczych
- rozróżnia materiały włókiennicze
- wymienia odpowiednie metody konserwacji ubrań
- rozpoznaje budowę pnia drzewa przy niewielkiej pomocy nauczyciela
- zna zastosowanie i właściwości materiałów drewnopochodnych
- wie na czym polega konserwacja drewna i materiałów drewnopochodnych
- zna narzędzia do obróbki drewna i materiałów drewnopochodnych
- określa właściwości drewna i materiałów drewnopochodnych
- podaje nazwy i zastosowania narzędzi do obróbki drewna i materiałów drewnopochodnych
- przy pomocy nauczyciela opisuje terminy: ruda, stop, metale żelazne i nieżelazne
- przy pomocy nauczyciela omawia sposoby otrzymywania metali
- przy pomocy nauczyciela zna rodzaje i właściwości metali
- wymienia i rozpoznaje narzędzia do obróbki metali
- rozpoznaje znaczenie tworzyw sztucznych w różnych dziedzinach życia
- wskazuje przynajmniej jeden proces otrzymywania tworzyw sztucznych
- podaje rodzaje i właściwości tworzyw sztucznych
- omawia zastosowanie tworzyw sztucznych
- wymienia metody konserwacji tworzyw sztucznych
- wymienia narzędzia do obróbki tworzyw sztucznych
- rozróżnia wyroby wykonane z tworzyw sztucznych
- opisuje istotę technologii kompozytowych
- omawia budowę i właściwości materiałów kompozytowy
- zna podstawowe sposoby konserwacji materiałów kompozytowych
- wymienia narzędzia kreślarskie i pomiarowe
- wykonuje proste szkice rysunków technicznych z pomocą nauczyciela
- określa wymiary liter i cyfr
- posługuje się pismem technicznym
- wymienia znormalizowane elementy rysunku technicznego; format arkuszy rysunkowych, linie rysunkowe i wymiarowe, podziałka, tabliczka rysunkowa
- zna zasady sporządzania odręcznych szkiców technicznych
- samodzielnie posługuje się pismem technicznym
- rodzaje i funkcje składników odżywczych
- omawia zasady racjonalnego żywienia
- wymienia dodatki chemiczne występujące w żywności
- rozpoznaje symbole, którymi są oznaczane substancje chemiczne dodawane do żywności
- opisuje zasady bezpieczeństwa sanitarnego
- omawia metody obróbki i konserwacji żywności
- rozpoznaje osiągnięcia techniczne, które wpływają na poprawę komfortu życia
- klasyfikuje rodzaje rysunków
- posługuje się narzędziami do rysunku technicznego
- wykonuje proste szkica techniczne
- rozróżnia linie rysunkowe i wymiarowe
- podaje wartość odżywczą wybranych produktów na podstawie informacji z ich opakowań
- wymienia zasady bezpieczeństwa sanitarnego
- wymienia sposoby konserwacji żywności
- charakteryzuje podstawowe grupy składników pokarmowych
OCENA DOBRA:
Ocenę dobrą uzyskuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto na lekcjach korzysta z niewielkiej pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów. W czasie wykonywania prac praktycznych właściwie dobiera narzędzia, właściwie organizuje swoje miejsce pracy i utrzymuje porządek na swoim stanowisku. Przestrzega podstawowe zasady bezpieczeństwa. Z niewielkimi błędami wykonuje zadania z zakresu techniki zarówno praktyczne jak i teoretyczne.
Wykonywanie pracy technicznej:
- prawidłowo organizuje stanowisko pracy
- racjonalnie gospodaruje materiałami papierniczymi
- wymienia kolejność działań i szacuje czas ich trwania
- właściwie dobiera materiały i ich zamienniki
- sprawnie posługuje się narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem
- dba o porządek i bezpieczeństwo w miejscu pracy bez przypominania przez nauczyciela
Wiedza:
- podaje nazwy surowców wykorzystywanych do produkcji papieru
- wymienia nazwy narzędzi do obróbki papieru i przedstawia ich zastosowanie
- omawia właściwości i zastosowanie różnych materiałów włókienniczych
- rozróżnia materiały włókiennicze – podaje zalety i wady
- stosuje odpowiednie metody konserwacji ubrań
- podaje zastosowanie przyborów krawieckich
- ocenia swoje predyspozycje techniczne w kontekście wyboru przyszłego kierunku kształcenia
- rozpoznaje budowę pnia drzewa bez pomocy nauczyciela
- rozróżnia rodzaje materiałów drewnopochodnych
- stosuje odpowiednie metody konserwacji materiałów drewnopochodnych
- samodzielnie opisuje terminy: ruda, stop, metale żelazne i nieżelazne – podaje ich przykłady
- samodzielnie omawia sposoby otrzymywania metali
- samodzielnie opisuje rodzaje i właściwości metali
- omawia zastosowanie metali
- wymienia, omawia i rozpoznaje narzędzia do obróbki metali
- bada właściwości metali
- rozpoznaje i omawia znaczenie tworzyw sztucznych w różnych dziedzinach życia
- opisuje proces otrzymywania tworzyw sztucznych
- charakteryzuje rodzaje i właściwości tworzyw sztucznych oraz ich zastosowanie
- opisuje metody konserwacji tworzyw sztucznych
- zna i omawia narzędzia do obróbki tworzyw sztucznych
- wymienia technologie kompozytów i ich rodzaje
- wymienia przykłady nowych osiągnięcia techniczne związane z materiałami kompozytowymi
- określa zalety i wady materiałów kompozytowych
- wymienia i opisuje metody konserwacji kompozytów
- ocenia swoje predyspozycje w kontekście wyboru przyszłego kierunku kształcenia
- przeprowadza analizę rysunków wykonawczych i złożeniowych zawartych w instrukcjach obsługi i katalogach
- czyta rysunki wykonawcze i złożeniowe
- wyjaśnia zastosowanie pisma technicznego
- wykonuje rysunek w podanej podziałce
- omawia zastosowanie poszczególnych linii
- rysuje i prawidłowo uzupełnia tabliczkę rysunkową
- uzupełnia i samodzielnie wykonuje proste szkice techniczne
- wyznacza osie symetrii narysowanych figur
- wykonuje szkic techniczny przedmiotu z zachowaniem właściwej kolejności działań
- poprawnie wykonuje szkic techniczny
- odczytuje z opakowań produktów informacje o dodatkach chemicznych
- stosuje zasady bezpieczeństwa sanitarnego
- charakteryzuje sposoby konserwacji produktów spożywczych
- określa format zeszytu przedmiotowego
- omawia kolejne etapy szkicowania
- stosuje pismo techniczne do zapisania określonych wyrazów
OCENA BARDZO DOBRA:
Ocena bardzo dobra przysługuje uczniowi, który spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie oraz wykonuje zadania poprawnie pod względem merytorycznym oraz estetycznym. Odpowiednio organizuje swoje stanowisko pracy i zachowuje wszystkie zasady bezpieczeństwa. Wykonuje samodzielnie i bezbłędnie zadania podczas zajęć i sprawdzianów.
Wykonywanie pracy technicznej:
- formułuje i uzasadnia ocenę gotowej pracy
- samodzielnie wykonuje zaplanowany wytwór techniczny
- samodzielnie dobiera narzędzia do obróbki metali
- rozwija zainteresowania techniczne
- sprawnie posługuje się podstawowymi narzędziami do obróbki ręcznej i mechanicznej
Wiedza:
- omawia proces produkcji papieru
- określa pochodzenie włókien
- wymienia nazwy ściegów krawieckich i wykonuje ich próbki
- płynnie i szczegółowo omawia budowę pnia drzewa
- opisuje proces przetwarzania drewna
- wymienia nazwy gatunków drzew liściastych i iglastych
- rozpoznaje materiały konstrukcyjne
- charakteryzuje materiały konstrukcyjne z metali
- określa właściwości tworzyw sztucznych, omawia ich zalety i wady
- podaje nazwy i dobiera zastosowanie narzędzi do obróbki tworzyw sztucznych
- stosuje odpowiednie metody konserwacji tworzyw sztucznych
- śledzi postęp techniczny
- komunikuje się językiem technicznym
- klasyfikuje materiały kompozytowe
- rozpoznaje osiągnięcia techniczne, które przysłużyły się rozwojowi postępu technicznego
- omawia zastosowanie rysunku technicznego w życiu codziennym
- wyjaśnia zastosowanie różnych rodzajów rysunków
- odwzorowuje pismem technicznym poszczególne litery i cyfry
- określa wysokość i szerokość znaków pisma technicznego
- stosuje pismo techniczne do zapisania określonych wyrazów
- interpretuje piramidę zdrowego żywienia
- wymienia produkty dostarczające określonych składników odżywczych
- określa znaczenie poszczególnych składników odżywczych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka
- ustala, które produkty powinny być podstawą diety nastolatków
- odróżnia żywność przetworzoną od nieprzetworzonej
- omawia etapy wstępnej obróbki żywności
- wykonuje zaplanowany projekt kulinarny
OCENA CELUJĄCA:
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto pracuje systematycznie, wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, a także starannie i poprawnie pod względem merytorycznym. Opanował wymaganą wiedzę i umiejętności na ocenę bardzo dobrą, wykazuje się dużym zaangażowaniem na lekcji, a podczas wykonywania praktycznych zadań przestrzega zasad BHP, bezpiecznie posługuje się narzędziami i dba o właściwą organizację miejsca pracy. Chętnie i z własnej inicjatywy bierze udział w zadaniach dodatkowych oraz konkursach, a w swoich pracach wykazuje się dodatkową kreatywnością, podnoszącą walory techniczne i estetyczne pracy. W zadaniach treściowych wykonuje również te, które są o podwyższonym stopniu trudności.
Wykonywanie pracy technicznej:
- samodzielnie wykonuje zaplanowany wytwór techniczny wzbogacając je o swoje twórcze pomysły
- rozwija zainteresowania techniczne
- próbki znanych sobie ściegów wykonuje w sposób wyjątkowo estetyczny
- przewiduje zagrożenia wynikające z niewłaściwego użytkowania sprzętu technicznego
Wiedza:
- wyszukuje ekologiczne ciekawostki dotyczące recyklingowego wykorzystywania papieru
- wymienia nazwy ściegów krawieckich poza tymi, które poznał na zajęciach i wykonuje ich próbki w sposób wyjątkowo estetyczny
- wymienia nazwy gatunków drzew liściastych i iglastych oraz omawia ich właściwości i możliwości wykorzystania
- wyszukuje w Internecie informacje o zastosowaniu metali – śledzi postęp technologiczny
- określa, w jaki sposób otrzymywane są metale i opisuje je.
- Szczegółowo omawia sposób otrzymywania tworzyw sztucznych
- wymienia sposoby łączenia tworzyw sztucznych
- wyszukuje w Internecie informacje na temat współczesnych materiałów kompozytowych, ciekawostki oraz nowe wynalazki techniczne
- dba o wysoki poziom estetyki tekstów zapisanych pismem technicznym
- oblicza wielkość formatów rysunkowych w odniesieniu do formatu A4
- opisuje i ocenia wpływ techniki na odżywianie
- wskazuje zdrowsze zamienniki produktów zawierających dodatki chemiczne
Uczeń ma możliwość poprawy oceny do 2 tygodni od jej wystawienia (przy uwzględnieniu indywidualnych trudności jak np. czas nieobecności ucznia/nauczyciela z powodów od nich niezależnych i wspólnym ustaleniu najbliższego możliwego terminu poprawy oceny). W celu poprawy oceny uczeń wykonuje pracę, poprawia sprawdzian lub kartkówkę na „godzinie dostępności nauczyciela” (tzw. konsultacjach). Pozostałe kwestie nie ujęte w niniejszej informacji reguluje Statut Szkoły.
Warunki i tryb otrzymania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych
- 60 pkt. 49 STATUTU SZKOŁY
Jeżeli uczeń lub jego rodzice nie zgadzają się z przewidywaną oceną roczną składają pisemny wniosek do dyrektora szkoły z określeniem o jaką ocenę uczeń chce się ubiegać wraz z uzasadnieniem. Wniosek musi wpłynąć nie później niż dwa tygodnie przed klasyfikacyjnym zebraniem Rady Pedagogicznej.
1)Nauczyciel przedmiotu przygotowuje dodatkowy sprawdzian wiadomości nie później niż tydzień przed konferencją klasyfikacyjną.
a)Sprawdzian przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej. W przypadku muzyki, plastyki, informatyki, wychowania fizycznego sprawdzian ma przede wszystkim formę zadań praktycznych.
b)Stopień trudności zadań musi odpowiadać wymaganiom edukacyjnym na ocenę, o którą ubiega się uczeń.
c)Poprawa oceny rocznej może nastąpić jedynie w przypadku, gdy sprawdzian został zaliczony na minimum 90 %.
d )Ostateczna ocena roczna nie może być niższa od oceny wcześniej proponowanej.
e)Sprawdzian zostaje dołączony do dokumentacji nauczyciela przedmiotu i przechowywany do końca roku szkolnego.
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WF DLA KLASY V SZKOŁY PODSTAWOWEJ- WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
W klasie V szkoły podstawowej kontrolujemy i oceniamy następujące obszary aktywności ucznia:
1) POSTAWĘ UCZNIA I JEGO KOMPETENCJE SPOŁECZNE,
2) SYSTEMATYCZNY UDZIAŁ I AKTYWNOŚĆ W TRAKCIE ZAJĘĆ,
3) SPRAWNOŚĆ FIZYCZNĄ:
- wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić wytrzymałość tlenową, siłę i gibkość oraz z pomocą nauczyciela interpretuje uzyskane wyniki; tj.
- bieg 10 razy po 5 metrów – służący pomiarowi zdolności szybkościowo-siłowo-koordynacyjnych;
- beep-test (20-metrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy wykonywany według protokołu dla testu Eurofit) – służący pomiarowi zdolności wytrzymałościowych w biegu;
- podpór leżąc przodem na przedramionach, plank (deska) – służący pomiarowi zdolności siłowo-wytrzymałościowych całego ciała;
- skok w dal z miejsca – służący pomiarowi skoczności i siły.
- siła mięśni brzucha – siady z leżenia tyłem wykonywane w czasie 30s (według MTSF),
- gibkość – skłon tułowia w przód z podwyższenia (według MTSF),
- skok w dal z miejsca (według MTSF),
- bieg ze startu niskiego na 40m,
4) UMIEJĘTNOŚCI RUCHOWE:
- wykonuje i stosuje w grze: kozłowanie piłki w ruchu ze zmianą tempa i kierunku, prowadzenie piłki nogą ze zmianą tempa i kierunku, podanie piłki oburącz i jednorącz w ruchu, rzut piłki do kosza z biegu po kozłowaniu (dwutakt), rzut i strzał piłki do bramki w ruchu, odbicie piłki oburącz sposobem górnym i dolnym, rozegranie „na trzy”, zagrywkę ze zmniejszonej odległości, rzut i chwyt ringo;
- uczestniczy w minigrach oraz grach szkolnych i uproszczonych;
- uczestniczy w grze rekreacyjnej pochodzącej z innego kraju europejskiego;
- organizuje w gronie rówieśników wybraną grę sportową lub rekreacyjną;
- wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył z przysiadu;
- wykonuje wybrane inne ćwiczenie zwinnościowo-akrobatyczne (np. stanie na rękach lub na głowie z asekuracją, przerzut bokiem);
- wykonuje układ ćwiczeń zwinnościowo-akrobatycznych z przyborem lub bez;
- wykonuje proste kroki i figury tańców regionalnych i nowoczesnych;
- wybiera i pokonuje trasę biegu terenowego;
- wykonuje bieg krótki ze startu niskiego;
- wykonuje rzut małą piłką z rozbiegu;
- przeprowadza fragment rozgrzewki.
- stosuje zasady asekuracji podczas zajęć ruchowych;
- korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych;
- wykonuje elementy samoobrony (np. zasłona, unik, pad). oraz w czasie wykonywania różnych codziennych czynności;
- wykonuje ćwiczenia oddechowe i inne o charakterze relaksacyjnym;
- podejmuje aktywność fizyczną w różnych warunkach atmosferycznych.
5) WIADOMOŚCI:
- uczeń potrafi wyjaśnić i scharakteryzować pojęcie zdrowia,
- uczeń zna test Coopera, potrafi go samodzielnie przeprowadzić oraz indywidualnie interpretuje własny wynik.
- wymienia podstawowe przepisy wybranych sportowych i rekreacyjnych gier zespołowych;
- opisuje zasady wybranej gry rekreacyjnej pochodzącej z innego kraju europejskiego;
- opisuje podstawowe zasady taktyki obrony i ataku w wybranych grach zespołowych;
- wymienia rekomendacje aktywności fizycznej dla swojego wieku (np. Światowej Organizacji Zdrowia lub Unii Europejskiej);
- definiuje pojęcie rozgrzewki i opisuje jej zasady;
- rozumie i opisuje ideę starożytnego i nowożytnego ruchu olimpijskiego.
- wykonuje ćwiczenia kształtujące nawyk prawidłowej postawy ciała w postawie stojącej, siedzącej i leżeniu
6) KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- aktywnie uczestniczy w zajęciach wychowania fizycznego,
- chętnie podejmuje dodatkową aktywność fizyczną w trakcie zajęć rekreacyjno-ruchowych,
- godnie reprezentuje szkołę w rozgrywkach i zawodach sportowych,
- charakteryzuje się wysokim poziomem kultury osobistej,
- nie sprawia trudności swoim zachowaniem w trakcie obowiązkowych i dodatkowych zajęć ruchowych,
- kulturalnie kibicuje w trakcie zawodów sportowych,
- buduje właściwe relacje z osobami z najbliższego otoczenia,
- jest świadomy swoich mocnych i słabych stron w odniesieniu do psychofizycznego rozwoju,
- kreatywnie poszukuje rozwiązania sytuacji problemowych,
- aktywnie współpracuje z innymi uczestnikami zajęć ruchowych,
- pomaga mniej sprawnym fizycznie,
- wspiera osoby niepełnosprawne intelektualnie i fizycznie.
WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
- Systematycznie uczestniczy w obowiązkowych zajęciach z wychowania fizycznego oraz jest zawsze przygotowany do lekcji (posiada wymagany strój sportowy).
- Jest aktywny na lekcji. Rozwija własne uzdolnienia sportowe.
- Wykazuje zdyscyplinowanie w czasie trwania zajęć z wychowania fizycznego oraz przed i po ich zakończeniu (dotyczy pobytu w szatni).
- Dokładnie wykonuje ćwiczenia i zalecenia przekazywane przez nauczyciela, dba o bezpieczeństwo własne i kolegów.
- Ma godną naśladowania postawę koleżeńską i sportową, pomaga słabszym i mniej sprawnym uczniom.
- Wykonuje elementy nauczane zgodnie z programem nauczania na ocenę bardzo dobrą i celującą. Posiada umiejętności wykraczające poza program nauczania w danej klasie.
- Dokonuje oceny własnego rozwoju fizycznego.
- Osiąga wysoki poziom postępu w osobistym usprawnianiu.
- Wykazuje się dużym zakresem wiedzy na temat rozwoju fizycznego i motorycznego.
- Reprezentuje szkołę w Finale Wojewódzkim lub wielokrotnie w zawodach niższego szczebla.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
- Systematycznie uczestniczy w obowiązkowych zajęciach z wychowania fizycznego oraz jest zawsze przygotowany do lekcji(posiada wymagany strój sportowy). Jest aktywny na lekcji.
- Jest zdyscyplinowany w trakcie zajęć z wychowania fizycznego oraz przed i po ich zakończeniu (dotyczy pobytu w szatni).
- Dokładnie wykonuje ćwiczenia i zalecenia przekazywane przez nauczyciela, stosuje zasady bezpiecznej organizacji zajęć w stosunku do siebie i pozostałych ćwiczących.
- Ma godną naśladowania postawę koleżeńską i sportową (pomoc słabszym i mniej sprawnym).
- Wykonuje elementy nauczane zgodnie z programem nauczania na ocenę dobrą i bardzo dobrą.
- Systematycznie doskonali sprawność motoryczną i robi widoczne postępy.
- Posiada dużą wiedzę na temat rozwoju fizycznego i motorycznego.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
- Systematycznie uczestniczy w obowiązkowych zajęciach z wychowania fizycznego oraz jest przygotowany do lekcji (posiada wymagany strój sportowy).
- Jest aktywny na lekcji.
- Wykazuje zdyscyplinowanie w czasie trwania zajęć z wychowania fizycznego oraz przed i po ich zakończeniu (dotyczy pobytu w szatni).
- Ma właściwą postawę koleżeńską i sportową.
- Wykonuje elementy nauczane na ocenę, co najmniej dostateczną lub dobrą.
- Uczeń robi postępy na miarę swoich możliwości.
- Mało angażuje się w życie sportowe klasy i szkoły.
- Wykazuje się dobrym zakresem wiedzy na temat rozwoju fizycznego i motorycznego.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
- Niesystematycznie uczestniczy w obowiązkowych zajęciach z wychowania fizycznego oraz nie zawsze jest przygotowany do lekcji (często nie posiada wymaganego stroju sportowego).
- Jest mało aktywny na lekcji i ma kłopoty z dyscypliną, wymaga dodatkowej interwencji wychowawczej prowadzącego zajęcia.
- Nauczane elementy wykonuje poprawnie na ocenę dobrą lub dostateczną.
- Nie bierze udziału w klasowych i szkolnych zawodach sportowych. Nie uczęszcza na zajęcia sportowo – rekreacyjne.
- Wykazuje się przeciętnym zakresem wiedzy przedmiotowej.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
- Często z własnej winy opuszcza obowiązkowe zajęcia z wychowania fizycznego.
- Często nie jest przygotowany do lekcji (nie posiada wymaganego stroju sportowego).
- Jest mało aktywny, niezdyscyplinowany, ma nieobecności nieusprawiedliwione oraz lekceważący stosunek do zajęć.
- Słabo wykonuje nauczane elementy (na ocenę dopuszczającą lub dostateczną). Narusza zasady dyscypliny w czasie trwania zajęć oraz przed i po ich zakończeniu, nie dba o bezpieczeństwo własne i kolegów, nie współpracuje z nauczycielem, nie wykonuje ćwiczeń i zaleceń przekazywanych przez nauczyciela.
- Nie uzyskuje żadnego postępu w próbach sprawnościowych.
- Posiada niewielką wiedzę w zakresie wychowania fizycznego.
Język mniejszości narodowej – język niemiecki
Wymagania edukacyjne dla uczniów klas 4-6
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
– opanował materiał zawarty w podstawie programowej na ocenę bardzo dobrą i celującą,
– nie popełnia błędów pisemnych,
– rozumie wydawane przez nauczyciela komunikaty i polecenia,
– bierze udział w konkursach przedmiotowych, w których wykazuje się swoją wiedzą oraz
godnie reprezentuje swoją szkołę,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na oceny celujące i bardzo dobre,
– swobodnie czyta i rozumie teksty niemieckojęzyczne dotyczące tematów omawianych
na lekcjach,
– opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzane w danej klasie, swobodnie posługuje się nimi w sytuacjach językowych,
– wykonuje zadania nadobowiązkowe na oceny celujące i bardzo dobre,
– jest aktywny na zajęciach i wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem,
– jest przygotowany do lekcji.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
– opanował materiał zawarty w podstawie programowej na ocenę bardzo dobrą i dobrą,
– popełnia mało błędów pisemnych,
– rozumie wydawane przez nauczyciela komunikaty i polecenia,
– swobodnie czyta i rozumie teksty niemieckojęzyczne dotyczące tematów omawianych
na lekcjach,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na oceny bardzo dobrą i dobrą,
– opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzane w danej klasie, swobodnie posługuje się nimi w sytuacjach językowych,
– jest aktywny na zajęciach i wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem,
– jest przygotowany do lekcji.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
– nie opanował w pełni materiału zawartego w podstawie programowej,
– dość swobodnie czyta i rozumie teksty niemieckojęzyczne dotyczące tematów, omawianych
na lekcjach, potrafi przetłumaczyć je przy pomocy nauczyciela,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na oceny dobrą i dostateczną,
– jest aktywny na zajęciach,
– opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzane w danej klasie, posługuje się nimi
w sytuacjach językowych z nielicznymi błędami nie zakłócającymi komunikacji,
– trudniejsze zadania pisemne wykonuje przy pomocy nauczyciela,
– czasami nie jest aktywny na lekcji.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
– nie opanował całego słownictwa i gramatyki wprowadzanych w danej klasie, posługuje się
nimi z błędami,
– czyta teksty w sposób zrozumiały dla słuchającego,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na ocenę dostateczną,
– nie wykazuje aktywności na lekcjach,
– popełnia istotne błędy w mówieniu,
– ćwiczenia wykonuje przy pomocy nauczyciela,
– słabo opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzoną w danej klasie, posługuje się nimi
w sytuacjach językowych z błędami.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
– w minimalnym stopniu opanował materiał zawarty w podstawie programowej,
– bardzo słabo opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzoną w danej klasie, posługuje
się nimi w sytuacjach językowych z dużymi błędami,
– czyta tekst z dużą ilością błędów,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na oceny dopuszczające i niedostateczne,
– mówi i pisze z licznymi błędami,
– ćwiczenia gramatyczne jest w stanie wykonać tylko z pomocą nauczyciela,
– często jest nieprzygotowany do zajęć
Treści nauczania zgodne z założeniami podstawy programowej:
KLASY IV-VI
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego.
Uczeń zna i rozumie utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości narodowej.
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka. Uczeń:
1) odmienia części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik);
2) rozpoznaje spójnik;
3) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte oraz zdania złożone.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
1) rozróżnia język mówiony i język pisany;
2) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi;
3) rozróżnia synonimy, antonimy.
3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:
1) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi;
2) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikacji (takich jak gest, mimika, postawa ciała);
3) zna i stosuje zasady akcentowania wyrazów;
4) używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej;
5) stosuje zasady etykiety językowej.
4. Odbiór przekazu językowego. Uczeń:
1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. dokonuje oceny bohaterów, opisuje swoje emocje);
2) określa temat i główną myśl tekstu;
3) rozpoznaje w wypowiedzi prawdę lub fałsz.
5. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) pisze poprawnie pod względem ortograficznym;
2) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu, dwukropka, średnika.
III. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Analiza i interpretacja utworów literackich. Uczeń:
1) określa problematykę utworu;
2) rozpoznaje rodzaje literackie;
3) przypisuje utwór literacki do właściwego rodzaju literackiego;
4) rozpoznaje w tekście literackim epitet, porównanie, metaforę i określa ich funkcje;
5) korzysta z informacji zawartych w encyklopediach i słownikach, również w sieci internetowej.
2. Odbiór tekstów kultury.
Uczeń rozumie specyfikę różnych tekstów kultury (teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne).
IV. Tworzenie wypowiedzi.
1. Mówienie. Uczeń:
1) przedstawia propozycję interpretacji wybranego tekstu kultury;
2) tworzy plan wypowiedzi własnej;
3) streszcza linearnie wypowiedź narracyjną;
4) operuje słownictwem z kręgów tematycznych: życie codzienne, szkoła, dom;
5) poprawnie akcentuje wyrazy i stosuje poprawną intonację w zdaniu;
6) świadomie wykorzystuje wykrzyknik jako część mowy, w tym w celu wyrażenia emocji;
7) interpretuje na głos wybrane utwory literackie (w całości lub w części).
2. Pisanie. Uczeń:
1) tworzy wypowiedzi, stosując narrację pierwszo- i trzecioosobową;
2) tworzy spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat;
3) tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis, charakterystyka postaci literackiej lub rzeczywistej;
4) opisuje własne odczucia, które budzi utwór.