OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY 8
dopuszczający
dostateczny
dobry
bardzo dobry
celujący
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA ABSOLWENTA SZKOŁY PODSTAWOWEJ
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
CZYTANIE UTWORÓW LITERACKICH I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY
Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)
Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)
– fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne (np. w parach p-b, t-d itd.), ustne, nosowe, twarde i miękkie; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych, utraty dźwięczności w wygłosie, dostrzega rozbieżności między mową a pismem,
– słowotwórstwa i słownictwa – wie, czym są wyraz podstawowy i pochodny, podstawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rodzina wyrazów i rozpoznaje je na przykładach omawianych na lekcji, rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym a bliskoznacznym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, rozumie różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów, odróżnia typy wyrazów złożonych, zna typy skrótów i skrótowców oraz stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, zna i rozumie znaczenie wybranych przysłów, powiedzeń, frazeologizmów itp., z pomocą nauczyciela odróżnia synonimy, antonimy, homonimy, rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone, zna pojęcia treść i zakres wyrazu, język ogólnonarodowy, gwara, dialekt,
– fleksji – rozpoznaje na typowych przykładach części mowy: odmienne – rzeczownik
(z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje), potrafi je odmieniać, w wyrazach oddziela temat od końcówki; rozpoznaje na typowych przykładach nieodmienne części mowy – przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek), stara się stosować wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -by z różnymi częściami mowy, zna imiesłowy, z pomocą nauczyciela wyjaśnia zasady ich tworzenia i odmiany,
– składni – rozpoznaje na typowych przykładach części zdania: podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie, okolicznik, rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu pojedynczym, a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, przy pomocy nauczyciela wskazuje człon nadrzędny i podrzędny, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, rozpoznaje zdania bezpodmiotowe, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie, sporządza wykresy typowych zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w typowych zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi wymienić i określić na łatwych przykładach rodzaje zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie), odróżnia zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące, stosuje je w swoich wypowiedziach
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:
Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
CZYTANIE UTWORÓW LITERACKICH I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY
Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)
Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)
– fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde i miękkie; wskazuje upodobnienia pod względem dźwięczności i uproszczenia grup spółgłoskowych, utratę dźwięczności w wygłosie w poznanych przykładach, dostrzega rozbieżności między mową a pismem i zgodnie z tym zapisuje wyrazy, w których rozbieżności te występują,
– słowotwórstwa i słownictwa – wie, czym są wyraz podstawowy i pochodny, podstawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rodzina wyrazów i rozpoznaje je na typowych przykładach; rozumie różnicę między wyrazem pokrewnym
a bliskoznacznym, dostrzega zróżnicowanie formantów pod względem ich funkcji, rozumie różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów, odróżnia typy wyrazów złożonych, zna typy skrótów i skrótowców i stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, stosuje w swoich wypowiedziach przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy itp., potrafi podać przykłady synonimów, homonimów, antonimów, wskazuje wyrazy rodzime i zapożyczone; rozumie różnice między treścią
a zakresem wyrazu, w parze wyrazów potrafi wskazać wyraz o bogatszej treści
i mniejszym zakresie, a także o uboższej treści i większym zakresie, wyjaśnia pojęcia: język ogólnonarodowy, gwara, dialekt,
– fleksji – rozpoznaje części mowy: odmienne – rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje), potrafi je odmieniać, oddziela temat od końcówki w wyrazach, w których występują oboczności; rozpoznaje nieodmienne części mowy – przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne
i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek), stara się stosować wiedzę
o częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -by z różnymi częściami mowy, rozpoznaje imiesłowy, zna zasady ich tworzenia i odmiany,
– składni – rozpoznaje części zdania: podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie, okolicznik, rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu pojedynczym, a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, wskazuje człon nadrzędny
i podrzędny, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone
i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie, sporządza wykresy zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w typowych zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi wymienić i określić na typowych przykładach typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie), w swoich wypowiedziach stosuje zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:
Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY
ocenia adaptację filmową i teatralną, muzyczną i inne; krytycznie wypowiada się na jej temat, odwołując się do jej struktury i treści
Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)
Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)
– fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde, miękkie; wskazuje upodobnienia pod względem dźwięczności i uproszczenia grup spółgłoskowych, zjawiska utraty dźwięczności w wygłosie, dostrzega rozbieżności między mową a pismem i zgodnie
z tym zapisuje wyrazy, w których te rozbieżności występują,
– słowotwórstwa i słownictwa – rozpoznaje wyraz podstawowy i pochodny, podstawę słowotwórczą, formant, rdzeń, tworzy rodzinę wyrazów; odróżnia wyraz pokrewny od bliskoznacznego, stosuje poprawnie formanty do tworzenia wyrazów pochodnych, umie je nazwać, rozpoznaje wyrazy złożone słowotwórczo, wskazuje różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów; zna typy skrótów i skrótowców
i stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie, świadomie stosuje w swoich wypowiedziach popularne przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy we właściwym kontekście itp., rozróżnia synonimy, homonimy, antonimy, wskazuje wyrazy rodzime
i zapożyczone; wyjaśnia różnice między treścią a zakresem wyrazu, różnicuje wyrazy ze względu na ich treść i zakres, odróżnia język ogólnonarodowy od gwary i dialektu,
– fleksji – nazywa i odmienia odmienne części mowy: rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany, czasownik w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje); oddziela temat od końcówki, także w wyrazach, w których występują oboczności; nazywa nieodmienne części mowy: przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek, wykrzyknik); stosuje wiedzę o częściach mowy w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -by z różnymi częściami mowy; tworzy i odmienia imiesłowy,
– składni – rozpoznaje i nazywa części zdania: podmiot (i jego rodzaje: gramatyczny, logiczny, szeregowy i domyślny), orzeczenie (odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego), przydawkę, dopełnienie, okolicznik (czasu, miejsca, sposobu, przyczyny, celu); nazywa związki wyrazów w zdaniu pojedynczym (w tym rozpoznaje wyraz nadrzędny i podrzędny), a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, wskazuje człon nadrzędny i podrzędny; wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie; dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną
i odwrotnie, sporządza wykresy zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi określić typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie
i podrzędnie), a także rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie (łącznie, rozłącznie, przeciwstawnie i wynikowo) i podrzędnie (przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe, podmiotowe i orzecznikowe); w swoich wypowiedziach stosuje zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:
Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY
Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)
Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)
Umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:
– fonetyki – zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłoski, głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde, miękkie; wie, na czym polega zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności, uproszczeń grup spółgłoskowych, utraty dźwięczności w wygłosie; ma świadomość rozbieżności między mową a pismem i świadomie to wykorzystuje, dbając o poprawność ortograficzną pisanych tekstów,
– słowotwórstwa i słownictwa – rozpoznaje wyraz podstawowy i pochodny, podstawę słowotwórczą, formant, rdzeń, tworzy rodzinę wyrazów; odróżnia wyraz pokrewny od bliskoznacznego, poprawnie stosuje formanty do tworzenia wyrazów pochodnych, umie je nazwać, rozpoznaje wyrazy złożone słowotwórczo, wskazuje różnicę między realnym a słowotwórczym znaczeniem wyrazów, zna typy skrótów i skrótowców oraz stosuje zasady interpunkcji w ich zapisie; świadomie stosuje
w swoich wypowiedziach popularne przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy we właściwym kontekście itp., rozróżnia synonimy, homonimy, antonimy, wskazuje wyrazy rodzime i zapożyczone; wyjaśnia różnice między treścią a zakresem wyrazu, różnicuje wyrazy ze względu na ich treść i zakres, odróżnia język ogólnonarodowy od gwary i dialektu,
– fleksji – swobodnie nazywa i odmienia odmienne części mowy (także w przypadku wyrazów podchwytliwych): rzeczownik (z podziałem na osobowy, nieosobowy, żywotny, nieżywotny, pospolity, własny), czasownik (dokonany, niedokonany,
w stronie czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, liczebnik (i jego rodzaje), oddziela temat od końcówki, także w wyrazach, w których występują oboczności; nazywa nieodmienne części mowy (także w przypadku podchwytliwych wyrazów): przysłówek (w tym odprzymiotnikowy), samodzielne i niesamodzielne (spójnik, partykuła, przyimek, wykrzyknik), stosuje wiedzę o częściach mowy
w poprawnym zapisie: głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, przyimków, zakończeń czasowników, partykuły nie i -by z różnymi częściami mowy, tworzy
i odmienia imiesłowy,
– składni – rozpoznaje i nazywa części zdania: podmiot (i jego rodzaje: gramatyczny, logiczny, szeregowy i domyślny), orzeczenie (odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego), przydawkę, dopełnienie, okolicznik (czasu, miejsca, sposobu, przyczyny, celu), nazywa związki wyrazów w zdaniu pojedynczym (w tym rozpoznaje wyraz nadrzędny i podrzędny w związkach wyrazów, rozpoznaje związek zgody, rządu i przynależności), a także zależności między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym, wskazuje człon nadrzędny i podrzędny, wykorzystuje wiedzę o budowie wypowiedzenia pojedynczego i złożonego
w przekształcaniu zdań pojedynczych na złożone i odwrotnie oraz wypowiedzeń
z imiesłowowym równoważnikiem zdania na zdanie złożone i odwrotnie, dokonuje przekształceń z mowy zależnej na niezależną i odwrotnie, sporządza wykresy rozbudowanych zdań pojedynczych, złożonych i wielokrotnie złożonych, wyodrębnia zdania składowe w zdaniach złożonych i wielokrotnie złożonych, potrafi określić typy zdań pojedynczych (rozwinięte i nierozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe), złożonych (współrzędnie i podrzędnie),
a także rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie (łącznie, rozłącznie, przeciwstawnie i wynikowo) i podrzędnie (przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe, podmiotowe i orzecznikowe) na prostych przykładach; w swoich wypowiedziach stosuje zdania, uwzględniając cel wypowiedzi: oznajmujące, pytające i rozkazujące
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą, a ponadto przejawia wiele umiejętności w zakresie przykładowo podanych zagadnień:
Kształcenie literackie i kulturowe
SŁUCHANIE
CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCHI ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY
Tworzenie wypowiedzi (elementy retoryki, mówienie i pisanie)
Kształcenie językowe (gramatyka języka polskiego, komunikacja językowa i kultura języka, ortografia i interpunkcja)
Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
[1] Tłustą czcionką wyszczególniono treści, które pojawiają się po raz pierwszy w klasie 8.
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLASY 8
1.OCENA CELUJĄCA
UCZEŃ SPEŁNIA KRYTERIA OCENY BARDZO DOBREJ, A PONADTO ROZWIĄZUJE ZADANIA ZŁOŻONE, PROBLEMOWE O PODWYŻSZONYM STOPNIU TRUDNOŚCI, LUB JEST LAUREATEM KONKURSÓW MIĘDZYSZKOLNYCH ( I,II,III MIEJSCE) LUB REJONOWYCH, WOJEWÓDZKICH I PONADWOJEWÓDZKICH ( I,II,III MIEJSCE LUB WYRÓŻNIENIE)
2.OCENA BARDZO DOBRA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
UCZEŃ ZNA I POPRAWNIE STOSUJE STRUKTURY ZAWARTE W DZIAŁACH GRAMMAR I VOCABULARY PODRĘCZNIKA „REPETYTORIUM DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO CZ.2” LUB ,,LINK DLA KLASY VIII” (klasy dwujęzyczne). UCZEŃ BUDUJE SPÓJNE ZDANIA I STOSUJE SZEROKI ZAKRES SŁOWNICTWA
SŁUCHANIE
POTRAFI ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS TEKSTÓW I ROZMÓW, POTRAFI ZROZUMIEĆ KLUCZOWE INFORMACJE W PROSTYCH TEKSTACH I ROZMOWACH,POTRAFI ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,POSŁUGUJE SIĘ POPRAWNYM JĘZYKIEM, POPEŁNIAJĄC NIEWIELE BŁĘDÓW,MOŻNA GO ZROZUMIEĆ BEZ TRUDNOŚCI
PISANIE
POTRAFI NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO,PRAWIDŁOWO UŻYWA ZASAD ORTOGRAFICZNYCH.
3.OCENA DOBRA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ WIĘKSZOŚCIĄ POZNANYCH PROSTYCH STRUKTUR JEZYKOWYCH POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA W WIĘKSZOŚCI PRZYPADKÓW SPÓJNE,NA OGÓŁ UŻYWA SZEROKIEGO ZAKRESU SŁOWNICTWA ODPOWIEDNIEGO DO ZADANIA.
SŁUCHANIE
POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZROZUMIEĆ WIĘKSZOŚĆ KLUCZOWYCH INFORMACJI,POTRAFI ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
PRZEWAŻNIE POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,POSŁUGUJE SIĘ W MIARĘ POPRAWNYM JĘZYKIEM,POPEŁNIAJĄC NIEKIEDY ZAUWAŻALNE BŁĘDY,MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ BEZ TRUDNOŚCI.
PISANIE
POTRAFI NA OGÓŁ NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO,PRZEWAŻNIE UŻYWA PRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
4.OCENA DOSTATECZNA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ NIEKTÓRYMI PROSTYMI STRUKTURAMI JEZYKOWYMI. POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA NIEKIEDY SPÓJNE,CZASAMI UŻYWA ZAKRESU SŁOWNICTWA ODPOWIEDNIEGO DO ZADANIA.
SŁUCHANIE
POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
CZASEM POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,POSŁUGUJE SIĘ CZĘŚCIOWO POPRAWNYM JĘZYKIEM,ALE POPEŁNIA SPORO ZAUWAŻALNYCH BŁĘDÓW,MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ.
PISANIE
PRÓBUJE NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PROSTE ZDANIA,STRUKTURY I SŁOWNICTWO,UŻYWA CZASEM NIEPRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
5.OCENA DOPUSZCZAJĄCA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ NIEDUŻĄ ILOŚCIĄ POZNANYCH STRUKTUR JEZYKOWYCH. POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA ALE PRZEWAŻNIE NIESPÓJNE,CZASAMI NIEPOPRAWNIE UŻYWA CODZIENNEGO SŁOWNICTWA.
SŁUCHANIE
POTRAFI OD CZASU DO CZASU ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA,ALE MOŻE POTRZEBOWAĆ POMOCY LUB PODPOWIEDZI.
MÓWIENIE
CZASEM POTRAFI PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,ALE Z TRUDNOŚCIAMI,POPEŁNIA WIELE ZAUWAŻALNYCH BŁĘDÓW,MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ,ALE Z PEWNĄ TRUDNOŚCIĄ.
PISANIE
MA TRUDNOŚCI Z NAPISANIEM ZADANIA ZAWIERAJĄCEGO PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO, UŻYWA W WIĘKSZOŚCI NIEPRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
UCZEŃ NIE SPEŁNIAJĄCY KRYTERIÓW OCENY DOPUSZCZAJĄCEJ OTRZYMUJE OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ
wymagania edukacyjne z języka niemieckiego
klasy 7-8
Dopuszczający |
Dostateczny |
Dobry |
Bardzo dobry |
Celujący |
W zakresie czytania ze zrozumieniem uczeń |
||||
• rozumie tylko niektóre proste teksty użytkowe i informacyjne (list, e-mail, pocztówka, ogłoszenie, wywiad, zaproszenie, zapiski z pamiętnika, oferta turystyczna, recepta, zalecenia lekarza) |
• rozumie ogólnie dużą część prostych tekstów użytkowych i informacyjnych (list, e-mail, pocztówka, ogłoszenie, wywiad, zaproszenie, zapiski z pamiętnika, oferta turystyczna, recepta, zalecenia lekarza) |
• rozumie ogólnie większość prostych tekstów użytkowych i informacyjnych (list, e-mail, pocztówka, ogłoszenie, wywiad, zaproszenie, zapiski z pamiętnika, oferta turystyczna, recepta, zalecenia lekarza) |
• bez trudu rozumie proste teksty użytkowe i informacyjne (list, e-mail, pocztówka, ogłoszenie, wywiad, zaproszenie, zapiski z pamiętnika, oferta turystyczna, recepta, zalecenia lekarza) |
• spełnia wszystkie kryteria na ocenę bardzo dobry |
• znajduje tylko niektóre potrzebne informacje szczegółowe w tekście użytkowym i informacyjnym |
• znajduje dużą część potrzebnych informacji szczegółowych w tekstach użytkowych i informacyjnych |
• znajduje większość potrzebnych informacji szczegółowych w tekstach użytkowych i informacyjnych |
• sprawnie znajduje potrzebne informacje szczegółowe w tekstach użytkowych i informacyjnych |
• bez trudu rozumie przedstawiane mu teksty informacyjne oraz użytkowe, nawet jeśli występują w nich nowe struktury gramatyczne lub nieznane słownictwo, oraz radzi sobie ze zrozumieniem tekstów na podstawie kontekstu sytuacyjnego i dzięki umiejętności wysnuwania wniosków przyczynowo- |
• rozumie ogólny sens tylko niewielkiej części czytanych tekstów |
• rozumie ogólny sens dużej części czytanych tekstów |
• w zasadzie rozumie ogólny sens większości czytanych tekstów |
• swobodnie rozumie ogólny sens czytanych tekstów |
|
W zakresie rozumienia ze słuchu uczeń |
||||
• rozumie ogólnie tylko niektóre wypowiedzi niemieckojęzyczne, wypowiadane przez różne osoby w normalnym tempie, zawierające oprócz znanej leksyki i struktur gramatycznych również niezrozumiałe elementy, których znaczenia można się domyślić z kontekstu |
• rozumie ogólnie dużą część wypowiedzi niemieckojęzycznych wypowiadanych przez różne osoby w normalnym tempie, zawierających oprócz znanej leksyki i struktur gramatycznych również niezrozumiałe elementy, których znaczenia można domyślić się z kontekstu |
• rozumie ogólnie większość wypowiedzi niemieckojęzycznych wypowiadanych przez różne osoby w normalnym tempie, zawierających oprócz znanej leksyki i struktur gramatycznych również niezrozumiałe elementy, których znaczenia można domyślić się z kontekstu |
• rozumie ogólny sens sytuacji komunikacyjnych, w tym intencję rozmówcy w różnych warunkach odbioru |
• spełnia wszystkie kryteria na ocenę bardzo dobry |
• rozumie ogólny sens tylko niektórych prostych sytuacji komunikacyjnych, w tym intencję rozmówcy w różnych warunkach odbioru |
• rozumie ogólny sens dużej części prostych sytuacji komunikacyjnych, w tym intencję rozmówcy w różnych warunkach odbioru |
• rozumie ogólny sens większości prostych sytuacji komunikacyjnych, w tym intencję rozmówcy w różnych warunkach odbioru |
• bez trudu rozumie prezentowane wypowiedzi niemieckojęzyczne, nawet jeśli występują w nich nowe struktury gramatyczne lub nieznane słownictwo, oraz radzi sobie ze zrozumieniem wypowiedzi na podstawie kontekstu sytuacyjnego i dzięki umiejętności wysnuwania wniosków przyczynowo-skutkowych |
|
• wyszukuje tylko niektóre informacje szczegółowe w wypowiedziach i dialogach |
• wyszukuje dużą część informacji szczegółowych w wypowiedziach i dialogach |
• wyszukuje większość informacji szczegółowych w wypowiedziach i dialogach |
• sprawnie wyszukuje informacje szczegółowe w wypowiedziach i dialogach |
|
• rozumie tylko nieliczne proste instrukcje nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje |
• rozumie dużą część prostych instrukcji nauczyciela formułowanych w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje |
• rozumie większość prostych instrukcji nauczyciela formułowanych w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje |
• w pełni rozumie instrukcje nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje |
|
W zakresie sprawności mówienia uczeń |
||||
• tworzy wypowiedź zawierającą ubogie słownictwo i bardzo proste struktury językowe pozwalające na przekazanie tylko nielicznych wymaganych informacji |
• tworzy wypowiedź, którą cechuje podstawowy poziom znajomości słownictwa i struktur językowych oraz niektóre odpowiednie wyrażenia pozwalające na przekazanie zasadniczej części wymaganych informacji |
• tworzy wypowiedź, którą cechuje dobry poziom znajomości słownictwa i struktur językowych, zawierającą wyrażenia odpowiednie do przekazania większości wymaganych informacji |
• tworzy wypowiedź, która zawiera bogate słownictwo i frazeologię pozwalające na przekazanie wszystkich wymaganych informacji |
• tworzy wypowiedź spełniającą wszystkie kryteria na ocenę bardzo dobry |
• tworzy wypowiedź płynną jedynie we fragmentach i wyłącznie dzięki pomocy nauczyciela |
• tworzy wypowiedź płynną w znacznej części – poszerzenie jej wymaga pomocy nauczyciela |
• tworzy płynną wypowiedź z niewielką pomocą nauczyciela |
• samodzielnie tworzy płynną wypowiedź |
• tworzy wypowiedzi wyróżniające się w jednym lub kilku zakresach (np. wyjątkowe bogactwo leksyki, spontaniczna i naturalna wypowiedź, ciekawe ujęcie tematu, biegła znajomość struktur gramatycznych) |
• tworzy wypowiedź zawierającą błędy gramatyczne wskazujące na nieznajomość niektórych struktur |
• tworzy wypowiedź zawierającą błędy gramatyczne o charakterze przeoczeń, świadczące o niepełnym opanowaniu niektórych struktur |
• tworzy wypowiedź zawierającą nieliczne usterki gramatyczne, które mają charakter pomyłek i nie występują systematycznie |
• w zakresie poprawności gramatycznej tworzy wypowiedź zawierającą sporadyczne błędy, które nie zakłócają w żaden sposób komunikacji |
|
• tworzy wypowiedź zrozumiałą pod względem fonetycznym w ograniczonym zakresie |
• tworzy wypowiedź zrozumiałą pod względem fonetycznym pomimo błędów w wymowie niektórych wyrazów i w intonacji |
• tworzy wypowiedź w dużej mierze poprawną fonetycznie i intonacyjnie, zawierającą nieliczne usterki |
• pod względem fonetycznym tworzy wypowiedź całkowicie poprawną, bez błędów w wymowie i intonacji |
|
• współtworzy komunikację w wąskim zakresie |
• pomimo trudności w formułowaniu lub rozumieniu pytań i odpowiedzi współtworzy komunikację w podstawowym zakresie |
• współtworzy komunikację z drobnymi usterkami |
• współtworzy niczym niezakłóconą komunikację |
|
W zakresie sprawności pisania uczeń |
||||
• w sposób niepełny realizuje polecenia zawarte w ćwiczeniach (pisanie odtwórcze) |
• w większości poprawnie wykonuje polecenia zawarte w ćwiczeniach (pisanie odtwórcze) |
• samodzielnie z niewielkimi uchybieniami wykonuje polecenia zawarte w ćwiczeniach (pisanie odtwórcze) |
• bezbłędnie wykonuje polecenia zawarte w ćwiczeniach (pisanie odtwórcze) |
• tworzy wypowiedź pisemną spełniającą wszystkie kryteria na ocenę bardzo dobry |
• tworzy tylko niektóre proste wypowiedzi pisemne, ponadto wypowiedzi te są chaotyczne, tylko częściowo zgodne z tematem, zawierają ubogie słownictwo i bardzo mało urozmaicone struktury gramatyczne |
• tworzy wypowiedzi pisemne, stosując liczne powtórzenia leksykalne i mało urozmaicone struktury gramatyczne |
• tworzy proste wypowiedzi pisemne, wykorzystując większość poznanych środków językowych |
• tworzy wypowiedzi pisemne bogate pod względem treści (słownictwo, struktury gramatyczne), logiczne, harmonijne i spójne |
• tworzy wypowiedzi pisemne, które wyróżniają się w jednym lub kilku zakresach (np. wyjątkowe bogactwo leksyki, inwencja stylistyczna, biegła znajomość struktur gramatycznych) |
• tworzy wypowiedzi pisemne, które charakteryzują się niewłaściwym doborem słów, licznymi usterkami ortograficznymi i gramatycznymi, co w dość znacznym stopniu zakłóca komunikację i świadczy o słabym opanowaniu struktur. |
• tworzy wypowiedzi pisemne, które czasami cechują dość liczne usterki ortograficzne i gramatyczne oraz niewłaściwy dobór słów, co częściowo zakłóca komunikację i świadczy o niepełnym opanowaniu struktur |
• tworzy wypowiedzi pisemne, które zawierają nieliczne błędy gramatyczne, leksykalne i ortograficzne i w nieznacznym stopniu zakłócają zrozumienie treści. |
• tworzy wypowiedzi pisemne poprawne językowo, w których sporadycznie występują błędy gramatyczne i leksykalne niezakłócające komunikacji oraz nieliczne błędy w pisowni niezmieniające lub niezniekształcające znaczenia wyrazu |
Kryteria stosowane wobec uczniów ze zdiagnozowaną dysgrafią bądź dysleksją.
Ocenianie uczniów ze zdiagnozowanymi problemami dysgraficznymi lub dyslektycznymi, które według najnowszych badań dotyczą około 10 –15% populacji, wymaga odrębnego podejścia i zastosowania specyficznych kryteriów.
Ogólne zasady są następujące:
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII NA POSZCZEGÓLNE OCENY
KLASA VIII SZKOŁY PODSTAWOWEJ
Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Podróże w czasie.
Kursywą zaznaczone są tematy dodatkowe ujęte w podstawie programowej – nie będą traktowane jako osobna lekcja.
Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
TEMAT LEKCJI | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
| ||||
Poziom konieczny ocena dopuszczająca | Poziom podstawowy ocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniający ocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
1. Wybuch II wojny światowej | Uczeń zna: · datę: 1 IX 1939 · żądania Hitlera wobec Polski · cele wojny Niemiec przeciw Polsce
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności wybuchu II wojny światowej | Uczeń zna: · treść paktu Ribbentrop−Mołotow
Uczeń rozumie: · pojęcie: pakt Ribbentrop–Mołotow
Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny odmowy polskich polityków wobec żądań niemieckich | Uczeń zna: · daty: III 1939, 23 VIII 1939
Uczeń rozumie: · cele działań Hitlera i Stalina
Uczeń potrafi: · przedstawić międzynarodowe położenie Polski latem 1939 | Uczeń potrafi: · dostrzec związek między charakterem działań zbrojnych a celami wojennymi sformułowanymi przez Hitlera
| Uczeń rozumie: · motywy działań i poglądów politycznych różnych państw europejskich przed wybuchem II wojny światowej
Uczeń potrafi: · porównać stosunek sił armii polskiej i niemieckiej w początkowej fazie wojny obronnej
|
2. Wojna obronna Polski | Uczeń zna: · daty: 1 IX – 5 X 1939, 17 IX 1939
Uczeń rozumie: · pojęcie: wojna obronna (kampania wrześniowa)
Uczeń potrafi: · podać przykłady zbrodni dokonywanych przez wojska niemieckie w Polsce · wskazać na mapie podział ziem polskich między Trzecią Rzeszę a ZSRR
| Uczeń zna: · daty: 3 IX 1939, 28 IX 1939, 5 X 1939 · daty kolejnych etapów wojny obronnej · postać: majora Henryka Sucharskiego
Uczeń rozumie: · pojęcia: wojna błyskawiczna, wojna totalna, „dziwna wojna”
Uczeń potrafi: · wyjaśnić cele działania Niemców w Polsce podczas wojny obronnej · wyjaśnić postawę Francji i Anglii podczas wojny obronnej
| Uczeń zna: · daty najważniejszych starć i bitew wojny obronnej · postacie: kapitana Władysława Raginisa, generała Tadeusza Kutrzeby, generała Franciszka Kleeberga
Uczeń rozumie: · pojęcie: czwarty rozbiór Polski
Uczeń potrafi: · wyjaśnić na wybranych przykładach, na czym polegała bohaterska postawa żołnierza polskiego w czasie wojny obronnej · wskazać na mapach ruchy wojsk polskich i niemieckich oraz wojsk radzieckich podczas wojny obronnej
| Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności i skutki najazdu sowieckiego na Polskę | Uczeń potrafi: · scharakteryzować różne postawy społeczeństwa polskiego wobec wojny · przedstawić bilans wojny obronnej
|
3. Podboje Stalina i Hitlera | Uczeń zna: · daty: 10 V 1940, VII – X 1940, 22 VI 1941
Uczeń rozumie: · pojęcia: alianci, bitwa o Anglię, NKWD
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie najważniejsze wydarzenia związane z działaniami zbrojnymi w Europie Zachodniej w 1940 r. · wskazać czynnik, który doprowadził do zakończenia wojny błyskawicznej na wschodzie
| Uczeń zna: · datę: IV 1940 · etapy ekspansji Stalina w Europie Wschodniej · etapy ekspansji Hitlera w Europie Zachodniej
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie podział Francji dokonany przez Hitlera · przedstawić straty poniesione przez ZSRR w pierwszych miesiącach wojny z Trzecią Rzeszą · wskazać na mapie państwa współpracujące z Trzecią Rzeszą oraz tereny zajęte przez Niemców
| Uczeń zna: · daty: XI 1939 – III 1940, VI 1940, IV 1941, 22 VI 1940
Uczeń rozumie: · pojęcia: wojna zimowa, linia Maginota · przyczyny sukcesów militarnych Stalina i Hitlera na przełomie 1939 i 1940 r.
Uczeń potrafi: · scharakteryzować relacje między Trzecią Rzeszą i ZSRR w latach 1939–1941
| Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg wojny zimowej · przedstawić przebieg agresji Trzeciej Rzeszy na Danię i Norwegię, na Francję i na Wielką Brytanię oraz na Związek Radziecki · wskazać na mapie zmiany terytorialne po wojnie zimowej
| Uczeń potrafi: · opowiedzieć o działaniach zbrojnych podjętych przez Włochy Mussoliniego
|
4. W okupowanej Europie | Uczeń zna: · poglądy Hitlera na temat Słowian i Żydów · miejsca, w których powstały największe obozy zagłady na ziemiach polskich
Uczeń rozumie: · pojęcia: getto, eksterminacja, obóz zagłady, Szoah (Holokaust)
Uczeń potrafi: · wymienić widoczne na zachodzie Europy przejawy walki z okupantem i współpracy z nim podczas wojny
| Uczeń zna: · główne założenia ideologii nazizmu dotyczące podziału ludzkości na rasy · przyczyny wybuchu powstania w getcie warszawskim
Uczeń rozumie: · pojęcie: Porajmos · na czym polegało tzw. „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”
Uczeń potrafi: · przedstawić politykę nazistów wobec ludności żydowskiej w pierwszym okresie wojny
| Uczeń zna: · daty: 1942, 19 IV 1943 · postać: Anny Frank · przyczyny, które zadecydowały o wykorzystaniu ziem polskich jako miejsca eksterminacji Żydów
Uczeń rozumie: · pojęcie: rząd kolaboracyjny
Uczeń potrafi: · dostrzec różnice w położeniu ludności w okupowanej Europie Zachodniej i Wschodniej · wyjaśnić, jak funkcjonowała machina zagłady Żydów stworzona przez Niemców
| Uczeń rozumie: · pojęcie: Żydowska Organizacja Bojowa (ŻOB) · znaczenie stwierdzenia, że uczestnicy powstania chcieli „wybrać sposób umierania”
Uczeń potrafi: · opisać politykę Trzeciej Rzeszy na ziemiach okupowanych · przedstawić przebieg powstania w getcie warszawskim | Uczeń potrafi: · scharakteryzować położenie ludności w okupowanej Europie Zachodniej i Europie Wschodniej · wymienić widoczne na wschodzie Europy przejawy walki z okupantem i współpracy z nim podczas wojny · opowiedzieć o zagładzie Romów
|
5. Wielka koalicja | Uczeń zna: · datę: 7 XII 1941
Uczeń rozumie: · pojęcie: wielka koalicja
Uczeń potrafi: · wymienić najważniejsze państwa wchodzące w skład wielkiej koalicji
| Uczeń zna: · ramy chronologiczne bitwy o Atlantyk
Uczeń rozumie: · pojęcia: bitwa o Atlantyk, konwój, „wilcze stado”, U-Boot · znaczenie japońskiego ataku na Pearl Harbor dla przebiegu II wojny światowej
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie miejsca przełomowych walk na froncie wschodnim
| Uczeń zna: · datę: II 1943
Uczeń rozumie: · pojęcie: blokada Leningradu · znaczenie bitwy o Atlantyk dla przebiegu II wojny światowej · znaczenie walk pod Leningradem, Stalingradem i Kurskiem dla przebiegu II wojny światowej
Uczeń potrafi: · opisać wygląd U-Boota
| Uczeń zna: · okoliczności zawiązania wielkiej koalicji
Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg działań zbrojnych na froncie wschodnim
| Uczeń potrafi: · przedstawić najważniejsze informacje dotyczące przebiegu bitwy o Atlantyk
|
6. Zwycięstwo aliantów | Uczeń zna: · daty: 6 VI 1944, 8 V 1945, 6 VIII i 9 VIII 1945, 2 IX 1945
Uczeń rozumie: · pojęcie: bezwarunkowa kapitulacja
Uczeń potrafi: · wskazać Monte Cassino na mapie · wyjaśnić, dlaczego Amerykanie zdecydowali się zrzucić bomby atomowe na Japonię
| Uczeń zna: · czynniki, które zadecydowały o klęsce Trzeciej Rzeszy
Uczeń rozumie: · pojęcie: kamikadze · znaczenie lądowania aliantów w Normandii dla dalszych działań zbrojnych w Europie
Uczeń potrafi: · wyjaśnić okoliczności, w jakich doszło do klęski Trzeciej Rzeszy · dostrzec konsekwencje użycia broni atomowej
| Uczeń zna: · daty: IX 1943, V 1944
Uczeń rozumie: · pojęcia: desant, „żabie skoki” · znaczenie zwycięstwa w bitwie pod Monte Cassino dla dalszych działań zbrojnych w Europie
Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg walk pod Monte Cassino | Uczeń potrafi: · wyrazić opinię na temat decyzji o wykorzystaniu broni atomowej · przedstawić wydarzenia na froncie zachodnim w 1944 r.
| Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg walk we Włoszech · przedstawić przebieg działań zbrojnych w Azji w latach 1941–1945
|
7. Decyzje wielkich mocarstw | Uczeń zna: · postać: Franklina Delano Roosevelta
Uczeń rozumie: · pojęcie: wielka trójka
Uczeń potrafi: · wskazać państwa, które poniosły największe straty osobowe podczas II wojny światowej
| Uczeń zna: · najważniejsze cele polityki wielkich mocarstw uczestniczących w II wojnie światowej
Uczeń rozumie: · pojęcie: Karta atlantycka
Uczeń potrafi: · dostrzec sprzeczność interesów aliantów · przedstawić skutki militarne, społeczne i gospodarcze II wojny światowej
| Uczeń zna: · daty: VIII 1941, XI – XII 1943, II 1945 · postanowienia Karty atlantyckiej · postanowienia konferencji w Teheranie i konferencji jałtańskiej · cele konferencji jałtańskiej
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do konferencji w Jałcie | Uczeń potrafi: · przedstawić założenia polityki przywódców ZSRR i Stanów Zjednoczonych · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do podpisania Karty Atlantyckiej i konferencji w Teheranie | Uczeń rozumie: · znaczenie decyzji podjętych na konferencji jałtańskiej dla losów państw i narodów Europy Wschodniej
|
Europa i świat podczas II wojny światowej (lekcja powtórzeniowa)
|
|
|
|
|
|
Sprawdzian wiadomości
|
|
|
|
|
|
8. Polska pod okupacją | Uczeń zna: · miejsca największych kaźni narodu polskiego
Uczeń rozumie: · pojęcia: Generalne Gubernatorstwo (GG), Palmiry, „Generalny plan wschodni”
Uczeń potrafi: · przedstawić podział ziem polskich między Trzecią Rzeszę i ZSRR po klęsce kampanii wrześniowej · wskazać na mapie miejsca największych kaźni narodu polskiego i żydowskiego
| Uczeń zna: · postacie: Ireny Sendler, Jana i Antoniny Żabińskich
Uczeń rozumie: · cele niemieckiej i radzieckiej polityki na podbitych ziemiach polskich · różnicę między obozem koncentracyjnym a zagłady
Uczeń potrafi: · przedstawić różne postawy społeczeństwa polskiego wobec Holokaustu | Uczeń zna: · daty: IV 1940, VI 1940, 1942, 1940, 1941
Uczeń rozumie: · pojęcia: „Żegota”, szmuglowanie, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, sowietyzacja, deportacja
Uczeń potrafi: · przedstawić działalność nazistów w byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz- -Birkenau
| Uczeń zna: · postać: Czesławy Kwoki
Uczeń potrafi: · przedstawić różne formy represji stosowanych wobec narodu polskiego na ziemiach wcielonych do Trzeciej Rzeszy, w Generalny Gubernatorstwie oraz na ziemiach okupowanych przez ZSRR · opowiedzieć o działalności Polaków ratujących Żydów podczas okupacji | Uczeń potrafi: · ocenić politykę Hitlera i Stalina wobec narodu polskiego
|
9. Rząd londyński i Polskie Państwo Podziemne | Uczeń zna: · datę: 17/18 IX 1939 · postać: Władysława Sikorskiego
Uczeń rozumie: · pojęcia: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, rząd londyński, Polskie Państwo Podziemne
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie siedziby polskiego rządu na wychodźstwie · wymienić różne przejawy działalności Polskiego Państwa Podziemnego w czasie II wojny światowej
| Uczeń zna: · datę: IV 1943 · postacie: Władysława Raczkiewicza, Władysława Andersa · główne tezy polskiej polityki zagranicznej · nazwy politycznych i wojskowych organizacji wchodzących w skład Polskiego Państwa Podziemnego działających w kraju i na emigracji
Uczeń rozumie: · pojęcia: tajne komplety, mały sabotaż, dywersja · związek między odkryciem grobów w Katyniu a zerwaniem stosunków dyplomatycznych między rządem londyńskim a ZSRR | Uczeń zna: · daty: XI 1939, VI 1940, VII 1941, I 1942, II 1942, 1943 · postanowienia układu Sikorski–Majski
Uczeń rozumie: · pojęcie: układ Sikorski–Majski
Uczeń potrafi: · przedstawić oko- liczności uformowania się polskiego rządu na wychodźstwie oraz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do podpisania układu Sikorski– –Majski · opowiedzieć o okolicznościach odkrycia masowych grobów w Katyniu · scharakteryzować różne przejawy działalności Polskiego Państwa Podziemnego w czasie II wojny światowej
| Uczeń zna: · nazwy politycznych organizacji należących do lewicy komunistycznej
Uczeń rozumie: · pojęcie: państwo satelickie
Uczeń potrafi: · opowiedzieć o realizacji postanowień układu Sikorski–Majski · przedstawić organizację Polskiego Państwa Podziemnego w okresie II wojny światowej · przedstawić działalność zbrojną Armii Krajowej
| Uczeń potrafi: · dostrzec czynniki, które miały wpływ na zmianę stanowiska Stalina wobec rządu londyńskiego · scharakteryzować plany Stalina wobec Polski
|
10. Postanie warszawskie | Uczeń zna: · daty: 1 VIII 1944, 2 X 1944 · postać: Stanisława Mikołajczyka
Uczeń rozumie: · pojęcie: godzina „W”
Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny podjęcia decyzji o wybuchu powstania w Warszawie
| Uczeń zna: · cele akcji „Burza” · cele powstania warszawskiego
Uczeń rozumie: · pojęcie: akcja „Burza” · przyczyny niepowodzenia akcji „Burza” · przyczyny klęski powstania warszawskiego
Uczeń potrafi: · określić stosunek sił Niemców i Polaków przed wybuchem powstania · przedstawić skutki powstania warszawskiego
| Uczeń zna: · daty: 12/13 X 1943, 1944, 3/4 I 1944 · postacie: Kazimierza Sosnkowskiego, Tadeusza Komorowskiego „Bora”
Uczeń potrafi: · wyjaśnić okoliczności powstania planu akcji „Burza” · przedstawić stosunek Stalina oraz aliantów zachodnich do powstania
| Uczeń zna: · nazwy wojskowych organizacji należących do lewicy komunistycznej
Uczeń potrafi: · opowiedzieć o przebiegu akcji „Burza” · opowiedzieć o przebiegu powstania warszawskiego · podać argumenty przemawiające za decyzją o wybuchu powstania i przeciw tej decyzji
| Uczeń potrafi: · przedstawić proces formowania polskich sił zbrojnych podporządkowanych lewicy komunistycznej · ocenić decyzję o wybuchu powstania
|
11. Sprawa polska w czasie II wojny światowej | Uczeń zna: · miejsca i daty najważniejszych bitew z udziałem wojsk polskich · decyzje konferencji teherańskiej i jałtańskiej w sprawie Polski
Uczeń rozumie: · pojęcie: zbrodnia wołyńska
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie szlaki wędrówek polskich oddziałów i miejsca bitew z ich udziałem | Uczeń zna: · daty: 21/22 VII 1944, 31 XII 1944
Uczeń rozumie: · pojęcia: Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN), Manifest PKWN, Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej · dlaczego doszło do zbrodni wołyńskiej
Uczeń potrafi: · przedstawić straty poniesione przez Polaków podczas zbrodni wołyńskiej
| Uczeń zna: · daty: 1943–1944, 1943, 1 I 1944, II 1945 · poglądy Stalina i Churchilla na sprawę polską
Uczeń rozumie: · pojęcia: Ukraińska Powstańcza Armia (UPA), linia Curzona, Krajowa Rada Narodowa (KRN)
Uczeń potrafi: · wyjaśnić program polityczny lewicy komunistycznej zawarty w Manifeście PKWN · scharakteryzować stosunek polityków zachodnich do sprawy polskiej
| Uczeń zna: · nazwy polskich jednostek wojskowych biorących udział w walkach na frontach II wojny światowej
Uczeń rozumie: · wpływ decyzji wielkich mocarstw na problem suwerenności państwa polskiego
Uczeń potrafi: · opisać reakcję Polaków na zbrodnię wołyńską · przedstawić okoliczności zwołania konferencji w Teheranie
| Uczeń potrafi: · opowiedzieć o wysiłku zbrojnym Polaków podczas wojny · przedstawić proces tworzenia władzy politycznej na ziemiach polskich przez lewicę komunistyczną · wyjaśnić znaczenie decyzji konferencji jałtańskiej dla przyszłości państwa polskiego
|
Polska podczas II wojny światowej (lekcja powtórzeniowa)
|
|
|
|
|
|
Sprawdzian wiadomości
|
|
|
|
|
|
12. Świat po II wojnie światowej | Uczeń zna: · datę: 1947–1991 · decyzje konferencji poczdamskiej w sprawie Niemiec i Polski · najważniejsze postanowienia Powszechnej deklaracji praw człowieka
Uczeń rozumie: · pojęcia: Organizacja Narodów Zjednoczonych, żelazna kurtyna, zimna wojna
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie granicę podziału Europy (żelazną kurtynę)
| Uczeń zna: · datę: VII–VIII 1945 · strukturę ONZ
Uczeń rozumie: · pojęcia: Zgromadzenie Ogólne ONZ, Rada Bezpieczeństwa ONZ, demokracja ludowa · zasady funkcjonowania państw demokracji ludowej · związek między rozpadem koalicji antyhitlerowskiej a podziałem świata na dwa antagonistyczne bloki
Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny zimnej wojny
| Uczeń zna: · daty: VI 1945, 1948, 1946, 1947 · postacie: Harry’ego Trumana, Clementa Attlee
Uczeń rozumie: · pojęcia: denazyfikacja, sankcje, prawo weta, nacjonalizacja, doktryna Trumana, plan Marshalla
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności zwołania konferencji w Poczdamie · przedstawić zasady doktryny Trumana · wyjaśnić, na czym polegał plan Marshalla
| Uczeń zna: · bilans II wojny światowej
Uczeń rozumie: · zasady funkcjonowania państw demokracji ludowej
Uczeń potrafi: · wyjaśnić okoliczności narodzin ONZ · scharakteryzować cele powołania ONZ oraz jej rolę · wskazać na mapie zdobycze terytorialne ZSRR
| Uczeń potrafi: · scharakteryzować społeczne, gospodarcze i kulturowe skutki II wojny światowej · scharakteryzować wpływ doktryny Trumana na sytuację w powojennym świecie
|
13. Podzielone Niemcy | Uczeń zna: · nazwy bloków polityczno- -militarnych powstałych na Wschodzie i na Zachodzie
Uczeń potrafi: · wskazać najważniejsze różnice między NRD i RFN · wskazać na mapie państwa należące do NATO i Układu Warszawskiego
| Uczeń zna: · daty: IX 1949, X 1949, 1949, 1955
Uczeń rozumie: · pojęcie: blokada Berlina
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie strefy okupacyjne w Niemczech · wyjaśnić okoliczności, w jakich doszło do blokady Berlina i wyjaśnić jej następstwa
| Uczeń zna: · daty: 1945–1946, 1948 · postać: Konrada Adenauera
Uczeń rozumie: · pojęcie: procesy norymberskie · przyczyny utworzenia NATO i Układu Warszawskiego
Uczeń potrafi: · scharakteryzować przyczyny oraz przejawy polityki zimnowojennej w Niemczech · przedstawić okoliczności ukształtowania się NATO i Układu Warszawskiego · scharakteryzować organizację i cele istnienia NATO i Układu Warszawskiego
| Uczeń zna: · nazwiska głównych polityków nazistowskich oskarżonych w procesach norymberskich
Uczeń rozumie: · znaczenie procesów norymberskich
Uczeń potrafi: · scharakteryzować sytuację polityczną i gospodarczą w powojennych Niemczech · przedstawić proces powstania dwóch państw niemieckich
| Uczeń potrafi: · wyjaśnić kontrowersje związane z procesami w Norymberdze i przedstawić ich następstwa
|
14. Na Zachodzie i za żelazną kurtyną | Uczeń zna: · daty: 1956, 1968 · postać: Nikity Chruszczowa · państwa założycielskie EWWiS · cechy stalinizmu
Uczeń rozumie: · pojęcia: EWWiS, mur berliński, Praska Wiosna · symboliczne znaczenie istnienia muru berlińskiego | Uczeń zna: · datę: 1950 · postać: Roberta Schumana · treść tajnego referatu Chruszczowa
Uczeń rozumie: · pojęcia: plan Schumana, RWPG, gospodarka centralnie planowana, destalinizacja · cele powołania EWWiS oraz RWPG
Uczeń potrafi: · wyjaśnić okoliczności powstania EWWiS i RWPG · wyjaśnić, na czym polegała destalinizacja | Uczeń zna: · daty: 1949, 1952, 1953, 1961 · postać: Imre Nagy’ego · państwa założycielskie EWWiS
Uczeń rozumie: · pojęcia: Radio Wolna Europa, doktryna Breżniewa
Uczeń potrafi: · wyjaśnić wpływ zasad funkcjonowania gospodarki centralnie planowanej na gospodarki państw komunistycznych · scharakteryzować sytuację w ZSRR po śmierci Stalina · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do budowy muru berlińskiego
| Uczeń zna: · postanowienia XX zjazdu KPZR
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności wygłoszenia tajnego referatu Chruszczowa · scharakteryzować sytuację panującą na Węgrzech w okresie stalinizmu · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do rewolucji węgierskiej, jej przebieg oraz okoliczności upadku · wyjaśnić, na czym polegała doktryna Breżniewa
| Uczeń potrafi: · scharakteryzować sytuację panującą w Czechosłowacji w okresie stalinizmu · przedstawić okoliczności wybuchu, przebieg i zakończenie Praskiej Wiosny
|
15. Dekolonizacja po II wojnie światowej | Uczeń zna: · przykłady procesów dekolonizacyjnych, do jakich dochodziło w przeszłości
Uczeń rozumie: · pojęcia: dekolonizacja, neokolonializm
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie Indie i Pakistan · wyjaśnić, w jaki sposób proces dekolonizacji wykorzystywały kraje Zachodu i Wschodu
| Uczeń rozumie: · pojęcia: apartheid, globalna Północ, globalne Południe · przyczyny procesu dekolonizacji
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie zmiany terytorialne, które nastąpiły w Afryce w wyniku rozpadu systemu kolonialnego · wskazać na mapie linię podziału świata na globalną Północ i globalne Południe · przedstawić skutki procesu dekolonizacji
| Uczeń zna: · daty: 1947, 1960 · postacie: Mahatmy Gandhiego, Nelsona Mandeli
Uczeń rozumie: · pojęcia: Indochiny Francuskie, Trzeci Świat · przyczyny konfliktu między Indiami a Pakistanem
Uczeń potrafi: · scharakteryzować proces dekolonizacji po II wojnie światowej · wskazać na mapie Indochiny Francuskie i państwa, które powstały po ich rozpadzie
| Uczeń potrafi: · przedstawić proces rozpadu Imperium Brytyjskiego na przykładzie Indii oraz proces rozpadu francuskiego imperium kolonialnego na przykładzie wojny w Indochinach · scharakteryzować politykę neokolonialną
| Uczeń potrafi: · scharakteryzować proces dekolonizacji na przykładzie Afryki · ocenić proces dekolonizacji
|
16. Konflikty ziemnej wojny | Uczeń zna: · przyczyny wojny w Korei
Uczeń potrafi: · wymienić skutki kryzysu kubańskiego · wyjaśnić przyczyny wybuchu wojny w Afganistanie
| Uczeń zna: · daty: 1950, 1953, 1957–1975, 1962, 1979–1989
Uczeń rozumie: · przyczyny sukcesu komunistów walczących w Wietnamie
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie zmiany terytorialne na Półwyspie Koreańskim po II wojnie światowej · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do wybuchu wojny w Korei · wyjaśnić przyczyny klęski Związku Radzieckiego podczas wojny w Afganistanie
| Uczeń zna: · daty: 1948, 1949 · postać: Fidela Castro
Uczeń rozumie: · pojęcia: „bambusowa kurtyna”, Wietkong, mudżahedin
Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg wojny w Korei · przedstawić okoliczności przejęcia władzy na Kubie przez komunistów · scharakteryzować przebieg wojny w Afganistanie
| Uczeń potrafi: · omówić przebieg kryzysu kubańskiego · scharakteryzować sytuację panującą na obszarze Wietnamu · przedstawić międzynarodową reakcję na wojnę w Wietnamie
| Uczeń potrafi: · scharakteryzować sytuację polityczną panującą w Ameryce Łacińskiej w drugiej połowie XX w. · przedstawić okoliczności wybuchu i przebieg wojny w Wietnamie
|
17. Konflikt na Bliskim Wschodzie | Uczeń zna: · decyzje w sprawie Palestyny podjęte przez ONZ
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie podział Palestyny dokonany na mocy decyzji ONZ
| Uczeń zna: · zakres geograficzny obszaru określanego jako Bliski Wschód · państwa uczestniczące w ataku na Izrael
Uczeń rozumie: · pojęcia: Organizacja Wyzwolenia Palestyny, wojna sześciodniowa · cele działalności OWP
Uczeń potrafi: · wskazać najważniejsze skutki wojny arabsko- -żydowskiej, w tym terytorialne · wskazać na mapie zmiany terytorialne, jakie nastąpiły w wyniku wojny sześciodniowej
| Uczeń zna: · daty: 1948, 1948–1949, 1964, 1967 · postać: Jasera Arafata
Uczeń rozumie: · pojęcia: umowa Sykes–Picot, mandat, syjonizm
Uczeń potrafi: · przedstawić reakcje Palestyńczyków na migracje Żydów do Palestyny oraz na możliwość powstania na tym obszarze państwa żydowskiego · scharakteryzować poglądy Palestyńczyków i Żydów na temat własnego państwa w Palestynie · dostrzec konflikt arabsko-żydowski jako jeden z przejawów zimnej wojny
| Uczeń potrafi: · wskazać przyczyny, które doprowadziły do powstania Izraela · przedstawić przebieg wojny arabsko-żydowskiej w latach 1948–1949 · dostrzec wpływ wojny na relacje między Żydami a Palestyńczykami · przedstawić okoliczności wybuchu i przebieg wojny sześciodniowej
| Uczeń rozumie: · znaczenie umowy Sykes–Picot dla relacji między Arabami a krajami zachodnimi
Uczeń potrafi: · scharakteryzować sytuację polityczną na Bliskim Wschodzie do czasów I wojny światowej · wyjaśnić okoliczności narodzin syjonizmu · przedstawić relacje między Palestyńczykami a Żydami w latach 60. |
18. Chiny i Japonia po II wojnie światowej | Uczeń zna: · postać: Mao Zedonga (Mao Tse-tunga) · czas trwania i cele rewolucji kulturalnej
Uczeń rozumie: · pojęcie: rewolucja kulturalna
Uczeń potrafi: · wymienić skutki rewolucji kulturalnej · przedstawić sytuację polityczną i gospodarczą Japonii po II wojnie światowej
| Uczeń zna: · główne założenia „wielkiego skoku naprzód”
Uczeń rozumie: · pojęcie: „wielki skok naprzód”
Uczeń potrafi: · przedstawić działania podjęte z inicjatywy Mao Zedonga w ramach „wielkiego skoku naprzód” · wyjaśnić przyczyny klęski „wielkiego skoku naprzód”
| Uczeń zna: · daty: 1937, 1949, 1952, 1958, 1966 · postać: generała Douglasa MacArthura · główne założenia maoizmu
Uczeń rozumie: · pojęcia: komuny ludowe, czerwona gwardia, maoizm, rewolucja kulturalna
Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg wojny domowej w Chinach po zakończeniu II wojny światowej · scharakteryzować wpływ zmian gospodarczych w Chinach na życie mieszkańców państwa · scharakteryzować politykę USA wobec Japonii
| Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności powstania Chińskiej Republiki Ludowej · scharakteryzować sytuację gospodarczą Chin w okresie rządów komunistów · dostrzec zasadnicze różnice w rozwoju Chin i Japonii
| Uczeń potrafi: · ocenić skutki „wielkiego skoku naprzód” · przedstawić działalność Mao Zedonga i jego zwolenników po klęsce „wielkiego skoku naprzód” · scharakteryzować sytuację w Chinach w okresie rewolucji kulturalnej
|
Problemy powojennego świata (lekcja powtórzeniowa) |
|
|
|
|
|
Sprawdzian wiadomości
|
|
|
|
|
|
19. Podziemie niepodległościowe | Uczeń zna: · powody, dla których żołnierze niezłomni kontynuowali walkę zbrojną po zakończeniu wojny
Uczeń rozumie: · pojęcia: podziemie niepodległościowe, żołnierze niezłomni (wyklęci)
Uczeń potrafi: · przedstawić działalność żołnierzy niezłomnych
| Uczeń zna: · zarzuty stawiane przywódcom Polskiego Państwa Podziemnego podczas procesu szesnastu
Uczeń rozumie: · pojęcie: proces szesnastu · cele działalności NKWD w Polsce
Uczeń potrafi: · wyjaśnić, dlaczego Stalin i polscy komuniści dążyli do osłabienia Polskiego Państwa Podziemnego · przedstawić metody walki komunistów
| Uczeń zna: · daty: 19 I 1945, 1947 · postacie: Leopolda Okulickiego, Jana Jankowskiego
Uczeń rozumie: · pojęcia: obława augustowska, reakcja, amnestia
Uczeń potrafi: · scharakteryzować organizację komunistycznego aparatu bezpieczeństwa · scharakteryzować straty poniesione przez naród i państwo polskie podczas II wojny światowej
| Uczeń zna: · postanowienia układu podpisanego między PKWN a ZSRR · instytucje wchodzące w skład komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Uczeń rozumie: · związek między działaniami Rosjan i polskich komunistów a decyzjami przywódców Armii Krajowej
Uczeń potrafi: · przedstawić bilans strat poniesionych przez podziemie niepodległościowe podczas walk z władzami komunistycznymi
| Uczeń potrafi: · scharakteryzować działalność NKWD na ziemiach polskich · ocenić sens walki prowadzonej przez żołnierzy niezłomnych |
20. Komuniści u władzy
| Uczeń zna: · postać: Stanisława Mikołajczyka · decyzje w sprawie Polski podjęte na konferencji w Poczdamie · pytania zadane podczas referendum ludowego
Uczeń rozumie: · pojęcia: Ziemie Odzyskane, referendum · w jaki sposób komunistyczne władze starały się zyskać poparcie w społeczeństwie
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie zmiany terytorialne Polski po II wojnie światowej i porównać je z granicami przedwojennymi | Uczeń zna: · daty: VI 1946, I 1947 · argumenty wysuwane przez Polaków wobec Ziem Odzyskanych · prawdziwe i sfałszowane wyniki referendum i wyborów · wyniki wyborów sfałszowanych przez komunistów
Uczeń rozumie: · pojęcia: repatrianci, wysiedlenie, reforma rolna · przyczyny, które skłoniły rząd londyński do rozmów z polskimi komunistami
Uczeń potrafi: · wymienić najważniejsze reformy przeprowadzone przez władze komunistyczne · wskazać ideologiczne cele referendum w 1946 r.
| Uczeń zna: · daty: 31 XII 1944, VI 1945, VII – VIII 1945, 1947 · przyczynę zaproponowanych zmian granic Polski
Uczeń rozumie: · pojęcia: Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, akcja „Wisła” · charakter działań władz związanych z organizacją referendum ludowego i wyborów
Uczeń potrafi: · scharakteryzować migracje ludności na ziemiach polskich po wojnie · przedstawić politykę narodowościową nowej władzy wobec Niemców i Ukraińców
| Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez komunistów · przedstawić organizację i przebieg referendum ludowego oraz wyborów w 1947 r. · scharakteryzować politykę władz komunistycznych wobec społeczeństwa | Uczeń potrafi: · udowodnić, że przejęcie władzy przez komunistów oznaczało zniewolenie Polski
|
21. Stalinizm w Polsce | Uczeń zna: · postać: Bolesława Bieruta · zasady ustrojowe państwa polskiego sformułowane w Małej konstytucji
Uczeń rozumie: · pojęcia: Mała konstytucja, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, PRL | Uczeń zna: · daty: II 1947, 1952
Uczeń rozumie: · pojęcia: czasy stalinowskie, „wróg ludu”, socrealizm
Uczeń potrafi: · wymienić cechy charakterystyczne sztuki i architektury czasów socjalizmu
| Uczeń zna: · daty: 1947–1949, XII 1948, 1948–1956, 1949, 1950 · główne założenia socjalistycznych planów gospodarczych
Uczeń rozumie: · pojęcia: system monopartyjny, centralne planowanie, plan trzyletni, plan sześcioletni · na czym polegały przejawy zależności Polski od ZSRR · przyczyny prześladowania członków PSL przez komunistów
Uczeń potrafi: · scharakteryzować funkcjonowanie gospodarki w czasach stalinowskich · dostrzec i ocenić wpływ polityki na różne dziedziny życia społecznego
| Uczeń rozumie: · pojęcia: Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, Państwowe Gospodarstwa Rolne, awans społeczny
Uczeń potrafi: · przedstawić budowanie podstaw ekonomicznych socjalizmu · przedstawić wpływ funkcjonowania gospodarki centralnie planowanej na życie przeciętnego mieszkańca Polski · scharakteryzować ustrój państwa polskiego po 1947 r. oraz ustrój PRL na mocy konstytucji z 1952 r.
| Uczeń potrafi: · scharakteryzować proces konsolidacji władzy przez komunistów
|
22. Od stalinizmu do małej stabilizacji | Uczeń zna: · daty: VI 1956, X 1956 · postacie: Stefana Wyszyńskiego, Władysława Gomułki · ramy chronologiczne małej stabilizacji
Uczeń rozumie: · pojęcia: poznański Czerwiec, polski Październik, mała stabilizacja
Uczeń potrafi: · przedstawić genezę wydarzeń czerwcowych w Poznaniu · przedstawić genezę polskiego Października · wyjaśnić, dlaczego okres rządów Władysława Gomułki jest nazywany małą stabilizacją
| Uczeń zna: · treść orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich
Uczeń rozumie: · pojęcia: odwilż, destalinizacja
Uczeń potrafi: · podać przyczyny złagodzenia stalinowskiego terroru · przedstawić stanowisko i działania władz wobec robotników strajkujących w Poznaniu · wskazać główne problemy państwa polskiego za rządów Władysława Gomułki
| Uczeń zna: · daty: 1948, 1953, 1965, 1970
Uczeń rozumie: · pojęcia: księża patrioci, KC PZPR
Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg wydarzeń czerwcowych w Poznaniu · przedstawić przebieg polskiego Października · wyjaśnić okoliczności, w jakich doszło do wydania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich
| Uczeń zna: · znaczenie słów: non possumus
Uczeń rozumie: · znaczenie wydania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich oraz układu o uznaniu granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej
Uczeń potrafi: · przedstawić działania władz zmierzające do usunięcia wpływów Kościoła w Polsce · wyjaśnić stanowisko władz ZSRR wobec wydarzeń w Polsce · scharakteryzować przemiany polityczno- -społeczne w Polsce w latach 1957–1970
| Uczeń potrafi: · scharakteryzować relacje państwo – Kościół w okresie stalinowskim · ocenić różne postawy Polaków wobec orędzia z 1965 r. · ocenić funkcjonowanie ustroju komunistycznego i jego zdolność do reformy
|
Kształtowanie się systemu komunistycznego w Polsce (lekcja powtórzeniowa) |
|
|
|
|
|
Sprawdzian wiadomości |
|
|
|
|
|
23. Od Gomułki do Gierka | Uczeń zna: · daty: III 1968, XII 1970, VI 1976 · postacie: Edwarda Gierka, Jacka Kuronia · cele opozycji PRL
Uczeń rozumie: · pojęcia: Marzec 1968, Grudzień 1970
Uczeń potrafi: · przedstawić przyczyny wystąpień marcowych 1968 r. · przedstawić przyczyny wydarzeń grudniowych 1970 r. · przedstawić oko-liczności wydarzeń Czerwca ’76
| Uczeń rozumie: · pojęcia: ZOMO, propaganda sukcesu, Komitet Obrony Robotników (KOR) · potrzebę powstania opozycji demokratycznej
Uczeń potrafi: · wyjaśnić okoliczności przejęcia władzy przez Edwarda Gierka
| Uczeń zna: · datę: IX 1976
Uczeń rozumie: · pojęcie: pułapka kredytowa · przyczyny antysemickiej kampanii w PRL po wydarzeniach Marca 1968
Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg i skutki wystąpień marcowych 1968 r. · przedstawić przebieg wydarzeń grudniowych 1970 r. · przedstawić przebieg wydarzeń Czerwca ’76
| Uczeń rozumie: · pojęcia: „walka z syjonizmem, tzw. partyzanci
Uczeń potrafi: · scharakteryzować działania władz podjęte po wydarzeniach Marca 1968 | Uczeń potrafi: · scharakteryzować i ocenić przemiany gospodarcze czasów Gierka · wyjaśnić wpływ wydarzeń czerwcowych 1976 r. na ukształtowanie się i działalność demokratycznej opozycji polskiej inteligencji
|
24. „Solidarność” | Uczeń zna: · datę: 31 VIII 1980 · postacie: Jana Pawła II (Karola Wojtyły), Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz · najważniejsze postulaty sformułowane przez MKS
Uczeń rozumie: · pojęcia: Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), 21 postulatów, porozumienia sierpniowe, NSZZ „Solidarność” · znaczenie powstania NSZZ „Solidarność”
| Uczeń zna: · daty: 1978, VIII 1980
Uczeń rozumie: · moralną, społeczną i polityczną wymowę pojęcia solidarność
Uczeń potrafi: · przedstawić sytuację gospodarczą Polski w 1980 r. · wskazać różnice między wystąpieniem robotniczym z sierpnia 1980 r. a wcześniejszymi wystąpieniami
| Uczeń zna: · daty: 1977, 1979 · wybitnych przedstawicieli kultury polskiej epoki Gomułki i Gierka · formy działań podejmowanych przez opozycję demokratyczną w epoce Gierka
Uczeń rozumie: · pojęcie: KSS KOR · rolę, jaką kulturze przypisywała władza komunistyczna
Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny rozczarowania społeczeństwa rządami Edwarda Gierka · przedstawić okoliczności i skutki wybuchu niezadowolenia społecznego w sierpniu 1980 r. · opisać okoliczności powstania NSZZ „Solidarność”
| Uczeń zna: · okoliczności wyboru Karola Wojtyły na papieża
Uczeń rozumie: · wpływ wyboru papieża Polaka na powolny upadek systemu komunistycznego w Polsce
Uczeń potrafi: · opowiedzieć o dokonaniach przedstawicieli polskiej kultury w kraju i na emigracji · przedstawić reakcję ZSRR na działalność „Solidarności” · scharakteryzować politykę władz komunistycznych wobec „Solidarności”
| Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jaki wpływ na społeczeństwo miała działalność KSS KOR · omówić przygotowania władz komunistycznych do rozprawy z „Solidarnością”
|
25. Stan wojenny | Uczeń zna: · datę: 13 XII 1981 · postacie: Wojciecha Jaruzelskiego, Jerzego Popiełuszki · okoliczności wprowadzenia stanu wojennego
Uczeń rozumie: · pojęcie: stan wojenny · przyczyny wprowadzenia stanu wojennego
Uczeń potrafi: · opowiedzieć o wydarzeniach w kopalni „Wujek” · wymienić metody represji stosowanych przez władze
| Uczeń zna: · okoliczności wprowadzenia stanu wojennego
Uczeń rozumie: · pojęcie: podziemie
Uczeń potrafi: · wymienić ograniczenia nałożone na obywateli podczas stanu wojennego · podać przykłady oporu społeczeństwa wobec władz w czasie stanu wojennego
| Uczeń zna: · daty: 1983, 1984 · okoliczności wprowadzenia stanu wojennego · przykłady działań podejmowanych przez podziemną „Solidarność”
Uczeń rozumie: · pojęcie: „długi marsz” · dlaczego władze zdecydowały się znieść stan wojenny
Uczeń potrafi: · przedstawić działania władz podjęte w ramach wprowadzenia stanu wojennego · wyjaśnić, w czym przejawiało się funkcjonowanie stanu wojennego
| Uczeń rozumie: · dlaczego podziemna „Solidarność” nie dążyła do konfrontacji siłowej z władzą
Uczeń potrafi: · wyjaśnić, dlaczego działacze „Solidarności” zdecydowali się na kontynuowanie oporu wobec władz · przedstawić różne postawy społeczeństwa polskiego wobec stanu wojennego · wyjaśnić okoliczności śmierci księdza Jerzego Popiełuszki
| Uczeń potrafi: · podjąć próbę oceny decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego
|
26. Upadek PRL | Uczeń zna: · daty: II–IV 1989, VI 1989 · postać: Michaiła Gorbaczowa · główne postanowienia obrad okrągłego stołu
Uczeń rozumie: · pojęcia: rozmowy okrągłego stołu, porozumienia okrągłego stołu, Jesień Narodów, III Rzeczpospolita
Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jak doszło do powstania rządu Tadeusza Mazowieckiego
| Uczeń zna: · przyczyny, które skłoniły komunistów do podjęcia rozmów z opozycją · najważniejszych uczestników obrad okrągłego stołu · wyniki pierwszych częściowo wolnych wyborów do sejmu i senatu
Uczeń potrafi: · wymienić decyzje podjęte przez sejm w XII 1989 r.
| Uczeń zna: · daty: 1983, 1988, XII 1989
Uczeń rozumie: · pojęcie: „Gazeta Wyborcza” · znaczenie obrad okrągłego stołu
Uczeń potrafi: · przedstawić sytuację polityczną w Polsce w latach 1983–1989 · opisać działania podjęte przez „Solidarność” w ramach kampanii przed wyborami w 1989 r.
| Uczeń rozumie: · znaczenie decyzji o wyborze do rozmów stołu w kształcie okręgu
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności, w jakich doszło od rozmów okrągłego stołu · scharakteryzować i ocenić postanowienia okrągłego stołu · ocenić znaczenie decyzji podjętych przez sejm w XII 1989 r.
| Uczeń potrafi: · przedstawić proces upadku PRL · odnieść się do różnych współczesnych opinii na temat obrad okrągłego stołu
|
Polska Rzeczpospolita Ludowa (lekcja powtórzeniowa)
|
|
|
|
|
|
Sprawdzian wiadomości
|
|
|
|
|
|
27. Rozpad ZSRR | Uczeń zna: · datę: XII 1991 · postacie: Ronalda Reagana, Michaiła Gorbaczowa
Uczeń rozumie: · pojęcia: pierestrojka, głasnost · cele wprowadzenia reform podjętych przez Michaiła Gorbaczowa
Uczeń potrafi: · wyjaśnić, jakie skutki przyniosło wprowadzenie pierestrojki i głasnosti
| Uczeń zna: · postać: Borysa Jelcyna · ramy chronologiczne okresu odprężenia
Uczeń potrafi: · wymienić działania Zachodu zmierzające do uzyskania przewagi nad Wschodem · przedstawić okoliczności dojścia do władzy Michaiła Gorbaczowa · wskazać na mapie państwa powstałe w wyniku rozpadu ZSRR
| Uczeń zna: · daty: 1985, 1986, 1990 · główne przyczyny słabości ZSRR w latach 80.
Uczeń rozumie: · pojęcia: wyścig zbrojeń, porozu-mienie białowieskie, Federacja Rosyjska
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do zakończenia okresu odprężenia · scharakteryzować plany reformatorskie Michaiła Gorbaczowa · przedstawić okoliczności katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu i jej wpływ na relacje między społeczeństwem a władzą · wyjaśnić, jak doszło do podpisania porozumienia białowieskiego
| Uczeń zna: · przyczyny, które doprowadziły do odprężenia w relacjach między Wschodem a Zachodem · postanowienia porozumienia białowieskiego
Uczeń rozumie: · w czym przejawiał się rozdźwięk między zamierzeniami reformatorskimi Gorbaczowa a ich realnymi skutkami · znaczenie rozpadu ZSRR dla dalszych losów politycznych świata
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności wystąpienia Litwy z ZSRR · scharakteryzować sytuację polityczną w ZSRR w 1990 r.
| Uczeń potrafi: · scharakteryzować relacje między Wschodem a Zachodem po zakończeniu II wojny światowej · scharakteryzować funkcjonowanie ustroju komunistycznego na przykładzie ZSRR
|
28. Jesień Narodów | Uczeń zna: · nazwy państw, w których doszło do procesów określanych jako Jesień Narodów
Uczeń rozumie: · pojęcie: Jesień Narodów (Jesień Ludów)
Uczeń potrafi: · wskazać na mapie zmiany terytorialne do jakich doszło na przełomie 1989 i 1990 r.
| Uczeń zna: · datę: X 1990 · postacie: Vaclava Havla, Helmuta Kohla
Uczeń rozumie: · pojęcie: aksamitna rewolucja
Uczeń potrafi: · wskazać różnice w sposobie przejmowania władzy przez demokratyczną opozycję w różnych krajach Europy Środkowo-Wschodniej
| Uczeń zna: · daty: 1991,1993 · pojęcie: Konferencja dwa plus cztery · czynniki, które przyczyniły się do osłabienia zależności komunistycznych państw Europy Środkowo-Wschodniej od ZSRR · postanowienia Konferencji dwa plus cztery
Uczeń potrafi: · scharakteryzować sytuację polityczną w Europie Środkowo- -Wschodniej w 1989 r. · przedstawić proces jednoczenia Niemiec · określić charakter zmian politycznych w ramach Jesieni Narodów
| Uczeń rozumie: · pojęcia: obrady trójkątnego stołu, Karta 77 · znaczenie zmian, do jakich doszło w Europie Środkowo- -Wschodniej w wyniku Jesieni Narodów
Uczeń potrafi: · przedstawić przebieg Jesieni Narodów w krajach Europy Środkowo- -Wschodniej · ocenić znaczenie Jesieni Narodów dla mieszkańców Europy
| Uczeń potrafi: · dostrzec polityczne implikacje związane ze zjednoczeniem Niemiec · ocenić rolę Helmuta Kohla w procesie jednoczenia Niemiec
|
29. Chiny mocarstwem | Uczeń zna: · główne problemy współczesnych Chin
Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny masakry na placu Bramy Niebiańskiego Spokoju (Tiananmen)
| Uczeń zna: · postać: Deng Xiaopinga
Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny i przedstawić skalę problemów współczesnych Chin
| Uczeń zna: · daty: 1976, 1978, VI 1989
Uczeń rozumie: · pojęcie: socjalistyczna gospodarka wolnorynkowa · na czym polega socjalizm o chińskiej specyfice
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności dojścia do władzy Deng Xiaopinga · opisać sytuację w Chinach po masakrze na placu Tiananmen · scharakteryzować zmiany gospodarcze, jakim podlegały Chiny po 1990 r. | Uczeń zna: · ugrupowania rywalizujące o władzę po śmierci Mao Zedonga · najważniejsze skutki reform dokonanych za rządów Deng Xiaopinga
Uczeń rozumie: · różnice między skalą zmian oferowanych przez władzę a oczekiwaniami społeczeństwa
Uczeń potrafi: · scharakteryzować program polityczny i gospodarczy Deng Xiaopinga · porównać Chiny za rządów Mao Zedonga i Chiny Deng Xiaopinga · przedstawić przebieg wydarzeń na placu Tiananmen
| Uczeń potrafi: · dostrzec etyczne problemy wynikające ze współpracy politycznej i ekonomicznej między państwami demokratycznymi a Chinami · wypowiadać się na temat kierunku rozwoju współczesnych Chin
|
30. Bliski Wschód na przełomie XX i XXI wieku | Uczeń zna: · datę: 11 IX 2001
Uczeń rozumie: · pojęcia: islamizm (fundamentalizm islamski), terroryzm · motywy postępowania islamistów i terrorystów
Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny narodzin ideologii islamizmu · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do zamachu w USA w 2001 r.
| Uczeń zna: · czas trwania wojny w Afganistanie i wojen w Iraku
Uczeń rozumie: · pojęcia: Al-Kaida, Autonomia Palestyńska
Uczeń potrafi: · wyjaśnić przyczyny niepowodzenia panarabizmu · wskazać na mapie zasięg Autonomii Palestyńskiej
| Uczeń zna: · daty: 1987–1991, 1990, 1991, 1993, 1994, 2000–2005, 2001, 2003 · postacie: Osamy bin Ladena, George’a Busha, Saddama Husajna · warunki porozumienia podpisanego między OWP i Izraelem
Uczeń rozumie: · pojęcia: wojna z terroryzmem, broń masowego rażenia, Kurdowie · dlaczego porozumienie o utworzeniu Autonomii Palestyńskiej nie zakończyło konfliktu arabsko-izraelskiego
Uczeń potrafi: · wyjaśnić okoliczności, w jakich doszło do porozumienia Palestyńczyków z Izraelem | Uczeń zna: · okoliczności i przyczyny narodzin ideologii panarabizmu
Uczeń rozumie: · pojęcia: panarabizm, pierwsza intifada, druga intifada
Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności dojścia do władzy islamistów w Iranie i Afganistanie · scharakteryzować wojnę z terroryzmem · dostrzec różne aspekty wojny z terroryzmem prowadzonej przez kraje Zachodu · ocenić przyczyny konfliktów targających współczesnym światem arabskim · scharakteryzować współczesne relacje między Arabami a Żydami
| Uczeń potrafi: · przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wojny w Afganistanie oraz pierwszej i drugiej wojny w Iraku · określić wpływ wojny z terroryzmem na państwa i społeczeństwa krajów arabskich i krajów zachodnich · ocenić wojnę z terroryzmem pod względem jej efektów
|
31. Integracja europejska | Uczeń zna: · datę: 2004 · nazwy kolejnych organizacji utworzonych w ramach procesu integracji europejskiej · państwa przystępujące do wspólnot europejskich w kolejnych etapach integracji · filary Unii Europejskiej
Uczeń potrafi: · wymienić główne przyczyny integracji europejskiej · wskazać na mapie państwa członkowskie Unii Europejskiej
| Uczeń zna: · daty: 1952, 1957, 1993
Uczeń rozumie: · pojęcia: Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), traktat z Maastricht (traktat o Unii Europejskiej) · potrzebę integracji europejskiej jako sposobu rozwiązania problemów politycznych i gospodarczych Europy po II wojnie światowej
Uczeń potrafi: · wymienić czynniki wpływające na przyspieszenie integracji europejskiej
| Uczeń zna: · daty: 1967, 1992 · argumenty zwolenników i przeciwników włączenia krajów postkomunistycznych w procesy integracyjne w Europie
Uczeń rozumie: · pojęcia: traktaty rzymskie, Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom), Wspólnota Europejska (WE) · wpływ wojen w byłej Jugosławii na przyspieszenie procesów integracyjnych na wschodzie Europy
Uczeń potrafi: · przedstawić poglądy eurosceptyków na proces integracji oraz na Unię Europejską
| Uczeń zna: · datę: 1991–1999 · cele istnienia EWG i Euratomu
Uczeń rozumie: · podłoże konfliktu w byłej Jugosławii
Uczeń potrafi: · przedstawić etapy integracji europejskiej · scharakteryzować konflikt w byłej Jugosławii | Uczeń potrafi: · przedstawić okoliczności, w jakich do procesów integracyjnych zostały włączone kraje postkomunistyczne
|
32. Dzisiejszy świat | Uczeń rozumie: · pojęcia: kultura masowa, globalizacja, konsumpcjonizm · na czym polega wielobiegunowość współczesnego świata
Uczeń potrafi: · wyjaśnić, na czym polega kultura masowa · podać przykłady, w jaki sposób globalizacja wpływa na nasze życie
| Uczeń zna: · ramy chronologiczne rewolucji przemysłowej, technologicznej i naukowo- -technologicznej
Uczeń rozumie: · pojęcia: rewolucja technologiczna, rewolucja naukowo- -technologiczna, społeczeństwo informacyjne, globaliści, antyglobaliści
Uczeń potrafi: · wymienić społeczne skutki rewolucji naukowo- -technologicznej · wskazać najważniejsze cechy społeczeństwa informacyjnego
| Uczeń zna: · różne przejawy procesu globalizacji
Uczeń rozumie: · pojęcie: epoka postindustrialna
Uczeń potrafi: · wskazać najważniejsze zmiany w życiu człowieka i społeczeństwa wywołane każdą z rewolucji związanych z postępem w nauce i technice · scharakteryzować proces globalizacji w wymiarze ekonomicznym, politycznym i kulturowym
| Uczeń zna: · argumenty zwolenników i przeciwników procesu globalizacji
Uczeń potrafi: · scharakteryzować wszystkie typy rewolucji związanych z postępem w nauce i technice · scharakteryzować przemiany polityczne na świecie po upadku ZSRR
| Uczeń potrafi: · wypowiedzieć się w dyskusji na temat globalizacji · ocenić zmiany zachodzące we współczesnym świecie
|
33. Polska w NATO i Unii Europejskiej | Uczeń zna: · daty: 1999, 1 V 2004 · założenia ustrojowe państwa polskiego w myśl Małej konstytucji i Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Uczeń rozumie: · pojęcia: „wojna na górze”, Mała konstytucja
Uczeń potrafi: · wyjaśnić, z czego wynikał konflikt wśród przedstawicieli opozycji określany jako „wojna na górze” · wskazać Polskę na współczesnej mapie Europy
| Uczeń zna: · postać: Leszka Balcerowicza · główne trudności III Rzeczpospolitej · założenia polskiej polityki zagranicznej w okresie II Rzeczpospolitej i w czasach PRL
Uczeń rozumie: · pojęcia: plan Balcerowicza, wolny rynek, Mała konstytucja, zwrot na Zachód
Uczeń potrafi: · wyjaśnić założenia planu Balcerowicza i wymienić jego skutki · wyjaśnić, dlaczego po 1989 r. Polska zdecydowała się dokonać zwrotu na Zachód
| Uczeń zna: · daty: 1990, 1991, 1992, 1994, 1997
Uczeń rozumie: · pojęcie: Sojusz Lewicy Demokratycznej · społeczne skutki zmian politycznych i gospodarczych zachodzących w Polsce po 1989 r. · znaczenie przystą-pienia Polski do NATO i do Unii Europejskiej
Uczeń potrafi: · wyjaśnić, z czego wynikał szok miesz-kańców Polski zwią-zany z przemianami politycznymi po 1989 · przedstawić okoliczności, w jakich doszło do wyborów prezydenckich i pierwszych w pełni wolnych wyborów do sejmu i senatu · scharakteryzować przemiany gospodarcze w Polsce po 1989 r.
| Uczeń zna: · główne elementy programów ruchów liberalnego i narodowo- -katolickiego
Uczeń potrafi: · przedstawić przemiany, jakie zachodziły na polskiej scenie politycznej po 1989 r. · dostrzec wpływ konfliktów związanych z „wojną na górze” na polską scenę polityczną · wyjaśnić, czym było uwłaszczenie nomenklatury
| Uczeń potrafi: · przedstawić ewolucję ustrojową państwa polskiego w latach 90. · ocenić polityczne i społeczne skutki zwrotu na Zachód
|
Świat i Polska na przełomie wieków (lekcja powtórzeniowa)
|
|
|
|
|
|
Sprawdzian wiadomości
|
|
|
|
|
|
Ogólne wymagania programowe:
ocenę celująca otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w wysokim stopniu opanował wiedzę określoną programem nauczania,
– dodatkowa wiedza pochodzi z różnych źródeł i jest owocem samodzielnych poszukiwań i przemyśleń,
– łączy wiedzę z różnych źródeł,
umiejętności:
–ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
– w wysokim stopniu opanował umiejętności określone programem nauczania,
-uczeń potrafi korzystać ze źródeł informacji i potrafi samodzielnie zdobywać wiadomości,
– systematycznie wzbogaca swoją wiedzę korzystając z różnych źródeł informacji (odpowiednio do wieku)
– samodzielnie rozwiązuje konkretne problemy zarówno w czasie lekcji jak i w pracy pozalekcyjnej,
-jest autorem pracy wykonanej dowolną techniką o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych,
-wyraża samodzielny, krytyczny (stosownie do wieku) stosunek do określonych zagadnień
– potrafi udowadniać swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji będącej skutkiem nabytej samodzielnie wiedzy,
– na lekcjach jest bardzo samodzielny;
ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w stopniu wyczerpującym opanował materiał programowy, wykorzystuje różne źródła wiedzy,
– posiada wiedzę pozwalającą na samodzielne jej wykorzystanie w różnych sytuacjach,
-łączy wiedzę z pokrewnych przedmiotów,
Umiejętności:
– sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji,
– potrafi korzystając ze wskazówek nauczyciela dotrzeć do innych źródeł wiadomości,
– samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się nabytymi umiejętnościami,
– rozwiązuje zadania dodatkowe,
– potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo – skutkowych, wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z jednego przedmiotu,
– jest aktywny na lekcji;
ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w zakresie wiedzy ma niewielkie braki, (operuje pojęciami i faktami) stosuje język przedmiotu
umiejętności:
-potrafi korzystać z poznanych w czasie lekcji źródeł informacji,
-inspirowany przez nauczyciela potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania tematyczne i praktyczne o pewnym stopniu trudności,
-rozwiązuje niektóre zadania dodatkowe,
– poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo- skutkowych,
– potrafi wykorzystać wiedzę w sytuacjach typowych,
– wykazuje się aktywnością na lekcjach
ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– wiedza ucznia jest wyrywkowa i fragmentaryczna,
– opanował podstawowe treści programowe w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się przedmiotu
umiejętności:
– potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji,
– potrafi samodzielnie wykonać proste zadania,
– wyrywkowo stosuje wiedzę w sytuacjach typowych,
– jego aktywność na lekcjach jest sporadyczna;
ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– uczeń ma duże braki w wiedzy, które jednak nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z przedmiotu;
umiejętności:
– jego postawa na lekcjach jest bierna, ale odpowiednio motywowany jest w stanie z pomocą nauczyciela wykonywać proste zadania wymagające zastosowania podstawowych umiejętności, które umożliwiają edukację na następnym etapie;
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte
na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział |
Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
I. Genetyka | 1. Czym jest genetyka? | Uczeń: • określa zakres badań genetyki • wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech
| Uczeń: • rozróżnia cechy dziedziczne i niedziedziczne • definiuje pojęcia genetyka i zmienność organizmów
| Uczeń: • wskazuje cechy indywidualne i gatunkowe podanych organizmów • omawia zastosowanie genetyki w różnych dziedzinach: medycynie, kryminalistyce, rolnictwie
| Uczeń: • uzasadnia występowanie zmienności genetycznej wśród ludzi • wskazuje różnice między cechami gatunkowymi a indywidualnymi • wyjaśnia, z czego wynika podobieństwo organizmów potomnych w rozmnażaniu bezpłciowym
| Uczeń: • dowodzi, że cechy organizmu kształtują się dzięki materiałowi genetycznemu oraz są wynikiem wpływu środowiska • wyjaśnia znaczenie rekombinacji genetycznej
|
2. Nośnik informacji genetycznej – DNA
| • wskazuje miejsca występowania DNA • wymienia elementy budujące DNA • przedstawia rolę DNA jako nośnika informacji genetycznej
| • przedstawia budowę nukleotydu • wymienia nazwy zasad azotowych • omawia budowę chromosomu • definiuje pojęcia: kariotyp, helisa, gen i nukleotyd • wykazuje rolę jądra | • wykazuje konieczność związania DNA przez białka i powstania chromatyny w jądrze komórkowym • wyjaśnia, z czego wynika komplementarność zasad azotowych • graficznie przedstawia regułę komplementarności | • wyjaśnia proces replikacji • rozpoznaje DNA i RNA* • porównuje budowę DNA z budową RNA* • omawia budowę i funkcję RNA*
| • uzasadnia konieczność zachodzenia procesu replikacji DNA przed podziałem komórki • wykonuje dowolną techniką model DNA • wykazuje rolę replikacji w zachowaniu niezmienionej informacji genetycznej
|
Dział |
Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
I. Genetyka
| 3. Podziały komórkowe
| • wymienia nazwy podziałów komórkowych • podaje liczbę chromosomów w komórkach somatycznych i płciowych człowieka
| • definiuje pojęcia: chromosomy homologiczne, komórki haploidalne • wskazuje miejsce zachodzenia mitozy i mejozy w organizmie człowieka
| • omawia znaczenie mitozy i mejozy • oblicza liczbę chromosomów w komórce haploidalnej, znając liczbę chromosomów w komórce diploidalnej danego organizmu
| • wykazuje konieczność redukcji ilości materiału genetycznego w komórkach macierzystych gamet • wykazuje różnice między mitozą a mejozą
| • wyjaśnia znaczenie rekombinacji genetycznej podczas mejozy • wykonuje dowolną techniką model mitozy lub mejozy
|
4. Podstawowe prawa dziedziczenia
| • definiuje pojęcia fenotyp i genotyp • wyjaśnia symbole używane przy zapisywaniu krzyżówek genetycznych
| • omawia badania Gregora Mendla • zapisuje genotypy homozygoty dominującej • wykonuje krzyżówki genetyczne przedstawiające dziedziczenie jednego genu
| • identyfikuje allele dominujące i recesywne • omawia prawo czystości gamet • na schemacie krzyżówki genetycznej rozpoznaje genotyp oraz określa fenotyp rodziców i pokolenia potomnego
| • przewiduje cechy osobników potomnych na podstawie prawa czystości gamet • interpretuje krzyżówki genetyczne, używając określeń: homozygota, heterozygota, cecha dominująca i cecha recesywna
| • zapisuje krzyżówki genetyczne przedstawiające dziedziczenie określonej cechy i przewiduje genotypy oraz fenotypy potomstwa • ocenia znaczenie prac Gregora Mendla dla rozwoju genetyki
| |
5. Dziedziczenie cech u człowieka
| • wskazuje u ludzi przykładowe cechy dominującą i recesywną • z pomocą nauczyciela rozwiązuje proste krzyżówki genetyczne
| • wymienia cechy dominujące i recesywne • z niewielką pomocą nauczyciela rozwiązuje proste krzyżówki genetyczne
| • wyjaśnia, że cechę recesywną determinują allele homozygoty recesywnej • na podstawie krzyżówki genetycznej przewiduje wystąpienie cechu potomstwa
| • wskazuje cechy człowieka, które są zarówno wynikiem działania genów, jak i czynników środowiska • ustala prawdopodobieństwo występowania cechy
| • ocenia wpływ środowiska na kształtowanie się cech • na podstawie znajomości cech dominujących • projektuje krzyżówki genetyczne, poprawnie posługując się terminami homozygota i heterozygota
|
Dział |
Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
I. Genetyka | 6. Dziedziczenie płci u człowieka
| • podaje liczbę chromosomów występujących w komórce diploidalnej człowieka • wymienia przykłady chorób dziedzicznych sprzężonych z płcią
| • rozpoznaje kariotyp człowieka • określa cechy chromosomów X i Y • omawia zasadę dziedziczenia płci
| • wyjaśnia rolę chromosomów płci i autosomów • przedstawia zjawisko nosicielstwa chorób pod kątem dziedziczenia płci
| • wyjaśnia mechanizm ujawniania się cech recesywnych sprzężonych z płcią • wykonuje krzyżówki genetyczne przedstawiające dziedziczenie hemofilii oraz daltonizmu
| • interpretuje krzyżówki genetyczne przedstawiające dziedziczenie hemofilii oraz daltonizmu • ocenia znaczenie poznania budowy ludzkiego DNA
|
7. Dziedziczenie grup krwi
| • wymienia cztery główne grupy krwi występujące • przedstawia przykłady cech zależnych od wielu genów oraz od środowiska
| • omawia sposób dziedziczenia grup krwi • wyjaśnia sposób dziedziczenia czynnika Rh • wyjaśnia wpływ środowiska na rozwój cech osobniczych
| • rozpoznaje grupy krwi na podstawie zapisu genotypów • wykonuje krzyżówkę genetyczną przedstawiającą dziedziczenie grup krwi • określa możliwość wystąpienia konfliktu serologicznego
| • ustala grupy krwi dzieci na podstawie znajomości grup krwi ich rodziców • ustala czynnik Rh dzieci na podstawie znajomości czynnika Rh ich rodziców
| • określa konsekwencje dla drugiej ciąży wiążące się • wykazuje, że dziedziczenie czynnika Rh jest jednogenowe
| |
8. Mutacje
| • definiuje pojęcie mutacja • wymienia czynniki mutagenne • podaje przykłady chorób uwarunkowanych mutacjami genowymi
| • rozróżnia mutacje genowe • omawia przyczyny wybranych chorób genetycznych • wskazuje mechanizm dziedziczenia mukowiscydozy
| • wyjaśnia, na czym polegają mutacje genowe i chromosomowe • omawia znaczenie poradnictwa genetycznego • charakteryzuje wybrane choroby genetyczne • wyjaśnia podłoże zespołu Downa
| • wyjaśnia mechanizm powstawania mutacji genowych i chromosomowych • omawia zachowania zapobiegające powstawaniu mutacji • wyjaśnia znaczenie badań prenatalnych
| • uzasadnia, że mutacje są podstawowym czynnikiem zmienności organizmów • analizuje przyczyny mutacji i wskazuje ich skutki • wykonuje portfolio na temat chorób genetycznych
|
Dział |
Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
II. Ewolucja życia | 9. Ewolucja i jej dowody
| • definiuje pojęcie ewolucja • wymienia dowody ewolucji • wskazuje przykłady narządów szczątkowych w organizmie człowieka
| • omawia dowody ewolucji • wymienia przykłady różnych rodzajów skamieniałości • omawia etapy powstawania skamieniałości • definiuje pojęcie relikt • wymienia przykłady reliktów
| • wyjaśnia istotę procesu ewolucji • rozpoznaje żywe skamieniałości • omawia przykłady potwierdzające jedność budowy i funkcjonowania organizmów • wymienia przykłady struktur homologicznych
| • określa warunki powstawania skamieniałości • analizuje ogniwa pośrednie ewolucji • wskazuje istnienie związku między rozmieszczeniem gatunków a ich pokrewieństwem
| • wykazuje jedność budowy • ocenia rolę struktur homologicznych i analogicznych jako dowodów ewolucji
|
10. Mechanizmy ewolucji
| • wyjaśnia znaczenie pojęcia endemit • podaje przykłady doboru sztucznego
| • wymienia przykłady endemitów • wyjaśnia, na czym polega dobór naturalny i dobór sztuczny • omawia ideę walki o byt
| • wyjaśnia główne założenia teorii ewolucji Karola Darwina • wskazuje różnicę pomiędzy doborem naturalnym a doborem sztucznym • wymienia główne założenia syntetycznej teorii ewolucji
| • wykazuje izolację geograficzną jako drogę • wykazuje rolę endemitów • uzasadnia, że walka o byt jest formą doboru naturalnego • ocenia korzyści doboru naturalnego • omawia współczesne spojrzenie na ewolucję – syntetyczną teorię ewolucji
| • ilustruje przykładami działanie doboru naturalnego i doboru sztucznego • ocenia korzyści dla człowieka płynące z zastosowania doboru sztucznego
| |
11. Pochodzenie człowieka
| • wymienia przykłady organizmów należących do rzędu naczelnych • omawia cechy człowieka rozumnego
| • wskazuje na mapie miejsce, gdzie rozpoczęła się ewolucja naczelnych • wymienia czynniki, które miały wpływ
| • określa stanowisko systematyczne człowieka • wskazuje na przykładzie szympansa różnice pomiędzy człowiekiem
| • analizuje przebieg ewolucji człowieka • wykazuje cechy wspólne człowieka z innymi naczelnymi • wymienia cechy człowieka pozwalające zaklasyfikować go do poszczególnych jednostek systematycznych
| • porównuje różne formy człowiekowatych • wykazuje, że naczelne
|
Dział |
Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
III. Ekologia | 12. Organizm a środowisko
| • wyjaśnia, czym zajmuje się ekologia • wymienia czynniki ograniczające występowanie gatunków w różnych środowiskach • nazywa formy morfologiczne porostów wykorzystywane
| • identyfikuje siedlisko wybranego gatunku • omawia, czym jest nisza ekologiczna organizmu • wyjaśnia, do czego służy skala porostowa
| • rozróżnia siedlisko i niszę ekologiczną • określa wpływ wybranych czynników środowiska na funkcjonowanie organizmów • wykazuje związek między zakresem tolerancji a stosowaniem skali porostowej odczytuje z wykresu dane dotyczące zakresu tolerancji
| • wykazuje zależność między czynnikami środowiska a występującymi w nim organizmami • rozpoznaje na ilustracji formy morfologiczne porostów wykorzystywane
| • interpretuje wykres przedstawiający zakres tolerancji ekologicznej danego gatunku • praktycznie wykorzystuje skalę porostową
|
13. Cechy populacji
| • definiuje pojęcia populacja i gatunek • wylicza cechy populacji • wymienia typy rozmieszczenia osobników • określa wady i zalety życia organizmów w grupie
| • wyjaśnia zależność między definicją populacji i gatunku • wymienia przykłady zwierząt żyjących w stadzie • określa przyczyny migracji • przedstawia, jakie dane można odczytać z piramidy wiekowej populacji
| • wskazuje populacje różnych gatunków • określa wpływ migracji na liczebność populacji • wyjaśnia wpływ cech populacji na jej liczebność • odczytuje dane z piramidy wiekowej
| • wykazuje zależność między liczebnością populacji a jej zagęszczeniem • graficznie przedstawia różne typy rozmieszczenia osobników w populacji i podaje ich przykłady • wykazuje zależność między strukturą płciową • charakteryzuje grupy wiekowe w piramidach
| • przeprowadza w terenie obliczanie zagęszczenia wybranego gatunku • przewiduje losy populacji
|
Dział |
Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
III. Ekologia | 14. Konkurencja
| • nazywa zależności międzygatunkowe • wymienia zasoby, o które konkurują organizmy
| • wyjaśnia, na czym polega konkurencja • wskazuje rodzaje konkurencji
| • graficznie przedstawia zależności między organizmami, zaznacza, który gatunek odnosi korzyści, a który – straty • porównuje konkurencję wewnątrzgatunkową z konkurencją międzygatunkową
| • wskazuje przyczyny i skutki konkurencji międzygatunkowej i wewnątrzgatunkowej • wykazuje zależność między zasobami środowiska a intensywnością konkurencji
| • uzasadnia, wykorzystując wiedzę z ewolucjonizmu,
|
15. Drapieżnictwo. Roślinożerność
| • wymienia przykłady roślinożerców • wskazuje przykłady drapieżników i ich ofiar • omawia przystosowania organizmów do drapieżnictwa • podaje przykłady roślin drapieżnych
| • określa znaczenie roślinożerców w przyrodzie • omawia adaptacje roślinożerców do zjadania pokarmu roślinnego • wyjaśnia na wybranych przykładach, na czym polega drapieżnictwo • wymienia charakterystyczne cechy drapieżników i ich ofiar
| • wyjaśnia, w jaki sposób rośliny i roślinożercy wzajemnie regulują swoją liczebność • omawia różne strategie polowań stosowanych przez drapieżniki • opisuje sposoby obrony organizmów przed drapieżnikami • wykazuje przystosowania rośliny drapieżnej do zdobywania pokarmu
| • ocenia znaczenie drapieżników i roślinożerców w środowisku • wskazuje adaptacje drapieżników i roślinożerców • określa rolę drapieżników w przyrodzie jako regulatorów liczebności • charakteryzuje sposoby obrony roślin przed zjadaniem
| • wykazuje zależności między liczebnością populacji drapieżników a liczebnością populacji ich ofiar • wyjaśnia przyczyny drapieżnictwa i wskazuje metody zdobywania pokarmu przez rośliny drapieżne • wykazuje korzyści dla roślin płynące z roślinożerności • przedstawia pozytywne
| |
16. Pasożytnictwo
| • wymienia przykłady pasożytów zewnętrznych • wymienia przykłady pasożytnictwa u roślin
| • wyjaśnia, na czym polega pasożytnictwo • klasyfikuje pasożyty na zewnętrzne i wewnętrzne
| • charakteryzuje przystosowania organizmów do pasożytniczego trybu życia • charakteryzuje pasożytnictwo u roślin
| • ocenia znaczenie pasożytnictwa w przyrodzie • wskazuje przystosowania roślin
| • wyjaśnia znaczenie pasożytnictwa w regulacji zagęszczenia populacji ofiar
|
Dział |
Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
III. Ekologia | 17. Nieantagonistyczne zależności między gatunkami
| • wymienia nieantagonistyczne zależności międzygatunkowe • podaje przykłady organizmów, które łączy zależność nieantagonistyczna
| • określa warunki współpracy między gatunkami • rozróżnia pojęcia komensalizm i mutualizm • omawia budowę korzeni roślin motylkowych
| • omawia różnice między komensalizmem a mutualizmem • charakteryzuje role grzyba i glonu w plesze porostu
| • określa warunki występowania nieantagonistycznych relacji między organizmami różnych gatunków • charakteryzuje relacje między rośliną motylkową
| • ocenia znaczenie bakterii azotowych występujących w glebie • wyjaśnia, jakie praktyczne znaczenie ma wiedza
|
18. Czym jest ekosystem?
| • wymienia przykładowe ekosystemy • przedstawia składniki biotopu i biocenozy • rozróżnia ekosystemy sztuczne i naturalne
| • wskazuje elementy biotopu i biocenozy wybranego ekosystemu • omawia, do czego człowiek wykorzystuje ekosystemy • wymienia przemiany
| • omawia różnice między ekosystemami naturalnymi a sztucznymi • omawia przebieg sukcesji pierwotnej i wtórnej
| • charakteryzuje różnicę między sukcesją pierwotną
| • wykazuje zależności między biotopem a biocenozą • wyszukuje w terenie miejsce zachodzenia sukcesji wtórnej
| |
19. Zależności pokarmowe
| • wymienia nazwy ogniw łańcucha pokarmowego • przyporządkowuje znane organizmy poszczególnym ogniwom łańcucha pokarmowego • rysuje schematy prostych łańcuchów pokarmowych
| • wyjaśnia przyczyny istnienia łańcuchów pokarmowych • wskazuje różnice między producentami • rysuje schemat prostej sieci pokarmowej
| • analizuje wybrane powiązania pokarmowe • charakteryzuje role poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego
| • wykazuje rolę destruentów • omawia czynniki, które zakłócają równowagę ekosystemu
| • przewiduje skutki, jakie • interpretuje, na czym polega równowaga dynamiczna ekosystemu
| |
20. Materia i energia w ekosystemie
| • mawia na podstawie ilustracji piramidę ekologiczną
| • wykazuje, że materia krąży • omawia na podstawie ilustracji obieg węgla
| • wyjaśnia, że energia przepływa przez ekosystem • wykazuje rolę producentów, konsumentów i destruentów w krążeniu materii
| • interpretuje zależności między poziomem pokarmowym a biomasą i liczebnością populacji • analizuje informacje przedstawione w formie piramidy ekologicznej
| • analizuje przyczyny zaburzeń w krążeniu materii w ekosystemach • uzasadnia spadek energii w ekosystemie na kolejnych poziomach troficznych
|
Dział |
Temat | Poziom wymagań | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
IV. Człowiek i środowisko
| 21. Różnorodność biologiczna
| • przedstawia poziomy różnorodności biologicznej • wymienia czynniki wpływające na stan ekosystemów
| • wyjaśnia, na czym polega różnorodność biologiczna • wyjaśnia różnice pomiędzy dwoma poziomami różnorodności biologicznej wyszukuje w różnych źródłach informacje na temat skutków spadku różnorodności
| • charakteryzuje poziomy różnorodności biologicznej • omawia wpływ klimatu różnorodności biologicznej
| • wykazuje zmiany różnorodności biologicznej podczas sukcesji • porównuje poziomy różnorodności biologicznej
| • analizuje przyczyny prowadzące do nagłego wymarcia gatunku
|
22. Wpływ człowieka na różnorodność biologiczną
| • wymienia przykłady działalności człowieka przyczyniającej się • podaje przykłady obcych gatunków
| • wskazuje działalność człowieka jako przyczynę spadku różnorodności biologicznej • wskazuje gatunki wymarłe jako przykład działalności człowieka
| • wskazuje, w jaki sposób niszczenie siedlisk wpływa na stan gatunkowy ekosystemów • wyjaśnia, skąd się biorą nowe gatunki roślin i zwierząt w ekosystemach naturalnych
| • wykazuje, w jaki sposób działalność człowieka wpływa na eliminowanie gatunków • ocenia wpływ wprowadzania obcych gatunków
| • analizuje zależności między działalnością człowieka
| |
23. Racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody
| • wymienia przykłady zasobów przyrody • wyjaśnia znaczenie recyklingu dla racjonalnego gospodarowania zasobami
| • wymienia przykłady odnawialnych i nieodnawialnych zasobów przyrody • ilustruje przykładami, | • klasyfikuje zasoby przyrody na niewyczerpywalne i wyczerpywalne, podaje • omawia racjonale gospodarowanie zasobami przyrody
| • wykazuje skutki niewłaściwej eksploatacji zasobów • wyjaśnia, na czy polega zrównoważony rozwój
| • objaśnia, w jaki sposób odtwarzają się odnawialne zasoby przyrody • wyjaśnia, jak młodzież może się przyczynić do ochrony zasobów przyrody
| |
24. Sposoby ochrony przyrody
| • określa cele ochrony przyrody • wymienia sposoby ochrony gatunkowej
| • wymienia formy ochrony przyrody • omawia formy ochrony indywidualnej
| • wyjaśnia, na czym polega ochrona obszarowa • wykazuje różnicę między ochroną gatunkową ścisłą
| • charakteryzuje poszczególne formy ochrony przyrody • wyjaśnia, czego dotyczy program Natura 2000 • prezentuje wybrane przykłady czynnej ochrony przyrody w Polsce
| • wskazuje formy ochrony przyrody występujące w najbliższej okolicy • uzasadnia konieczność stosowania form ochrony przyrody dla zachowania gatunków i ekosystemów
|
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA GEOGRAFI KL.8
Temat lekcji | Ocena dopuszczająca | Ocena dostateczna | Ocena dobra | Ocena bardzo dobra | Ocenacelująca | |
Uczeń potrafi: | ||||||
Dział 1. Azja | ||||||
1. Azja jako kontynent kontrastów geograficznych
| · wskazać na mapie umowną granicę między Europą · odczytać z mapy współrzędne geograficzne skrajnych punktów Azji. · opisać, na podstawie klimatogramu roczny przebieg temperatury powietrza i opadów · wyjaśnić, dlaczego podstawą wyżywienia mieszkańców Azji Wschodniej · wyjaśnić, w jaki sposób dochodzi do powstawania trzęsień ziemi; · zdefiniować tsunami; · wskazać na mapie obszar określany jako pacyficzny pierścień ognia. · opisać na podstawie mapy położenie fizycznogeograficzne Japonii; · wymienić podstawowe grupy produktów wytwarzanych · opisać, na podstawie mapy, zróżnicowanie przestrzenne gęstości zaludnienia · opisać przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego Indii na podstawie mapy; · opisać zmiany liczby ludności w Indiach. · wskazać na mapie miejsca wybranych konfliktów na Bliskim Wschodzie; · podać najważniejsze cechy odróżniające region Bliskiego Wschodu od innych regionów na świecie; · wymienić najważniejsze cechy Islamu. | · obliczyć rozciągłość południkową Azji; · opisać konsekwencje dużej rozciągłości południkowej · porównać warunki klimatyczne w klimacie zwrotnikowym suchym · wyjaśnić różnice · opisać, na podstawie mapy tematycznej, rozmieszczenie płyt litosfery; · wyjaśnić związek między przebiegiem granic płyt litosfery a występowaniem rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi · uzasadnić, że Japonia jest obecnie jedną · podać najważniejsze czynniki rozmieszczenia ludności · wymienić kierunki rozwoju gospodarczego Chin. · podać przykłady czynników utrudniających i ułatwiających rozwój społeczno- · dokonać charakterystyki wybranych przemian gospodarczych w Indiach. · opisać wielkość · wyjaśnić znaczenie zasobów ropy naftowej dla gospodarek państw bliskowschodnich. | · przywołać przykłady skrajnych wartości zjawisk geograficznych w Azji, · wyjaśnić mechanizm powstawania monsunu letniego i zimowego; · opisać zastosowanie ryżu · zidentyfikować prawidłowości w rozmieszczeniu zjawisk sejsmicznych i wulkanicznych w odniesieniu do płyt litosfery; · wymienić negatywny wpływ trzęsień ziemi i tsunami na życie człowieka. · opisać warunki przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz określić ich wpływ na rozwój gospodarczy kraju. · wymienić i wyjaśnić dawne, obecne oraz przyszłe wyzwania demograficzne Chin; · zaprezentować główne kierunki rozwoju gospodarczego Chin w XXI w. · wyjaśnić wyjątkowość struktury społecznej · ocenić rolę czynników społecznych, w tym kontrastów dla rozwoju gospodarczego Indii. · dokonać ogólnej charakterystyki kultury Bliskiego Wschodu ze szczególnym uwzględnieniem struktury religijnej; · ocenić wpływ czynników społecznych na poziom | · uzasadnić na podstawie map ogólnogeograficznych · wyjaśnić zróżnicowanie rozmieszczenia ludności · wykazać związek między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniej. · opisać sposoby zapobiegania tragicznym skutkom trzęsień ziemi i tsunami; · analizować możliwości przewidywania niebezpiecznych zjawisk sejsmicznych oraz zapobiegania ich skutkom. · ocenić wpływ warunków przyrodniczych i społeczno-kulturowych na rozwój gospodarczy Japonii. · wyjaśnić cele, zasady oraz dokonać oceny polityki jednego dziecka. · szeregować czynniki rozwoju gospodarczego Indii według ich znaczenia dla sytuacji ekonomicznej kraju i jego mieszkańców; · wyjaśnić znaczenie przemysłu nowoczesnych technologii w rozwoju gospodarczym Indii. | · podać przyczyny zróżnicowania gospodarczego państw Azji; · proponować działania zmierzające do ograniczenia ubóstwa w najbiedniejszych krajach Azji. · wyjaśnić, dlaczego opóźniający się monsun letni może być przyczyną wystąpienia klęski głodu. · korzystać z nowoczesnych aplikacji informujących · podać podstawowe zasady zachowania podczas wystąpienia trzęsień ziemi. · zdefiniować problemy mieszkańców Japonii związane m.in. z pogonią za sukcesem i dążeniem do maksymalizowania wydajności pracy. · prognozować zmiany roli · wskazać kierunki rozwoju społecznego Indii, które mogą mieć kluczowy wpływ na rozwój gospodarczy | |
2. Kultura ryżu
| ||||||
3. Pacyficzny pierścień ognia
| ||||||
4. Japonia
| ||||||
5. Chiny | ||||||
6.Indie | ||||||
7. Bliski Wschód | · ocenić planowane kierunki rozwoju społeczno- | · wykazać wieloaspektowość konfliktów obserwowanych na Bliskim Wschodzi; · udowodnić funkcjonowanie stereotypowego postrzegania regionu Bliskiego Wschodu | ||||
Dział 2. Afryka | ||||||
9. Afryka na mapie | · wymienić charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Afryki. · nazwać główne masy powietrza i typy opadów występujące w Afryce; · wymienić strefy klimatyczne- · podać definicje terminów: Sahel, nomadowie, pustynnienie; · wskazać na mapie region Sahelu. | · opisać charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Afryki. · opisaćdowolną strefę klimatyczno-roślinną Afryki; · wskazać rejony obfitych opadów i susz w Afryce. · określić warunki przyrodnicze charakterystyczne dla Sahelu. | · przedstawić główne cechy krajobrazów Afryki; · wyjaśnić genezę wybranych elementów środowiska przyrodniczego Afryki. · opisaćdowolną strefę klimatyczno-roślinnąAfryki uwzględniając gospodarowanie człowieka · wskazać rejony obfitych opadów i susz w Afryce określając przyczyny występujących różnic. · wskazać sposoby tradycyjnego gospodarowania w strefie Sahelu; · wymienić przyczyny pustynnienia. | · wyjaśnić zależności między wybranymielementami środowiska przyrodniczego Afryki; · wykazać cechy świadczące · nazwać i wskazać na mapie przykładowe krainy w Afryce. · omówić cyrkulację mas powietrza w strefie międzyzwrotnikowej; · wyjaśnić wzajemne zależności między strefami klimatycznymi i roślinnymi; · wskazać na mapie zasięgi występowania poszczególnych stref klimatyczno-roślinnych · określić kierunki zmian sposobów tradycyjnego gospodarowania w strefie Sahelu. | · scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze · nazwać i wskazać na mapie przykładowe krainy Afryki i omówić ich specyfikę. · wykazać specyfikę cyrkulacji mas powietrza nad Afryką; · wskazać konsekwencje przyrodnicze i gospodarcze cyrkulacji mas powietrza · porównać strefy klimatyczno- · omówić przyczyny pustynnienia i wskazać sposoby zapobiegania temu procesowi. | |
10. Zróżnicowanie klimatyczne Afryki | ||||||
11. Gospodarowanie w strefie suchej | ||||||
12. Na wakacje do Kenii | · pokazać położenie Kenii na mapie; · nazwać walory przyrodnicze Kenii. · wskazać obszary nadwyżek · określić wartości przyrostu naturalnego w Afryce. · nazwać główne surowce mineralne występujące | · wymienić kilka walorów turystycznych Kenii. · podać nazwy roślin uprawnych Afryki; · wymienić sposoby gospodarowania w Afryce. · przedstawić główne problemy Afryki; · wskazać regiony głodu · wskazać regiony słabiej | · wskazać rodzaje turystyki, jakie mogą być realizowane · opisać problemy rolnictwa Afryki. · analizować przyczyny głodu · wskazać dziedziny gospodarki mogące rozwijać się współcześnie w Afryce. | · określić znaczenie rozwoju turystyki dla państw Afryki. · wyjaśnić przyczyny · przedstawić sposoby rozwiązania problemu · omówić specyfikę gospodarki państw słabo · omówić uwarunkowania społeczne w Afryce. | · wskazać możliwe konsekwencje dla gospodarki i środowiska przyrodniczego Kenii związane z rozwojem turystyki. · przedstawić przykłady · przedstawić wskazane · wskazać na przyczyny zróżnicowanego rozwoju państw Afryki. | |
13. Rolnictwo | ||||||
14. Głód | ||||||
15. Różne oblicza Afryki | ||||||
Dział 3. Ameryka | ||||||
17. Ameryka na mapie | · wskazać na mapie · wskazać na mapie zasięg lasów i prerii w Kanadzie. · zdefiniować pojęcia: cyklon tropikalny, huragan, tornado, powódź i wskazać na mapie regiony występowania tych zjawisk. | · opisać warunki naturalne Ameryki Północnej · wymienić czynniki przyrodnicze wpływające na przesunięcie granicy lasów · przedstawić konsekwencje katastrofalnych zjawisk przyrodniczych. | · scharakteryzować cechy · scharakteryzować wody · wskazać przyczyny przekształcenia większości prerii w obszary rolnicze. · określić warunki niezbędne do uformowania się cyklonu tropikalnego; · wymienić przyrodnicze skutki powodowane przez huragany. | · określić związki między · określić związki między obszarami uprawnymi · przedstawić zależności między działalnością człowieka a intensyfikacją zjawisk katastrofalnych. | · Przedstawić, korzystając · przedstawić historyczne uwarunkowania · ocenić skalę zagrożeń jakie stwarzają kataklizmy naturalne w Stanach Zjednoczonych. | |
18. Kanada – lasy | ||||||
19. Wielkie kataklizmy klimatyczne | ||||||
20. Amazonia | · scharakteryzować las · wymienić wybrane nazwy grup, plemion rdzennej ludności Ameryki Północnej · wskazać regiony, w których nadal żyją plemiona nie podlegające wpływom cywilizacji. · wskazać wielkie miasta · zdefiniować pojęcie · wskazać na mapie · wymienić elementy · wyjaśnić pojęcie technopolia | · przedstawić znaczenie · wskazać przyczyny zaniku rdzennej ludności obu Ameryk; · zdefiniować pojęcia: Indianin, Kreol, Metys, Mulat, rasizm. · wymienić problemy · zdefiniować pojęcie dzielnica nędzy. · wymienić cechy wybranej nowoczesnej gałęzi przemysłu; · wymienić przyczyny marnowania żywności | · przedstawić piętrowość · wymienić przyczyny deforestacji Amazonii. · scharakteryzować · przedstawić problemy rdzennej ludności Ameryki. · podać przyczyny i skutki urbanizacji pozornej; · przedstawić cechy megalopolis. · opisać warunki rozwoju · na podstawie danych statystycznych określić pozycję Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej. | · określić związki między · wymienić i wskazać na mapie państwa Ameryki, · wyjaśnić wpływ warunków środowiskaprzyrodniczego · przedstawić rolę usług | · przedstawić szanse · przedstawić historyczne zmiany sytuacji rdzennej ludności obu Ameryk; · ocenić tendencje zmian · przedstawić historyczne uwarunkowania · określić wpływ wielkich koncernów na gospodarkę StanówZjednoczonych | |
21. Rdzenni mieszkańcy Ameryki | ||||||
22. Wielkie miasta półkuli zachodniej | ||||||
23. Potęga gospodarcza świata – Stany Zjednoczone | ||||||
Dział 4. Australia i Oceania.Obszary okołobiegunowe | ||||||
25. Australia | · wymienić elementy · nazwać grupy ludności zamieszkujące Australię; · wskazać regiony koncentracji ludności w Australii. · wyjaśnić pojęcia: Antarktyda, Antarktyka, Arktyka; · wskazać na mapie Antarktydę, Antarktykę, Arktykę. | · przedstawić wybrane · wskazać najważniejsze · omówić przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności Australii. · podać cechy środowiska przyrodniczego Antarktyki. | · wyjaśnić genezę wybranych elementów środowiska przyrodniczego Australii oraz wysp Oceanii. · omówić relacje między rdzennymi mieszkańcami Australii a przybyszami · scharakteryzować rolnictwo Australii. · wyjaśnić przyczyny | · scharakteryzować klimat · wyjaśnić zależności między elementami środowiska przyrodniczego · opisać działalność człowieka na obszarach podbiegunowych. | · podać przykłady charakterystycznych zjawisk przyrodniczych w Australii · wyjaśnić jak położenie Australii wypływa na gospodarkę tego kraju. · wyjaśnić znaczenia Traktatu Antarktycznego dla środowiska przyrodniczego obszarów polarnych. | |
26. Człowiek | ||||||
27. Antarktyda – kraina lodu | ||||||
28. Na stacji polarnej | · wymienić jedną polską stację badawczą funkcjonującą | · opisać badania jakie są prowadzone na stacjach polarnych. | · wskazać przyczynyzainteresowania człowieka obszarami polarnymi; · opisać warunki życia | · przedstawić historię odkryć polarnych. | · ocenić znaczenie badań polarnych dla gospodarki Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponadwojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie) · |
Wymagania edukacyjne z matematyki w klasie ósmej
DOPUSZCZAJĄCY (2)
Wymagania podstawowe to wiadomości i umiejętności stosunkowo łatwe do opanowania, użyteczne w życiu codziennym i absolutnie niezbędne do kontynuowania nauki na wyższym poziomie.Uczeń:
•oblicza wartości potęg o wykładniku całkowitym dodatnim i całkowitej podstawie
• oblicza wartość dwuargumentowego wyrażenia arytmetycznego zawierającego potęgi o wykładniku całkowitym dodatnim
• stosuje regułę mnożenia lub dzielenia potęg o tym samym wykładniku całkowitym dodatnim
• stosuje regułę mnożenia lub dzielenia potęg o tej samej podstawie i wykładniku całkowitym dodatnim
• stosuje regułę potęgowania potęgi o wykładnikach całkowitych dodatnich
• stosuje notację wykładniczą do przedstawiania bardzo dużych i małych liczb
• przekształca proste wyrażenia algebraiczne, np. z jedną zmienną, z zastosowaniem reguł potęgowania o wykładniku całkowitym dodatnim
• oblicza wartości pierwiastków kwadratowych i sześciennych z liczb, które są odpowiednio kwadratami lub sześcianami liczb wymiernych
• stosuje regułę mnożenia lub dzielenia dwóch pierwiastków drugiego lub trzeciego stopnia
• rozkłada całkowitą liczbę podpierwiastkową w pierwiastkach kwadratowych i sześciennych na dwa czynniki takie, aby jeden czynnik był odpowiednio kwadratem lub sześcianem liczby całkowitej
• wyłącza czynnik naturalny przed znak pierwiastka i włącza czynnik naturalny pod znak pierwiastka
• określa przybliżoną wartość liczby przedstawionej za pomocą pierwiastka drugiego lub trzeciego stopnia • wykorzystuje kalkulator do potęgowania i pierwiastkowania
• rozpoznaje wielokąty foremne i podaje ich nazwy
• stosuje wzory na obliczanie długości przekątnej kwadratu i wysokości trójkąta równobocznego w prostych zadaniach
• stosuje wzory na obliczanie pól kwadratu, trójkąta równobocznego i sześciokąta foremnego w prostych zadaniach
• rozpoznaje wielokąty wypukłe i wklęsłe
• oblicza pola wielokątów metodą podziału na mniejsze wielokąty lub uzupełniania do większych wielokątów
• dla danych dwóch punktów kratowych stosuje regułę wyznaczania innych punktów kratowych należących do prostej przechodzącej przez te punkty
• zapisuje wyniki prostych działań w postaci wyrażeń algebraicznych jednej lub kilku zmiennych
• oblicza wartość liczbową prostych wyrażeń algebraicznych
• mnoży sumy algebraiczne przez jednomian i dodaje wyrażenia powstałe z mnożenia sum algebraicznych przez jednomian – proste przykłady
• mnoży dwumian przez dwumian, dokonując redukcji wyrazów podobnych – proste przykłady
• rozwiązuje proste równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą metodą równań równoważnych
• rozwiązuje proste zadania tekstowe za pomocą równań pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, np. z obliczeniami procentowymi
• rozpoznaje graniastosłupy proste, prawidłowe i pochyłe
• wskazuje podstawowe elementy graniastosłupów (np. krawędzie, wysokość, wysokości ścian bocznych, przekątne)
• oblicza pola powierzchni i objętości graniastosłupów prostych i prawidłowych – proste przypadki
• wśród różnych brył wyróżnia ostrosłupy i podaje przykłady takich brył np. w architekturze, otoczeniu
• rozpoznaje ostrosłupy prawidłowe
• wskazuje podstawowe elementy ostrosłupów (np. krawędzie podstawy, krawędzie boczne, wysokość bryły, wysokości ścian bocznych)
• oblicza pole powierzchni i objętość ostrosłupów prawidłowych oraz takich, które nie są prawidłowe – proste przypadki
• wyróżnia bryły obrotowe wśród innych brył
• rozpoznaje walce, stożki i kule w sytuacjach praktycznych i wskazuje te bryły wśród innych modeli brył
• wskazuje oś obrotu bryły obrotowej
• oblicza, ile jest obiektów o danej własności dogodną dla siebie metodą w prostych przypadkach, np. ile jest: liczb naturalnych dwucyfrowych, trzycyfrowych, dzielników dwucyfrowej liczby naturalnej, dwucyfrowych liczb pierwszych (złożonych)
• przeprowadza proste doświadczenia losowe polegające np. na rzucie monetą, rzucie sześcienną kostką do gry, rzucie kostką wielościenną lub losowaniu kuli spośród zestawu kul i zapisuje ich wyniki w dogodny dla siebie sposób
• rozpoznaje zdarzenia pewne i niemożliwe w doświadczeniach losowych polegających na jednokrotnym rzucie monetą, sześcienną kostką do gry, kostką wielościenną lub na jednokrotnym losowaniu kuli spośród zestawu kul
• znajduje liczbę zdarzeń elementarnych sprzyjających pewnemu zdarzeniu w doświadczeniach losowych opisanych wyżej, a także wypisuje te zdarzenia w dogodny dla siebie sposób
• oblicza prawdopodobieństwa zdarzeń w doświadczeniach losowych polegających na rzucie monetą, rzucie sześcienną kostką do gry, rzucie kostką wielościenną lub losowaniu kuli spośród zestawu kul• oblicza długość okręgu i pole koła o danym promieniu lub danej średnicy, korzystając ze wzorów
• oblicza pole pierścienia kołowego o danych promieniach lub średnicach obu okręgów tworzących pierścień, korzystając ze wzoru• rozpoznaje symetralną odcinka i dwusieczną kąta
• rozpoznaje figury osiowosymetryczne i środkowosymetryczne
• wskazuje na rysunku osie symetrii figur osiowosymetrycznych i środek symetrii figur środkowo symetrycznych
• stosuje regułę mnożenia do zliczania elementów zbiorów o określonych własnościach – proste przypadki
• stosuje regułę dodawania i mnożenia do zliczania elementów zbiorów w sytuacjach wymagających rozważenia kilku przypadków – typowe zadania
• znajduje liczbę zdarzeń elementarnych sprzyjających pewnemu zdarzeniu w doświadczeniach losowych polegających na dwukrotnym rzucie kostką do gry albo dwukrotnym losowaniu kuli spośród zestawu kul ze zwracaniem lub bez zwracania
• zapisuje zdarzenia elementarne w powyższych doświadczeń losowych w dogodny dla siebie sposób
DOSTATECZNY(3)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOPUSZCZAJĄCEJ ORAZ:
• stosuje łącznie wzory dotyczące mnożenia, dzielenia, potęgowania potęg o wykładniku naturalnym do obliczania wartości prostego wyrażenia
• przedstawia potęgę o wykładniku naturalnym w postaci iloczynu potęg lub ilorazu potęg, lub w postaci potęgi potęgi
• wyraża za pomocą notacji wykładniczej o wykładniku całkowitym podstawowe jednostki miar
• wskazuje liczbę najmniejszą i największą w zbiorze liczb zawierającym potęgi o wykładniku naturalnym
• wyłącza czynnik liczbowy przed znak pierwiastka i włącza czynnik liczbowy pod znak pierwiastka
• oblicza pierwiastek z iloczynu i ilorazu oraz przedstawia pierwiastek w postaci iloczynu lub ilorazu pierwiastków
• wskazuje liczbę najmniejszą i największą w zbiorze liczb zawierającym pierwiastki
• stosuje własności wielokątów foremnych do rozwiązywania nieskomplikowanych zadań
• oblicza miarę kąta pięciokąta i sześciokąta foremnego
• wyznacza osie symetrii trójkąta, czworokąta, pięciokąta i sześciokąta foremnego
• wyznacza przekątne czworokąta, pięciokąta i sześciokąta foremnego
• stosuje własności trójkątów prostokątnych o kątach ostrych 45°, 45° oraz 30°, 60° do rozwiązywania nieskomplikowanych zadań
• zapisuje zależności przedstawione słownie lub na rysunku w postaci wyrażeń algebraicznych jednej lub kilku zmiennych
• rozwiązuje równania, które po prostych przekształceniach wyrażeń algebraicznych sprowadzają się do równań pierwszego stopnia z jedną niewiadomą
• przekształca proste wzory, aby wyznaczyć zadaną wielkość we wzorach geometrycznych (np. pól figur) i fizycznych (np. dotyczących prędkości, drogi i czasu)
• rozwiązuje zadania tekstowe za pomocą równań pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, np. z obliczeniami procentowymi
• stosuje wzór na długość przekątnej sześcianu
• podaje nazwy różnych ostrosłupów
• rozpoznaje siatki ostrosłupów
• rozwiązuje typowe zadania o tematyce praktycznej z zastosowaniem własności graniastosłupów i ostrosłupów oraz brył obrotowych takich jak walec, stożek i kula
• wyznacza na modelu podstawowe przekroje: graniastosłupów, ostrosłupów i brył obrotowych
• rozwiązuje typowe zadania o tematyce praktycznej z zastosowaniem obliczania pola powierzchni i objętości graniastosłupów i ostrosłupów
• wykorzystuje twierdzenie Pitagorasa do obliczania długości odcinków w ostrosłupach i graniastosłupach
•analizuje wyniki prostych doświadczeń losowych polegających np. na rzucie monetą, rzucie sześcienną kostką do gry, rzucie kostką wielościenną lub losowaniu kuli spośród zestawu kul • analizuje wyniki doświadczeń losowych przedstawionych w postaci drzewa
• oblicza promień lub średnicę okręgu o danej długości okręgu – proste przypadki
• oblicza promień lub średnicę koła o danym polu – proste przypadki
• rozwiązuje proste zadania o treści praktycznej z zastosowaniem obliczania długości okręgu i pola koła
• rozwiązuje proste zadania o treści praktycznej z zastosowaniem obliczania pola pierścienia kołowego
•podaje i stosuje w prostych zadaniach podstawowe własności symetralnej odcinka i dwusiecznej kąta
• uzupełnia figurę do figury osiowosymetrycznej przy danych: osi symetrii figury i części figury
• uzupełnia figurę do figury środkowosymetrycznej przy danych: środku symetrii figury i części figury
• rysuje figurę (np. punkt, odcinek, okrąg) symetryczną do danej względem prostej
• rysuje figurę (np. punkt, odcinek, okrąg) symetryczną do danej względem punktu
•rozpoznaje, czy można uzyskać wyniki sprzyjające danemu zdarzeniu, oraz rozpoznaje zdarzenia pewne i niemożliwe – w doświadczeniach losowych polegających na dwukrotnym rzucie kostką do gry albo dwukrotnym losowaniu kuli spośród zestawu kul ze zwracaniem lub bez zwracania
• oblicza prawdopodobieństwa zdarzeń w doświadczeniach, polegających na dwukrotnym rzucie kostką do gry albo losowaniu dwóch elementów ze zwracaniem lub bez zwracania – proste przypadki.
DOBRY(4)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOSTATECZNEJ ORAZ:
• podaje własnymi słowami definicje: potęgi o wykładniku całkowitym dodatnim, pierwiastka kwadratowego i sześciennego
• stosuje łącznie wszystkie twierdzenia dotyczące potęgowania o wykładniku naturalnym do obliczania wartości złożonych wyrażeń
• rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem notacji wykładniczej wyrażającej bardzo duże i bardzo małe liczby
• szacuje wartości wyrażeń zawierających potęgi o wykładniku naturalnym oraz pierwiastki drugiego i trzeciego stopnia
•podaje własnymi słowami definicje wielokątów: foremnych, wypukłych i wklęsłych
• oblicza miarę kąta dowolnego wielokąta foremnego
• podaje liczbę osi symetrii dowolnego wielokąta foremnego
• stosuje wzory na obliczanie długości przekątnej kwadratu i wysokości trójkąta do rozwiązywania złożonych zadań
• stosuje zależności między długościami boków w trójkątach prostokątnych o kątach ostrych 45°, 45° oraz 30°, 60° do rozwiązywania złożonych zadań
• zapisuje rozwiązania typowych zadań tekstowych w postaci wyrażeń algebraicznych
• rozwiązuje zadania przedstawione w postaci rysunku lub opisane słownie z zastosowaniem mnożenia sumy algebraicznej przez jednomian
• oblicza wartość liczbową złożonych wyrażeń algebraicznych
• rozwiązuje równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, które mają jedno rozwiązanie, nieskończenie wiele rozwiązań albo nie mają rozwiązania
• przekształca wzory o złożonej strukturze, aby wyznaczyć zadaną wielkość
• zaznacza na rysunkach graniastosłupów, ostrosłupów i brył obrotowych ich przekroje oraz rozwiązuje zadania dotyczące tych przekrojów
• rysuje podstawowe przekroje brył w rzeczywistych wymiarach
• rozwiązuje złożone zadania o tematyce praktycznej z zastosowaniem obliczania pola powierzchni i objętości graniastosłupów i ostrosłupów
• wyprowadza wzór naliczbę kolejnych elementów skończonych zbiorów liczbowych i stosuje go do rozwiązywania zadań
• oblicza, ile jest liczb o danej własności dogodną dla siebie metodą – trudniejsze przypadki, np. liczbę reszt z dzielenia dowolnej liczby naturalnej przez daną liczbę jednocyfrową
• przedstawia wyniki doświadczenia losowego różnymi sposobami, np. za pomocą tabeli liczebności, tabeli częstości, diagramów słupkowych, kołowych procentowych
• przedstawia wyniki doświadczenia losowego za pomocą drzewa
• podaje, jak wyprowadzić wzór na długość okręgu o danym promieniu lub danej średnicy
• przekształca wzór na długość okręgu, aby obliczyć promień lub średnicę okręgu
• wyprowadza wzór na pole koła o danym promieniu lub danej średnicy
• przekształca wzór na pole koła, aby obliczyć promień lub średnicę koła
• wyprowadza wzór na pole pierścienia kołowego
• konstruuje symetralną odcinka i dwusieczną kąta
• wyznacza współrzędne punktów symetrycznych do danych względem osi układu współrzędnych
• wyznacza współrzędne punktów symetrycznych do danych względem początku układu współrzędnych
• rysuje figurę (np. trójkąt, trapez) symetryczną do danej względem prostej
• rysuje figurę (np. trójkąt, trapez) symetryczną do danej względem punktu
• rysuje na papierze w kratkę figury symetryczne względem osi i względem punktu
• przedstawia w postaci drzewa wyniki doświadczeń losowych polegających na dwukrotnym rzucie kostką do gry albo dwukrotnym losowaniu kuli spośród zestawu kul ze zwracaniem lub bez zwracania
• oblicza prawdopodobieństwa zdarzeń w doświadczeniach polegających na dwukrotnym rzucie kostką do gry albo losowaniu dwóch elementów ze zwracaniem lub bez zwracania w typowych zadaniach
BARDZO DOBRY(5)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOBREJ ORAZ:
• porównuje wartości potęg lub pierwiastków
• porządkuje, np. w ciąg rosnący, zbiór potęg o wykładniku naturalnym i pierwiastków
• stosuje łącznie wszystkie twierdzenia dotyczące potęgowania i pierwiastkowania do obliczania wartości złożonych wyrażeń
• usuwa niewymierność z mianownika ułamka
• rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności, np. zadania na dowodzenie z zastosowaniem potęg o wykładniku naturalnym i pierwiastków
•podaje liczbę przekątnych dowolnego wielokąta foremnego
• wyprowadza wzory na obliczanie długości przekątnej kwadratu i dłuższej przekątnej sześciokąta foremnego oraz wysokości trójkąta równobocznego
• wyprowadza wzory na obliczanie pola trójkąta równobocznego i sześciokąta foremnego
• rozwiązuje złożone zadania z wykorzystaniem własności różnych wielokątów wypukłych i wklęsłych
• wyznacza współrzędne kolejnych współliniowych punktów kratowych w układzie współrzędnych
• zapisuje rozwiązania złożonych zadań tekstowych w postaci wyrażeń algebraicznych
• podnosi dwumian do kwadratu
• rozwiązuje równania, które wymagają wielu przekształceń, aby je doprowadzić do równań pierwszego stopnia z jedną niewiadomą
• rozwiązuje złożone zadania tekstowe za pomocą równań pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, np. z obliczeniami dotyczącymi punktów procentowych
• wyznacza liczbę przekątnych dowolnego graniastosłupa
• wyprowadza wzór na długość przekątnej sześcianu
• rysuje graniastosłupy i ostrosłupy oraz ich siatki • rysuje walce, stożki i kule
• wskazuje przekroje osiowe i poprzeczne brył obrotowych
• stosuje własności trójkątów prostokątnych o kątach ostrych 45°, 45° oraz 30°, 60° do obliczania długości odcinków w graniastosłupach i ostrosłupach
• znajduje liczbę zdarzeń sprzyjających pewnemu zdarzeniu w doświadczeniach losowych polegających na rzucie innymi kostkami niż sześcienna kostka do gry, a także wypisuje te zdarzenia
• podaje, jaką minimalną i jaką maksymalną wartość może mieć prawdopodobieństwo zdarzenia w dowolnym doświadczeniu losowym
• oblicza prawdopodobieństwa zdarzeń w doświadczeniach losowych polegających na rzucie innymi kostkami niż sześcienna kostka do gry
• rozwiązuje problemy, wykorzystując pojęcie prawdopodobieństwa zdarzenia losowego
• rozwiązuje złożone zadania o treści praktycznej z zastosowaniem obliczania długości okręgu i pola koła
• rozwiązuje złożone zadania o treści praktycznej z zastosowaniem obliczania pola pierścienia kołowego
• stosuje w złożonych zadaniach podstawowe własności symetralnej odcinka i dwusiecznej kąta • znajduje liczbę osi symetrii figur osiowosymetrycznych i zaznacza te osie na rysunku
• znajduje środek symetrii figury lub uzasadnia jego brak
• stosuje regułę dodawania i mnożenia do zliczania elementów zbiorów w sytuacjach wymagających rozważenia kilku przypadków – złożone zadania
• oblicza prawdopodobieństwa zdarzeń w doświadczeniach polegających na dwukrotnym rzucie kostką do gry albo losowaniu dwóch elementów ze zwracaniem lub bez zwracania w złożonych zadaniach
CELUJĄCY (6)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENYBARDZO DOBREJ ORAZ:
• zapisuje wszystkie wzory z rozdziału Potęgi i pierwiastki oraz opisuje je poprawnym językiem matematycznym
• oszacowuje bez użycia kalkulatora wartości złożonych wyrażeń zawierających działania na potęgach o wykładniku naturalnym oraz pierwiastkach
• rozwiązuje zadania-problemy, np. dotyczące badania podzielności liczb podanych w postaci wyrażenia zawierającego potęgi o wykładniku naturalnym
• rozwiązuje równania, w których niewiadoma jest liczbą podpierwiastkową lub czynnikiem przed pierwiastkiem, lub wykładnikiem potęg
•rozpoznaje, kiedy zastosowanie reguły otrzymywania współliniowych punktów kratowych daje kolejne punkty, a kiedy nie
• odkrywa reguły opisane słownie i przedstawia je w postaci wyrażeń algebraicznych
• ustala reguły: mnożenia jednomianu przez sumę algebraiczną oraz mnożenia dwóch sum algebraicznych
• odkrywa wzory skróconego mnożenia na kwadrat sumy i różnicy dwóch liczb oraz na różnicę kwadratów dwóch liczb
• stosuje rachunek algebraiczny do rozwiązywania zadań na dowodzenie
• wykorzystuje własności graniastosłupów, ostrosłupów i brył obrotowych w nietypowych zadaniach
• oblicza, ile jest liczb x spełniających warunki: a x b, a < x < b, a x < b, a< x b, gdzie a i b są liczbami całkowitymi
• rozwiązuje nietypowe zadania, problemy z zastosowaniem obliczania długości okręgu, pola koła i pola pierścienia kołowego
• podaje definicje symetralnej odcinka i dwusiecznej kąta
• rozwiązuje nietypowe zadania, problemy z zastosowaniem własności symetralnej odcinka, dwusiecznej kąta oraz figur osiowo- i środkowo symetrycznych
• oblicza prawdopodobieństwa zdarzeń w doświadczeniach polegających na losowaniu trzech elementów ze zwracaniem lub bez zwracania w nietypowych zadaniach
• rozwiązuje nietypowe zadania, problemy z zastosowaniem reguł mnożenia i dodawania oraz obliczania prawdopodobieństwa zdarzeń w doświadczeniach polegających na dwukrotnym rzucie kostką do gry albo dwukrotnym losowaniu kuli spośród zestawu kul ze zwracaniem lub bez zwracania
• Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie)
OGóLNE Wymagania edukacyjne z Fizyki
na ocenę dopuszczającą uczeń:
– ma braki w wiadomościach i umiejętnościach określonych programem nauczania, ale braki te nie przekreślają możliwości dalszego kształcenia,
– zna podstawowe prawa, zjawiska, pojęcia, wielkości fizyczne oraz ich jednostki miar,
– potrafi z pomocą nauczyciela wykonać proste doświadczenie fizyczne,
W zakresie nauczania dwujęzycznego: reaguje na proste polecenia nauczyciela, rozumie częściowo proste treści, stara się przyswoić poznane podczas lekcji podstawowe terminy w języku angielskim.
na ocenę dostateczną uczeń:
– opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem
nauczania,
– potrafi zastosować wiadomości do rozwiązywania zadań z pomocą nauczyciela,
– potrafi wykonać proste doświadczenie fizyczne z pomocą nauczyciela,
– zna podstawowe wzory i jednostki wielkości fizycznych.
W zakresie nauczania dwujęzycznego: reaguje na polecenia nauczyciela, rozumie proste treści, wykazuje się znajomością poznanych podczas lekcji podstawowych terminów
w języku angielskim, stara się wykonywać proste zadania z wykorzystaniem języka angielskiego.
na ocenę dobrą uczeń:
– opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania,
– poprawnie stosuje wiadomości do rozwiązywania typowych zadań lub problemów,
– potrafi wykonać zaplanowane doświadczenie z fizyki, rozwiązać proste zadanie lub
Problem
W zakresie nauczania dwujęzycznego: reaguje poprawnie na polecenia nauczyciela, rozumie większość treści, zna terminy w języku angielskim poznane podczas lekcji, wykonuje proste zadania z wykorzystaniem języka angielskiego.
ocenę bardzo dobrą uczeń:
– w pełnym zakresie opanował wiadomości i umiejętności programowe,
– zdobytą wiedzę potrafi zastosować w nowych sytuacjach,
– jest samodzielny – korzysta z różnych źródeł wiedzy,
– potrafi zaplanować i przeprowadzić doświadczenia fizyczne,
– rozwiązuje samodzielnie zadania rachunkowe i problemowe.
W zakresie nauczania dwujęzycznego: reaguje poprawnie na polecenia nauczyciela, rozumie treści, zna i posługuje się terminologią w języku angielskim, wykonuje zadania
i ćwiczenia z wykorzystaniem języka angielskiego. W sposób komunikatywny i poprawny wykorzystuje język angielski opisując wzory, prawa i zjawiska fizyczne.
na ocenę celującą uczeń:
– posiada wiadomości i umiejętności na bardzo wysokim poziomie,
– potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych),
– umie formułować problemy i dokonuje analizy lub syntezy nowych zjawisk
– umie rozwiązywać problemy w sposób nietypowy,
– rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności
– osiąga sukcesy licznych w konkursach międzyszkolnych, powiatowych, wojewódzkich
– jest laureatem lub finalistą Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego
– osiąga sukcesy w kilku konkursach pozaszkolnych ( I, II, III miejsce ) a także w konkursach rejonowych , wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie)
W zakresie nauczania dwujęzycznego: spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą,
a ponadto wykazuje się inicjatywą w wykorzystaniu języka angielskiego podczas lekcji,
w zadaniach domowych, prezentacjach, itp. Samodzielnie korzysta ze źródeł wiedzy przedmiotowej w języku angielskim.
Szczegołowe wymagania edykacyjne z
fizyki
Klasa 8
|
SymbolemR oznaczono treści
spoza podstawy programowej
Ocena | Ocena | Ocena dobra | Ocena bardzo | Ocena celująca |
VII. TERMODYNAMIKA |
| |||
Uczeń: · posługuje · posługuje · podaje · podaje · rozróżnia · wymienia · informuje · posługuje · rozróżnia · posługuje · doświadczalnie · wyjaśnia, · posługuje · przeprowadza – obserwacja – badanie – obserwacja – obserwacja – obserwacja korzystając z opisów · rozwiązuje · przelicza · wyodrębnia | Uczeń: · posługuje · wykazuje, · określa · analizuje · temperaturą · posługuje · przelicza · posługuje · wykazuje, · wykazuje, · analizuje · podaje · doświadczalnie · opisuje · opisuje · stwierdza, · wyjaśnia, · podaje · wyjaśnia, · doświadczalnie · opisuje · analizuje · wyznacza – topnienia – wrzenia · porównuje · na schematycznym · doświadczalnie · przeprowadza – badanie, – obserwacja korzystając z opisów · wyodrębnia | Uczeń: · wyjaśnia · wyjaśnia · Ropisuje · wyjaśnia · uzasadnia, · wyprowadza · Rrysuje · Rposługuje · wyjaśnia, · Rposługuje · Rwyjaśnia · posługuje – energii – wykorzystania – zjawiska – promieniowania – pojęcia – zmian a wszczególności · rozwiązuje
| Uczeń: · projektuje · rozwiązuje
| Uczeń: · · rozwiązuje
|
I. |
| |||
Uczeń: • • • • • • • • • | Uczeń: • doświadczalnie • opisuje sposoby • opisuje • posługuje się • • wyjaśnia na • posługuje się • doświadczalnie • informuje, że • stosuje zasadę zachowania ładunku elektrycznego • opisuje budowę • opisuje • podaje przykłady • przeprowadza doświadczenia: – – – korzystając z ich opisów i przestrzegając
| Uczeń: • wskazuje • opisuje budowę • porównuje • wykazuje, że 1 C jest bardzo dużym ładunkiem elektrycznym (zawiera • rozwiązuje • posługuje się • wyjaśnia wyniki • wyjaśnia, na • opisuje • posługuje się • rozwiązuje | Uczeń: • Rposługuje się • rozwiązuje • projektuje i przeprowadza: – – krytycznie ocenia ich wyniki; wskazuje czynniki •
| • rozwiązuje zadania złożone, nietypowe, • realizuje własny
|
II. PRĄD |
| |||
Uczeń: • określa umowny • przeprowadza • posługuje się • posługuje się • wymienia • wymienia • wymienia formy • wyjaśnia, na • opisuje warunki • wyodrębnia • rozpoznaje • współpracuje • | Uczeń: • posługuje się • opisuje przepływ • stosuje • • rysuje schematy • posługuje się • stosuje • posługuje się • przelicza • • • opisuje skutki • • – – – – korzystając
| Uczeń: • porównuje • Rporównuje ruch • Rrozróżnia węzły • doświadczalnie • stwierdza, że • posługuje się • rozwiązuje
| • realizuje własny, • Rstosuje • Rposługuje się • Ropisuje zależność • rozwiązuje
| Uczeń: • • • • • rozwiązuje
|
|
| |||
III. MAGNETYZM |
| |||
Uczeń: • • • • • • • • | Uczeń: • • • podaje przykłady wykorzystania oddziaływania magnesów na materiały • • • • • • • • • − − − − korzystając
| Uczeń: • porównuje oddziaływania elektrostaty-czne i magnetyczne • wyjaśnia, na czym polega namagneso-wanie ferromagnetyku; posługuje się • stwierdza, że linie, wzdłuż których igła kompasu lub opiłki układają • opisuje sposoby wyznaczania biegunowości magnetycznej przewod-nika • opisuje działanie dzwonka elektro-magnetycznego lub zamka elektry-cznego, • ustala kierunek i zwrot działania siły magnetycznej na podstawie • Ropisuje budowę silnika elektrycznego prądu stałego • − korzystając • • | Uczeń: • projektuje • rozwiązuje •
| • rozwiązuje zadania złożone, nietypowe (lub • |
IV. DRGANIA |
| |||
Uczeń: • opisuje ruch okresowy wahadła; wskazuje położenie równowagi • posługuje się pojęciami okresu i częstotliwości wraz z ich • wyznacza amplitudę i okres drgań na podstawie wykresu zależności • wskazuje • stwierdza, że • stwierdza, że • wymienia rodzaje • przeprowadza doświadczenia: − demonstruje ruch − demonstruje − wytwarza dźwięki − korzystając • • • | Uczeń: • opisuje ruch drgający (drgania) ciała pod wpływem siły sprężystości; • posługuje się pojęciem częstotliwości jako liczbą pełnych drgań (wahnięć) • doświadczalnie wyznacza okres i częstotli-wość w ruchu • przedstawia na • opisuje • • stosuje • doświadczalnie • opisuje • opisuje • rozróżnia • stwierdza, że • w próżni;
| Uczeń: • posługuje się • analizuje • analizuje wykres • omawia mechanizm • analizuje oscylogramy różnych dźwięków • Rposługuje się • posługuje się • rozwiązuje • analizuje • opisuje • wymienia cechy | Uczeń: • • rozwiązuje • realizuje własny • Rwyjaśnia ogólną • rozwiązuje
| Uczeń: • projektuje i przeprowadza do-świadczenie własnego • rozwiązuje
|
V. OPTYKA |
| |||
Uczeń: • wymienia źródła światła; posługuje się pojęciami: promień świetlny, • ilustruje • opisuje • porównuje • rozróżnia • posługuje się • rozróżnia • opisuje światło • rozróżnia • opisuje bieg promieni ilustrujący powstawanie obrazów rzeczy-wistych • posługuje się pojęciem powię-kszenia obrazu jako ilorazu wysokości • przeprowadza doświadczenia: − obserwuje bieg promieni światła i wykazuje przekazywanie energii − obserwuje powstawanie obszarów cienia i półcienia, − bada zjawiska odbicia i rozpro-szenia światła, − obserwuje obrazy wytwarzane przez zwierciadło płaskie, obserwuje obrazy − obserwuje bieg promienia światła po przejściu do innego ośrodka − obserwuje bieg promieni równoległych do osi optycznej przechodzących − obserwuje obrazy wytwarzane przez soczewki skupiające, korzystając z ich • • • | Uczeń: • opisuje • opisuje światło • przedstawia na • opisuje zjawiska • posługuje się • opisuje zjawisko • analizuje bieg • opisuje i konstruuje graficznie bieg promieni ilustrujący • opisuje • podaje przykłady • opisuje • opisuje obrazy • posługuje się • opisuje • podaje • opisuje światło • opisuje • wyjaśnia • opisuje obrazy • opisuje budowę • posługuje się • przeprowadza doświadczenia: − demonstruje − skupia − demonstruje − demonstruje − demonstruje − demonstruje − otrzymuje za pomocą przestrzegając zasad bezpieczeństwa; wskazuje rolę
| Uczeń: • wskazuje prędkość światła jako maksymalną prędkość przepływu • wyjaśnia mechanizm zjawisk zaćmienia Słońca i Księżyca, • analizuje bieg • podaje i stosuje • przewiduje • posługuje się • wyjaśnia • opisuje zjawisko powstawania tęczy • Rposługuje się pojęciem zdolności sku-piającej soczewki • posługuje się • przewiduje • Rposługuje się • rozwiązuje • rysuje
| Uczeń: • • rozwiązuje • projektuje i przeprowadza • posługuje się •
| Uczeń: • Ropisuje • rozwiązuje •
|
Ogólne wymagania programowe:
– ocenę celująca otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w wysokim stopniu opanował wiedzę określoną programem nauczania,
– dodatkowa wiedza pochodzi z różnych źródeł i jest owocem samodzielnych poszukiwań
i przemyśleń,
– łączy wiedzę z różnych źródeł,
umiejętności:
– w wysokim stopniu opanował umiejętności określone programem nauczania,
– uczeń potrafi korzystać ze źródeł informacji i potrafi samodzielnie zdobywać wiadomości,
– systematycznie wzbogaca swoją wiedzę korzystając z różnych źródeł informacji (odpowiednio do wieku),
– samodzielnie rozwiązuje konkretne problemy zarówno w czasie lekcji jak i w pracy pozalekcyjnej,
– bierze aktywny udział w konkursach, w których wymagana jest wiedza przedmiotowa
oraz odnosi w nich sukcesy na szczeblu miejskim i wojewódzkim,
– jest autorem pracy wykonanej dowolną techniką o dużych wartościach poznawczych
i dydaktycznych,
– wyraża samodzielny, krytyczny (stosownie do wieku) stosunek do określonych zagadnień
– potrafi udowadniać swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji będącej skutkiem nabytej samodzielnie wiedzy,
– na lekcjach jest bardzo samodzielny;
– ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w stopniu wyczerpującym opanował materiał programowy, wykorzystuje różne źródła wiedzy,
– posiada wiedzę pozwalającą na samodzielne jej wykorzystanie w różnych sytuacjach,
– łączy wiedzę z pokrewnych przedmiotów,
umiejętności:
– sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji,
– potrafi korzystając ze wskazówek nauczyciela dotrzeć do innych źródeł wiadomości,
– samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się nabytymi umiejętnościami,
– rozwiązuje zadania dodatkowe,
– potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo – skutkowych, wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z jednego przedmiotu,
– jest aktywny na lekcji;
– ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– w zakresie wiedzy ma niewielkie braki, (operuje pojęciami i faktami) stosuje język przedmiotu’
umiejętności:
– potrafi korzystać z poznanych w czasie lekcji źródeł informacji,
– inspirowany przez nauczyciela potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania tematyczne
i praktyczne o pewnym stopniu trudności,
– rozwiązuje niektóre zadania dodatkowe,
– poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo- skutkowych,
– potrafi wykorzystać wiedzę w sytuacjach typowych,
– wykazuje się aktywnością na lekcjach;
– ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– wiedza ucznia jest wyrywkowa i fragmentaryczna,
– opanował podstawowe treści programowe w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się przedmiotu’
umiejętności:
– potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji,
– potrafi samodzielnie wykonać proste zadania,
– wyrywkowo stosuje wiedzę w sytuacjach typowych,
– jego aktywność na lekcjach jest sporadyczna;
– ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
wiedza:
– uczeń ma duże braki w wiedzy, które jednak nie przekreślają możliwości uzyskania
przez ucznia podstawowej wiedzy z przedmiotu;
umiejętności:
– jego postawa na lekcjach jest bierna, ale odpowiednio motywowany jest w stanie z pomocą nauczyciela wykonywać proste zadania wymagające zastosowania podstawowych umiejętności, które umożliwiają edukację na następnym etapie;
Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny – klasy VIII (klasy językowe i niejęzykowe)
Ocena dopuszczająca | Ocena dostateczna | Ocena dobra | Ocena bardzo dobra | Ocena celująca |
Uczennica: – definiuje pojęcie katalizator – definiuje pojęcie tlenek – podaje podział tlenków na tlenki metali i tlenki niemetali – zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków metali i tlenków niemetali – wymienia zasady BHP dotyczące pracy z zasadami – definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada – odczytuje z tabeli rozpuszczalności, czy wodorotlenek jest rozpuszczalny w wodzie czy też nie – opisuje budowę wodorotlenków – zna wartościowość grupy wodorotlenowej – rozpoznaje wzory wodorotlenków – zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3, Cu(OH)2 – opisuje właściwości oraz zastosowania wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia – łączy nazwy zwyczajowe (wapno palone i wapno gaszone) z nazwami systematycznymi tych związków chemicznych – definiuje pojęcia: elektrolit, nieelektrolit − definiuje pojęcia: dysocjacja jonowa, wskaźnik – wymienia rodzaje odczynów roztworów – podaje barwy wskaźników w roztworze o podanym odczynie – wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa zasad – zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady) − podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej – odróżnia zasady od innych substancji za pomocą wskaźników – rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada
| Uczennica: – podaje sposoby otrzymywania tlenków – opisuje właściwości i zastosowania wybranych tlenków – podaje wzory i nazwy wodorotlenków – wymienia wspólne właściwości zasad i wyjaśnia, z czego one wynikają – wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków – zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu i wapnia – wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno palone i wapno gaszone – odczytuje proste równania dysocjacji jonowej zasad – definiuje pojęcie odczyn zasadowy – bada odczyn – zapisuje obserwacje do przeprowadzanych na lekcji doświadczeń | Uczennica: – wyjaśnia pojęcia wodorotlenek i zasada – wymienia przykłady wodorotlenków i zasad – wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność – wymienia poznane tlenki metali, z których – zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku – planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać wodorotlenki sodu, potasu lub wapnia – planuje sposób otrzymywania wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie – zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej zasad – określa odczyn roztworu zasadowego i uzasadnia to – opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) – opisuje zastosowania wskaźników – planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie odczynu produktów używanych w życiu codziennym | Uczennica: – zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu – planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także praktycznie nierozpuszczalne w wodzie – zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków – identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji – odczytuje równania reakcji chemicznych | Uczennica: – opisuje i bada właściwości wodorotlenków |
VII Kwasy
Ocena dopuszczająca | Ocena dostateczna | Ocena dobra | Ocena bardzo dobra | Ocena celująca |
Uczeń: ñ wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami ñ zalicza kwasy do elektrolitów ñ definiuje pojęcie kwasy zgodnie z teorią Arrheniusa ñ opisuje budowę kwasów ñ opisuje różnice w budowie kwasów beztlenowych i kwasów tlenowych ñ zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3, H3PO4 ñ zapisuje wzory strukturalne kwasów beztlenowych ñ podaje nazwy poznanych kwasów ñ wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu ñ wyznacza wartościowość reszty kwasowej ñ wyjaśnia, jak można otrzymać np. kwas chlorowodorowy, siarkowy(IV) ñ wyjaśnia, co to jest tlenek kwasowy ñ opisuje właściwości kwasów, np.: chlorowodorowego, azotowego(V) i siarkowego(VI) ñ stosuje zasadę rozcieńczania kwasów ñ opisuje podstawowe zastosowania kwasów: chlorowodorowego, azotowego(V) i siarkowego(VI) ñ wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) kwasów ñ definiuje pojęcia: jon, kation i anion ñ zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów (proste przykłady) ñ wymienia rodzaje odczynu roztworu ñ wymienia poznane wskaźniki ñ określa zakres pH i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów ñ rozróżnia doświadczalnie odczyny roztworów za pomocą wskaźników ñ wyjaśnia pojęcie kwaśne opady ñ oblicza masy cząsteczkowe HCl i H2S | Uczeń: ñ udowadnia, dlaczego w nazwie danego kwasu pojawia się wartościowość ñ zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów ñ wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i kwasów beztlenowych ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów ñ wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy ñ wskazuje przykłady tlenków kwasowych ñ opisuje właściwości poznanych kwasów ñ opisuje zastosowania poznanych kwasów ñ wyjaśnia pojęcie dysocjacja jonowa ñ zapisuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów ñ nazywa kation H+ i aniony reszt kwasowych ñ określa odczyn roztworu (kwasowy) ñ wymienia wspólne właściwości kwasów ñ wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości kwasów ñ zapisuje obserwacje z przeprowadzanych doświadczeń ñ posługuje się skalą pH ñ bada odczyn i pH roztworu ñ wyjaśnia, jak powstają kwaśne opady ñ podaje przykłady skutków kwaśnych opadów ñ oblicza masy cząsteczkowe kwasów ñ oblicza zawartość procentową pierwiastków chemicznych w cząsteczkach kwasów | Uczeń: ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu ñ wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność ñ projektuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać omawiane na lekcjach kwasy ñ wymienia poznane tlenki kwasowe ñ wyjaśnia zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) ñ planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (np.: w serze, mleku, jajku) ñ opisuje reakcję ksantoproteinową ñ zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów ñ zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) w formie stopniowej dla H2S, H2CO3 ñ określa kwasowy odczyn roztworu na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze ñ opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) ñ podaje przyczyny odczynu roztworów: kwasowego, zasadowego, obojętnego ñ interpretuje wartość pH w ujęciu jakościowym (odczyny: kwasowy, zasadowy, obojętny) ñ opisuje zastosowania wskaźników ñ planuje doświadczenie, które pozwala zbadać pH produktów występujących w życiu codziennym ñ rozwiązuje zadania obliczeniowe o wyższym stopniu trudności ñ analizuje proces powstawania i skutki kwaśnych opadów ñ proponuje niektóre sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów | Uczeń: ñ zapisuje wzór strukturalny kwasu nieorganicznego o podanym wzorze sumarycznym ñ nazywa dowolny kwas tlenowy (określenie wartościowości pierwiastków chemicznych, uwzględnienie ich w nazwie) ñ projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których wyniku można otrzymać kwasy ñ identyfikuje kwasy na podstawie podanych informacji ñ odczytuje równania reakcji chemicznych ñ rozwiązuje zadania obliczeniowe o wyższym stopniu trudności ñ proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów ñ wyjaśnia pojęcie skala pH | Uczennica: ñ wymienia przykłady innych wskaźników i określa ich zachowanie w roztworach o różnych odczynach ñ opisuje wpływ pH na glebę i uprawy, wyjaśnia przyczyny stosowania poszczególnych nawozów ñ omawia przemysłową metodę otrzymywania kwasu azotowego(V) ñ definiuje pojęcie stopień dysocjacji ñ dzieli elektrolity ze względu na stopień dysocjacji
|
VIII Sole
Ocena dopuszczająca | Ocena dostateczna | Ocena dobra | Ocena bardzo dobra | Ocena celująca |
Uczeń: ñ opisuje budowę soli ñ tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli (np. chlorków, siarczków) ñ wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli ñ tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych (proste przykłady) ñ tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw (np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia) ñ wskazuje wzory soli wśród wzorów różnych związków chemicznych ñ definiuje pojęcie dysocjacja jonowa (elektrolityczna) soli ñ dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie ñ ustala rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie ñ zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli rozpuszczalnych w wodzie (proste przykłady) ñ podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli (proste przykłady) ñ opisuje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas) ñ zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady) ñ definiuje pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa ñ odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej ñ określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej ñ podaje przykłady zastosowań najważniejszych soli | Uczeń: ñ wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli ñ podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady) ñ zapisuje równania reakcji zobojętniania w formach: cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej ñ podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli ñ odczytuje równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady) ñ korzysta z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w formach cząsteczkowej i jonowej (proste przykłady) ñ zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej soli ñ dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności metali) ñ opisuje sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź i magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym) ñ zapisuje obserwacje z doświadczeń przeprowadzanych na lekcji – wymienia zastosowania najważniejszych soli | Uczeń: ñ tworzy i zapisuje nazwy i wzory soli: chlorków, siarczków, azotanów(V), siarczanów(IV), siarczanów(VI), węglanów, fosforanów(V) (ortofosforanów(V)) ñ zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli ñ otrzymuje sole doświadczalnie ñ wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania i reakcji strąceniowej ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania soli ñ ustala, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas sól + wodór ñ projektuje i przeprowadza reakcję zobojętniania (HCl + NaOH) ñ swobodnie posługuje się tabelą rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie ñ projektuje doświadczenia pozwalające otrzymać substancje trudno rozpuszczalne i praktycznie nierozpuszczalne (sole i wodorotlenki) w reakcjach strąceniowych ñ zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej (reakcje otrzymywania substancji trudno rozpuszczalnych i praktycznie nierozpuszczalnych w reakcjach strąceniowych) ñ podaje przykłady soli występujących w przyrodzie ñ wymienia zastosowania soli ñ opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) | Uczeń: ñ wymienia metody otrzymywania soli ñ przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna (poznane metody, tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie, szereg aktywności metali) ñ zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli ñ wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania ñ proponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej i praktycznie nierozpuszczalnej ñ przewiduje wynik reakcji strąceniowej ñ identyfikuje sole na podstawie podanych informacji ñ podaje zastosowania reakcji strąceniowych ñ projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące otrzymywania soli ñ przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń dotyczących otrzymywania soli (różne metody) ñ opisuje zaprojektowane doświadczenia | Uczeń: ñ wyjaśnia pojęcie hydrat, wymienia przykłady hydratów, ich występowania i zastosowania ñ wyjaśnia pojęcie hydroliza, zapisuje równania reakcji hydrolizy i wyjaśnia jej przebieg ñ wyjaśnia pojęcia: sól podwójna, sól potrójna, wodorosole i hydroksosole; podaje przykłady tych soli
|
IX Związki węgla z wodorem
Ocena dopuszczająca | Ocena dostateczna | Ocena dobra | Ocena bardzo dobra | Ocena celująca |
Uczeń: ñ wyjaśnia pojęcie związki organiczne ñ podaje przykłady związków chemicznych zawierających węgiel ñ wymienia naturalne źródła węglowodorów ñ wymienia nazwy produktów destylacji ropy naftowej i podaje przykłady ich zastosowania ñ stosuje zasady bhp w pracy z gazem ziemnym oraz produktami przeróbki ropy naftowej ñ definiuje pojęcie węglowodory ñ definiuje pojęcie szereg homologiczny ñ definiuje pojęcia: węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, alkany, alkeny, alkiny ñ zalicza alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny – do nienasyconych ñ zapisuje wzory sumaryczne: alkanów, alkenów i alkinów o podanej liczbie atomów węgla ñ rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe): alkanów, alkenów i alkinów o łańcuchach prostych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce) ñ podaje nazwy systematyczne alkanów (do pięciu atomów węgla w cząsteczce) ñ podaje wzory ogólne: alkanów, alkenów i alkinów ñ podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów ñ przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego ñ opisuje budowę i występowanie metanu ñ opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu, etanu ñ wyjaśnia, na czym polegają spalanie całkowite i spalanie niecałkowite ñ zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i spalania niecałkowitego metanu, etanu ñ podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i etynu ñ opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu ñ definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer ñ opisuje najważniejsze zastosowania metanu, etenu i etynu ñ opisuje wpływ węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych na wodę bromową (lub rozcieńczony roztwór manganianu(VII) potasu) | Uczeń: ñ wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny ñ tworzy nazwy alkenów i alkinów na podstawie nazw odpowiednich alkanów ñ zapisuje wzory: sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne (grupowe); podaje nazwy: alkanów, alkenów i alkinów ñ buduje model cząsteczki: metanu, etenu, etynu ñ wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a spalaniem niecałkowitym ñ opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (spalanie) alkanów (metanu, etanu) oraz etenu i etynu ñ zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu, etanu, przy dużym i małym dostępie tlenu ñ pisze równania reakcji spalania etenu i etynu ñ porównuje budowę etenu i etynu ñ wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania i polimeryzacji ñ opisuje właściwości i niektóre zastosowania polietylenu ñ wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od węglowodorów nienasyconych, np. metan od etenu czy etynu ñ wyjaśnia, od czego zależą właściwości węglowodorów ñ wykonuje proste obliczenia dotyczące węglowodorów ñ podaje obserwacje do wykonywanych na lekcji doświadczeń | Uczeń: ñ tworzy wzory ogólne alkanów, alkenów, alkinów (na podstawie wzorów kolejnych związków chemicznych w danym szeregu homologicznym) ñ proponuje sposób doświadczalnego wykrycia produktów spalania węglowodorów ñ zapisuje równania reakcji spalania alkanów przy dużym i małym dostępie tlenu ñ zapisuje równania reakcji spalania alkenów i alkinów ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania etynu ñ odczytuje podane równania reakcji chemicznej ñ zapisuje równania reakcji etenu i etynu z bromem, polimeryzacji etenu ñ opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej ñ wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów (np. stanem skupienia, lotnością, palnością, gęstością, temperaturą topnienia i wrzenia) ñ wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności węglowodorów nienasyconych w porównaniu z węglowodorami nasyconymi ñ opisuje właściwości i zastosowania polietylenu ñ projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych ñ opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne ñ wykonuje obliczenia związane z węglowodorami ñ wyszukuje informacje na temat zastosowań alkanów, etenu i etynu; wymienia je ñ zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu | Uczeń: ñ analizuje właściwości węglowodorów ñ porównuje właściwości węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych ñ wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów ñ opisuje wpływ wiązania wielokrotnego w cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność ñ zapisuje równania reakcji przyłączania (np. bromowodoru, wodoru, chloru) do węglowodorów zawierających wiązanie wielokrotne ñ projektuje doświadczenia chemiczne dotyczące węglowodorów ñ projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych ñ stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania zadań obliczeniowych o wysokim stopniu trudności ñ analizuje znaczenie węglowodorów w życiu codziennym | Uczeń: ñ opisuje przebieg suchej destylacji węgla kamiennego ñ wyjaśnia pojęcia: izomeria, izomery ñ wyjaśnia pojęcie węglowodory aromatyczne ñ podaje przykłady tworzyw sztucznych, tworzyw syntetycznych ñ podaje właściwości i zastosowania wybranych tworzyw sztucznych ñ wymienia przykładowe oznaczenia opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych
|
X Pochodne węglowodorów
Ocena dopuszczająca | Ocena dostateczna | Ocena dobra | Ocena bardzo dobra | Ocena celująca |
Uczeń: ñ dowodzi, że alkohole, kwasy karboksylowe, estry i aminokwasy są pochodnymi węglowodorów ñ opisuje budowę pochodnych węglowodorów (grupa węglowodorowa + grupa funkcyjna) ñ wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład pochodnych węglowodorów ñ zalicza daną substancję organiczną do odpowiedniej grupy związków chemicznych ñ wyjaśnia, co to jest grupa funkcyjna ñ zaznacza grupy funkcyjne w alkoholach, kwasach karboksylowych, estrach, aminokwasach; podaje ich nazwy ñ zapisuje wzory ogólne alkoholi, kwasów karboksylowych i estrów ñ dzieli alkohole na monohydroksylowe i polihydroksylowe ñ zapisuje wzory sumaryczne i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do trzech atomów węgla w cząsteczce ñ wyjaśnia, co to są nazwy zwyczajowe i nazwy systematyczne ñ tworzy nazwy systematyczne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do trzech atomów węgla w cząsteczce, podaje zwyczajowe (metanolu, etanolu) ñ rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne kwasów monokarboksylowych o łańcuchach prostych zawierających do dwóch atomów węgla w cząsteczce; podaje ich nazwy systematyczne i zwyczajowe (kwasu metanowego i kwasu etanowego) ñ zaznacza resztę kwasową we wzorze kwasu karboksylowego ñ opisuje najważniejsze właściwości metanolu, etanolu i glicerolu oraz kwasów etanowego i metanowego ñ bada właściwości fizyczne glicerolu ñ zapisuje równanie reakcji spalania metanolu ñ opisuje podstawowe zastosowania etanolu i kwasu etanowego ñ dzieli kwasy karboksylowe na nasycone i nienasycone ñ wymienia najważniejsze kwasy tłuszczowe ñ opisuje najważniejsze właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych (stearynowego i oleinowego) ñ definiuje pojęcie mydła ñ wymienia związki chemiczne, które są substratami reakcji estryfikacji ñ definiuje pojęcie estry ñ wymienia przykłady występowania estrów w przyrodzie ñ opisuje zagrożenia związane z alkoholami (metanol, etanol) ñ wśród poznanych substancji wskazuje te, które mają szkodliwy wpływ na organizm ñ omawia budowę i właściwości aminokwasów (na przykładzie glicyny) ñ podaje przykłady występowania aminokwasów ñ wymienia najważniejsze zastosowania poznanych związków chemicznych (np. etanol, kwas etanowy, kwas stearynowy) | Uczeń: ñ zapisuje nazwy i wzory omawianych grup funkcyjnych ñ wyjaśnia, co to są alkohole polihydroksylowe ñ zapisuje wzory i podaje nazwy alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych (zawierających do pięciu atomów węgla w cząsteczce) ñ zapisuje wzory sumaryczny i półstrukturalny (grupowy) propano-1,2,3-triolu (glicerolu) ñ uzasadnia stwierdzenie, że alkohole i kwasy karboksylowe tworzą szeregi homologiczne ñ podaje odczyn roztworu alkoholu ñ opisuje fermentację alkoholową ñ zapisuje równania reakcji spalania etanolu ñ podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie (np. kwasy: mrówkowy, szczawiowy, cytrynowy) i wymienia ich zastosowania ñ tworzy nazwy prostych kwasów karboksylowych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce) i zapisuje ich wzory sumaryczne i strukturalne ñ podaje właściwości kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego) ñ bada wybrane właściwości fizyczne kwasu etanowego (octowego) ñ opisuje dysocjację jonową kwasów karboksylowych ñ bada odczyn wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego) ñ zapisuje równania reakcji spalania i reakcji dysocjacji jonowej kwasów metanowego i etanowego ñ zapisuje równania reakcji kwasów metanowego i etanowego z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami ñ podaje nazwy soli pochodzących od kwasów metanowego i etanowego ñ podaje nazwy długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (przykłady) ñ zapisuje wzory sumaryczne kwasów: palmitynowego, stearynowego i oleinowego ñ wyjaśnia, jak można doświadczalnie udowodnić, że dany kwas karboksylowy jest kwasem nienasyconym ñ podaje przykłady estrów ñ wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji ñ tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi (proste przykłady) ñ opisuje sposób otrzymywania wskazanego estru (np. octanu etylu) ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania estru (proste przykłady, np. octanu metylu) ñ wymienia właściwości fizyczne octanu etylu ñ opisuje negatywne skutki działania etanolu na organizm ñ bada właściwości fizyczne omawianych związków ñ zapisuje obserwacje z wykonywanych doświadczeń chemicznych | Uczeń: ñ wyjaśnia, dlaczego alkohol etylowy ma odczyn obojętny ñ wyjaśnia, w jaki sposób tworzy się nazwę systematyczną glicerolu ñ zapisuje równania reakcji spalania alkoholi ñ podaje nazwy zwyczajowe i systematyczne alkoholi i kwasów karboksylowych ñ wyjaśnia, dlaczego niektóre wyższe kwasy karboksylowe nazywa się kwasami tłuszczowymi ñ porównuje właściwości kwasów organicznych i nieorganicznych ñ bada i opisuje wybrane właściwości fizyczne i chemiczne kwasu etanowego (octowego) ñ porównuje właściwości kwasów karboksylowych ñ opisuje proces fermentacji octowej ñ dzieli kwasy karboksylowe ñ zapisuje równania reakcji chemicznych kwasów karboksylowych ñ podaje nazwy soli kwasów organicznych ñ określa miejsce występowania wiązania podwójnego w cząsteczce kwasu oleinowego ñ podaje nazwy i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (kwasów tłuszczowych) nasyconych (palmitynowego, stearynowego) i nienasyconego (oleinowego) ñ projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie kwasu oleinowego od kwasów palmitynowego lub stearynowego ñ zapisuje równania reakcji chemicznych prostych kwasów karboksylowych z alkoholami monohydroksylowymi ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania podanych estrów ñ tworzy wzory estrów na podstawie nazw kwasów i alkoholi ñ tworzy nazwy systematyczne i zwyczajowe estrów na podstawie nazw odpowiednich kwasów karboksylowych i alkoholi ñ zapisuje wzór poznanego aminokwasu ñ opisuje budowę oraz wybrane właściwości fizyczne i chemiczne aminokwasów na przykładzie kwasu aminooctowego (glicyny) ñ opisuje właściwości omawianych związków chemicznych ñ wymienia zastosowania: metanolu, etanolu, glicerolu, kwasu metanowego, kwasu octowego ñ bada niektóre właściwości fizyczne i chemiczne omawianych związków ñ opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne | Uczeń: ñ proponuje doświadczenie chemiczne do podanego tematu z działu Pochodne węglowodorów ñ opisuje doświadczenia chemiczne (schemat, obserwacje, wniosek) ñ przeprowadza doświadczenia chemiczne do działu Pochodne węglowodorów ñ zapisuje wzory podanych alkoholi i kwasów karboksylowych ñ zapisuje równania reakcji chemicznych alkoholi, kwasów karboksylowych o wyższym stopniu trudności (np. więcej niż pięć atomów węgla w cząsteczce) ñ wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością alkoholi oraz kwasów karboksylowych ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania estru o podanej nazwie lub podanym wzorze ñ planuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie ñ opisuje właściwości estrów w aspekcie ich zastosowań ñ przewiduje produkty reakcji chemicznej ñ identyfikuje poznane substancje ñ omawia szczegółowo przebieg reakcji estryfikacji ñ omawia różnicę między reakcją estryfikacji a reakcją zobojętniania ñ zapisuje równania reakcji chemicznych w formach: cząsteczkowej, jonowej i skróconej jonowej ñ analizuje konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych w cząsteczce aminokwasu ñ zapisuje równanie kondensacji dwóch cząsteczek glicyny ñ opisuje mechanizm powstawania wiązania peptydowego ñ rozwiązuje zadania dotyczące pochodnych węglowodorów (o dużym stopniu trudności) | Uczeń: ñ opisuje właściwości i zastosowania wybranych alkoholi ñ opisuje właściwości i zastosowania wybranych kwasów karboksylowych ñ zapisuje równania reakcji chemicznych zachodzących w twardej wodzie po dodaniu mydła sodowego ñ wymienia zastosowania aminokwasów
|
XI Substancje o znaczeniu biologicznym
Ocena dopuszczająca | Ocena dostateczna | Ocena dobra | Ocena bardzo dobra | Ocena celująca |
Uczeń: ñ wymienia główne pierwiastki chemiczne wchodzące w skład organizmu ñ wymienia podstawowe składniki żywności i miejsca ich występowania ñ wymienia pierwiastki chemiczne, których atomy wchodzą w skład cząsteczek: tłuszczów, cukrów (węglowodanów) i białek ñ dzieli tłuszcze ze względu na: pochodzenie i stan skupienia ñ zalicza tłuszcze do estrów ñ wymienia rodzaje białek ñ dzieli cukry (sacharydy) na cukry proste i cukry złożone ñ definiuje białka jako związki chemiczne powstające z aminokwasów ñ wymienia przykłady: tłuszczów, sacharydów i białek ñ wyjaśnia, co to są węglowodany ñ wymienia przykłady występowania celulozy i skrobi w przyrodzie ñ podaje wzory sumaryczne: glukozy i fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy ñ wymienia zastosowania poznanych cukrów ñ wymienia najważniejsze właściwości omawianych związków chemicznych ñ definiuje pojęcia: denaturacja, koagulacja, żel, zol ñ wymienia czynniki powodujące denaturację białek ñ podaje reakcje charakterystyczne białek i skrobi ñ opisuje znaczenie: wody, tłuszczów, białek, sacharydów, witamin i mikroelementów dla organizmu ñ wyjaśnia, co to są związki wielkocząsteczkowe; wymienia ich przykłady ñ wymienia funkcje podstawowych składników odżywczych | Uczeń: ñ wyjaśnia rolę składników odżywczych w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu ñ opisuje budowę cząsteczki tłuszczu jako estru glicerolu i kwasów tłuszczowych ñ opisuje wybrane właściwości fizyczne tłuszczów ñ opisuje wpływ oleju roślinnego na wodę bromową ñ wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić tłuszcze nienasycone od tłuszczów nasyconych ñ opisuje właściwości białek ñ wymienia czynniki powodujące koagulację białek ñ opisuje właściwości fizyczne: glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy ñ bada właściwości fizyczne wybranych związków chemicznych (glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy) ñ zapisuje równanie reakcji sacharozy z wodą za pomocą wzorów sumarycznych ñ opisuje przebieg reakcji chemicznej skrobi z wodą ñ wykrywa obecność skrobi i białka w produktach spożywczych | Uczeń: ñ podaje wzór ogólny tłuszczów ñ omawia różnice w budowie tłuszczów stałych i tłuszczów ciekłych ñ wyjaśnia, dlaczego olej roślinny odbarwia wodę bromową ñ definiuje białka jako związki chemiczne powstające w wyniku kondensacji aminokwasów ñ definiuje pojęcia: peptydy, peptyzacja, wysalanie białek ñ opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek ñ wyjaśnia, co to znaczy, że sacharoza jest disacharydem ñ wymienia różnice we właściwościach fizycznych skrobi i celulozy ñ zapisuje poznane równania reakcji sacharydów z wodą ñ definiuje pojęcie wiązanie peptydowe ñ projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie tłuszczu nienasyconego od tłuszczu nasyconego ñ projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka za pomocą stężonego roztworu kwasu azotowego(V) ñ planuje doświadczenia chemiczne umożliwiające badanie właściwości omawianych związków chemicznych ñ opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne ñ opisuje znaczenie i zastosowania skrobi, celulozy i innych poznanych związków chemicznych | Uczeń: ñ podaje wzór tristearynianu glicerolu ñ projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka ñ wyjaśnia, na czym polega wysalanie białek ñ wyjaśnia, dlaczego skrobia i celuloza są polisacharydami ñ wyjaśnia, co to są dekstryny ñ omawia przebieg reakcji chemicznej skrobi z wodą ñ planuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne weryfikujące postawioną hipotezę ñ identyfikuje poznane substancje | Uczeń: ñ bada skład pierwiastkowy białek ñ udowadnia doświadczalnie, że glukoza ma właściwości redukujące ñ przeprowadza próbę Trommera i próbę Tollensa ñ wyjaśnia, na czym polega próba akroleinowa ñ projektuje doświadczenie umożliwiające odróżnienie tłuszczu od substancji tłustej ñ opisuje proces utwardzania tłuszczów ñ opisuje hydrolizę tłuszczów, zapisuje równanie dla podanego tłuszczu ñ wyjaśnia, na czym polega efekt Tyndalla
|
Zajęcia z informatyki są w ogromnej większości ćwiczeniami praktycznymi. Ćwiczenia te powinny się kończyć pewnym rezultatem. I ten rezultat pracy na lekcji powinien być oceniany. Oceniana jest zgodność rezultatu z postawionym zadaniem, przykładowo: czy procedura utworzona przez ucznia daje właściwy wynik. Mniejsze znaczenie ma sposób rozwiązania.
Forma aktywności | Częstość formy aktywności | Uwagi |
zadania i ćwiczenia wykonywane | na każdej lekcji | oceniać należy przede wszystkim zgodność efektu pracy ucznia nad zadaniami |
praca na lekcji | na każdej lekcji | oceniać należy sposób pracy, aktywność, przestrzeganie regulaminu pracowni |
odpowiedzi ustne, udział w dyskusjach | Czasami |
|
sprawdziany | po każdym dziale | mogą mieć formę testu |
prace domowe | Czasami | jeśli praca domowa wymaga użycia komputera, należy przypomnieć uczniom, że w razie potrzeby mogą skorzystać z komputera np. w bibliotece lub |
referaty, opracowania, projekty | Czasami |
|
przygotowanie do lekcji | w razie potrzeby | oceniać należy pomysły i materiały przygotowane do pracy na lekcji |
udział w konkursach | nieobowiązkowa forma aktywności; przejście do kolejnych etapów powinno odpowiednio podwyższyć ocenę końcową |
Opis wymagań ogólnych, które uczeń musi spełnić, aby uzyskać daną ocenę
Ocena celująca(6) – uczeń wykonuje samodzielnie i bezbłędnie wszystkie zadania z lekcji oraz dostarczone przez nauczyciela trudniejsze zadania dodatkowe; potrafi określić podstawowe parametry części składowych komputera i urządzeń peryferyjnych oraz urządzeń techniki użytkowej; opisuje wybrane zastosowania informatyki, z uwzględnieniem swoich zainteresowań, oraz ich wpływ na osobisty rozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny; samodzielnie wyszukuje w Internecie informacje o nowych urządzeniach peryferyjnych oraz urządzeniach mobilnych; korzysta z dokumentacji urządzeń elektronicznych; wyjaśnia zasady programowania i kompilowania; odróżnia kompilację od interpretacji; korzystając z wybranego środowiska programowania, pisze trudniejsze programy z zastosowaniem procedur z parametrami; bierze udział w konkursach informatycznych z programowania; pełni funkcję koordynatora w projekcie grupowym startuje w konkursach programistycznych przynajmniej na szczeblu rejonowym; jest aktywny i pracuje systematycznie; posiada wiadomości i umiejętności wykraczające poza te, które są wymienione w planie wynikowym; w konkursach informatycznych przechodzi poza etap szkolny; w razie potrzeby pomaga nauczycielowi (np. przygotowuje potrzebne na lekcję materiały pomocnicze, pomaga kolegom w pracy); pomaga nauczycielom innych przedmiotów w wykorzystaniu komputera na ich lekcjach. Uczeń rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych (I, II, III miejsce) lub rejonowych, wojewódzkich i ponadwojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
Ocena bardzo dobra (5) – uczeń wykonuje samodzielnie i bezbłędnie wszystkie zadania z lekcji; jest aktywny i pracuje systematycznie; posiada wiadomości i umiejętności wymienione w planie wynikowym; w razie potrzeby pomaga nauczycielowi (pomaga kolegom w pracy). omawia schemat działania komputera, m.in. przekształcanie informacji w dane, przetwarzanie danych oraz wyjaśnia funkcje procesora odpowiedzialnego za te procesy; wyjaśnia, czym jest BIOS; oblicza wartość dziesiętną liczby zapisanej w systemie dwójkowym; wie, co to są kody ASCII i potrafi wstawić do dokumentu tekstowego wybrany znak, korzystając z tego kodu; podaje przykłady kart rozszerzeń, które można zainstalować w komputerze; omawia różne typy komputerów oraz budowę i działanie urządzeń peryferyjnych oraz urządzeń techniki użytkowej, np. tablicy interaktywnej, kamery cyfrowej i internetowej; korzystając z wybranych środowisk programowania (jednego lub kilku); definiuje i stosuje procedury z parametrami; wykonuje trudniejsze zadania szczegółowe w projekcie grupowym i łączy wykonane zadania szczegółowe w jeden program
Ocena dobra (4) – uczeń wykonuje samodzielnie i niemal bezbłędnie łatwiejsze oraz niektóre trudniejsze zadania z lekcji; pracuje systematycznie i wykazuje postępy; posiada wiadomości i umiejętności wymienione w planie wynikowym; omawia zastosowanie komputera w różnych dziedzinach życia, nauki i gospodarki; zna pojęcia: bit, bajt, RAM; omawia podstawowe układy mieszczące się na płycie głównej; zna sposoby reprezentowania danych (wartości logicznych, liczb, znaków) w komputerze; wymienia i omawia budowę i działanie wybranych urządzeń peryferyjnych oraz urządzeń techniki użytkowej, np. drukarki, skanera; omawia wybrane urządzenia mobilne
Ocena dostateczna (3) – uczeń wykonuje łatwe zadania z lekcji, czasem z niewielką pomocą, przeważnie je kończy; stara się pracować systematycznie i wykazuje postępy; posiada większą część wiadomości i umiejętności wymienionych w planie wynikowym; wskazuje kilka przykładów zastosowania komputera, np. w szkole, zakładach pracy i życiu społecznym; definiuje komputer jako zestaw urządzeń elektronicznych i określa ich przeznaczenie; zna pojęcia: program komputerowy, pamięć, system dwójkowy; zna jednostki pojemności pamięci; wymienia i omawia różne typy komputerów
Ocena dopuszczająca (2) – uczeń czasami wykonuje łatwe zadania z lekcji, niektórych zadań nie kończy; posiada tylko część wiadomości i umiejętności wymienionych w planie wynikowym, jednak brak systematyczności nie przekreśla możliwości uzyskania przez niego podstawowej wiedzy informatycznej oraz odpowiednich umiejętności w toku dalszej nauki.
Jak uczeń może poprawić ocenę?
Wykonując powtórnie najgorzej ocenione zadania (lub zadania podobnego typu) w trakcie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych (np. w godzinach, kiedy pracownia komputerowa jest otwarta) lub w domu, jeśli jest taka możliwość i można wierzyć, że będzie pracować samodzielnie.
Ile razy w semestrze uczeń może być nieprzygotowany do lekcji?
Dwa razy w semestrze. Nieprzygotowanie powinien zgłosić przed lekcją, co nie zwalnia go z udziału w lekcji (jeśli to konieczne, na lekcji powinni mu pomagać koledzy i nauczyciel).
Co powinien zrobić uczeń, gdy był dłużej nieobecny?
W miarę możliwości powinien nadrobić istotne ćwiczenia i zadania wykonywane na opuszczonych lekcjach.
Plan wynikowy do wiedzy o społeczeństwie dla klasy 8 szkoły podstawowej
*Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
Temat | Wymagania na poszczególne oceny | ||||
Dopuszczająca [2] | Dostateczna [3] | Dobra [4] | Bardzo dobra [5] | Celująca [6] | |
Uczeń potrafi: | |||||
1. Człowiek w społeczeństwie | – wymienić podstawowe potrzeby człowieka; – wymienić osoby [podmioty, instytucje], które mają wpływ na rozwój młodego człowieka; – podać przykłady ról społecznych; – podać przykłady norm społecznych. | – wymienić podstawowe kategorie potrzeb człowieka; – podać przykłady oddziaływania rodziny, szkoły i rówieśników na postawy i zachowania jednostki; – wymienić podstawowe społeczne oczekiwania wynikające z pełnienia roli dziecka i ucznia; – podać przykłady norm społecznych obowiązujących w wybranych społecznościach, np. w rodzinie, szkole.
| – dopasować wskazane potrzeby do właściwych kategorii; – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy potrzebami naturalnymi a społecznymi człowieka; – wyjaśnić znaczenie słowa socjalizacja; – wyjaśnić, jaką rolę w procesie socjalizacji odgrywa rodzina; – porównać społeczne oczekiwania dotyczące pełnienia roli dziecka i rodzica oraz ucznia i nauczyciela; – podać przykłady konfliktu ról społecznych; – wymienić podstawowe kategorie norm społecznych.
| – dostrzec i przedstawić zależności pomiędzy procesem zaspokajania potrzeb a rozwojem człowieka; – przedstawić czynniki mające wpływ na samoocenę człowieka; – rozpoznać i dopasować wskazane normy społeczne do właściwych kategorii; – przedstawić pozytywne i negatywne wzorce zachowań funkcjonujące w swoim środowisku rówieśniczym; – dokonać autorefleksji, wskazać swoje mocne i słabe strony; – na wybranych przykładach [tekst, ilustracja] dostrzec konflikt ról społecznych; – wskazać przyczyny i skutki nieprzestrzegania przez jednostkę norm społecznych.
| – przewidzieć konsekwencje braku zaspokojenia poszczególnych potrzeb człowieka; – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy normami formalnymi a nieformalnymi; – na wybranych przykładach dokonać analizy sytuacji, w której dochodzi do konfliktu ról społecznych [wskazać przyczyny, konsekwencje, sposoby rozwiązania problemu]; – przedstawić problem przestrzegania norm społecznych w swoim środowisku [ocena zjawiska, dostrzeganie problemów i zagrożeń, wskazywanie przyczyn i konsekwencji]. |
2. Grupy społeczne | – podać przykłady grup społecznych; – podać przykłady konfliktów społecznych; – wymienić podstawowe sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie rówieśniczej i w szkole.
| – wymienić podstawowe cechy grup społecznych; – określić, jakim rodzajem grupy jest grupa koleżeńska; – wymienić grupy społeczne, do których należy; – wymienić typowe konflikty występujące w szkole i grupie rówieśniczej; – podać przykłady postaw/zachowań jednostek wobec konfliktu; – wymienić podstawowe sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych.
| – rozpoznać poszczególne rodzaje grup społecznych; – wskazać cechy grupy nastawionej na realizację zadania, typowego dla społeczności uczniowskiej; – podać przykłady korzyści i zagrożeń wynikających z bycia w grupie; – podać przykłady zasad efektywnej współpracy; – wskazać dobre i złe strony poszczególnych postaw wobec konfliktu; – rozpoznać typowe sposoby rozwiązywania konfliktów; – wymienić warunki prowadzenia skutecznych negocjacji.
| – dopasować właściwe cechy do podanych grup społecznych; – rozpoznać sytuacje, w których łamane są zasady efektywnej współpracy w grupie; – porównać konsekwencje przyjęcia określonych postaw wobec sytuacji konfliktowej dla jednostki i społeczeństwa; – porównać różne sposoby rozwiązywania konfliktów, wskazać ich dobre i złe strony; – uzasadnić wybór metody rozwiązywania konfliktu społecznego.
| – porównać cechy grup nastawionych na realizację różnych typów zadań; – dokonać analizy konkretnej sytuacji konfliktowej [wskazać strony konfliktu, przejawy, przyczyny i konsekwencje społeczne konfliktu; zaproponować sposoby rozwiązania konfliktu, uzasadnić wybór sposobu rozwiązania konfliktu]. |
3. Komunikacja i autoprezentacja | – wymienić podstawowe zasady skutecznej komunikacji; – odróżnić nadawcę od odbiorcy komunikatu; – podać przykłady sytuacji, w których młody człowiek powinien zachować się asertywnie [zachować dystans, sprzeciwić się].
| – wymienić podstawowe rodzaje komunikacji; – podać przykłady komunikatów niewerbalnych; – wymienić czynniki utrudniające wystąpienia publiczne; – wymienić podstawowe cechy postawy asertywnej.
| – wyjaśnić, czym różni się przekaz werbalny od niewerbalnego; – wyjaśnić, jaką rolę pełni komunikacja niewerbalna; – określić nadawcę i odbiorcę przedstawionego komunikatu; – wymienić zasady, których należy przestrzegać w wystąpieniach publicznych; – zastosować w praktyce zasady skutecznej komunikacji, np. w wystąpieniu na forum klasy; – rozpoznać postawy asertywne oraz postawy uległości, agresji i manipulacji.
| – odczytać znaczenie i rolę komunikatów niewerbalnych w zaprezentowanych wystąpieniach publicznych; – zastosować wybrane komunikaty niewerbalne w wystąpieniu publicznym; – – wyjaśnić, czym się różni debata od dyskusji; – dostrzec i opisać przykłady łamania zasad dobrej komunikacji; – wyjaśnić, czym się różni postawa asertywna od postaw: uległości, agresji i manipulacji. – stosować w praktyce warunki asertywności. | – dokonać krytycznej analizy przekazu informacyjnego, np. reklamy [wykorzystane środki perswazyjne, przejawy i sposoby manipulacji, wykorzystane komunikaty niewerbalne]; – dokonać krytycznej analizy postaw uznawanych za asertywne pod kątem przestrzegania zasad asertywności; – zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] akcję społeczną propagującą postawy asertywne i zasady asertywności.
|
4. Życie rodzinne | – podać przykłady więzi łączących członków rodziny; – wymienić podstawowe oczekiwania społeczne wobec poszczególnych członków rodziny [dzieci, rodziców]. | – wymienić cechy rodziny jako grupy społecznej; – wymienić potrzeby młodych ludzi, które zaspokaja rodzina; – wymienić rodzaje współczesnych rodzin; – wymienić podstawowe prawa i obowiązki dziecka w rodzinie; – wymienić podstawowe wartości kształtujące życie rodzinne; – wymienić podstawowe problemy zagrażające prawidłowemu funkcjonowaniu współczesnych polskich rodzin. | – wyjaśnić, w jaki sposób rodzina przyczynia się do zaspokajania potrzeb człowieka; – podać nazwy poszczególnych funkcji rodziny; – porównać cechy różnych typów rodzin / rozpoznać poszczególne typy rodziny; – wymienić czynniki sprzyjające zacieśnianiu więzi rodzinnych; – wymienić instytucje wspierające rodziny w realizacji swoich funkcji oraz formy pomocy rodzinie.
| – wskazywać przykłady [rozpoznać sytuacje] realizacji przez rodzinę poszczególnych funkcji; – rozpoznawać sytuacje nieprawidłowego realizowania przez rodzinę swoich funkcji; – wyjaśnić, jak na poszczególnych etapach życia jednostki, zmienia się rola rodziny w procesie socjalizacji; – wskazać zależności pomiędzy systemem wartości a zasadami funkcjonowania rodziny. | – zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie [projekt społeczny] propagujący na terenie szkoły lub społeczności lokalnej wybrane wartości kształtujące życie rodzinne; – zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie propagujące wiedzę na temat instytucji wspierających rodzinę i form pomocy rodzinie. |
5. Edukacja i praca | – wymienić podstawowe zadania szkoły, – wymienić poszczególne typy szkół tworzących strukturę szkolną w Polsce, – wymienić podstawowe prawa i obowiązki uczniów, – wymienić osoby, u których może szukać pomocy, w przypadku naruszenia praw ucznia. | – wymienić funkcje, które pełni szkoła, – odczytać ze schematu podstawowe informacje dotyczące struktury polskiego szkolnictwa, – przedstawić różne warianty kontynuowania edukacji po ukończeniu szkoły podstawowej; – określić, kto tworzy samorząd szkolny, – wymienić formy organizacji życia szkolnego.
| – wymienić działania za pomocą, których szkoła realizuje poszczególne funkcje; – przedstawić wady i zalety wyboru poszczególnych wariantów dalszej edukacji; – zaplanować swoją dalszą edukację pod kątem przyszłej aktywności zawodowej [preferencji zawodowych]; – scharakteryzować poszczególne formy życia szkolnego [organizacja, zadania, formy działania], – rozpoznać przypadki naruszania praw ucznia.
| – zhierarchizować funkcje szkoły, – określić, jaki wpływ na rozwój i przyszłość młodego człowieka wywiera szkoła; – wyjaśnić, jakich umiejętności oczekuje współczesny rynek pracy; – wymienić czynniki umożliwiające odniesienie sukcesu edukacyjnego i zawodowego; – ocenić pracę samorządu szkolnego / podejmowane przez niego działania i formy pracy; – ocenić i uzasadnić swoją aktywność [pracę] w ramach samorządu szkolnego. | – zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie propagujące ideę samorządności uczniowskiej; – zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie informujący społeczność szkolną, o sposobach dochodzenia swoich praw w szkole. |
6. Ekonomia na co dzień | – odróżnić dochody rodziny od wydatków; – wymienić podstawowe wydatki i źródła dochodów typowego gospodarstwa domowego; – wymienić podstawowe prawa przysługujące konsumentowi.
| – wymienić podstawowe zasady konstruowania budżetu domowego; – wymienić rodzaje źródeł dochodów gospodarstwa domowego; – wymienić podstawowe zasady prawidłowo skonstruowanego budżetu domowego; – podać przykłady łamania praw konsumenta; – wypełnić typowy formularz reklamacyjny. | – ocenić [uzasadnić ocenę], czy zaprezentowany budżet gospodarstwa domowego jest prawidłowo skonstruowany; – wymienić przyczyny powstawania deficytu w budżecie domowym; – opisać strukturę typowego budżetu domowego; – napisać reklamację; – wymienić instytucje chroniące prawa konsumenta; – wymienić podstawowe zasady, którymi powinien kierować się świadomy konsument. | – zaprojektować działania służące ograniczeniu wydatków budżetu domowego; – wyjaśnić, jak przestrzeganie zasad świadomego konsumenta wpływa na funkcjonowanie gospodarstwa domowego.
| – na wybranych przykładach ocenić ofertę handlową [przydatność w gospodarstwie domowym, jakość, cena, konkurencyjność]. |
Podsumowanie i test |
|
|
|
|
|
1. Czym są prawa człowieka?
| – podać przykłady praw przysługujących dzieciom; – podać przykłady praw i wolności człowieka; | – wymienić główne funkcje praw i wolności człowieka; – podać, kto i kiedy uchwalił Powszechną Deklarację Praw Człowieka; – podać, kto i kiedy uchwalił Konwencję Praw Dziecka; – podać przykłady łamania praw dziecka; – podać przykłady działań podejmowanych przez UNICEF. | – wymienić cechy praw i wolności człowieka; – wyjaśnić, na czym polega szczególne znaczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka; – wymienić prawa zawarte w Konwencji Praw Dziecka; – rozwinąć skrót UNICEF
| – przedstawić historię koncepcji praw i wolności człowieka; – wyjaśnić, znaczenie poszczególnych cech praw i wolności człowieka.
| – wyjaśnić, w jaki sposób młodzi ludzie mogą włączyć się w działania prowadzone przez UNICEF; – zaprezentować* wybraną formę aktywności UNICEFU. |
2. Katalog praw człowieka | – wymienić przykłady konstytucyjnych praw i wolności człowieka. | – podać przykłady praw pierwszej, drugiej i trzeciej generacji; – podać przykłady praw i wolności osobistych, politycznych oraz socjalnych, kulturalnych i ekonomicznych zagwarantowanych w Konstytucji RP; | – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy prawami pierwszej, drugiej i trzeciej generacji; – rozpoznać przykłady łamania praw i wolności człowieka; – uzasadnić konieczność funkcjonowania systemu ochrony praw i wolności człowieka.
| – wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratycznym odgrywa system ochrony praw człowieka.
| – zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] kampanię społeczną propagującą ideę ochrony praw i wolności człowieka. |
3. Ochrona praw człowieka | – podać przykłady łamania praw człowieka we współczesnym świecie; – wymienić instytucje chroniące prawa człowieka w Polsce.
| – podać przykłady spraw, z którymi można zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka; – podać przykłady organizacji międzynarodowych zajmujących się ochroną praw i wolności człowieka; – podać przykłady działań podejmowanych przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż.
| – przedstawić zagrożenia wynikające z łamania praw i wolności człowieka; – wymienić przyczyny łamania praw człowieka; – wyszukać w mediach opisy sytuacji, w których łamane są prawa człowieka. | – porównać poziom przestrzegania praw człowieka w państwach globalnego Południa i globalnej Północy; – ocenić [uzasadnić] poziom przestrzegania praw człowieka w Polsce. | – przedstawić i ocenić poziom przestrzegania i ochrony praw i wolności człowieka w wybranym państwie świata; – zaprezentować* działalność wybranej organizacji międzynarodowej na rzecz ochrony praw i wolności człowieka. |
4. Bezpieczeństwo nieletnich | – podać przykłady zagrożeń wynikających z korzystania z cyberprzestrzeni; – podać przykłady pozytywnego i negatywnego wykorzystania internetu przez młodych ludzi. | – określić, kogo w świetle polskiego prawa, nazywamy nieletnim; – wymienić podstawowe zasady odpowiedzialności prawnej nieletnich; – wymienić korzyści i zagrożenia wynikające z korzystania z interenetu – wskazać formy cyberprzemocy. | – określić podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z internetu; – przedstawić wady i zalety aktywności na forach społecznościowych. | – wyjaśnić, jak skutecznie można się chronić przed zagrożeniem cyberprzemocą | – zaplanować [przeprowadzić/ wziąć aktywny udział] działanie na rzecz promowania wśród rówieśników zasad prawidłowego korzystania z internetu. |
5. Służby ochrony prawa | – wymienić przykłady działań policji; – podać przykłady, innych niż policja, służb porządkowych w Polsce, – podać przykłady działań straży miejskiej. | – wymienić główne zadania policji; – wymienić główne prawa przysługujące policjantom; – wymienić prawa przysługujące nieletnim w kontakcie z policjantem; – wymienić rodzaje służ mundurowych w Polsce. – odszukać informacje o prawach przysługujących ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym. | – wymienić zadania poszczególnych służb mundurowych w Polsce; – wymienić główne prawa przysługujące ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym; -uzasadnić konieczność znajomości przysługujących nam praw; – wyjaśnić, gdzie należy szukać pomocy w przypadku występowania przemocy domowej
| – uzasadnić konieczność reagowania w przypadku występowania przemocy domowej, przemocy rówieśniczej; -zinterpretować przepisy prawa dotyczące działania służ porządkowych.
| – zaplanować działanie [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] propagujące konieczność [skuteczne formy] przeciwdziałania przemocy domowej [przemocy w grupie rówieśniczej / przemocy w szkole]. |
Podsumowanie i test |
|
|
|
|
|
1. Czym jest samorząd? | – określić, kto tworzy samorząd uczniowski; – podać przykłady działań samorządu uczniowskiego; – wymienić podstawowe jednostki podziału terytorialnego państwa polskiego; – określić, w której gminie, powiecie i województwie mieszka.
| – wymienić rodzaje samorządów działających w Polsce; – podać przykłady samorządów zawodowych; – podać przykłady działań samorządu terytorialnego; – odszukać na mapie województwo, w którym mieszka; – rozpoznać herb miejscowości, w której mieszka; – odszukać informacje na temat osób pełniących najważniejsze funkcje w swojej gminie. | – wyjaśnić, w jakim celu tworzone są samorządy zawodowe; – wyjaśnić, w czym przejawia się zasada decentralizacji władzy publicznej w Polsce; – wymienić organy samorządów terytorialnych w Polsce; – określić, jaki charakter ma gmina, w której mieszka; – rozpoznać herb województwa, w którym mieszka; – podać imiona i nazwiska osób pełniących aktualnie najważniejsze funkcje w swojej gminie. | – uzasadnić konieczność, angażowania się w życie lokalnej społeczności; – wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratycznym odgrywa samorząd terytorialny; – wyjaśnić, czym się różni gmina wiejska, od gminy miejsko-wiejskiej i miejskiej; – wymienić organy państwa, które mogą ingerować [kontrolować] działania władz samorządowych. | – zaprezentować* swoją gminę: historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach; – zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie na rzecz swojej społeczności lokalnej. |
2. Gmina – podstawowa jednostka samorządu | – wymienić organy gminy, w której mieszka; – podać przykłady spraw załatwianych w urzędzie gminy; – określić, gdzie znajduje się urząd gminy, w której mieszka. | – wymienić podstawowe zadania gminy; – odróżnić organy uchwałodawcze od organów wykonawczych gminy; – podać sposób wyłaniania władz gminy; – podać przykłady spraw rozstrzyganych w referendum gminnym.
| – wymienić podstawowe uprawnienia organów uchwałodawczych i wykonawczych gminy; – wymienić zasady przeprowadzania wyborów do władz gminy; – podać przykłady zadań własnych i zleconych gminy; – wymienić źródła finasowania gminy; – podać przykłady wpływu mieszkańców na życie gminy; – wyjaśnić pojęcie budżet obywatelski; – wyszukać informacje na temat przedsięwzięć podejmowanych przez młodzieżowe rady gminy, miasta. | – do poszczególnych rodzajów gminy dopasować odpowiadające im organy; – zinterpretować przepis prawa dotyczący organizacji referendum gminnego; – wyjaśnić, jaką rolę w budżecie gminy odgrywają środki uzyskiwane z funduszy unijnych; – uzasadnić konieczność angażowania się mieszkańców w rozwiązywanie problemów gminy i działalność organów gminy; – wyjaśnić, w jaki sposób działalność samorządu gminnego przyczynia się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego; – podać przykłady działania młodzieżowej rady gminy. | – wyszukać informacje na temat realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców finansowanych z budżetów obywatelskich; – przygotować kampanię wyborczą do młodzieżowej rady gminy; – uczestniczyć w pracach młodzieżowej rady gminy; – zareklamować / promować na forum szkoły ideę młodzieżowej rady gminy; – zaprezentować strukturę budżetu swojej gminy [wykres, tabela, prezentacja multimedialna].
|
3. Powiat i województwo | – wymienić organy powiatu i województwa; – podać przykłady spraw załatwianych w starostwie powiatowym i urzędzie marszałkowskim; – określić, gdzie znajdują się władze powiatu i województwa, w których mieszka. | – wymienić podstawowe zadania samorządu powiatowego i wojewódzkiego; – odróżnić organy uchwałodawcze od organów wykonawczych powiatu i województwa; – podać sposób wyłaniania władz samorządowych powiatu i województwa; – podać przykłady spraw rozstrzyganych w referendum lokalnym.
| – wymienić podstawowe uprawnienia organów uchwałodawczych i wykonawczych powiatu i województwa; – zinterpretować przepis prawa dotyczący przeprowadzania wyborów do władz uchwałodawczych powiatu i województwa.
| – porównać strukturę i sposób powoływania władz samorządowych gminy, powiatu i województwa. | – przedstawić strukturę polityczną sejmiku swojego województwa; – zaprezentować* swój powiat lub województwo [historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach].
|
4. Obywatele a władza samorządowa | – podać przykłady spraw załatwianych przez urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski; – odszukać stronę internetową własnego urzędu gminy, starostwa powiatowego, urzędu marszałkowskiego . | – sporządzić wykaz spraw, które można załatwić w gminie za pomocą ePUAP; – wymienić podstawowe zasady postępowania etycznego w pracy administracji publicznej; – wyjaśnić pojęcie korupcja; – wymienić praw przysługujące obywatelowi w urzędzie; – wypełnić wniosek o wydanie dowodu osobistego. | – odszukać informacje zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej; – wyjaśnić, jaki rodzaj informacji zamieszcza się w BIP; – rozpoznać przypadki łamania praw obywateli w urzędzie.
| – wyjaśnić, dlaczego należy przestrzegać zasad etycznego postępowania urzędników administracji; – wskazać działania, które może podjąć obywatel w przypadku łamania jego praw w urzędzie; – uzasadnić konieczność aktywności obywatelskiej dla prawidłowego funkcjonowania społeczności lokalnej; – zaprezentować strukturę organizacyjną swojego urzędu gminy. | – zaplanować [przeprowadzić na forum szkoły] kampanię społeczną promującą zasady etycznego postępowania urzędników administracji [przeciwdziałającą zjawisku korupcji; nepotyzmu]; – zorganizować debatę / dyskusję [wziąć aktywny udział w debacie/ dyskusji] na temat przyczyn i skutków zjawiska korupcji i [lub] nepotyzmu w życiu publicznym; – zaprojektować inicjatywę, która może być sfinansowana w ramach budżetu obywatelskiego. |
Podsumowanie i test |
|
|
|
|
|
1. Naród i ojczyzna | – podać przykłady polskiego dziedzictwa narodowego; – podać przykłady więzi łączących polską wspólnotę narodową, – wymienić i rozpoznać polskie symbole narodowe; – nazwać swoją dużą i mała ojczyznę; – rozpoznać Narodowe Święto Niepodległości i Święto Narodowe Trzeciego Maja. | – wymienić główne czynniki kształtujące polską tożsamość narodową; – wyjaśnić pojęcie ojczyzna; – opisać polskie symbole narodowe; – wymienić sytuacje, w których używa się polskich symboli narodowych; – wymienić najważniejsze polskie święta narodowe; – przedstawić zasady prawidłowego zachowania w trakcie uroczystości państwowych, świąt narodowych, wobec symboli narodowych.
| – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy wspólnotą narodową i wspólnotą etniczną; – wyjaśnić, jakie znaczenie dla współczesnego młodego człowieka ma tożsamość narodowa; – przedstawić historię polskich symboli narodowych; – wymienić różne rodzaje tożsamości społecznych.
| – uzasadnić, że można pogodzić różne tożsamości społeczno-kulturowe – wyjaśnić, w jaki sposób historia kształtowała polską tożsamość narodową, – do podanych świat narodowych dopasować odpowiadające im wydarzenia historyczne, – przedstawić negatywne i pozytywne aspekty funkcjonowania społeczeństw wieloetnicznych/ narodowych, – wyjaśnić, z czego mogą wynikać trudności w utrzymaniu polskiej tożsamości narodowej. | – wyjaśnić, jak i dlaczego, jak zmieniały się na przestrzeni dziejów polskie symbole narodowe, – przedstawić wybrany problem etniczny / narodowy współczesnego świata*, – zaprezentować wybrany element polskiego dziedzictwa narodowego*; – przedstawić czynniki utrudniające i ułatwiające prawidłową komunikację pomiędzy różnymi grupami etnicznymi / narodowymi. |
2. Obywatelstwo i narodowość | – wymienić podstawowe prawa i obowiązki obywatela RP; – podać przykłady cnót /wartości obywatelskich; – wymienić postaci najwybitniejszych Polaków XX i XXI wieku. | – odróżnić [rozpoznać na przykładach] pojęcie narodowość od obywatelstwa; – wymienić więzi łączące obywatela i państwo; – wymienić podstawowe sposoby nabycia obywatelstwa polskiego; – wyjaśnić, na czym polega zasada krwi; – wymienić cechy dobrego obywatela.
| – rozpoznać różne sposoby nabywania obywatelstwa polskiego; – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy obywatelstwem a narodowością; – wymienić konstytucyjne prawa i obowiązki obywatela RP; – wyjaśnić, jaki wpływ ma państwo na kształtowanie więzi narodowych.
| – porównać różne sposoby nabywania obywatelstwa polskiego; – uzasadnić konieczność przestrzegania cnót/wartości obywatelskich we współczesnym państwie demokratycznym; – przedstawić konsekwencję odrzucenia wartości w życiu publicznym. | – zaprezentować* wzorzec obywatela polskiego; wybór postaci uzasadnić, odwołując się do jego cnót, postaw, działań, osiągnięć. |
3. Czym jest patriotyzm? | – podać przykłady postaw patriotycznych i działań na rzecz dobra Ojczyzny; – podać przykłady postaw patriotycznych wśród współczesnej młodzieży. | – wyjaśnić pojęcie patriotyzm; – wymienić przejawy patriotyzmu lokalnego i gospodarczego.
| – uzasadnić potrzebę patriotyzmu we współczesnym świecie; – porównać postawy patriotyczne dawniej i dzisiaj.
| – wskazać zalety i wady postaw określanych jako patriotyzm gospodarczy; – wskazać zalety i wady postaw uznawanych współcześnie za przejawy patriotyzmu, np. kibicowanie na zawodach sportowych.
| – podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania służące propagowaniu postaw patriotycznych [zaplanować, aktywnie uczestniczyć]; – podjąć działania sprzyjające rozwojowi lokalnej społeczności [zaplanować, aktywnie uczestniczyć]. |
4. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce | – podać przykłady mniejszości etnicznych i narodowych we współczesnej Polsce; – wymienić podstawowe grupy cudzoziemców przebywających w Polsce.
| – wymienić podstawowe prawa przysługujące mniejszościom narodowym i etnicznym w Polsce, – wyjaśnić pojęcie Polonia, – odczytać z mapy, gdzie znajdują się największe skupiska mniejszości etnicznych i narodowych w Polsce; – odczytać z mapy, gdzie współcześnie znajdują się największe skupiska Polonii. | – wymienić zamieszkujące Polskę mniejszości narodowe i etniczne, oraz grupę posługującą się językiem regionalnym; – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy mniejszościami narodowymi i etnicznymi w Polsce a cudzoziemcami; – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy pojęciami: imigranci i uchodźcy; – wymienić podstawowe prawa przysługujące uchodźcom w Polsce; – wymienić związki łączące Polonię z Polską.
| – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy mniejszością narodową a mniejszością etniczną; – wymienić kryteria, które decydują w Polsce o uznaniu danej społeczności za mniejszość narodową lub etniczną; – wymienić główne czynniki, które zadecydowały o powstaniu Polonii; – uzasadnić konieczność szczególnej ochrony prawnej mniejszości narodowych i etnicznych. | – zaprezentować* historię, kulturę, formy organizacji wybranej mniejszości narodowej lub etnicznej w Polsce |
5. Tolerancja i przejawy ksenofobii | – podać przykłady / rozpoznać przejawy ksenofobii, w tym rasizmu, szowinizmu i antysemityzmu; – rozpoznać postawy tolerancyjne i braku tolerancji. | – wyjaśnić pojęcia: ksenofobia, rasizm, szowinizm; – wyjaśnić pojęcie tolerancja; – odróżnić postawę tolerancyjną od postawy bezkrytycznej akceptacji; – podać przykłady stereotypów.
| – wyjaśnić pojęcie stereotyp; – wymienić cechy stereotypu; – wyjaśnić, w jaki sposób można przeciwstawiać się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmowi i antysemityzmowi. – porównać postawę patriotyczną i nacjonalistyczną; – uzasadnić słuszność postawy tolerancyjnej. | – uzasadnić potrzebę przeciwstawiania się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmowi i antysemityzmowi; – przedstawić społeczne konsekwencje stereotypizacji.
| – podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania sprzyjające kształtowaniu postawy otwartości, akceptacji i tolerancji wobec odmienności etnicznych, religijnych i kulturowych.
|
Podsumowanie i test |
|
|
|
|
|
1. Państwo i demokracja | – podać przykłady działań władzy państwowej; – wymienić podstawowe cechy państwa; – wymienić nazwy współczesnych reżimów politycznych [demokracja, autorytaryzm, totalitaryzm]. | – wyjaśnić, co to znaczy, że państwo jest suwerenne; – wymienić podstawowe funkcje państwa; – podać przykłady realizacji zasady przedstawicielstwa; – wymienić podstawowe cechy państwa demokratycznego.
| – – wymienić podstawowe formy demokracji bezpośredniej; – wyjaśnić, czym się różni demokracja bezpośrednia od pośredniej; – wymienić korzyści, jakie daje obywatelom ustrój demokratyczny; – wymienić podstawowe cechy autorytaryzmu i totalitaryzmu; – dopasować działania władzy państwowej do poszczególnych funkcji państwa; – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy monarchią a republiką. | – wskazać wady i zalety demokracji bezpośredniej i pośredniej; – wskazać na mapie Europy monarchie i republiki; – podać przykłady współczesnych państwa autorytarnych; – podać przykłady współczesnych i historycznych państw totalitarnych.
| – zaprezentować* sytuację człowieka w państwie totalitarnym – porównać pozycję obywatela w państwie demokratycznym oraz państwie autorytarnym i totalitarnym. |
2. Polska państwem demokratycznym | – wymienić główne rodzaje władzy państwowej; – wymienić organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej w Polsce; – podać nazwę ustawy zasadniczej. | – wymienić podstawowe zasady ustroju Polski; – wyjaśnić, na czym polega zasady: konstytucjonalizmu, przedstawicielstwa i trójpodziału władzy; – wymienić źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce; – wymienić szczególne cechy konstytucji.
| – wymienić rozdziały Konstytucji RP; – wyjaśnić, czym zajmuje się Trybunał Konstytucyjny; – wyjaśnić, czym jest preambuła; – wyjaśnić, na czym polegają zasady: pluralizmu politycznego, republikańskiej formy rządu, państwa prawa; – wymienić wartości, do których odwołuje się preambuła Konstytucji; – odszukać w Konstytucji RP przepisy dotyczące wskazanych kwestii; – wyjaśnić, czego dotyczyły referenda ogólnokrajowe przeprowadzone po 1989 roku.
| – wyjaśnić, jakich spraw może dotyczyć referendum ogólnokrajowe; – dokonać interpretacji przepisu Konstytucji RP dotyczącego referendum ogólnokrajowego; – przedstawić główne zasady nowelizacji Konstytucji RP.
| – wyjaśnić, dlaczego zasady konstytucjonalizmu, przedstawicielstwa, trójpodziału władzy, pluralizmu politycznego, państwa prawa są fundamentem ustroju demokratycznego; – wskazać wady i zalety republikańskiej formy rządów; – przedstawić historię polskiego konstytucjonalizmu. |
3. Sejm i Senat RP | – wymienić organy władzy ustawodawczej; – wymienić główną funkcję Sejmu i Senatu; – określić, z kogo składa się Sejm i Senat; – podać zasadę zgodnie, z którą formowany jest Sejm i Senat; – podać przykład partii politycznej działającej w Polsce.
| – określić, z ilu posłów składa się Sejm, a z ilu Senat; – wymienić najważniejsze kompetencje Sejmu i Senatu; – wyjaśnić, na czym polega zasada przedstawicielstwa; – wyjaśnić, w jaki sposób podejmowane są decyzje w Sejmie i Senacie; – wymieć zasady, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu; – wymienić partie polityczne, których przedstawiciele zasiadają w Sejmie bieżącej kadencji.
| – określić, z kogo składa się Zgromadzenie Narodowe; – podać przykład sytuacji, w której Sejm i Senat obradują jako Zgromadzenie Narodowe; – wyjaśnić zasady, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu; – wyjaśnić pojęcie immunitet; – wymienić główne etapy procesu ustawodawczego; – wyjaśnić, co jest głównym celem działalności partii politycznej.
| – porównać zasady wyborów do Sejmu i Senatu; – porównać rolę Sejmu i Senatu w procesie ustawodawczym; – wyjaśnić, jaką rolę w procesie ustawodawczym posiada Prezydent RP; – wyjaśnić pojęcia: mandat, komisje sejmowe, Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów, – wyjaśnić, jakie znaczenie w państwie demokratycznym ma aktywność wyborcza obywateli; – wskazać skutki, jakie niesie dla państwa i społeczeństwa niska frekwencja wyborcza.
| – zaprezentować* wybraną polską partię polityczną [struktura organizacyjna, program, działalność, wartości]. |
4. Prezydent i Rada Ministrów | – wymienić organy władzy wykonawczej w Polsce; – podać imię i nazwisko urzędującej głowy państwa oraz Prezesa Rady Ministrów; – określić sposób powoływania Prezydenta RP; – podać przykład uprawnienia Prezydenta RP. | – przedstawić główne zasady wyboru Prezydenta RP; – wymienić podstawowe kompetencje Prezydenta RP; – wymienić podstawowe kompetencje Rady Ministrów. | – uporządkować kompetencje Prezydenta RP [polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna]; – omówić główne zasady procedury tworzenia rządu; – przedstawić podstawowe fakty dotyczące życiorysu politycznego urzędującej głowy państwa oraz Prezesa Rady Ministrów. | – wyjaśnić, na czym polega kontrola polityczna Sejmu nad Radą Ministrów; – wyjaśnić na czym polega zasada kontrasygnaty; – przedstawić główne zadania wskazanych ministerstw; – wymienić Prezydentów RP po 1989 r.
| – zaprezentować* zadania i zakres działań wybranego ministerstwa; – na podstawie zgromadzonych informacji, wyjaśnić, w jaki sposób działania wskazanych ministerstw wpływają na życie przeciętnej polskiej rodziny. |
5. Sądy i trybunały | – podać przykłady spraw, z którymi człowiek może zwrócić się do sądu; – wymienić rodzaje sądów w Polsce.
| – wymienić główne zasady postępowania sądowego; – wymienić nazwy trybunałów działających w Polsce; – określić główne zadanie Trybunału Konstytucyjnego; – wyjaśnić, czym zajmują się sądy administracyjne. | – rozpoznać główne zasady postępowania sądowego, – wyjaśnić, na czym polega zasada niezależności sądów; – wyjaśnić, na czym polega zasada niezawisłości sędziów; – wyjaśnić, jaką rolę pełnią sędziowie w procesie sądowym; – wymienić strony postępowania sądowego [postepowanie karne i cywilne]. | – wymienić zasady gwarantujące niezawisłość sędziów, – wyjaśnić, znaczenie zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego; – wyjaśnić, w jaki sposób realizowana jest zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego, – wyjaśnić rolę Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu dla ochrony zasady państwa prawa. | – omówić strukturę i hierarchię sądów w Polsce; – zaprezentować strukturę organizacyjną sądu rejonowego; – zająć stanowisko w sprawie roli ławników w procesie sądowym [zbudować argumenty i kontrargumenty]. |
6. Organizacje pozarządowe | – podać przykłady organizacji pozarządowych; – podać przykłady działań wolontariuszy.
| – podać przykłady realizacji prawa do swobodnego zrzeszania się; – odszukać przykłady stowarzyszeń i fundacji działających w swoim środowisku lokalnym; – podać przykłady działań podejmowanych przez związki zawodowe; – wymienić cechy wolontariatu. | – wyjaśnić pojęcia: fundacja i stowarzyszenie; – wyjaśnić, jak rolę pełnią związki zawodowe; – uzasadnić konieczność angażowania się w działania organizacji pozarządowych; – przedstawić korzyści wynikające z pracy w wolontariacie; – wymienić główne organizacje młodzieżowe działające w Polsce. | – wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratycznym odgrywa zasada swobodnego zrzeszania się; – wyjaśnić różnicę pomiędzy fundacją a stowarzyszeniem; – wyjaśnić, czym jest organizacja pożytku publicznego i w jaki sposób można wspomóc jej działalność. | – aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz wspierania innych ludzi, rozwoju środowiska lokalnego [aktywność w organizacjach pozarządowych, praca w wolontariacie]; – zaprezentować* wybraną organizację pozarządową [misja, wartości, cele, formy działania, struktura organizacyjna, znaczenie dla środowiska]; – przedstawić historię NSZZ ”Solidarność”; – zaplanować działalność i strukturę organizacyjną dowolnego stowarzyszenia. |
7. Media i opinia publiczna | – podać przykłady środków masowego przekazu; – podać przykłady pracy dziennikarzy; – odszukać w środkach masowego przekazu przykłady reklam. | – podać główne cechy środków masowego przekazu; – podać główne cechy opinii publicznej; – wymienić główne funkcje mediów; – podać przykłady mediów społecznościowych; – odczytać, zilustrowane w prostej formie, wyniki wskazanego sondażu opinii publicznej; – wymienić główne funkcje reklamy.
| – odczytać cel wskazanej kampanii społecznej; – wskazać pozytywne i negatywne aspekty funkcjonowania mediów społecznościowych; – wymienić główne zasady etyki dziennikarskiej; – odszukać w tekście publicystycznym fakty i opinie; – wymienić podstawowe sposoby perswazji / manipulacji stosowane w mediach. | – dostrzec środki perswazji / manipulacji zastosowane we wskazanej reklamie; – wyjaśnić, jaką rolę pełni opinia publiczna [sondaże opinii publicznej] w państwie demokratycznym; – uzasadnić konieczność przestrzegania zasad etyki dziennikarskiej; – odszukać przykłady łamania etyki dziennikarskiej; – uzasadnić konieczność oddzielania faktów od opinii. | – wyjaśnić, w jaki sposób należy strzec się przed manipulacją stosowaną w reklamach; – dokonać krytycznej analizy wybranej reklamy; – zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] kampanię reklamową [kampanię społeczną]. |
Podsumowanie i test |
|
|
|
|
|
1. Organizacje międzynarodowe | – rozwinąć skrót ONZ; – rozwinąć skrót NATO; – podać przykłady działań podejmowanych przez ONZ; – podać przykłady działań podejmowanych przez NATO. | – wymienić, główne cele i zadania ONZ; – wymienić główne cele i zadania NATO; – rozpoznać przejawy realizacji przez państwo polityki zagranicznej; – wymienić główne organy ONZ. | – wyjaśnić, jaką rolę pełnią ambasadorzy i konsulowie; – wyjaśnić, jakie są główne cele polityki zagranicznej państwa; – określić, kiedy powstało ONZ i kiedy powstało NATO; – wyjaśnić, czym zajmuje się Rada Bezpieczeństwa ONZ; -wyjaśnić pojęcie misja pokojowa ONZ, – wymienić przykłady aktywności Polski w ONZ i NATO.
| – wyjaśnić, czym różni się ONZ od innych organizacji międzynarodowych; – wyjaśnić, jaka rolę odgrywa NATO w polityce obronnej państwa polskiego; – wymienić nazwy, innych niż ONZ i NATO, organizacji międzynarodowych, do których należy Polska. | – zaprezentować* wybraną misję pokojową ONZ, w której brały udział/biorą wojska polskie [cele, zadania, historia misji, charakterystyka konfliktu, udział wojsk polskich, geografia polityczna], – wskazać na mapie państwa członkowskie NATO. |
2. Unia Europejska | – wymienić rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej; – wymienić państwa sąsiadujące z Polską, które należą do Unii Europejskiej.
| – określić, kiedy i gdzie podpisano traktat o powstaniu Unii Europejskiej; – wymienić imiona i nazwiska Ojców założycieli zjednoczonej Europy; – wymienić główne przyczyny integracji europejskiej, – wymienić główne zasady funkcjonowania Unii Europejskiej; .
| – wymienić główne etapy integracji europejskiej; – wskazać na mapie państwa członkowskie Unii Europejskiej; – odszukać informacje o życiorysie politycznym Ojców założycieli zjednoczonej Europy; – wyjaśnić główne zasady funkcjonowania Unii Europejskiej; – podać nazwy głównych organów Unii Europejskiej; – wymienić imiona i nazwiska Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjach /organach Unii Europejskiej. | – podać podstawowe kompetencje głównych organów Unii Europejskiej, – przedstawić wady i zalety procesu integracji europejskiej, – zaprezentować sylwetki polityczne Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjach /organach Unii Europejskiej. | – zaprezentować* wybrane problemy [osiągnięcia] Unii Europejskiej; – zaprezentować* wybrane państwa członkowskie Unii Europejskiej [historia, kultura, demografia, ekonomia, itp.] – zaplanować [zorganizować / aktywnie uczestniczyć] Dzień Europy w szkole. |
3. Polska w Unii Europejskiej | – podać przykłady praw/korzyści, które nabyli obywatele polscy po wejściu Polski do Unii Europejskiej, – podać rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. | – wyjaśnić, w jaki sposób nabywa się obywatelstwo Unii Europejskiej, – wymienić prawa wynikające z obywatelstwa Unii Europejskiej, – wymienić nazwy funduszy unijnych, z których korzysta Polska.
| – podać informacje dotyczące głównych etapów integracji Polski z Unią Europejską [referendum ratyfikacyjne]; – podać przykłady wykorzystania funduszy unijnych; – wyjaśnić, na czym polega Europejski Rynek Wewnętrzny.
| – ocenić proces integracji Polski z Unią Europejską – przedstawić korzyści i zagrożenia; – wyjaśnić, na jakich zasadach funkcjonuje Strefa Schengen; – przedstawić korzyści wynikające z przynależności Polski do Strefy Schengen. | – zaprezentować* inwestycje gminne, finansowane ze środków unijnych; – zaprezentować* wybraną inicjatywę unijną dotyczącą młodzieży.
|
4. Problemy współczesnego świata | – wymienić przykłady ilustrujące proces globalizacji; – podać przykłady pomocy humanitarnej. | – wskazać, na podstawie mapy, państwa globalnej Północy i globalnego Południa; – wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy państwami globalnej Północy i globalnego Południa; – podać przykłady globalizacji ekonomicznej i kulturowej współczesnego świata. | – podać przykłady ilustrujące dysproporcję rozwojową pomiędzy państwami globalnego Południa i globalnej Północy; – podać przykłady zależności pomiędzy państwami globalnej Północy i globalnego Południa; – uzasadnić konieczność udzielania pomocy humanitarnej. | – podać przyczyny dysproporcji rozwojowych współczesnego świata; – wymienić korzyści i zagrożenia wynikające z procesu globalizacji; – wyjaśnić, dlaczego pomoc dla państw biednego Południa jest często nieskuteczna; – wyjaśnić pojęcia Grupa G7. | – zaprezentować* działania wybranej organizacji pozarządowej zajmującej się udzielaniem pomocy humanitarnej; – zorganizować debatę / dyskusję [wziąć aktywny udział w debacie / dyskusji] dotyczącą sposobów udzielania efektywnej pomocy społecznościom globalnego Południa; – zaprezentować* problemy wybranego państwa globalnego Południa. |
5. Konflikty zbrojne na świecie | – podać przykłady działań terrorystycznych; – podać przykłady konfliktów międzynarodowych. | – podać przykłady organizacji międzynarodowych zajmujących się rozwiązywaniem konfliktów i walką z terroryzmem; – wymienić skutki długotrwałych konfliktów międzynarodowych. | – na wybranych przykładach przedstawić przyczyny współczesnych konfliktów międzynarodowych; – wymienić skutki rozwoju terroryzmu we współczesnym świecie; – wymienić cechy ludobójstwa.
| – przedstawić różne rodzaje terroryzmu; – wyjaśnić, dlaczego walka z terroryzmem jest trudna i często nieskuteczna. | – zaprezentować* wybrany konflikt międzynarodowy [lokalizacja konfliktu na mapie, strony konfliktu, przyczyny i formy konfliktu, sposoby rozwiązania sporu]. |
Podsumowanie i test |
|
|
|
|
|
WYMAGANIA OGÓLNE – EDB
Ocena
dopuszczająca
Uczeń:
·
przy pomocy nauczyciela jest w stanie wykonać proste
polecenia
·
ma braki w opanowaniu wiedzy i umiejętności, które są
konieczne do dalszego
kształcenia;
·
posiada minimum wiedzy nie potrafi sformułować jasnej
wypowiedzi na tematy poruszane na lekcjach
·
jego postawa na lekcjach jest bierna, ale wykazuje
chęć do współpracy
Ocena
dostateczna
Uczeń:
·
jest aktywny na lekcjach sporadycznie
·
jego wiedza jest fragmentaryczna i wyrywkowa
·
ma problemy z samodzielnym sformułowaniem i
uzasadnieniem swoich wypowiedzi
·
udziela odpowiedzi na proste pytania nauczyciela
·
wykonuje samodzielnie proste zadania, które przydzieli
mu grupa
Ocena dobra
Uczeń
·
w dużej mierze opanował treści i umiejętności zawarte
w programie
·
chętnie pracuje w grupie
·
jest aktywny na zajęciach
·
umiejętnie wykorzystuje zdobyte informacje
·
wykonuje samodzielnie typowe zadania związane z tokiem
lekcji i zlecone przez nauczyciela
·
umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i
pisemne
·
porównuje zachowania pozytywne i negatywne oraz ich
wpływ na postawę ludzi
·
prezentuje różne sposoby rozwiązywania konfliktów
·
poprawnie stosuje pojęcia: efekt cieplarniany, dziura
ozonowa, kwaśne deszcze
·
poprawnie wykonuje czynności ratownicze, umie dobrać
potrzebny sprzęt i wykorzystać niektóre środki ratownicze
Ocena bardzo
dobra
Uczeń:
·
bardzo aktywnie uczestniczy w zajęciach
·
sprawnie samodzielnie posługuje się różnymi źródłami
wiedzy,
·
uzasadnia odpowiedzi korzystając z wiadomości
prasowych i telewizyjnych
·
uzasadnia własne poglądy i stanowiska
·
dokonuje samodzielnej oceny wydarzeń i zjawisk
·
dostrzega związki przyczynowo-skutkowe
·
potrafi łączyć wiedzę z różnych przedmiotów
·
interpretuje teksty źródłowe
·
rozumie, że oprócz praw uczeń ma obowiązki
·
bezbłędnie wykonuje czynności ratownicze, koryguje
błędy kolegów
·
odpowiednio wykorzystuje sprzęt i środki ratownicze
·
zdobył pełen zakres wiedzy przewidziany w programie
·
sprawnie wykorzystuje wiedzę z różnych przedmiotów do
rozwiązywania zadań z
zakresu
edukacji dla bezpieczeństwa
·
umie pokierować grupą rówieśników;
Ocena
celująca
Uczeń:
·
posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza
program
·
rozwija własne zainteresowania
·
bierze udział z sukcesami w konkursach, olimpiadach,
mistrzostwach
·
jest bardzo aktywny na lekcjach
·
wykonuje szereg zadań dodatkowych z własnej inicjatywy
·
jest żywo zainteresowany tym co dzieje się w Polsce i
na świecie
·
angażuje się w akcje humanitarne, ekologiczne,
wolontariackie
·
umiejętnie formułuje argumenty, wypowiada się bardzo
poprawnym językiem
·
potrafi doskonale zaplanować i zorganizować pracę
swoją i innych
Treści
nauczania wg nowego rozporządzenia ministra:
I. Bezpieczeństwo państwa.
Uczeń:
1) zna i charakteryzuje podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem państwa,
rozumie istotę problemu bezpieczeństwa; wymienia składniki bezpieczeństwa
państwa;
2) jest zorientowany w geopolitycznych uwarunkowaniach bezpieczeństwa
wynikających z położenia Polski;
3) zna i przedstawia rolę organizacji międzynarodowych w zapewnieniu bezpieczeństwa
Polski;
4) zna misję Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, ich rolę, podstawowe
zadania w systemie obronności państwa oraz strukturę organizacyjną i
uzbrojenie.
II. Działania w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń (katastrof i wypadków masowych).
Uczeń:
1) wymienia przykłady nadzwyczajnych zagrożeń (pochodzenia naturalnego i wywołanych
przez człowieka);
2) wymienia zasady ostrzegania ludności o zagrożeniach; rozróżnia poszczególne
sygnały alarmowe i środki alarmowe; omawia zasady właściwego zachowania się w
razie uruchomienia sygnałów alarmowych;
3) przedstawia obowiązki ludności w sytuacjach wymagających ewakuacji;
4) omawia rolę różnych służb i innych podmiotów, uzasadnia znaczenie bezwzględnego
stosowania się do ich zaleceń;
5) wymienia przykłady zagrożeń środowiskowych, w tym zna zasady postępowania w
razie pożaru, wypadku komunikacyjnego, zagrożenia powodzią, intensywnej
śnieżycy, uwolnienia niebezpiecznych środków chemicznych, zdarzenia
terrorystycznego.
III. Podstawy pierwszej pomocy.
Uczeń:
1) rozumie znaczenie podejmowania działań z zakresu udzielania pierwszej pomocy
przez świadka zdarzenia oraz przedstawia jego rolę;
2) zna zasady bezpiecznego postępowania w miejscu zdarzenia, w tym:
a) unikania narażania własnego zdrowia,
b) oceniania własnych możliwości,
c) rozpoznawania potencjalnych źródeł zagrożenia w kontakcie z poszkodowanym,
d)
wskazywania sposobu zabezpieczenia się przed zakażeniem w kontakcie z krwią i
płynami ustrojowymi, stosowania uniwersalnych środków ochrony osobistej;
3) podaje przykłady zagrożeń w środowisku domowym, ulicznym, wodnym, w przestrzeniach
podziemnych, w lasach;
4) przedstawia metody zapewnienia bezpieczeństwa własnego, osoby poszkodowanej
i otoczenia w sytuacjach symulowanych podczas zajęć;
5) potrafi rozpoznać osobę w stanie zagrożenia życia:
a) wyjaśnia pojęcie stanu zagrożenia życia,
b) wskazuje przyczyny i okoliczności prowadzące do szybkiego pogorszenia stanu
zdrowia lub zagrożenia życia,
c) wyjaśnia rolę układu nerwowego, układu krążenia i układu oddechowego w
utrzymywaniu podstawowych funkcji życiowych;
6) wie, jak prawidłowo wezwać pomoc:
a) wymienia nazwy służb ratunkowych i podaje ich numery alarmowe,
b) wskazuje, kiedy wezwać pomoc i w jaki sposób przekazać informacje o
zdarzeniu;
7) podaje przykład aplikacji na telefon komórkowy wspierającej udzielanie
pierwszej pomocy;
8) zna zasady postępowania z osobą nieprzytomną:
a) wymienia objawy utraty przytomności,
b) ocenia przytomność poszkodowanego,
c) ocenia czynność oddychania u osoby nieprzytomnej (trzema zmysłami przez
okres do 10 sekund),
d) wyjaśnia mechanizm niedrożności dróg oddechowych u osoby nieprzytomnej,
e) udrażnia drogi oddechowe rękoczynem czoło – żuchwa,
f) układa osobę nieprzytomną w pozycji bocznej bezpiecznej,
g) zapewnia osobie nieprzytomnej komfort termiczny;
9) systematycznie ponawia ocenę oddychania u osoby nieprzytomnej;
10) zna i wykonuje podstawowe czynności resuscytacji krążeniowo-oddechowej:
a) wyjaśnia pojęcie nagłego zatrzymania krążenia i wymienia jego
oznaki,
b) wymienia warunki i czynniki zapewniające resuscytację wysokiej
jakości,
c) omawia uniwersalny algorytm w nagłym zatrzymaniu krążenia,
d) wykonuje na manekinie uciski klatki piersiowej i sztuczne oddychanie
samodzielnie i we współpracy z drugą osobą,
e) opisuje zastosowanie automatycznego defibrylatora zewnętrznego
(AED) oraz wskazuje na jego znaczenie dla zwiększenia skuteczności akcji
resuscytacyjnej;
11) wykonuje podstawowe czynności pierwszej pomocy w zadławieniu:
a) wyjaśnia pojęcie i mechanizm zadławienia,
b) omawia schemat postępowania w przypadku zadławienia,
c) wykonuje na manekinie rękoczyny ratunkowe w przypadku zadławienia,
d) wymienia przykłady działań zapobiegających zadławieniu
u małych dzieci;
12) zna wyposażenie apteczki pierwszej pomocy: wymienia przedmioty, które
powinny znaleźć się w apteczce domowej, samochodowej, przygotowanej na wyprawę
turystyczną;
13) zna zasady pierwszej pomocy w urazach kończyn:
a) wyjaśnia pojęcia rany, krwotoku,
b) wykonuje opatrunek osłaniający na ranę w obrębie kończyny,
c) wyjaśnia, jak rozpoznać krwotok zewnętrzny,
d) wykonuje opatrunek uciskowy,
e) bezpiecznie zdejmuje rękawiczki ochronne,
f) wyjaśnia pojęcia złamania, skręcenia, zwichnięcia,
g) stosuje zasady unieruchamiania doraźnego kości i stawów,
h) wymienia przykłady zapobiegania urazom w sporcie, w domu, w pracy;
14) rozumie, na czym polega udzielanie pierwszej pomocy w oparzeniach:
a) wyjaśnia pojęcie oparzenia,
b) omawia zasady postępowania w przypadku oparzenia termicznego,
c) demonstruje metodę chłodzenia w przypadku oparzenia kończyny,
d) wymienia przykłady zapobiegania oparzeniom, ze szczególnym uwzględnieniem
małych dzieci i środowiska domowego;
15) zna zasady pierwszej pomocy w sytuacji wystąpienia zagrożenia z użyciem
broni konwencjonalnej:
a) potrafi rozróżnić rodzaje krwotoków,
b) potrafi zatamować krwotok przy użyciu dłoni oraz opatrunku
uciskowego,
c) zna zasady zachowania się w sytuacji zagrożenia (zasada „uciekaj, schowaj
się, walcz”).
IV. Kształtowanie postaw obronnych.
1. Terenoznawstwo.
Uczeń:
1) zna podstawy orientowania się w terenie, w tym potrafi
wskazywać kierunki stron świata za pomocą np. kompasu, busoli,
GPS oraz orientować się w terenie za pomocą charakterystycznych
przedmiotów terenowych;
2) potrafi używać różnych rodzajów map do orientacji w terenie.
2. Cyberbezpieczeństwo w wymiarze wojskowym.
Uczeń:
1) zna istotę cyberbezpieczeństwa;
2) potrafi odbierać ze zrozumieniem, tworzyć i przedstawiać
umiarkowanie złożone wypowiedzi dotyczące roli i miejsca
cyberbezpieczeństwa militarnego w systemie
cyberbezpieczeństwa państwa.
3. Przygotowanie do szkolenia strzeleckiego.
Uczeń:
1) zna zasady bezpiecznego i efektywnego posługiwania się bronią
strzelecką;
2) zna podstawowe części składowe broni strzeleckiej;
3) potrafi przyjmować postawy strzeleckie;
4) potrafi prawidłowo zgrywać przyrządy celownicze, regulować oddech w czasie
składania się do strzału oraz ściągać język spustowy
Wymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej
do programu nr AZ-3-01/10 i podręcznika nr AZ-32-01/10-RA-10/13 „Aby nie ustać w drodze” pod redakcją ks. Stanisława Łabendowicza
OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA
W procesie oceniania obowiązuje stosowanie zasady kumulowania wymagań (ocenę wyższą otrzymać może uczeń, który spełnia wszystkie wymagania przypisane ocenom niższym). Oceniamy wiedzę i umiejętności ucznia oraz przejawy ich zastosowania w życiu codziennym, przede wszystkim w szkole. Gdy uczeń ubiega się o ocenę celującą, bierzemy pod uwagę również jego zaangażowanie religijno-społeczne poza szkołą.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania konieczne:
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania podstawowe:
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania rozszerzające:
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania dopełniające:
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
a) posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania przedmiotu w danej klasie, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia,
PRZEDMIOT OCENY | celująca
| bardzo dobra | dobra | dostateczna | dopuszczająca |
1. Cytaty z Pisma Świętego. Modlitwy, pieśni | · dokładna znajomość cytatu wraz ze znajomością źródła (np. Ewangelia św. Mateusza) | · dokładna znajomość cytatów z lekcji | · przytoczenie sensu cytatu własnymi słowami | · niezbyt dokładna znajomość sensu cytatu | · skojarzenia z treścią cytatu |
2. Zeszyt przedmiotowy (zeszyt ćwiczeń) | · wszystkie tematy · zapisy · prace domowe · staranne pismo · własne materiały · ilustracje itp. | · starannie prowadzony · wszystkie tematy i notatki · prace domowe | · zeszyt staranny · luki w zapisach (sporadyczne do 5 tematów) | · zeszyt czytelny · braki notatek, prac domowych (do 40% tematów) | · pismo niestaranne · liczne luki w zapisach (do 70% tematów) |
3. Prace domowe | · staranne wykonanie · treści wskazujące na poszukiwania w różnych materiałach · dużo własnej inwencji · twórcze | · merytorycznie zgodne z omawianym na lekcji materiałem · staranne · czytelne · rzeczowe | · wskazują na zrozumienie tematu · niezbyt twórcze | · powiązane z tematem · niestaranne | · widać próby wykonania pracy · na temat |
4. Testy i sprawdziany | · wszystkie polecenia wykonane poprawnie · rozwiązane też zadanie dodatkowe | · 75% spełnionych wymagań podstawowych (łatwe, praktyczne, przydatne życiowo, niezbędne) · 75% spełnionych wymagań rozszerzających (bardzo trudne i trudne, teoretyczne, naukowe) | · 75% zadań podstawowych · 50% wymagań · rozszerzających | · 75% wiedzy z zakresu wymagań podstawowych (bardzo łatwe i łatwe, niezbędne w dalszej edukacji) | · 50% wiedzy z zakresu wymagań podstawowych |
5. Odpowiedzi ustne
| · wiadomości zawarte w podręczniku i zeszycie uzupełnione wiedzą spoza programu · wypowiedź pełnymi zdaniami, bogaty język · używanie pojęć | · wiadomości z podręcznika i zeszytu prezentowane w sposób wskazujący na ich rozumienie, informacje przekazywane zrozumiałym językiem · odpowiedź pełna nie wymagająca pytań dodatkowych
| · wyuczone na pamięć wiadomości · uczeń ma trudności w sformułowaniu myśli własnymi słowami · potrzebna pomoc nauczyciela | · wybiórcza znajomość poznanych treści i pojęć · odpowiedź niestaranna · częste pytania naprowadzajace | · słabe wiązanie faktów i wiadomości · chaos myślowy i słowny · odpowiedź bełkotliwa, niewyraźna, pojedyncze wyrazy · dużo pytań pomocniczych |
6. Aktywność | · uczeń wyróżnia się aktywnością na lekcji · korzysta z materiałów zgromadzonych samodzielnie | · uczeń zawsze przygotowany do lekcji · często zgłasza się do odpowiedzi · wypowiada się poprawnie | · stara się być przygotowany do lekcji chętnie w niej uczestniczy | · mało aktywny na lekcjach | · niechętny udział w lekcji |
7. Inscenizacje, gazetka szkolna, praca na rzecz Kościoła i inne | · wiele razy pomaga w różnych pracach · pilnie i terminowo wykonuje powierzone zadania, dużo własnej inicjatywy · aktywnie uczestniczy w życiu małych grup formacyjnych (ministranci, oaza itp.) · reprezentuje szkołę (parafię) w konkursie przedmiotowym (olimpiadzie) | · starannie wykonuje powierzone przez katechetę lub księdza zadania · przejawia postawę apostolską | · niezbyt chętnie wykonuje zadania poza lekcjami, ale nie unika ich zupełnie · uczestniczy w rekolekcjach szkolnych |
|
|
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA
OCENA DOPUSZCZAJĄCA
| OCENA DOSTATECZNA | OCENA DOBRA | OCENA BARDZO DOBRA |
I. Człowiek na drogach Boga
| |||
– definiuje, czym jest szczęście, – podaje, że szczęście to pierwotny zamysł Boga względem człowieka, – nazywa zbawienie prawdziwym szczęściem, – definiuje, czym jest wolność, – nazywa Jezusa najlepszym przyjacielem człowieka, – określa sposoby doskonalenia się n wzór Chrystusa, – wskazuje kościół parafialny jako szczególne miejsce obecności Boga, – podaje, że Bóg jednoczy ludzi w Kościele, – wskazuje na przynależność do Kościoła jako szansę na rozwój wewnętrzny. | Uczeń: – streszcza fragment Psalmu 119, – wyjaśnia, że bycie blisko Chrystusa zaprowadzi człowieka do zbawienia, – nazywa Chrystusa Zbawicielem, – wyjaśnia, co to znaczy, że wolność jest jednocześnie darem i zadaniem, – wylicza najważniejsze cechy przyjaźni, – wyjaśnia, na czym polega prawdziwa przyjaźń między ludźmi, – wyjaśnia zasady życia chrześcijańskiego, – nazywa Kościół wspólnotą wierzących, – przytacza najważniejsze wydarzenia z życia Pana Jezusa w odniesieniu do świątyni Jerozolimskiej, – wyszczególnia etapy powstawania Kościoła. | Uczeń: – objaśnia, że prawdziwe szczęście pochodzi od Boga, – uzasadnia, że Pismo Święte ukazuje człowiekowi prawdę o szczęściu, – wnioskuje, że aby osiągnąć szczęście wieczne należy przestrzegać przykazań, – stwierdza, że sakramenty są konieczne do zbawienia, – stwierdza, że każdy człowiek ma prawo do wolności i należy tę prawdę uszanować, – wnioskuje, że złe korzystanie z wolności prowadzi do zniewolenia przez grzech, – objaśnia, na czym polega przyjaźń Pana Jezusa z człowiekiem, – wnioskuje, że prawdziwa przyjaźń jest bezinteresowna, – wskazuje, że człowiek potrzebuje żyć w przyjaźni z Bogiem i ludźmi, aby być szczęśliwym, – stwierdza, że prawdziwej przyjaźni może nauczyć się tylko od Chrystusa, – uzasadnia celowość doskonalenia się, – uzasadnia znaczenie słów: Mt 21,13, – analizuje fragmenty Katechizmu Kościoła Katolickiego w odniesieniu do Kościoła, – dowodzi konieczności troski o wspólnotę parafialną. | Uczeń: – dowodzi, że Jezus jest źródłem szczęścia ludzkiego, – uzasadnia, że Pan Bóg pragnie zbawienia wszystkich ludzi, – dowodzi, że warto trwać w Chrystusie, gdyż On prowadzi człowieka ku prawdziwemu szczęściu, – analizuje fragment Pisma Świętego J 15,13-17. |
II. Jezus Chrystus prowadzi do pełni życia
| |||
– definiuje pojęcia: Wcielenie, Odkupienie, Zbawienie, – określa podstawowe konsekwencje dla życia chrześcijanina wynikające z Wcielenia i Odkupienia, – wymienia cechy człowieka pokornego, – wyjaśnia rolę pokory w odniesieniu do relacji Bóg – człowiek, – wylicza grzechy główne, – podaje, że pycha jest pierwszym z grzechów głównych, – objaśnia rolę pychy w odniesieniu do relacji Bóg – człowiek, – podaje, że Chrystus został złożony za nas jako nasza Pascha, – objaśnia Tajemnicę Paschalną Chrystusa – odkupienie, – definiuje pojęcie „liturgia”, – identyfikuje liturgię z uczestnictwem w życiu Boga, – objaśnia, co zaliczamy do liturgii, – wskazuje na liturgię jako dialog Boga z człowiekiem (dar i odpowiedź), – podaje, że Jezus jest zawsze obecny z nami w liturgii, – wymienia sposoby obecności Chrystusa w liturgii, – wymienia postawy i gesty liturgiczne, – wylicza znaki i symbole liturgiczne występujące podczas liturgii, – wyjaśnia, czym jest znak, gest i postawa, – definiuje pojęcie „sakrament”, – wymienia sakramenty święte, – wylicza sakramenty przyjmowane raz w życiu, – określa cel poszczególnych sakramentów, – wskazuje na chrzest jako paschę i dar nowego życia, – wylicza znaki widzialne udzielenia Ducha Świętego w sakramencie bierzmowania, – nazywa bierzmowanie sakramentem umocnienia w wierze, – wymienia dary Ducha Świętego, – określa, jakich łask udziela Duch Święty w sakramencie bierzmowania, – identyfikuje charyzmaty i owoce Ducha Świętego, – definiuje, czym jest sakrament pokuty, -wskazuje na sakrament pokuty i pojednania jako sakrament przebaczenia i miłosierdzia Boga, – wylicza warunki sakramentu pokuty i pojednania, – nazywa Mszę Świętą uobecnieniem ofiary Chrystusa, – wymienia fragment Pisma Świętego mówiący o ustanowieniu Eucharystii, – wskazuje na swoją łączność z ofiarą Chrystusa przez modlitwę, – określa, na czym polega paschalny charakter Eucharystii, – definiuje, czym jest liturgia słowa Bożego, – wymienia owoce, jakie daje przyjmowanie Komunii Świętej, – wskazuje na Eucharystię jako centrum liturgii i życia chrześcijańskiego, – definiuje, czym jest sakrament namaszczenia chorych, – nazywa sakrament namaszczenia chorych sakramentem umocnienia, – określa chrześcijańską postawę w cierpieniu, – wskazuje na sakrament święceń jako sakrament przywracania pokoju pomiędzy Bogiem a ludźmi, – określa stopnie i cel udzielania sakramentu święceń, – definiuje, czym jest sakrament małżeństwa, – nazywa sakrament małżeństwa konsekracją ludzkiej miłości, – wskazuje na jedność i nierozerwalność małżeństwa sakramentalnego. | Uczeń: – definiuje, czym jest pokora, – streszcza teksty biblijne ukazujące grzech pychy, – wyjaśnia przeciwieństwo pychy i pokory, – wyjaśnia, że Jezus umarł i zmartwychwstał dla naszego zbawienia, – wyjaśnia, czym jest liturgia, – wyjaśnia znaczenie przypowieści o winnym krzewie, – objaśnia znaczenie liturgii w życiu chrześcijanina, – wyjaśnia, w jakim celu Jezus posługiwał się znakami, – wyjaśnia pojęcie „charakter sakramentalny”, – rozróżnia podział sakramentów, – wyjaśnia, czym jest sakrament chrztu, – objaśnia naukę Kościoła na temat chrztu, – wyjaśnia różnicę między chrztem Janowym a sakramentem chrztu świętego, – objaśnia znaczenie sakramentu bierzmowania dla chrześcijańskiego życia, – wymienia skutki sakramentu bierzmowania, – objaśnia, co jest istotnym celem sakramentu bierzmowania, – wyjaśnia, na czym polega mężne wyznawanie wiary, – streszcza naukę Pisma Świętego i Kościoła o przebaczeniu i pokucie, – używa poprawnie pojęć: pokuta, przebaczenie, pojednanie, – wyjaśnia sens sakramentu pokuty, – wyjaśnia, czym jest odpust, – wyjaśnia znaczenie i sens poszczególnych warunków sakramentu pokuty i pojednania, – wyjaśnia obecność Chrystusa w Eucharystii, – używa poprawnie pojęć: Eucharystia, ofiara, obecność, – wyjaśnia, na czym polega działanie słowa Bożego, – objaśnia, w jaki sposób Kościół przekazuje słowo Boże, – wyjaśnia symbolikę darów ofiarnych, – objaśnia sens cierpienia, – streszcza naukę Kościoła o cierpieniu, – wyjaśnia, na czym polega posługa biskupów, kapłanów i diakonów, – określa skutki przyjętego sakramentu małżeństwa, – wyjaśnia Boży zamysł wobec małżeństwa. | Uczeń: – uzasadnia, że Chrystus przyszedł na świat dla naszego odkupienia i zbawienia, – wskazuje na Chrystusa jako prawdziwego Zbawiciela ludzkości, – wskazuje konkretne wydarzenia biblijne, w których Jezus uczy nas pokory, – charakteryzuje postawę faryzeusza i celnika, – wskazuje, że pycha jest źródłem innych grzechów, – uzasadnia zgubne skutki pychy, – opowiada o trzech zapowiedziach męki Pana Jezusa, – uzasadnia, że w Eucharystii uobecnia się Tajemnica Paschalna, – wskazuje, że Jezus jest w centrum liturgii, – stwierdza, że liturgia jest dziełem Chrystusa, – określa, w jaki sposób Jezus działa w liturgii, – uzasadnia, że całe życie liturgiczne koncentruje się wokół Jezusa, – charakteryzuje postawy i gesty liturgiczne, – uzasadnia potrzebę świadomego i czynnego udziału w liturgii, – projektuje propozycje graficzne sakramentów, – uzasadnia potrzebę przyjmowania sakramentów, – opisuje celebrację udzielania sakramentu chrztu, – charakteryzuje symbolikę chrzcielną, – uzasadnia, że chrzest święty jest sakramentem Przymierza zawartego z Chrystusem i Kościołem, – wskazuje na konieczność odnawiania przyrzeczeń chrzcielnych, – wskazuje, że w sakramencie bierzmowania zostaje powołany do troski o innych, – uzasadnia, do czego zobowiązuje sakrament bierzmowania, – wskazuje, w jaki sposób działa Duch Święty, – określa sposób realizacji zadań wynikających z sakramentu bierzmowania, – wyszczególnia relacje i powiązania między poszczególnymi warunkami sakramentu pokuty i pojednania, – uzasadnia potrzebę przygotowania się do sakramentu pokuty i pojednania, – uzasadnia obecność Chrystusa w Eucharystii, – wskazuje, w jaki sposób Bóg przemawia dzisiaj w Kościele, – określa poszczególne części liturgii słowa, – opisuje, co dokonuje się podczas konsekracji, – opisuje przebieg udzielania sakramentu namaszczenia chorych, – uzasadnia rolę modlitwy za chorych, – wyjaśnia, czym jest sukcesja apostolska, – uzasadnia, że kapłani kontynuują misję Chrystusa, – streszcza tekst biblijny dotyczący Bożej woli wobec małżeństwa i rodziny, – charakteryzuje małżeństwo sakramentalne, – uzasadnia sens małżeństwa sakramentalnego.
| Uczeń: – redaguje artykuł prasowy pt. „Chrystus prawdziwym Zbawicielem ludzkości”, – uzasadnia potrzebę rozwoju cnoty pokory w codziennym życiu, – dowodzi zwycięstwa pokory nad pychą, – proponuje odpowiednie metody do zwalczania pychy, – dowodzi, że chrzest zanurza nas w Tajemnicy Paschalnej Chrystusa, – analizuje teksty źródłowe o liturgii, – redaguje modlitwę dziękczynną za jeden z przyjętych sakramentów, – wymienia fragmenty Pisma Świętego odnoszące się do chrztu, – określa zadania wynikające z przyjęcia chrztu, – dowodzi ciągłej konieczności rozwoju wiary otrzymanej na chrzcie, – streszcza fragmenty biblijne mówiące o chrzcie, – dowodzi konieczności realizacji zadań wynikających z przyjętego sakramentu bierzmowania, – dowodzi, na czym polega wartość przebaczenia w życiu człowieka, – redaguje rachunek sumienia, – analizuje, jaką rolę pełni słowo Boże w jego życiu, – wskazuje owoce Eucharystii, – przytacza treść tekstu Pisma Świętego na temat sakramentu namaszczenia chorych, – ocenia wartość sakramentu namaszczenia chorych w życiu człowieka, – przytacza teksty Pisma Świętego mówiące o ustanowieniu kapłaństwa, – analizuje teksty biblijne i nauczania Kościoła na temat stopni święceń.
|
III. Wędrówka ku dobru
| |||
– podaje prawo miłości Boga i bliźniego, – określa chrześcijaństwo religią miłości, – wymienia Osiem Błogosławieństw, – definiuje, czym jest prawo naturalne, – identyfikuje prawo moralne jako prawo Boże, – wskazuje na obiektywny charakter norm moralnych, – definiuje pojęcia: czyn moralny, czyn dobry, czyn zły, – nazywa sumienie miejscem spotkania i dialogu z Bogiem, – rozróżnia rodzaje sumienia, – wymienia rodzaje sumienia, – wyjaśnia, czym jest prawo objawione, – wskazuje na zbawczy charakter prawa objawionego – Dekalogu, – identyfikuje autorytet Boga z normami moralnymi, – nazywa przykazania drogowskazami w życiu. | Uczeń: – wyjaśnia podstawowe prawo chrześcijańskie, – wyjaśnia różnice między prawem naturalnym i stanowionym, – wyjaśnia, na czym polega stosowanie hierarchii wartości w życiu, – objaśnia przesłanie zawarte w tekstach biblijnych, – wyjaśnia rolę sumienia w ludzkim życiu, – objaśnia potrzebę kształtowania sumienia, – objaśnia teksty Pisma Świętego oraz nauczania Kościoła dotyczące sumienia, – wyjaśnia, z jakim działaniem związany jest dany rodzaj sumienia, – wymienia treść Dziesięciu Przykazań oraz okoliczności, w jakich Bóg je objawił, – wyjaśnia, czym jest Dekalog.
| Uczeń: – charakteryzuje postawę chrześcijańską wobec bliźniego, – objaśnia treść Ośmiu Błogosławieństw, – wyjaśnia, na czym polega koncepcja szczęścia zawarta w Ośmiu Błogosławieństwach, – stwierdza, że prawo ewangeliczne jest wypełnieniem i uzupełnieniem prawa Dekalogu, – uzasadnia potrzebę życia prawami Błogosławieństw, – określa, co to znaczy kroczyć drogą Błogosławieństw, – wskazuje związek między życiem Błogosławieństwami i życiem w łasce Bożej, – określa specyfikę wartości chrześcijańskich, – wskazuje właściwą hierarchię wartości, – streszcza fragmenty Pisma Świętego ukazujące prawo, – uzasadnia potrzebę roztropnego działania, – wskazuje na Jezusa jako Tego, który wybiera zawsze dobro, – charakteryzuje sumienie jako miejsce spotkania z Bogiem i Jego Prawem, – określa Eleazara jako człowieka prawego sumienia, – wyjaśnia, czym jest sumienie, – określa, na czym polega formowanie sumienia, – rozróżnia prawo naturalne od prawa objawionego, – określa Dekalog jako pomoc człowiekowi na drodze życia moralnego, – przytacza treść Pisma Świętego na temat Dekalogu, – stwierdza, że Dekalog jest darem kochającego Boga, – wskazuje na wartości, których bronią przykazania. | Uczeń: – redaguje notatkę prasową, – wyjaśnia określenie pojęcia „wartości”, – wyjaśnia rolę hierarchii wartości w życiu człowieka, – uzasadnia potrzebę roztropnego działania, – określa skutki odrzucenia najważniejszych wartości, – analizuje znaczenie wartości w życiu człowieka, – uzasadnia swoją odpowiedzialność za naturalne prawo moralne, – analizuje naukę Kościoła o prawie moralnym, – dowodzi, że Bóg jest Dawcą prawa moralnego, – streszcza teksty Pisma Świętego mówiące o sumieniu, – wymienia teksty Pisma Świętego ukazujące prawo objawione – Dekalog, – analizuje prawo objawione na Synaju oraz prawo Nowego Testamentu, – dowodzi istnienia związku między Starym Prawem a Nowym Prawem objawionym w Nowym Testamencie. |
IV. Drogowskazy na drodze ku szczęściu
| |||
– przytacza treść I przykazania Bożego, – nazywa, czym jest oddawanie czci innym bogom, – identyfikuje wróżbiarstwo, astrologię i horoskopy z przeciwstawianiem się I przykazaniu Bożemu, – wskazuje na fundamentalny charakter I przykazania Bożego, – przytacza treść Pisma Świętego na temat II przykazania Bożego, – wskazuje na związek II przykazania Bożego z objawieniem Imienia Bożego Mojżeszowi i czystością mowy, – definiuje pojęcie „renesans”, – wymienia osoby, które w epoce renesansu wniosły znaczący wkład w życie Kościoła, – objaśnia genezę i katolicki wymiar renesansu, – identyfikuje M. Lutra, J. Kalwina z Ojcami reformacji, – wymienia przyczyny reformacji, – identyfikuje reformę katolicką z dziełem Soboru Trydenckiego, – podaje, kiedy odbył się Sobór Trydencki, – identyfikuje wysiłki na rzecz jedności Kościoła z Unią Brzeską i Kościołem grekokatolickim, – przytacza cechy charakterystyczne dla Kościoła greckokatolickiego, – wymienia osoby, które przyczyniły się do zawarcia Unii Brzeskiej, – identyfikuje III przykazanie Boże z potrzebą świętowania i związkiem pomiędzy czcią Boga a praktykami religijnymi, – wymienia święta nakazane, – wskazuje na Eucharystię jako centrum niedzieli chrześcijanina, – identyfikuje IV przykazanie Boże z szacunkiem dla rodziców i osób starszych, – przytacza przykazanie mówiące o szacunku wobec rodziców, – objaśnia, do czego Bóg wzywa w IV przykazaniu Bożym, – podaje, że życie ludzkie jest darem Bożym, – wskazuje na troskę o zdrowie i życie w kontekście zrozumienia i realizacji sensu swojego życia, – przytacza treść Pisma Świętego na temat VI przykazania Bożego, – streszcza nauczanie Kościoła na temat okazywania szacunku dla swojego ciała, – wymienia wykroczenia przeciw VII przykazaniu Bożemu, – identyfikuje VIII przykazanie Boże z wiernością prawdzie, – objaśnia, jakie są wykroczenia przeciw VIII przykazaniu Bożemu, – identyfikuje IX i X przykazanie Boże z postawą wstrzemięźliwości i uczciwości w codziennym życiu. | Uczeń: – wymienia sposoby oddawania czci Bogu, – wyjaśnia, do czego zobowiązuje I przykazanie Boże, – wyjaśnia, na czym polega szacunek dla Imienia Bożego, – rozróżnia, w jakich sytuacjach można wzywać Imię Boże, – wyjaśnia zaangażowanie chrześcijan w tworzenie kultury, – wyjaśnia pojęcia: reformacja, protestantyzm, – wymienia przyczyny i główne idee reformy katolickiej, – definiuje pojęcia: sobór, synod, sukcesja apostolska, dogmat, – wyjaśnia, w jakim celu odbył się Sobór Trydencki, – wskazuje na uniwersalny wymiar postawy chrześcijańskiej św. Jadwigi, – streszcza tekst Pisma Świętego mówiący o szabacie (Wj 20,8-11), – wyjaśnia, co to znaczy czcić ojca i matkę, – wyjaśnia treść VI przykazania Bożego, – wyjaśnia, jak powinniśmy reagować na potrzeby bliźnich, – wyjaśnia znaczenie słowa „prawda”, – wskazuje na religijne motywacje do życia w prawdzie i naprawienia krzywd w zakresie VIII przykazania, – identyfikuje sytuacje w życiu z potrzebą wstrzemięźliwości, – rozróżnia postawę uczciwości i nieuczciwości w życiu codziennym, – porównuje szabat w Starym Testamencie i paschalny charakter niedzieli, – identyfikuje VI przykazanie Boże z wartością czystości i przyjaźni w życiu człowieka jako fundamentu prawidłowych kontaktów z innymi, – identyfikuje VII przykazanie Boże z problemem kradzieży i bogacenia się kosztem innych oraz z poszanowaniem własności prywatnej i społecznej.
| Uczeń: – określa, co pomaga w rozwoju wiary w jednego Boga, – wskazuje sposoby oddawania szacunku wobec Imienia Bożego, – dostrzega różnorodność działań podejmowanych przez wiernych we wspólnocie Kościoła, – wyjaśnia, czym jest ruch ekumeniczny, – wskazuje różnice i podobieństwa katolicyzmu i innych wyznań chrześcijańskich (protestantyzm, anglikanizm), – uzasadnia potrzebę otwartości i szacunku wobec chrześcijan innych wyznań, – wskazuje rolę Ducha Świętego w Kościele reformującym się, – wymienia skutki chrztu Litwy, – opowiada o życiu św. Jadwigi, uzasadniając jej świętość, – opisuje przebieg chrystianizacji Litwy, – objaśnia, jaką rolę odegrała św. Jadwiga w dziejach Polski i Litwy, – wskazuje okoliczności zawarcia Unii Brzeskiej, – przytacza treść tekstu Pisma Świętego na temat niedzieli jako dnia Pańskiego, – wyjaśnia, czym jest szabat i dzień Pański, – wskazuje, na czym polega miłość do rodziców, – charakteryzuje, jakie są obowiązki dzieci wobec rodziców, – uzasadnia potrzebę odpowiedzialności dorosłych dzieci wobec rodziców, – przytacza treść tekstów biblijnych mówiących o wartości życia ludzkiego, – charakteryzuje treść V przykazania Bożego, – uzasadnia, że VI przykazanie Boże wzywa do wierności i czystości, – wskazuje na niebezpieczeństwa zagrażające wierności i czystości, – wyjaśnia, co Bóg nakazuje w VII przykazaniu, – wskazuje, jaki powinien być nasz stosunek do tego, co posiadamy, – określa, jakie znaczenie posiadają wartości moralne, – charakteryzuje, jaką wartość przedstawia ubóstwo chrześcijańskie, – wyjaśnia, czym jest uczciwość i wstrzemięźliwość, – uzasadnia potrzebę uczciwości i wstrzemięźliwości, – określa znaczenie Unii Brzeskiej dla jedności Kościoła, – określa znaczenie prawdy i wierności jej w kontekście poszukiwania sensu życia i w budowaniu właściwych kontaktów między ludźmi.
| Uczeń: – streszcza naukę Katechizmu Kościoła Katolickiego dotyczącą II przykazania Bożego, – dowodzi, na czym polega szacunek dla Imienia Bożego, – ocenia rolę Lutra i Kalwina oraz króla Henryka VIII w powstaniu wyznań protestanckich, – analizuje rozwój nauczania Kościoła w trakcie Soboru Trydenckiego, – dowodzi konieczności udziału we Mszy Świętej, – wyjaśnia, dlaczego każdy człowiek ma prawo do życia i jego ochrony, – przytacza tekst źródłowy dotyczący prawdy, – dowodzi o konieczności kierowania się prawdą w życiu, – przytacza treść tekstów Pisma Świętego na temat IX i X przykazania Bożego, – określa perspektywy i granice ekumenizmu, – analizuje związek IX i X przykazania z próbą określenia zainteresowań i powiązania ich z sensem życia i osobistymi planami życiowymi.
|
V. Droga z Jezusem Chrystusem
| |||
– określa znaczenie Święta Podwyższenia Krzyża, – objaśnia, co jest celem ziemskiej wędrówki człowieka, – wyjaśnia, czym różni się rok liturgiczny od kalendarzowego, – identyfikuje Adwent z radosnym oczekiwaniem na przyjście Chrystusa, – wskazuje na postawę otwartości i czuwania na przyjście Jezusa Chrystusa, – przytacza wydarzenia ewangeliczne mówiące o Bożym Narodzeniu, – objaśnia sens Świąt Bożego Narodzenia, – wskazuje na religijny wymiar przeżywania świąt Bożego Narodzenia, – identyfikuje Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan z działaniem na rzecz jedności chrześcijan, – stwierdza konieczność modlitwy o jedność chrześcijaństwa i potrzebę przeciwdziałania grzechowi podziału, – podaje, że Wielki Post jest szczególnym czasem pokuty i oczyszczenia serca, – wyjaśnia, od czego zależy owocne przeżycie rekolekcji, – przytacza treść tekstów biblijnych mówiących o męce i śmierci Chrystusa, – identyfikuje Triduum Paschalne z Ofiarą Jezusa dla naszego zbawienia, – wylicza dni Triduum Paschalnego, – wskazuje na potrzebę duchowego przeżycia Triduum Paschalnego, – określa religijny wymiar Świąt Wielkanocnych, – nazywa Maryję Królową Polski, – przytacza treść tekstów biblijnych mówiących o Matce Bożej, – przytacza tekst Apelu Jasnogórskiego, – objaśnia formy kultu maryjnego, – przytacza treść tekstów biblijnych o Duchu Świętym, – wylicza owoce Ducha Świętego, – wskazuje na związek Zesłania Ducha Świętego z potrzebą odnowy świata i przezwyciężania zła w świecie. | Uczeń: – wyjaśnia, jakie znaczenie ma dla chrześcijanina krzyż, – objaśnia, na czym polega wierność krzyżowi, – wyjaśnia, że Bóg każdego człowieka powołał do świętości, – rozróżnia święta i uroczystości roku kościelnego, – wyjaśnia eschatologiczny wymiar Adwentu, – wyjaśnia znaczenie Uroczystości Bożego Narodzenia dla człowieka wierzącego, – wyjaśnia, jakie znaczenie ma dla chrześcijan jedność, – wyjaśnia, co należy uczynić, aby spotkać się z przebaczającym Jezusem, – objaśnia, na czym polega prawdziwe nawrócenie, – wyjaśnia rolę Triduum Paschalnego w życiu chrześcijanina, – wyjaśnia rolę Maryi w historii Polski, – wyjaśnia rolę Ducha Świętego w życiu chrześcijanina. | Uczeń: – wyjaśnia, czym jest wierność, – wskazuje przykłady naśladowania Chrystusa, – opisuje potrzebę pomocy Kościołowi cierpiącemu, – wskazuje środki wiodące do doskonałości, – charakteryzuje świętych i błogosławionych, z których może czerpać wzorce, – stwierdza, że podstawą osiągnięcia świętości jest wiara, – definiuje pojęcie roku liturgicznego, – wskazuje okresy roku liturgicznego, – określa kolory liturgiczne, – wyjaśnia, czym jest Adwent, – określa wymowę adwentowych zwyczajów i symboli, – wskazuje sposoby pracy nad sobą, – wyjaśnia pojęcie „wcielenie”, – opowiada, dlaczego Boże Narodzenie jest świętem radości, – opisuje zwyczaje związane z religijnym przeżywaniem świąt Bożego Narodzenia, – wyjaśnia, czym jest ekumenizm, – wymienia zadania ruchu ekumenicznego, – objaśnia dwa największe podziały w Kościele, – wskazuje przykłady jedności Kościoła, – uzasadnia znaczenie Wielkiego Postu, pokuty i nawrócenia dla chrześcijanina, – objaśnia sens Triduum Paschalnego, – wskazuje wartości prowadzące do wewnętrznego nawrócenia, – wskazuje wartości prowadzące do wewnętrznego nawrócenia, – wskazuje sposoby kształtowania w sobie postawy odpowiedzialnego chrześcijanina, – wskazuje na wartość hymnu „Bogurodzica”, – uzasadnia, dlaczego oddajemy cześć Maryi jako Królowej Polski, – wskazuje sposoby oddawania czci Matce Bożej. | Uczeń: – proponuje środki pomocy duszom w czyśćcu cierpiącym, – analizuje, na czym polega pełnia szczęścia, – analizuje teksty biblijne (proroctwa mesjańskie) zapowiadające przyjście Chrystusa, – analizuje teksty biblijne o jedności Kościoła, – analizuje tekst Pisma Świętego ukazujący spotkanie Jezusa z Zacheuszem, – analizuje wydarzenia z Pisma Świętego ukazujące miłosiernego Boga, – analizuje teksty biblijne w odniesieniu do życia chrześcijanina. |
Wymagania edukacyjne z WF dla klasy VIII szkoły podstawowej- wymagania szczegółowe
W klasie IV szkoły podstawowej kontrolujemy i oceniamy następujące obszary aktywności ucznia:
1)POSTAWĘ UCZNIA I JEGO KOMPETENCJE SPOŁECZNE,
2)SYSTEMATYCZNY UDZIAŁ I AKTYWNOŚĆ W TRAKCIE ZAJĘĆ,
3) ZDOLNOŚCI MOTORYCZNE, np.
– na dystansie 600m – dziewczęta,
– na dystansie 1000m – chłopcy,
– rzut piłką lekarską 2kg w przód zza głowy ,
– rzut piłką lekarską 3kg w tył za głowę,
4)UMIEJĘTNOŚCI RUCHOWE np:
– przewrót w przód z przysiadu odpartego do przysiadu podpartego,
– układ gimnastyczny według własnej inwencji (postawa zasadnicza, przysiad podparty, przewrót w przód, klęk podparty, leżenie przewrotne),
– prowadzenie piłki wewnętrzną częścią stopy prawą lub lewą nogą,
– uderzenie piłki na bramkę wewnętrzną częścią stopy,
– kozłowanie piłki w marszu lub biegu po prostej ze zmianą ręki kozłującej,
– podania oburącz sprzed klatki piersiowej w marszu,
– rzut na bramkę jednorącz z kilku kroków marszu,
– podanie jednorącz półgórne w marszu,
– odbicie piłki sposobem oburącz górnym po własnym podrzucie,
5)WIADOMOŚCI:
6) KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Uczeń:
System oceniania dla klas 4-8
z wychowania fizycznego
System oceniania
Próby sprawnościowe
Uczniowie w próbach sprawnościowych mogą otrzymać ocenę od 6 do 3 oraz w przypadku słabego wyniku „zal. „.- co ozn. zaliczenie próby.
Przygotowanie do lekcji
Na lekcji WF obowiązuje strój sportowy zmienny tj. biała koszulka, lub czarna gładka, bez nadruków oraz ciemne spodenki lub getry, lub też inny ustalony przez nauczyciela prowadzącego.
W dni chłodne ucznia obowiązuje dres tj. bluza ciepła i długie spodnie.
Na zajęciach wymagane jest obuwie sportowe zmienne, dla bezpieczeństwa najlepiej wiązane.
Uczeń w semestrze może złościć 2x brak stroju, bez żadnych konsekwencji.
Każde kolejne nieprzygotowanie do lekcji wiąże się z otrzymaniem oceny niedostatecznej.
OCENY:
OCENĘ CELUJĄCĄ- może otrzymać uczeń, który posiada
OCENĘ BARDZO DOBRĄ – może otrzymać każdy uczeń (bez względu na wrodzone zdolności), który:
OCENĘ DOBRĄ może otrzymać uczeń, który posiada
OCENĘ DOSTATECZNĄ może otrzymać uczeń, który posiada
OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ może otrzymać uczeń, który posiada
Język mniejszości narodowej- język niemiecki
Wymagania edukacyjne dla uczniów klasy 7 i 8
Sprawności językowe:
KRYTERIA OCENY ROZUMIENIA ZE SŁUCHU
Ocena celująca
Uczeń:
• spełnia wszystkie kryteria przewidziane na ocenę bardzo dobrą
• bez większego trudu rozumie wypowiedzi w języku niemieckim na podstawie kontekstu sytuacyjnego
oraz związków przyczynowo-skutkowych, nawet jeśli zawarte są w nich nowe struktury leksykalno-
gramatyczne.
Ocena bardzo dobra
Uczeń:
• beztrudu rozumie wypowiedzi w języku niemieckim, formułowane przez różne osoby i zawierające
znane mu słownictwo oraz struktury gramatyczne
• rozumie sens sytuacji komunikacyjnych oraz prawidłowo na nie reaguje
• sprawnie wyszukuje informacje ogólne i szczegółowe w wypowiedziach, dialogach, komunikatach
• w pełni rozumie instrukcje nauczyciela formułowane w języku niemieckim i prawidłowo na nie reaguje.
Ocena dobra
Uczeń:
• w znacznym stopniu rozumie wypowiedzi w języku niemieckim formułowane przez różne osoby
i zawierające znane mu słownictwo oraz struktury gramatyczne
• rozumie sens większości sytuacji komunikacyjnych oraz prawidłowo na nie reaguje
• sprawnie wyszukuje informacje ogólne i szczegółowe w wypowiedziach, dialogach, komunikatach
• rozumie instrukcje nauczyciela formułowane w języku niemieckim i prawidłowo na nie reaguje.
Ocena dostateczna
Uczeń:
• rozumie dużą część prostych wypowiedzi w języku niemieckim formułowanych przez różne osoby
i zawierających znane mu słownictwo oraz struktury gramatyczne
• rozumie ogólny sens większości sytuacji komunikacyjnych oraz przeważnie prawidłowo na nie reaguje
• wyszukuje większość szczegółowych informacji w nieskomplikowanych wypowiedziach, dialogach,
komunikatach
• rozumie większą część prostych instrukcji nauczyciela, formułowanych w języku niemieckim i zazwyczaj
prawidłowo na nie reaguje.
Ocena dopuszczająca
Uczeń:
• rozumie niewielką część wypowiedzi w języku niemieckim, zawierających słownictwo i struktury
gramatyczne ujęte w programie nauczania
• rozumie ogólny sens tylko niektórych sytuacji komunikacyjnych oraz często reaguje na nie nieprawidłowo
• wyszukuje jedynie niektóre informacje szczegółowe w nieskomplikowanych wypowiedziach, dialogach, komunikatach
• rozumie niektóre proste instrukcje i polecenia nauczyciela formułowane w języku niemieckim oraz niezawsze prawidłowo na nie reaguje.
KRYTERIA OCENY MÓWIENIA
Ocena celująca
Uczeń
• spełnia wszystkie kryteria na ocenę bardzo dobrą
• tworzy wypowiedzi ustne, jakościowo wykraczające poza zakres programu nauczania (zakres leksykalny, gramatyczny, płynność i oryginalność wypowiedzi).
Ocena bardzo dobra
Uczeń:
• swobodnie zdobywa informacje i udziela ich w typowych sytuacjach dnia codziennego, nie popełniając
przy tym błędów językowych i gramatycznych
• swobodnie wyraża swoje zdanie na dany temat, używając bogatego słownictwa i poprawnych strukturgramatycznych
• bezbłędnie reaguje na zaistniałą sytuację komunikacyjną
• potrafi bezbłędnie i płynnie opowiadać o sytuacjach określonych w programie nauczania oraz
formułować opisy ustne przewidziane w programie nauczania
• płynnie inicjuje, podtrzymuje i kończy prostą rozmowę, dotyczącą typowych sytuacji
• potrafi stosować środki leksykalne i gramatyczne adekwatne do sytuacji
• jego wypowiedzi są całkowicie poprawne pod względem fonetycznym, bez błędów w wymowie i intonacji.
Ocena dobra
Uczeń:
• zdobywa informacje i udziela ich w typowych sytuacjach dnia codziennego; nieliczne błędy językowe
nie zakłócają komunikacji
• wyraża swoje zdanie na dany temat, używa dość bogatego słownictwa i poprawnych struktur
gramatycznych
• potrafi dość płynnie opowiadać o sytuacjach określonych w programie nauczania oraz formułować
krótkie opisy
• inicjuje, podtrzymuje i kończy prostą rozmowę, dotyczącą typowych sytuacji; nieliczne błędy językowenie utrudniają komunikacji
• prawie zawsze stosuje środki leksykalne i gramatyczne adekwatne do sytuacji
• jego wypowiedzi są poprawne pod względem fonetycznym, bez istotnych błędów w wymowie
i intonacji.
Ocena dostateczna
Uczeń:
• z pomocą nauczyciela lub innych uczniów zadaje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi;
używa przy tym prostego słownictwa i prostych form gramatycznych, jednak nie zawsze poprawnych
• potrafi wyrazić w prosty sposób swoje zdanie na dany temat, choć widoczne są błędy leksykalne
i gramatyczne
• potrafi formułować proste wypowiedzi zgodnie z programem nauczania
• potrafi prowadzić rozmowę w prostej sytuacji komunikacyjnej jedynie z pomocą nauczyciela i według
schematu, jego wypowiedź jest jednak niepełna
• przeważnie reaguje w typowych sytuacjach komunikacyjnych, popełnia jednak błędy językowe
• potrafi w ograniczonym stopniu stosować środki leksykalne i gramatyczne adekwatne do sytuacji
• jego wypowiedzi zawierają błędy fonetyczne, które nie powodują jednak niezrozumienia wypowiedzi
• błędy leksykalne i gramatyczne w nieznacznym stopniu utrudniają komunikację
Ocena dopuszczająca
Uczeń:
• potrafi w ograniczonym stopniu zadawać pytania i udzielać odpowiedzi; ma przy tym znaczne problemyz ich trafnością, poprawnością gramatyczną, leksykalną i fonetyczną
• jedynie ze znaczną pomocą nauczyciela wyraża w prosty sposób swoje zdanie na dany temat,popełniając przy tym liczne błędy językowe
• potrafi formułować proste wypowiedzi zgodnie z programem nauczania
• tylko częściowo potrafi nawiązać rozmowę w prostej sytuacji komunikacyjnej, ma problemy z jej
utrzymaniem i zakończeniem
• ma problemy z poprawnym reagowaniem w typowych sytuacjach komunikacyjnych
• podczas formułowania wypowiedzi posługuje się schematami
• ma znaczne problemy ze stosowaniem poznanych środków leksykalnych i gramatycznych adekwatnie
do sytuacji
• jego wypowiedzi zawierają liczne błędy fonetyczne, które często powodują niezrozumienie wypowiedzi
• błędy leksykalne, gramatyczne i fonetyczne utrudniają komunikację.
KRYTERIA OCENY CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM
Ocena celująca
Uczeń:
• spełnia wszystkie kryteria przewidziane na ocenę bardzo dobrą
• bez problemu rozumie na podstawie kontekstu sytuacyjnego oraz związków przyczynowo-skutkowych, teksty użytkowe i informacyjne, nawet jeśli występują w nich struktury gramatyczno-leksykalne,wykraczające poza program nauczania.
Ocena bardzo dobra
Uczeń:
• bez trudu rozumie proste teksty ujęte w programie nauczania
• sprawnie znajduje potrzebne informacje szczegółowe w tekście.
Ocena dobra
Uczeń:
• rozumie ogólnie większość prostych tekstów
• potrafi znaleźć większość potrzebnych informacji szczegółowych w tekście.
Ocena dostateczna
Uczeń:
• rozumie ogólnie dużą część prostych tekstów
• znajduje część potrzebnych informacji szczegółowych w tekście.
Ocena dopuszczająca
Uczeń:
• rozumie nieliczne proste teksty
• potrafi odnaleźć w tekście nieliczne informacje.
KRYTERIA OCENY SPRAWNOŚCI PISANIA
Ocena celująca
Uczeń:
• spełnia wszystkie kryteria przewidziane na ocenę bardzo dobrą
• tworzy wypowiedzi pisemne, jakościowo wykraczające poza program nauczania (zakres leksykalny,
gramatyczny, płynność i oryginalność wypowiedzi).
Ocena bardzo dobra
Uczeń:
• bez trudu dostrzega różnice między fonetyczną a graficzną formą wyrazu oraz bezbłędnie zapisuje
poznane słowa i wyrażenia
• bez trudu tworzy wypowiedzi pisemne przewidziane w programie nauczania, stosując urozmaicone
słownictwo i struktury gramatyczne właściwe dla danej wypowiedzi
• w sposób wyczerpujący przekazuje informacje w formie pisemnej
• tworzy bezbłędne wypowiedzi pisemne.
Ocena dobra
Uczeń:
• dostrzega różnice między fonetyczną a graficzną formą wyrazu oraz bezbłędnie zapisuje większość
poznanych słów i wyrażeń
• tworzy wypowiedzi pisemne przewidziane w zakresie tematycznym, stosując dość urozmaicone
słownictwo i struktury gramatyczne właściwe dla danej wypowiedzi
• w sposób wyczerpujący przekazuje informacje w formie pisemnej
• tworzy wypowiedzi z niewielką liczbą błędów, jednak nie ma to wpływu na obniżenie jakości
wypowiedzi pisemnej.
Ocena dostateczna
Uczeń:
• ma trudności w dostrzeganiu różnic między fonetyczną a graficzną formą wyrazu oraz bezbłędnym
zapisie poznanych słów i wyrażeń
• tworzy proste wypowiedzi pisemne przewidziane w zakresie tematycznym, stosując proste słownictwoi struktury gramatyczne właściwe dla danej wypowiedzi
• w sposób niepełny i nieprecyzyjny przekazuje informacje w formie pisemnej
• tworzy wypowiedzi ze znacznymi ilościami błędów leksykalnych, ortograficznych i gramatycznych, którepowodują częściowe zakłócenie komunikacji i wynikają z niewystarczającego opanowania materiału.
Ocena dopuszczająca
Uczeń:
• ma znaczące trudności w dostrzeganiu różnic między fonetyczną a graficzną formą wyrazu oraz
bezbłędnym zapisywaniu poznanych słów i wyrażeń; często nie potrafi poprawnie uzupełnić
brakujących liter w poznanych wcześniej wyrazach
• ma znaczne problemy z tworzeniem spójnych wypowiedzi pisemnych; stosuje przy tym ubogie
słownictwo i struktury gramatyczne
• nie przekazuje informacji w formie pisemnej w sposób wyczerpujący
• tworzy wypowiedzi ze znaczną liczbą błędów, co utrudnia przekazanie informacji.
Dodatkowe kryteria związane z nauczaniem języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej:
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
· Samodzielnie pracuje nad poszerzaniem wiadomości o języku, historii, geografii, tradycjach i kulturze krajów niemieckojęzycznych
· Samodzielnie korzysta z różnorodnych źródeł wiedzy, przygotowuje różnego rodzaju prace dodatkowe
· Znakomicie zna i bez zastanowienia rozpoznaje utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości narodowej, zna fakty z życia mniejszości narodowej, operuje zwrotami, słownictwem związanym z życiem mniejszości narodowej
· Potrafi wskazać styl potoczny, urzędowy, artystyczny, naukowy oraz stylizację językową
· Doskonale zna budowę zdań, całkowicie poprawne akcentuje wyrazy oraz intonuje zdania
· Tworząc wypowiedź pisemną urozmaica ją kompozycyjnie i fabularnie
· Bierze udział w olimpiadach, konkursach przedmiotowych na różnych szczeblach
· Jest bardzo aktywny na lekcjach oraz dobrowolnie pomaga uczniom wymagającym dodatkowej pomocy z j. niemieckiego, jako języka mniejszości narodowej.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
· Samodzielnie pracuje nad poszerzaniem wiadomości o języku, historii, geografii, tradycjach i kulturze krajów niemieckojęzycznych
· Samodzielnie korzysta z różnorodnych źródeł wiedzy
· Bardzo dobrze zna i bez zastanowienia rozpoznaje utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości narodowej, zna fakty z życia mniejszości narodowej, operuje zwrotami, słownictwem związanym z życiem mniejszości narodowej
· Potrafi wskazać styl potoczny, urzędowy, artystyczny, naukowy oraz stylizację językową
· Bardzo dobrze zna budowę zdań, poprawne akcentuje wyrazy oraz intonuje zdania
· Tworząc wypowiedź pisemną urozmaica ją kompozycyjnie i fabularnie
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
· Samodzielnie korzysta z różnorodnych źródeł wiedzy
· Zna i po krótkim zastanowieniu rozpoznaje utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości narodowej, zna fakty z życia mniejszości narodowej, operuje zwrotami, słownictwem związanym z życiem mniejszości narodowej
· Potrafi wskazać styl potoczny, urzędowy, artystyczny, naukowy oraz stylizację językową
· Dobrze zna budowę zdań, raczej poprawne akcentuje wyrazy oraz intonuje zdania
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
· Przy pomocy nauczyciela i po dłuższym zastanowieniu rozpoznaje utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości narodowej, zna fakty z życia mniejszości narodowej, operuje zwrotami, słownictwem związanym z życiem mniejszości narodowej
· Zna pojęcie stylu, ale rozpoznaje zwykle styl potoczny
· Niezbyt dobrze zna budowę zdań, niepoprawne akcentuje wyrazy oraz intonuje zdania
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który nie spełnia powyższych dodatkowych wymagań na ocenę dostateczną.