Wymagania edukacyjne – klasa 4
JĘZYK POLSKI
Szczegółowy
przedmiotowy system oceniania do podręcznika Słowa
z uśmiechem klasa 4
Temat lekcji.Lektura i inne teksty kultury,nauka o języku | Wymagania | ||||
konieczne(ocena: dopuszczający) | podstawowe(ocena: dostateczny) | rozszerzone(ocena: dobry) | dopełniające(ocena: bardzo dobry) | ponadprogramowe(ocena: celujący) | |
UCZEŃ | |||||
Rozdział I Przygody dnia codziennego | |||||
„Do zobaczenia, wakacje… Wracamy do szkoły!”. RenéGoscinny, Jean‑Jacques Sempé, Nowe przygody Mikołajka (fragment) | • wymienia postacie z opowiadania• czyta ze zrozumieniem informacje o autorze oraz ilustratorze tekstu• formułuje obietnicę w formie zdania pojedynczego | • zna pojęcie bohater• podaje nazwisko autora oraz nazwisko ilustratora tekstu• formułuje obietnicę w formie wypowiedzenia złożonego | • wyjaśnia pojęcie bohater• podaje dodatkowe informacje o autorze tekstu• formułuje rady | • wskazuje głównego bohatera i określa jego rolę• wyjaśnia rolę autora tekstu oraz rolę ilustratora• formułuje rady, dbając o jednolitość stylistyczną wypowiedzi• używa we właściwym kontekście słowa kreatywny | • opisuje przedmioty, proponując twórcze i nietypowe podejście do ich funkcji |
Bohaterowie twoich lektur przedstawiają się – rady dla mówiących | • wypisuje formy powitania z tekstu• przedstawia się, podając podstawowe informacje o sobie | • cytuje słowa prezentacji z tekstu• przedstawia się w kilku zdaniach, podając bardziej szczegółowe informacje o sobie | • dopasowuje formy powitania i przedstawiania się do różnych sytuacji komunikacyjnych• opowiada o swoich zainteresowaniach | • omawia zasady grzeczności obowiązujące w sytuacji powitania i przedstawiania się• przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej | • objaśnia funkcję komunikacji niewerbalnej w sytuacji powitania• omawia sposoby powitania i przedstawiania się w różnych kręgach kulturowych |
A, be, ce … uczę się. Zabawa literami. Alfabet | • zna kolejne litery alfabetu• układa wyrazy w kolejności alfabetycznej przy niewielkim wsparciu nauczyciela | • wymienia bezbłędnie kolejne litery alfabetu• układa samodzielnie wyrazy w kolejności alfabetycznej | • wymienia dwuznaki stosowane w polskim piśmie• wykorzystuje znajomość alfabetu do zadań praktycznych | • układa teksty ułatwiające zapamiętanie alfabetu• używa ze zrozumieniem terminów pierwodruk, autograf, rękopis• posługuje się związkiem frazeologicznym być alfą i omegą we właściwym kontekście | • swobodnie i twórczo wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat alfabetu w różnych sytuacjach problemowych |
Aby odróżnić literę od głoski, wystarczy choć trochę znać język polski. Głoska a litera | • zna pojęcia głoska i litera• dzieli wyrazy o prostej budowie na litery i głoski | • wymienia różnice między głoską a literą• dzieli wyrazy z dwuznakami na litery i głoski | • podaje przykłady wyrazów z dwuznakami• dzieli wyrazy ze spółgłoskami miękkimi i zmiękczonymi na litery i głoski | • podaje przykłady wyrazów o różnej liczbie liter i głosek• analizuje wpływ pojedynczych głosek na znaczenie słów | • swobodnie i twórczo wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat liter i głosek w różnych sytuacjach problemowych |
Nasze fonetyczne troski… Samogłoski i spółgłoski | • wie, że głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski | • wymienia wszystkie samogłoski w języku polskim, odróżnia samogłoski od spółgłosek | • objaśnia różnicę w wymowie spółgłosek i samogłosek | • objaśnia funkcję samogłosek w tworzeniu wyrazów | • kreatywnie wykorzystuje wiedzę na temat samogłosek i spółgłosek w tworzeniu gier i zabaw językowych |
„Co się może zdarzyć, gdy głowa pełna marzeń?”Joanna Kulmowa, Marzenia | • zna pojęcie wers• określa swój stosunek do szkoły• opowiada w kilku zdaniach o swoich marzeniach | • objaśnia pojęcie wers• określa stosunek osoby mówiącej do szkoły• opowiada, o czym można marzyć w szkole | • cytuje wersy wiersza• wymienia przyczyny niechęci osoby mówiącej do szkoły• cytuje fragmenty wiersza na temat wyglądu i zachowania marzeń z wiersza | • porównuje układ zapisu wiersza i prozy, wymienia różnice• objaśnia fragmenty tekstu o przenośnym znaczeniu• opisuje marzenie w sposób metaforyczny | • analizuje tekst na poziomie metaforycznym |
„Pierwsza pomoc w szkolnych wypadkach”. Słownik ortograficzny | • korzysta ze słownika ortograficznego w celu poprawnego zapisu wyrazów | • analizuje budowę słownika ortograficznego | • analizuje sposób zapisu haseł w słowniku ortograficznym | • analizuje sposób zapisu skrótów oraz innych informacji w słowniku• korzysta ze słownika internetowego | • sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym, korzystając swobodnie ze skrótów, odsyłaczy i innych informacji |
„Dzieci listy piszą… zabawne potyczki z epistolografią”. List – rady dla piszącychGrzegorz Kasdepke, List (fragment) | • prezentuje bohaterów opowiadania• czyta ze zrozumieniem rady dla piszących list tradycyjny i e-mail• pisze krótki, komunikatywny list tradycyjny oraz e-mail na dowolny temat | • opowiada krótko o najważniejszych zdarzeniach z opowiadania• omawia rady dla piszących list tradycyjny• pisze poprawny kompozycyjnie list tradycyjny oraz e-mail na zadany temat | • wymienia powody wzmożonej korespondencji listownej i e-mailowej• omawia rady dla piszących e-mail• pisze list tradycyjny oraz e-mail na zadany temat, uwzględnia wymogi formy wypowiedzi | • wyjaśnia przyczyny zachowania bohaterów• omawia zasady grzeczności stosowane w korespondencji• wskazuje różnice między listem tradycyjnymi e-mailem• pisze poprawnejęzykowo, kompozycyjnie i stylistycznie listy w formie tradycyjnej i elektronicznej | • pisze poprawne językowo i konstrukcyjnie listy tradycyjne i elektroniczne cechujące się nietypowym, oryginalnym podejściem do tematu |
I kłopoty sprawić może, lecz ćwiczenie ci pomoże. O różnych funkcjach głoski i | • wie, że i jest samogłoską, może tworzyć wyrazy, podaje przykłady tej funkcji | • wie, że i zmiękcza spółgłoski, podaje przykłady tej funkcji | • objaśnia, kiedy i oznacza samogłoskę, a kiedy jest znakiem miękkości, podaje przykłady tych funkcji | • podaje przykłady, kiedy i oznacza samogłoskę, a jednocześnie jest znakiem miękkości | • formułuje twórcze uwagi i przemyślane wskazówki ułatwiające innym uczniom zapamiętanie funkcji głoski i |
Pa-lu-szek i głów-ka to szkol-na wy-mów-ka. O sylabach | • zna pojęcie sylaba• dzieli wyrazy na sylaby | • objaśnia pojęcie sylaba• wie, że ośrodkiem sylaby jest samogłoska | • zna zasady przenoszenia wyrazów do następnej linii | • poprawnie przenosi wyrazy do następnej linii, dzieląc je na sylaby | • swobodnie i twórczo wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat podziału wyrazów na sylaby w różnych sytuacjach problemowych |
„Igrzyska ortograficzne”. Pisownia wyrazów z rz | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni rzw podanym zestawie ortogramów | • zna reguły pisowni rz | • stara się stosować reguły pisowni rzw podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni rzw podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni rz |
„Co by tu jeszcze zrobić, koledzy, co by tu zrobić?”.Czasownik i jego znaczenia | • wymienia pytania, na które odpowiada czasownik• wie, że czasownik jest odmienną częścią mowy | • rozpoznaje czasownik wśród innych części mowy• rozpoznaje i tworzy formy liczby pojedynczej i mnogiej czasownika• rozpoznaje i tworzy formę czasu przeszłego czasownika | • wie, że czasownik nazywa czynności i stany• rozpoznaje i tworzy formę osoby czasownika• odmienia czasownik przez osoby | • odróżnia czynności od stanów• stosuje poprawne formy gramatyczne czasownika• stosuje świadomie formy czasu przeszłego i teraźniejszego czasownika w opowiadaniu | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz umiejętności językowe dotyczące znaczenia i odmiany czasowników |
„O ekscentrykach przy okazji bezokolicznika”. Formy osobowe i nieosobowe czasownika | • wie, że czasownik występuje w formie osobowej i nieosobowej• podaje przykłady bezokoliczników | • rozróżnia czasowniki w formie osobowej i nieosobowej• wie, że wymawiane tak samo zakończenia ‑źć, ‑ść są zapisywane w różny sposób | • przekształca formę osobową czasownika na bezokolicznik i odwrotnie• zna i stosuje zasady pisowni –źć, –ść, –ąć w zakończeniach bezokolicznika | • dopasowuje czasowniki w bezokoliczniku do wybranych frazeologizmów• poprawnie zapisuje zakończenia bezokolicznika | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz umiejętności językowe dotyczące osobowych i nieosobowych form czasowników |
„Kłopotliwa wizyta z myszą w tle”. Małgorzata Musierowicz, Szósta klepka (fragment) | • wymienia zapamiętanych bohaterów• opowiada krótko o głównym zdarzeniu w tekście • omawia zdarzenia przedstawione na ilustracjach | • wymienia wszystkich bohaterów tekstu• zna pojęcie zdarzenie• nadaje tytuły rysunkom | • określa rolę poszczególnych bohaterów w przygotowaniach do wizyty• objaśnia pojęcie zdarzenie • nadaje tytuły wszystkim rysunkom | • wyjaśnia przyczyny zdenerwowania państwa Żaków• objaśnia, w jaki sposóbwybrane zdarzenie z tekstu wpłynęło na zmianę sytuacji bohaterów• nadaje jednorodne stylistycznie tytuły wszystkim rysunkom | • tworzy oryginalny pod względem treści i formy poradnik tematyczny |
Napisać plan ramowy? Z Pippi to frajda nie z tej ziemi! Plan ramowy – rady dla piszącychAstrid Lindgren, PippiPończoszanka(fragment) | • czyta uważnie tekst• zna pojęcie opis• dopasowuje większość tytułów do odpowiadających fragmentów tekstu• przy wsparciu nauczyciela skraca większość wypowiedzi• czyta rady dla piszących plan ramowy• zapisuje plan ramowy odtwórczy uwzględniający większość zdarzeń | • formułuje pytania do tekstu• objaśnia pojęcie opis• dopasowuje wszystkie tytuły do odpowiadających im fragmentów tekstu• samodzielnie skraca większość wypowiedzi• zapisuje plan ramowy odtwórczy uwzględniający wszystkie zdarzenia | • cytuje fragmenty tekstu• wyszukuje elementy opisu w tekście• porządkuje większość podanych zdarzeń zgodnie z chronologią• samodzielnie skraca wszystkie wypowiedzi• zapisuje plan w formie wypowiedzeń bez czasownika | • ocenia prawdziwość twierdzeń dotyczących tekstu• opisuje elementy wyglądu bohaterki• porządkuje wszystkie podane zdarzenia zgodnie z chronologią• tworzy jednolite językowo wypowiedzi w różnych formach | • opisuje bohaterkę, wykorzystując informacje spoza tekstu, stosując funkcjonalnie różnorodne środki językowe |
„Dobry żart tynfa wart”. Pisownia wyrazów z ż | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni ż w podanym zestawie ortogramów | • zna reguły pisowni ż | • stara się stosować reguły pisowni ż w podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ż w podanym zestawie ortogramów• poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ż | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ż |
Kto ma pilota, ten ma władzę. Maciej Wojtyszko, Bolek i Lolek. Straszne skutki oglądania telewizji (fragment) – rady dla czytających | • czyta tekst w sposób umożliwiający zrozumienie treści• wyszukuje wypowiedzi bohaterów tekstu• formułuje krótką wypowiedź wyrażającą prośbę• wypowiada się na temat swoich doświadczeń związanych z oglądaniem telewizji | • czyta poprawnie tekst, wyznacza granice zdań• czyta poprawnie wypowiedzi bohaterów tekstu, oddając ich uczucia i emocje• formułuje kulturalną wypowiedź wyrażającą prośbę• wypowiada się na temat zasad oglądania telewizji w swoim domu | • czyta płynnie tekst, zwraca uwagę na znaki interpunkcyjne, podkreśla głosem ważne słowa• porównuje wypowiedzi bohaterów i narratora• formułuje wypowiedź wyrażającą prośbę i podaje jej uzasadnienie• ocenia, jak oglądanie telewizji wpłynęło na zachowanie bohaterów opowiadania | • czyta tekst, stosuje odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści• objaśnia pojęcie dialog i omawia sposób jego zapisu w tekście• dobiera przemyślane argumenty uzasadniające prośbę• objaśnia komizm sytuacji przedstawionej w opowiadaniu | • twórczo wykorzystuje w swoich pracach i projektach informacje wyszukane w sieci |
„Tańczę, śpiewam i maluję, czyli jak się relaksuję”. Czas teraźniejszy czasowników | • zna pojęcie czas teraźniejszy czasownika• używa nie z czasownikami w przeczeniach | • wyszukuje i wskazuje czasowniki w czasie teraźniejszym• zna regułę pisowni nie z czasownikami | • odmienia według wzoru czasowniki w czasie teraźniejszym przez osoby i liczby• stara się stosować reguły pisowni nie z czasownikami | • zapisuje poprawne formy gramatyczne czasowników w czasie teraźniejszym• zapisuje poprawnie nie z czasownikami | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat czasu teraźniejszego czasowników• poprawnie używa w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych trudnych form czasowników w czasie teraźniejszym |
„Nie dajmy się zaczarować telewizorom”. Stanisław Grochowiak, Telewizor | • wyszukuje w tekście fragmenty dotyczące wyobraźni• wypowiada się na temat wyobraźni na podstawie własnych doświadczeń• prezentuje w krótkiej wypowiedzi ulubiony program telewizyjny | • cytuje fragmenty wiersza dotyczący wyobraźni• wyszukuje w tekście konkretne rzeczy, ukazane w nietypowym kontekście• prezentuje ulubiony program, uzasadnia wybór | • podaje synonimy rzeczownika wyobraźnia• wymienia filmy przywołane w wierszu, nadaje im tytuły• wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z oglądania telewizji | • wyjaśnia znaczenie słowa wyobraźnia• wybiera tezę najtrafniej oddającą sens wiersza• omawia w kontekście wiersza zagrożenia związane z oglądaniem telewizji | • wyraża własny punkt widzenia na temat programów telewizyjnych, trafnie dobierając argumenty na poparcie swojego stanowiska |
„Wehikułem czasu w…”. Czas przeszły czasowników | • zna pojęcie czas przeszły czasownika• wie, że czasowniki w czasie przeszłym występują w różnych rodzajach | • wyszukuje i wskazuje czasowniki w czasie przeszłym• wie, że czasowniki w czasie przeszłym odmieniają się przez osoby, liczby i rodzaje | • odmienia czasowniki przez rodzaje• zapisuje poprawnie nie z czasownikami | • funkcjonalnie używa form czasu przeszłego w tekście• przekształca wypowiedzenia, stosując odpowiednie formy rodzaju czasownika | • wykorzystuje twórczo i funkcjonalnie posiadaną wiedzę na temat czasu przeszłego czasowników• poprawnie używa w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych trudnych form czasowników w czasie przeszłym |
„Tajemnica goni tajemnicę”. Liliana Bardijewska, Dom ośmiu tajemnic (fragment) | • wymienia kolejne zdarzenia z tekstu• zna pojęcie narrator• wypowiada się na temat sposobu rozwiązywania sporów | • opowiada o zdarzeniach z tekstu• objaśnia pojęcie narrator• zna pojęcie argument | • określa precyzyjnie miejsca zdarzeń• objaśnia pojęcie narracja• objaśnia funkcję argumentu w wypowiedzi | • wykorzystuje informacje z przypisów w opowiadaniu o zdarzeniach• analizuje wiedzę narratora o zdarzeniach i bohaterze• formułuje wypowiedź zawierającą argumenty odwołujące się do doświadczenia ucznia | • wyszukuje w tekście informacje wyrażone pośrednio (ukryte) na temat stanu i uczuć bohatera• wyraża własny punkt widzenia na temat sposobu rozwiązywania sporów, trafnie dobierając argumenty na poparcie swojego stanowiska |
„Czy wróżka prawdę ci powie?”.Czas przyszły czasowników | • zna pojęcie czas przyszły czasownika• tworzy formy czasu przyszłego czasowników | • wyszukuje i wskazuje czasowniki w czasie przyszłym• wie, że czas przyszły ma formę prostą i formę złożoną• zapisuje poprawnie nie z czasownikami | • odmienia przez osoby i liczby czasowniki w czasie przyszłym w formie prostej i złożonej• wie, że czasownik może mieć tylko jedną z form czasu przyszłego: prostą lub złożoną | • odmienia czasowniki w czasie przyszłym przez rodzaje• stosuje poprawne formy gramatyczne czasowników w czasie przyszłym | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat czasu przyszłego czasowników |
„Zobaczyć ducha”. Anna Onichimowska, Duch starej kamienicy (fragment) | • podaje najistotniejsze informacje o głównym bohaterze• określa czas i miejsce zdarzeń• wyodrębnia zdarzenia• zna pojęcie świat przedstawiony | • przedstawia głównego bohatera• wymienia na podstawie definicji elementy świata przedstawionego | • wyjaśnia, na czym polega odmienność bohatera• objaśnia pojęcie świat przedstawiony• zna pojęcie fikcja literacka | • pisze informację na temat bohatera do publikacji tematycznej• wyjaśnia funkcję autora i funkcję narratora• analizuje różnice między światem rzeczywistym a fikcją literacką | • twórczo wykorzystuje w swoich pracach i projektach informacje wyszukane w internecie |
„Latać każdy może – jeden lepiej, drugi …”. Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania (fragment) | • czyta ze zrozumieniem komiks• omawia elementy świata przedstawionego w utworze• czyta informacje na temat komiksu• tworzy jeden rysunek komiksowy | • omawia sposób zapisu wypowiedzi i myśli bohaterów komiksu• wskazuje konsekwencje zdarzeń• podaje najważniejsze informacje o historii polskiego komiksu | • wskazuje słowa narratora oraz określa sposób oddania ruchu postaci w komiksie• omawia reakcje bohaterów na niespodziewane zdarzenie• uzupełnia zdanie definiujące komiks• tworzy prosty komiks na podstawie lektury | • uzasadnia przyczyny zapisu niektórych wyrazów wielkimi literami• prezentuje humorystyczne elementy opowieści, określa typ komizmu• prezentuje informacje na temat popularnych serii komiksowych | • tworzy komiks cechujący się ciekawym ujęciem tematu i bogactwem środków charakterystycznych dla tego tekstu kultury |
„Przygody są po to, by o nich opowiadać”. Opowiadanie odtwórcze – rady dla piszących | • czyta rady dla piszących opowiadanie• zna kompozycję opowiadania• zna pojęcie akapit• przy wsparciu nauczyciela pisze krótkie opowiadanie odtwórcze | • zna określenia czasu charakterystyczne dla różnych części kompozycyjnych opowiadania• omawia informacje zamieszczone w kolejnych akapitach tekstu• pisze krótkie opowiadanie odtwórcze, korzystając z rad dla opowiadających | • zna funkcję związków przyczynowo-skutkowych w opowiadaniu• rozumie funkcję akapitu w tekście• pisze rozbudowane opowiadanie odtwórcze | • dostrzega wpływ środków językowych na narrację• konsekwentnie stosuje podział na akapity w swojej wypowiedzi• pisze poprawne językowo i kompozycyjnie opowiadanie odtwórcze | • pisze bezbłędne językowo opowiadanie – oryginalne pod względem treści i stylu |
Temat lekcji.Lektura i inne teksty kultury,nauka o języku | Wymagania | |||||||||
konieczne(ocena: dopuszczający) | podstawowe(ocena: dostateczny) | rozszerzone(ocena: dobry) | dopełniające(ocena: bardzo dobry) | ponadprogramowe(ocena: celujący) | ||||||
UCZEŃ | ||||||||||
Rozdział II Świąteczne nastroje | ||||||||||
„Rodzinny detektyw na tropie”. Jan Twardowski, Nowe patyki i patyczki (fragment) | • stosuje podstawowe słownictwo nazywające pokrewieństwo• zna pojęcie zdrobnienie• przedstawia w uproszczonej formie graficzny obraz historii swojej rodziny | • tworzy zdrobnienie od podstawowej formy imienia• wykonuje schematyczne, niezbyt rozbudowane drzewo genealogiczne | • sporządza listę członków bliższej i dalszej rodziny bohatera• podaje przykłady zdrobnień innych niż imiona• wykonuje rozbudowane drzewo genealogiczne | • prezentuje rodzinę bohatera opowiadania, używając w poprawnym kontekście różnych słów określających pokrewieństwo• tworzy różne zdrobnienia jednej formy imienia• wykonuje drzewo genealogiczne uzupełnione rysunkami lub zdjęciami członków swojej rodziny | • wykonuje oryginalne pod względem formy drzewo genealogiczne, zawierające ciekawe rozwiązania graficzne | |||||
„Kto i co się schowało na zdjęciu, które przetrwało?”.Rzeczownik i jego znaczenia | • zna pojęcie rzeczownik | • wie, na jakie pytania odpowiada rzeczownik• podaje rzeczowniki nazywające osoby o przeciwstawnych cechach | • rozpoznaje rzeczownik wśród innych części mowy• podaje różne znaczenia tego samego rzeczownika | • wyróżnia kategorie znaczeniowe rzeczownika• stosuje synonimy | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz umiejętności językowe dotyczące rzeczownika i jego znaczenia | |||||
„Wpadam do Soplicowa jak w centrum polszczyzny, tam się człowiek napije, nadysze ojczyzny”. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragment) | • czyta z uwagą zamieszczony w podręczniku fragment Pana Tadeusza• wyszukuje informacje na temat czasu powstania wskazanych dzieł malarskich | • nadaje tytuł fragmentowi utworu• wypowiada się na temat bohaterów historycznych w utworze | • opowiada o zdarzeniach z punktu widzenia bohatera tekstu• wypowiada się na temat dzieł malarskich w odniesieniu do treści tekstu literackiego | • objaśnia pojęcie epopeja narodowa w odniesieniu do omawianego tekstu• opisuje bohatera, wykorzystując funkcjonalnie informacje z tekstu | • tworzy opowiadanie zainspirowane treścią utworu, twórczo wykorzystując informacje z tekstu oraz inny źródeł | |||||
„Skarby wyciągnięte z lamusa”. Opis przedmiotu – rady dla piszących | • zna kompozycję opisu przedmiotu• przy wsparciu nauczyciela tworzy krótki opis przedmiotu | • używa ze świadomością celu określeń opisujących przedmioty• tworzy krótki opis przedmiotu, korzystając z rad dla opisujących przedmioty | • używa ze świadomością celu wyrazów bliskoznacznych oraz określeń wartościujących• tworzy opis przedmiotu, używając różnorodnych środków językowych | • tworzy poprawny językowo i kompozycyjnie opis przedmiotu | • tworzy bezbłędny językowo opis przedmiotu – oryginalny pod względem treści i stylu | |||||
„W szkolnej bibliotece szukam w kartotece…”.Liczba i rodzaj rzeczownika | • zna pojęcie liczby i rodzaju rzeczownika• dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni nie z rzeczownikami | • rozpoznaje rodzaj rzeczownika na podstawie zaimków wskazujących• zna regułę pisowni nie z rzeczownikami | • zna zasadę, że rzeczowniki mają przypisany rodzaj i nie odmieniają się przez rodzaje• stara się stosować regułę pisowni nie z rzeczownikami | • tworzy samodzielnie formy podstawowe rzeczownika w celu określenia rodzaju• zapisuje poprawnie nie z rzeczownikami | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz umiejętności językowe dotyczące liczby i rodzaju rzeczownika | |||||
„Mieć szerokie horyzonty”. Rzeczowniki własne i pospolite | • wie, że rzeczowniki dzielą się na własne i pospolite• zna reguły pisowni rzeczowników własnych i pospolitych | • wskazuje rzeczowniki własne• zapisuje imiona ludzi, zwierząt i miejsc wielką literą | • odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych• stara się stosować reguły pisowni rzeczowników własnych i pospolitych w podanym zestawie ortogramów | • odróżnia poszczególne kategorie rzeczowników własnych i pospolitych• zapisuje poprawnie rzeczowniki własne i pospolite w podanym zestawie ortogramów | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat rzeczowników własnych i pospolitych | |||||
„Uczucia w biało-czerwonych barwach”. Władysław Bełza, Katechizm dziecka polskiego (Kto ty jesteś?…) | • czyta z uwagą wiersz• opisuje sytuację przedstawioną na obrazie• wyszukuje wskazane informacje w słowniku ortograficznym• opisuje precyzyjnie polskie symbole narodowe | • określa temat utworu• wykorzystuje informacje o historii Polski w analizie utworu poetyckiego• objaśnia reguły pisowni wyrazu ojczyzna• opisuje polskie symbole narodowe | • określa uczucia i emocje wyrażane przez osobę mówiącą• wyszukuje informacje z tekstu wyrażone wprost i pośrednio• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat reguł pisowni wyrazu ojczyzna• opisuje polskie symbole narodowe | • objaśnia znaczenie epitetu, odwołując się do treści utworu• analizuje ilustracyjny charakter dzieła malarskiego• wyraża opinię, uzasadniając swoje stanowisko • opisuje precyzyjnie polskie symbole narodowe | • interpretuje treść utworu, odwołując się do kontekstów aksjologicznych | |||||
„Dziwne stworzenie w znajome przemienię”. Przymiotnik i jego znaczenia | • zna pojęcie przymiotnik | • wie, na jakie pytania odpowiada przymiotnik | • rozpoznaje przymiotnik wśród innych części mowy | • dostrzega stylistyczną funkcję przymiotników | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz umiejętności językowe dotyczące przymiotnika i jego znaczenia• opisuje postacie literackie, wykorzystując dodatkową wiedzę na ich temat, stosując funkcjonalnie różne przymiotniki | |||||
„Ciepłe dni w kolorze śliwkowym”. Liczba i rodzaj przymiotnika | • zna kategorie liczby i rodzaju przymiotnika• dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni nie z przymiotnikami | • odmienia przymiotnik przez liczby i rodzaje• zna regułę pisowni nie z przymiotnikami | • dopasowuje formę przymiotnika do formy rzeczownika• stara się stosować regułę pisowni nie z przymiotnikami | • tworzy poprawne formy rodzajowe w liczbie mnogiej przymiotnika• zapisuje poprawnie nie z przymiotnikami | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz umiejętności językowe dotyczące liczby i rodzaju przymiotnika | |||||
„Dźwięki i słowa serce najbliższe”. Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego | • nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst• wyszukuje w podręczniku informacje o autorze słów Mazurka Dąbrowskiego oraz dacie ustanowienia tego utworu hymnem państwowym• zna pojęcie hymn narodowy• cytuje powtarzające się fragmenty hymnu• zna pojęciazwrotka• recytuje z pamięci fragmenty Mazurka Dąbrowskiego | • wymienia postacie historyczne przywołane w tekście• podaje informacje o okolicznościach powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech• objaśnia pojęcie hymn narodowy• zna pojęcie refren• objaśnia pojęcie zwrotka na podstawie tekstu• recytuje z pamięci tekst Mazurka Dąbrowskiego• korzysta z przypisów podczas lektury hymnu | • podaje kilka informacji na temat postaci historycznych z hymnu• wskazuje osobę mówiącą i uzasadnia swoje zdanie, odwołując się do tekstu oraz informacji w podręczniku• wymienia zasady zachowania się podczas słuchania lub wykonywania hymnu• objaśnia pojęcie refren• dostrzega rytmotwórczą funkcję zwrotki• artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji | • wie, co łączy postacie historyczne przywołane w tekście hymnu• określa sytuację podmiotu lirycznego• wymienia okoliczności, w których wykonywany jest hymn państwowy• podaje wartości, które zostały przekazane w refrenie hymnu państwowego• podejmuje próby głosowej interpretacji recytowanego tekstu | • analizuje i interpretuje tekst hymnu, posługując się swobodnie kontekstem historycznym | |||||
„Niezręcznie postąpili, błąd szybko naprawili”.Przysłówek i jego znaczenia | • zna pojęcie przysłówek• wie, że większość przysłówków pochodzi od przymiotników• dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni nie z przysłówkami | • wie, na jakie pytania odpowiada przysłówek• tworzy przysłówki od przymiotników• zna reguły pisowni nie z przysłówkami | • rozpoznaje przysłówek wśród innych części mowy• odróżnia przysłówki pochodzące i niepochodzące od przymiotników• stosuje reguły pisowni nie z przysłówkami | • określa funkcje przysłówka• używa odpowiednich przysłówków do objaśniania znaczeń frazeologizmów• zapisuje poprawnie nie z przysłówkami | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz umiejętności językowe dotyczące przysłówka i jego znaczenia | |||||
„Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim”. Czesław Janczarski, Kamienna płytaHelena Bechlerowa, Święto Zmarłych | • czyta z uwagą wiersze• zna pojęcie osoba mówiąca w wierszu• przy wsparciu nauczyciela opisuje nagrobek pisarza, przedstawiony na ilustracji | • wskazuje w wierszu słowa związane ze świętem Wszystkich Świętych• objaśnia pojęcie osoba mówiąca w wierszu• wyszukuje informacje o zabytkowej nekropolii | • opisuje miejsce przywołane w wierszu• wypowiada się na temat osoby mówiącej w wierszu• objaśnia reguły dotyczące pisowni słowa cmentarz | • wypowiada się na temat treści wierszy, używając słów pamięć, bohaterstwo• analizuje różnicę w sposobie wypowiedzi podmiotu lirycznego w obu wierszach• ze zrozumieniem i we właściwym kontekście używa nazwy nekropolia | • w sposób dojrzały i przemyślany wypowiada się na temat wartości w przywołanych wierszach | |||||
„Nadszedł wieczór andrzejkowy. Kto na wróżby jest gotowy?” Pisownia wyrazów z ó | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni ó w podanym zestawie ortogramów | • zna reguły pisowni ó | • stara się stosować reguły pisowni ó w podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ó w podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ó | |||||
„Skrzydlata kawaleria”. Kazimierz Szymeczko, A to historia! Opowiadania z dziejów Polski (fragment) | • określa temat opowiadania• zna pojęcie geneza• opisuje sytuacje przedstawione na obrazach• zna pojęcie anegdota | • wyszukuje wskazane informacje na mapie• ustala kolejność zdarzeń przywołanych w tekście• opisuje wygląd husarza, korzystając z różnych źródeł informacji• objaśnia znaczenie przydomka | • uzasadnia swoje zdanie, odwołując się do tekstu• objaśnia pojęcie geneza• opowiada o zdarzeniach, wchodząc w rolę fikcyjnej postaci• wyciąga wnioski na temat skutków zdarzeń• objaśnia treść anegdoty | • omawia miejsce i okoliczności zdarzeń na podstawie tekstu i mapy historycznej• podaje wyrazy bliskoznaczne do słowa geneza• rozpoznaje emocje wyrażone za pomocą różnych form ekspresji malarskiej | • analizuje i interpretuje tekst, odwołując się swobodnie do kontekstu historycznego i kulturowego | |||||
„Kuchenne szaleństwa babci Urszuli”. Pisownia wyrazów z u | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni u w podanym zestawie ortogramów | • zna reguły pisowni u | • stara się stosować reguły pisowni u w podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni u w podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni u | |||||
„Wielkie marzenia o małym psie”. Grzegorz Kasdepke, Rózga (fragment) | • przedstawia krótko głównego bohatera opowiadania• wyjaśnia, co bohater musiał zrobić, aby dostać psa | • przedstawia innych bohaterów• opowiada o spacerach głównego bohatera• zna pojęcie obrazowanie realistyczne | • pisze krótką informację o bohaterze w jego imieniu• zapisuje najważniejsze szczegóły dotyczące spacerów bohatera• objaśnia pojęcie obrazowanie realistyczne | • opisuje przeżycia bohatera związane z nietypowym prezentem, ocenia prezent• odwołuje się do przykładów z tekstu, objaśniając pojęcie obrazowanie realistyczne | • przedstawia własne stanowisko w związku z omawianym problemem, formułuje przemyślane, twórcze uwagi | |||||
„Ortograficzne upominki”. Pisownia wyrazów z ó i u | • wyszukuje wyrazy z ó i u w podanym zestawie wyrazów• korzysta ze słownika ortograficznego | • zapisuje wyrazy na mapie mentalnej utrwalającej reguły pisowni ó i u | • zapisuje poprawnie większość wyrazów z ó i u w podanym zestawie ortogramów | • zapisuje poprawnie wszystkie wyrazy z ó i u w podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ó oraz u | |||||
„Radość świętowania”. Teofil Lenartowicz, Mizerna cicha (fragment) | • zna pojęcie kolęda• czyta ze zrozumieniem informację o szopkach krakowskich• nazywa emocje związane z lekturą tekstu | • objaśnia termin kolęda w odniesieniu do tekstu Lenartowicza• ocenia funkcję ilustracji• opowiada o tradycjach i zwyczajach bożonarodzeniowych obchodzonych w rodzinie | • zestawia przeciwstawne określenia z tekstu kolędy• porównuje tekst literacki z innym tekstem kultury• komentuje informacje na temat wierzeń dotyczących nocy wigilijnej | • uzasadnia użycie przeciwstawnych określeń w tekście kolędy• wymienia dodatkowe elementy do wzbogacenia szopki• tworzy rozbudowane opowiadanie związane tematycznie z Bożym Narodzeniem | • tworzy opowieść – oryginalną pod względem treści, formy języka i stylu | |||||
„Gdy ze starym spotyka się Nowy Rok”. Ludwik Jerzy Kern, Bajka o Starym i Nowym Roku | • wymienia sukces odniesiony w mijającym roku• wymienia bohaterów wiersza• zna pojęcie przysłowie• czyta informacje na temat pisowni świąt, dni świątecznych, obrzędów, zabaw i zwyczajów• zapisuje poprawnie jednym sposobem datę dzienną | • opowiada o sukcesie odniesionym w odchodzącym roku• przedstawia okoliczności spotkania Starego i Nowego Roku z wiersza• objaśnia pojęcie przysłowie, odwołuje się do jednego wybranego przykładu• zapisuje poprawnie nazwy święta, zwyczaju i zabawy• zapisuje poprawnie dwoma sposobami datę dzienną | • opowiada o sposobach świętowania przyjścia Nowego Roku• opisuje bohaterów wiersza• analizuje treść przysłów• zapisuje nazwy podanych świąt, zwyczajów i zabaw, dopasowuje do nich daty• zapisuje poprawnie różne daty trzema sposobami | • podsumowuje mijający rok, analizując osiągnięcia i nabyte doświadczenia• konstruuje pytania kierowane do bohaterów wiersza• podaje przykłady kilku przysłów• omawia różnice w sposobach zapisu dat | • tworzy logiczną wypowiedź ustną o charakterze podsumowującym, dbając o poprawność językową, odpowiednią kompozycję i bogate słownictwo | |||||
„Niech spełnią się życzenia”. Życzenia – rady dla piszących | • czyta informacje o historii kartki pocztowej• czyta rady dla piszących życzenia• przy wsparciu nauczyciela pisze treść życzeń | • wypowiada się na temat preferowanego sposobu składania życzeń• pisze życzenia, korzystając z rad dla piszących życzenia | • proponuje nazwy dla e‑kartek• projektuje kartkę noworoczną wraz z życzeniami | • tłumaczy tekst życzeń na język ogólnopolski• zapisuje bezbłędnie życzenia na zaprojektowanej samodzielnie kartce noworocznej | • pisze bezbłędne językowo oraz formalnie życzenia – oryginalne pod względem treści i stylu | |||||
Rozdział III Marzenia zwykłe i niezwykłe | ||||||||||
„Podjąć wyzwanie”. Wilhelm Grimm, Jacob Grimm, Królowa pszczół (fragment) | • opowiada o emocjach towarzyszących lekturze baśni• czyta uważnie notkę biograficzną o braciach Grimm,• wymienia bohaterów zdarzeń• zna pojęcie wydarzenie fantastyczne• zna pojęcie postać fantastyczna | • podaje tytuły kilku baśni braci Grimm• określa powody podróży starszych braci oraz Głuptaska• objaśnia pojęcie wydarzenie fantastyczne• objaśnia pojęcie postać fantastyczna | • podaje kilka faktów z życia braci Grimm• ocenia zachowanie braci oraz Głuptaska w drodze do zamku• wskazuje przykłady postaci i zdarzeń fantastycznych w utworze• określa, na czym polega szczęśliwe zakończenie baśni | • opowiada o życiu i twórczość braci Grimm• wymienia cechy bohatera• podaje przykłady postaci i wydarzeń fantastycznych w innych utworach literackich• podaje przykłady postaci fantastycznych z poznanych utworów literackich | • formułuje ocenę moralną bohatera, odwołując się do uniwersalnych wartości etycznych | |||||
„Do szczęścia trzeba niewiele…, gdy się zgubi pantofelek” Charles Perrault, Kopciuszek, czyli pantofelek z popieliczki | • prezentuje bohaterów baśni• wymienia wyrazy przeciwstawne do słów dobro, skromność, pracowitość• nazywa emocje przeżywane przez bohaterkę• wie, że obecność przesłania jest jedną z cech baśni• rozpoznaje baśniowe rekwizyty | • opowiada o życiu bohaterki• zna pojęcie kontrast• wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio na temat przyczyn zdarzenia• objaśnia pojęcie przesłanie w odniesieniu do baśni o Kopciuszku• opowiada o zdarzeniach związanych z obecnością baśniowych rekwizytów | • opisuje i ocenia zachowanie członków rodziny wobec tytułowej bohaterki• objaśnia pojęcie kontrast• tworzy wypowiedź w formie zaproszenia• charakteryzuje bohaterkę, używając właściwego związku wyrazowego• szczegółowo analizuje informacje umieszczone na plakatach teatralnych | • zestawia cechy bohaterek, ukazując przeciwieństwa ich charakterów i zachowania• używa słowa kontrast, omawiając wygląd postaci z widowiska baletowego• stosuje różne formy ekspresji wygłaszając mowę, w imieniu baśniowej postaci• formułuje na podstawie wierszowanych morałów przesłanie baśni• wyraża opinię, uzasadniając swoje stanowisko | • wykorzystuje w interpretacji tekstu elementy wiedzy o kulturze• tworzy oryginalną pod względem treści, uwspółcześnioną wersję baśni | |||||
„O bohaterach przy harcerskim ognisku”.Pisownia wyrazów z h | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni h w podanym zestawie ortogramów | • zna reguły pisowni h | • stara się stosować reguły pisowni h w podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni h w podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni h | |||||
„Baśniowy przepis na supermana”. Kazimierz Władysław Wójcicki, O Waligórze i Wyrwidębie | • wymienia imiona głównych bohaterów, wyjaśnia, dlaczego tak zostali nazwani• wyjaśnia pochodzenie magicznych rekwizytów• cytuje ogłoszenie króla o nagrodzie za zabicie smoka• wymienia dowolny motyw powtarzający się w różnych baśniach | • prezentuje bohaterów, omawia ich pochodzenie i źródło niezwykłej siły• cytuje fragment prezentujący właściwości magicznych trzewiczków• podaje kilka określeń smoka• wymienia zdarzenie, postać, przedmiot jako powtarzające się elementy świata przedstawionego w różnych utworach | • wymienia innych siłaczy – bohaterów literackich i filmowych• wyjaśnia, w jaki sposób bracia wykorzystali moc trzewiczków• opowiada o walce braci ze smokiem• zna pojęcie motyw wędrowny, podaje przykład motywu wędrownego | • opowiada o wyczynach wybranego bohatera filmowego• wymienia inny magiczny rekwizyt baśniowy• wymyśla sposób pokonania komputerowego smoka• objaśnia na przykładach pojęcie motyw wędrowny• projektuje grę planszową nawiązującą do świata przedstawionego utworu | • twórczo wykorzystuje w swoich pracach i projektach różne konteksty kulturowe dotyczące baśniowych zdarzeń, miejsc i bohaterów | |||||
„Strach ma wielkie oczy”.Pisownia wyrazów z ch | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni chw podanym zestawie ortogramów | • zna reguły pisowni ch | • stara się stosować reguły pisowni chw podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni chw podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ch | |||||
„Chciwemu i pół świata mało” Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce | • czyta uważnie i analizuje tekst baśni oraz informacje z przypisów• opisuje i ocenia zachowanie rybaka oraz jego żony• zna pojęcie obrazowanie fantastyczne• omawia sytuacje przedstawione na ilustracjach• czyta wypowiedzi bohaterów | • tworzy plan odtwórczy tekstu• określa motywy postępowania żony rybaka• objaśnia pojęcie obrazowanie fantastyczne• wyszukuje właściwe fragmenty tekstu• analizuje wypowiedzi bohaterów pod kątem złamania zasad etykiety językowej | • wykorzystuje wiedzę na temat fikcji literackiej w analizie świata przedstawionego utworu• objaśnia treść przysłowia w kontekście omawianej historii• formułuje przesłanie baśnie• odczytuje tekst poprzez przekład intersemiotyczny• formułuje wniosek na temat szacunku dla odbiorcy wyrażanego poprzez formę językową | • objaśnia elementy realistyczne i fantastyczne w utworze• wyraża przemyślany sąd o żonie rybaka i jej postępowaniu• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat cech baśni w analizie tekstu• interpretuje przenośne znaczenia wybranych elementów świata przedstawionego utworu• formułuje przemyślane rady na temat kultury wypowiedzi | • wyraża refleksję na temat wartości materialnych i niematerialnych w kontekście omawianej historii | |||||
„Proszę o ciszę! Baśń się tworzy”. Grzegorz Ptak, Oto moja baśń – cykl obrazów | • wypowiada się na temat serii obrazów• porządkuje obrazy w ustalonej przez siebie kolejności• wymienia kilka cech baśni | • nadaje postaciom na obrazach imiona• tytułuje każdy obraz• wymienia większość cech baśni | • wybiera postaci kontrastowe• układa plan opowieści na podstawie obrazów• objaśnia cechy baśni | • przypisuje nadzwyczajne umiejętności postaci fantastycznej• zapisuje plan opowieści w jednolitej formie• wykorzystuje wiedzę o cechach baśni w pracy redakcyjnej inspirowanej obrazami | • tworzy oryginalną pod względem treści i stylu baśń inspirowaną serią obrazów | |||||
„Czy to bajka, czy nie bajka? Myślcie sobie, jak tam chcecie…”. O różnych wypowiedzeniach i intencjach mówiącego | • zna pojęcie wypowiedzenie• rozpoznaje wybrane intencje wypowiedzi | • objaśnia pojęcie wypowiedzenie• stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące w zależności od celu wypowiedzi | • wskazuje, czym charakteryzuje się wypowiedzenie• tworzy wypowiedzenia pytające dotyczące najważniejszych treści tekstu | • omawia cechy charakterystyczne wypowiedzenia, odwołując się do przykładów• stosuje różne typy wypowiedzeń w funkcji impresywnej | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych typach wypowiedzeń w celu precyzyjnego wyrażania intencji wypowiedzi | |||||
„Gorące serca dwa”. Hans Christian Andersen, Dzielny ołowiany żołnierz | • czyta uważnie notatkę biograficzną o Hansie Christianie Andersenie• zna pojęcie uosobienie• opowiada o ulubionej baśni | • podaje szczegóły dotyczące wyglądu bohaterów• objaśnia pojęcie uosobienie• wymienia postać, która stanęła na drodze żołnierza i tancerki• przedstawia w formie pantomimy scenę z ulubionej baśni Hansa Christiana Andersena | • prezentuje w krótkiej wypowiedzi życie i twórczość Hansa Christiana Andersena• podaje przykłady uosobienia z tekstu• określa motywy działania diabełka, opowiada o kolejnych zdarzeniach oddalających od siebie dwoje bohaterów• pisze opowiadanie z udziałem postaci z baśni Andersena | • wymienia wszystkie postacie z utworu mające ludzkie właściwości• używa pojęcia uosobienie w wypowiedzi dotyczącej bohaterów baśni• wyjaśnia znaczenie powiedzenia: miłość aż po grób, wskazuje znak tej miłości w baśni• pisze poprawne językowo, kompozycyjnie i ortograficznie opowiadanie z udziałem baśniowych bohaterów | • na podstawie analizy dzieła formułuje wnioski o charakterze ogólnym, dotyczące natury świata i człowieka• twórczo wykorzystuje w swoich tekstach informacje wyszukane w sieci | |||||
„Koniec i kropka – rzekło zdanie”.Znaki interpunkcyjne | • stosuje kropkę na końcu wypowiedzeń oznajmujących• stosuje znak zapytania na końcu wypowiedzeń pytających | • stosuje kropkę na końcu wypowiedzeń rozkazujących• zna pojęcie wypowiedzenie wykrzyknikowe | • stosuje poprawnie wykrzyknik na końcu wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących dla wyrażenia emocji | • stosuje poprawnie znaki interpunkcyjne na końcu wypowiedzeń | • twórczo wykorzystuje w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych wiedzę na temat funkcji znaków interpunkcyjnych na końcu wypowiedzeń | |||||
„Ach, co to będzie za bal! Książę rozsyła zaproszenia”.Zaproszenie – rady dla piszących | • wskazuje nadawcę i odbiorcę zaproszenia• czyta teksty zaproszeń wysłanych przez różnych baśniowych bohaterów• czyta rady dla piszących zaproszenie zamieszczone w podręczniku• przy wsparciu nauczyciela pisze jedno zaproszenie | • określa okazję z jakiej wysłano zaproszenie• rozpoznaje baśniowych bohaterów w jednym z zaproszeń• pisze zaproszenie, korzystając z rad dla piszących zaproszenie | • używa w poprawnym kontekście różnych wyrazów i związków wyrazowych związanych ze słowem zapraszać• ocenia kompletność informacji w zaproszeniu• projektuje kartę zaproszenia, zapisuje tekst zaproszenia | • odróżnia oficjalny i nieoficjalny charakter zaproszenia• zapisuje bezbłędnie tekst zaproszenia na zaprojektowanej samodzielnie karcie | • pisze bezbłędne językowo oraz formalnie zaproszenie – oryginalne pod względem treści i stylu | |||||
„Kto hałasuje w teatralnych garderobach?”.Pisownia wyrazów z h i ch | • wyszukuje wyrazy z h i ch w podanym zestawie wyrazów• korzysta ze słownika ortograficznego | • zapisuje wyrazy na mapie mentalnej utrwalającej reguły pisowni h i ch | • zapisuje poprawnie większość wyrazów z h i ch w podanym zestawie ortogramów | • zapisuje poprawnie wszystkie wyrazy z h i ch w podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni h oraz ch | |||||
„Groch z kapustą, czyli baśnie na wesoło”. Bohdan Butenko, Jaś i Małgosia (fragment) | • wymienia najważniejsze postacie z opowiadania• opowiada o przygodzie Jasia i Małgosi z utworu Bohdana Butenki• wyraża opinię na temat opowieści o Jasiu i Małgosi | • wymienia wszystkich bohaterów opowiadania• wskazuje fragmenty opowiadania zgodne z powszechnie znaną wersją baśni• uzasadnia swój punkt widzenia na temat opowiadania | • przyporządkowuje bohaterów opowiadania do różnych baśni, z których oni pochodzą• wyjaśnia, na czym polegają zmiany wprowadzone przez autora do treści baśni o Jasiu i Małgosi• wymienia elementy zabawne w opowiadaniu | • porównuje postacie z opowiadania z ich literackimi pierwowzorami• analizuje fragmenty, w których narrator wypowiada się na temat tworzenia baśni• tworzy dalszy ciąg opowiadania utrzymany w konwencji gry literackiej | • wyraża własny punkt widzenia na temat tekstu literackiego, trafnie dobierając argumenty na poparcie swojego stanowiska• tworzy oryginalne pod względem formy i treści opowiadanie utrzymane w konwencji gry literackiej | |||||
„W pałacowych komnatach…”. Zdania i równoważniki zdań | • zna pojęcie zdanie• zna pojęcie wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika• tworzy zdania według wzoru | • objaśnia pojęcie zdanie• objaśnia pojęcie wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika• zna pojęcie równoważnik zdania• tworzy wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika według wzoru | • rozpoznaje w tekście zdania i wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika• objaśnia pojęcie równoważnik zdania• przekształca wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika na zdania i odwrotnie | • rozpoznaje w tekście równoważnik zdania• stosuje wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika w zapisie planu opowieści | • świadomie i swobodnie stosuje wiedzę na temat zdania i jego równoważnika w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych | |||||
Mówisz i masz – magia czerwonego krzesła”. Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo (fragment) | • wymienia bohaterów zdarzeń• opowiada o jednym życzeniu spełnionym przez czerwone krzesło• przypomina kilka cech baśni | • określa czas i miejsce zdarzeń• wymienia wszystkie życzenia spełnione przez czerwone krzesło• wymienia cechę baśni, którą można znaleźć w tekście | • sporządza plan wydarzeń• wymienia wszystkie cechy baśni występujące w tekście Andrzeja Maleszki | • określa przyczyny i skutki zdarzeń• uzasadnia, że wydarzenia fantastyczne rozgrywają się współcześnie | • tworzy poprawny językowo, oryginalny pod względem treści i stylu opis przedmiotu | |||||
„Zgubiłem, kupię, zamienię… Napisz zatem ogłoszenie!”. Ogłoszenie – rady dla piszących | • czyta z uwagą ogłoszenia• rozpoznaje baśniowe rekwizyty na zdjęciach• czyta rady dla piszących ogłoszenie• przy wsparciu nauczyciela pisze ogłoszenie | • określa baśniowe rekwizyty odpowiednimi przymiotnikami• tworzy ogłoszenie, korzystając z rad dla piszących ogłoszenie | • przyporządkowuje rekwizyty do właściwych baśni• formułuje pytania dotyczące treści ogłoszeń | • ocenia kompletność informacji w ogłoszeniach• pisze ogłoszenie charakteryzujące się zwięzłością i poprawnością formy | • formułuje twórcze uwagi i przemyślane wskazówki ułatwiające innym uczniom pracę redakcyjną | |||||
Ważny jestem niesłychanie…”. Podmiot i orzeczenie – związek główny w zdaniu | • zna pojęcie orzeczenie • zna pojęcie podmiot• posługuje się terminami podmiot, orzeczenie | • objaśnia pojęcie orzeczenie• objaśnia pojęcie podmiot | • rozpoznaje w zdaniu orzeczenie• rozpoznaje w zdaniu podmiot• wyodrębnia związek główny w zdaniu | • tworzy poprawne związki główne w swoich wypowiedziach• tworzy wypowiedzenia, w których informację o podmiocie przekazuje forma orzeczenia | • twórczo wykorzystuje wiedzę na temat orzeczenia i podmiotu oraz funkcji tych części zdania w wypowiedzeniu• funkcjonalnie stosuje synonimiczne rzeczowniki w funkcji podmiotu | |||||
„Bale, maskarady i inne karnawałowe niezwykłości”.Pisownia nie z różnymi częściami mowy | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni nie w podanym zestawie ortogramów | • zna reguły pisowni nie zczasownikiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem | • stara się stosować reguły pisowni nie zczasownikiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem w podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni nie w podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni nie | |||||
„Zasięgnąć języka…”.Zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte | • zna pojęcie zdanie pojedyncze nierozwinięte• zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte• wie, że zdanie pojedyncze zawiera jedno orzeczenie | • objaśnia pojęcie zdanie pojedyncze nierozwinięte• zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte• objaśnia budowę zdania pojedynczego• rozpoznaje określenia podmiotu i orzeczenia | • rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte i zdanie pojedyncze nierozwinięte• formułuje pytania, na które odpowiadają określenia | • tworzy zdanie pojedyncze rozwinięte i zdanie pojedyncze nierozwinięte• odróżnia zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte• świadomie rozwija zdanie w celu wzbogacenia treści wypowiedzenia | • świadomie i swobodnie stosuje wiedzę na temat zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych w dłuższych wypowiedziach ustnych i pisemnych | |||||
Temat lekcji.Lektura i inne teksty kultury,nauka o języku | Wymagania | |||||||||
konieczne(ocena: dopuszczający) | podstawowe(ocena: dostateczny) | rozszerzone(ocena: dobry) | dopełniające(ocena: bardzo dobry) | ponadprogramowe(ocena: celujący) | ||||||
UCZEŃ | ||||||||||
Rozdział IV Karuzela z uczuciami | ||||||||||
Bądź mądry, pisz wiersze… O poezji i poezjowaniu”. Joanna Kulmowa, Moje próżnowanie | • czyta uważnie tekst wiersza• wie, że tekst wiersza jest podzielony na wersy• rozumie, że wiersz może mieć formę ciągłą lub stroficzną | • cytuje fragmenty na temat okoliczności powstawania wierszy• zna pojęcie wiersz• rozpoznaje formę ciągłą i stroficzną wiersza | • opowiada, jak powstają wiersze poetki• objaśnia pojęcie wiersz, określa w nim rolę osoby mówiącej | • określa, kim jest osoba mówiąca w wierszu• objaśnia dwa różne znaczenia słowa wiersz w kontekście utworu Moje próżnowanie | • odczytuje i wyjaśnia przenośne sensy utworu poetyckiego | |||||
„Bawimy się w rymy, zabawa to łatwa…”. Stanisław Grochowiak, Wyliczanka | • czyta informację o jednej z najstarszych polskich rymowanek• zna pojęcie rym• wyodrębnia jeden poetycki obraz w wierszu• zna pojęcie ożywienie | • recytuje dowolną dziecięcą wyliczankę – rymowankę, wskazuje w niej podobnie brzmiące wyrazy• objaśnia pojęcie rym• wyodrębnia obrazy poetyckie w wierszu• objaśnia pojęcie ożywienie | • podaje przykłady rymujących się wyrazów• nadaje tytuły obrazom poetyckim z wiersza• wyszukuje w tekście przykłady ożywień | • określa rolę rymów w wierszu• wyjaśnia różnicę pomiędzy wierszem a wyliczanką• tworzy związki wyrazowe o charakterze ożywień | • objaśnia związki między warstwą językową, brzmieniową i semantyczną utworu poetyckiego | |||||
„Na wiosnę piękniejszy wieje wiatr…”.Grupa podmiotu i grupa orzeczenia | • zna pojęcie grupa podmiotu• zna pojęcie grupa orzeczenia | • objaśnia pojęcie grupa podmiotu• objaśnia pojęcie grupa orzeczenia• zapisuje pytania o różne części zdania | • wyodrębnia grupę podmiotu i grupę orzeczenia w zdaniach | • porównuje budowę grupy podmiotu i grupy orzeczenia | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat budowy grupy podmiotu i grupy orzeczenia w zdaniu | |||||
„Między smutkiem i radością… łza się kręci w oku”. Pisownia wyrazów z ą i ę | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni ą i ę w podanym zestawie ortogramów | • zna wybrane reguły pisowni ą oraz ę | • stara się stosować reguły pisowni ą i ę w podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ą i ę w podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ą i ę | |||||
Gdy kapią łzy. O uczuciach i refleksjach w wierszu”. Julian Kornhauser, Wyciągnięta ręka | • czyta uważnie tekst wiersza• opowiada o uczuciach towarzyszących czytaniu wiersza | • opowiada o zdarzeniu z wiersza | • określa podmiot liryczny w wierszu• używa ze zrozumieniem słowa tolerancja w wypowiedzi o wierszu | • analizuje zmiany uczuć bohatera wiersza• proponuje sposób recytacji wiersza oddający nastrój i emocje | • wygłasza tekst, dokonuje jego interpretacji głosowej | |||||
„Rozumieć się bez słów”.O mowie niewerbalnej | • zna pojęcie mowa niewerbalna• reaguje na pozawerbalne środki porozumiewania się• podaje nazwy różnych uczuć | • objaśnia pojęcie mowa niewerbalna• rozpoznaje emocje na podstawie wyrazu twarzy• rozpoznaje natężenie emocji | • wskazuje przykłady mowy niewerbalnej na podstawie tekstu• rozpoznaje emocje wyrażane gestami• stosuje ze zrozumieniem wyraz ekspresja | • rozpoznaje emocje wyrażane postawą• nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji | • tworzy wypowiedzi ustne, w których swobodnie wykorzystuje werbalne i pozawerbalne środki wyrazu | |||||
„I tylko… wysp tych nie ma. W poszukiwaniu epitetów”. Małgorzata Strzałkowska, Kosze pełne snów | • zna pojęcie epitet• opowiada o snach z wiersza | • objaśnia pojęcie epitet | • wskazuje epitety w wierszu• zestawia epitety o podobnych znaczeniach i przeciwstawne | • wskazuje na przykładach różnice między określeniami informującymi i oceniającymi• wyszukuje epitety nieprecyzyjne i podejmuje próbę wyjaśnienia zasadności ich użycia w wierszu | • dostrzega, komentuje i objaśnia związki pomiędzy warstwą językową i znaczeniową utworu poetyckiego | |||||
„Chodzić z głową w chmurach. Porównanie”. Józef Ratajczak, Obłoki | • zna pojęcie porównanie• wymienia elementy krajobrazu ukazanego w wierszu• zna różne wyrazy łączące człony porównania | • objaśnia pojęcie porównanie• wymienia, do czego zostały porównane obłoki• objaśnia znaczenie porównań, używa ich w zdaniu | • wskazuje w tekście przykłady porównań• wyjaśnia, jakie słowo wykorzystano do połączenia dwóch porównywanych elementów | • tworzy porównania• używa we właściwym kontekście związku wyrazowego chodzić z głową w chmurach | • opisuje krajobraz, wykorzystując funkcjonalnie poetyckie środki językowe | |||||
„Niezwykłe spotkania słów. O poetyckiej przenośni”. Wincenty Faber, Pogoda | • zna pojęcie metafora (przenośnia) | • objaśnia pojęcie metafora (przenośnia) | • wskazuje przenośnie w wierszach• wyjaśnia znaczenie kilku metafor używanych w życiu codziennym | • objaśnia znaczenie metafor w wierszu• opowiada o ulubionej pogodzie, używając metafory | • analizuje tekst na poziomie metaforycznym | |||||
„Niecodziennie i świątecznie…”.O związkach wyrazowych w zdaniu | • zna pojęcie związekwyrazowy i pojęcie związek główny• wyodrębnia związek główny w zdaniu | • objaśnia pojęcie związekwyrazowy i pojęcie związek główny• tworzy poprawne związki wyrazowe w swoich wypowiedziach• wyodrębnia związki poboczne w zdaniu | • wyszukuje związki wyrazowe w zdaniu• objaśnia, na jakiej podstawie wyrazy łączą się w związki wyrazowe• wyodrębnia logiczne związki wyrazów w zdaniu• przedstawia na wykresie związki między wyrazami | • tworzy logiczne i poprawne struktury zdaniowe• przedstawia strukturę zdania na schemacie | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat budowy grupy podmiotu i grupy orzeczenia w zdaniu | |||||
„Co wiatrom w duszy gra…”. Julian Tuwim, Dwa wiatry | • określa temat wiersza• rozpoznaje w tekście wybrane środki poetyckie | • opowiada o sytuacji przedstawionej w wierszu• określa funkcję wybranych środków poetyckich w wierszu | • interpretuje tekst poprzez przekład intersemiotyczny• rozpoznaje w tekście epitety, porównania, ożywienia, uosobienia, przenośnie i określa ich funkcje | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych środkach poetyckich i ich funkcjach podczas analizy wiersza i tworzenia wypowiedzi inspirowanych tekstem | • twórczo wykorzystuje wiedzę o cechach języka poetyckiego oraz języka informacyjnego w działaniach inspirowanych treścią wiersza | |||||
„W raju łakomczuchów. Opis miejsca”. Opis miejsca – rady dla piszącychRoald Dahl, Charlie i fabryka czekolady(fragment) | • zna kompozycję opisu miejsca• przy wsparciu nauczyciela tworzy prosty opis miejsca | • używa ze świadomością celu określeń opisujących elementy wyposażenia miejsca• tworzy prosty opis miejsca, korzystając z rad dla opisujących miejsce | • używa ze świadomością celu wyrazów bliskoznacznych oraz określeń wartościujących• tworzy opis miejsca, używając różnorodnych środków językowych | • określa atmosferę miejsca• tworzy poprawny językowo i kompozycyjnie opis miejsca | • tworzy bezbłędny językowo opis miejsca – oryginalny pod względem treści i stylu | |||||
„Od słowa do słowa i plotka gotowa”. Jan Brzechwa, Ptasie plotki | • nazywa wrażenia i emocje, jakie wzbudza w nim czytany tekst• rozumie znaczenie słowa plotka• rozumie, że plotkowanie jest zachowaniem postrzeganym negatywnie | • analizuje rozwój zdarzeń w tekście• używa poprawnie słowa plotka w wybranych związkach wyrazowych do opisu zdarzeń z wiersza | • określa funkcję uosobienia zastosowanego w tekście• objaśnia znaczenia powiedzeń dotyczących plotki w kontekście sytuacji wiersza | • określa motywy działania bohaterów wiersza• wyraża swoje zdanie na temat negatywnych zachowań językowych, używając właściwych argumentów na poparcie stanowiska | • tworzy opowieść inspirowaną tekstem – oryginalną pod względem treści, formy języka i stylu | |||||
Temat lekcji.Lektura i inne teksty kultury,nauka o języku | Wymagania | |||||||||
konieczne(ocena: dopuszczający) | podstawowe(ocena: dostateczny) | rozszerzone(ocena: dobry) | dopełniające(ocena: bardzo dobry) | ponadprogramowe(ocena: celujący) | ||||||
UCZEŃ | ||||||||||
Rozdział V Historie nie z tej ziemi | ||||||||||
„O książkach, czytaniu i niezwykłych bibliotekach”. Notatka – rady dla piszącychJacek Cygan, Cała Polska czyta dzieciom (fragment) | • czyta informacje na temat akcji „Cała Polska czyta dzieciom”• czyta rady dla piszących notatkę• przy wsparciu nauczyciela tworzy prostą notatkę na temat książki | • zna dzieje książki, wymienia formy książek rękopiśmiennych, drukowanych i nowoczesnych• tworzy notatkę na temat książki, korzystając z rad dla piszących notatkę | • zapisuje informacje dotyczące bibliobusów w tabeli• zapisuje notatkę o książce cyfrowej, korzystając z rad dla piszących notatkę | • projektuje tabelę do zapisu informacji o bibliobusach• zapisuje poprawną językowo notatkę o różnicach między książką tradycyjną i cyfrową | • tworzy bezbłędne językowo, oryginalne i urozmaicone pod względem graficznym formy notatek | |||||
„Festiwale i parady, czyli lato pod znakiem kultury”.Pisownia wyrazów wielką i małą literą | • dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni wyrazów wielką i małą literą w podanym zestawie ortogramów• korzysta ze słownika ortograficznego | • zna wybrane reguły pisowni wyrazów wielką i małą literą | • stara się stosować reguły pisowni wyrazów wielką i małą literąw podanym zestawie ortogramów | • poprawnie zapisuje wyrazy wielką i małą literąw podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni wielką i małą literą | |||||
„Opowiem wam, jak zaginął…”. Małgorzata Strękowska-Zaremba, Detektyw Kefirek (fragment) – rady dla rozmawiających przez telefon | • opowiada krótko o wybranym zdarzeniu z fragmentu powieści• czyta rady dla rozmawiających przez telefon | • przedstawia zdarzenia w kolejności chronologicznej• prowadzi rozmowę telefoniczną, korzystając z rad | • ocenia prawdopodobieństwo zdarzeń, uzasadnia swoje zdanie• prowadzi rozmowę telefoniczną, używa odpowiednich zwrotów grzecznościowych | • wypowiada się na temat zachowania bohatera, używając we właściwym kontekście zwrotów mieć czyste sumienie oraz mieć coś na sumieniu• rozróżnia nieoficjalną i oficjalną sytuację rozmowy telefonicznej | • prowadzi interesującą rozmowę telefoniczną, nawiązuje z odbiorcą kontakt, podtrzymuje go oraz dostosowuje komunikat do celu wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej | |||||
„Ciepło, cieplej, gorąco… skarb!”. Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera (fragment) – rady dla wysyłających SMS-y | • określa cel wyprawy• opowiada o przeżyciach bohaterów• czyta rady dla wysyłających SMS-y• wie, że wiadomości SMS muszą być poprawne pod względem językowym i ortograficznym | • opisuje drogę, którą bohaterowie przebyli, aby dostać się do jaskini• cytuje argumenty, których użył bohater• wprowadza zwroty grzecznościowe w wiadomościach SMS | • rysuje plan pieczary i zaznacza trasę wędrówki• podaje wyrazy nazywające różne emocje chłopców• stosuje zasady interpunkcji w wiadomościach SMS | • wymyśla znaki oznaczające drogę na planie pieczary• opisuje, jak zmieniał się nastrój każdego z chłopców• zapisuje poprawną, komunikatywną wiadomość SMS | • pisze bezbłędną językowo i oryginalną pod względem treści wiadomość SMS | |||||
„Tajemnice indiańskich ścieżek”. Alfred Szklarski, Tomek na wojennej ścieżce (fragment) | • wyszukuje w tekście informacje na temat okoliczności walki między bohaterami• zapisuje plan zdarzeń utworu• opisuje na podstawie tekstu wygląd konia Indianina• zna indiańskie imię Stanisława Supłatowicza | • cytuje informacje na temat okoliczności walki• zwraca uwagę na jednolitość językową w zapisie planu zdarzeń• czyta informacje na temat Indian• wymienia kilka imion znaczących | • opisuje przebieg walki• sporządza notatkę na temat zdarzeń w dowolnej formie• wypowiada się na temat zwyczajów Indian• wymyśla imiona znaczące dla osób o podanych cechach | • ocenia zachowanie bohaterów• wprowadza dodatkowe elementy graficzne wzbogacające notatkę• uzasadnia tezę, że Tomek znał obyczaje Indian• wymyśla imiona znaczące dla osób z najbliższego otoczenia | • twórczo wykorzystuje w swoich pracach i projektach informacje wyszukane w sieci oraz tekstach literackich | |||||
„Plecak pełen przygód”. Powtórzenie pisowni wyrazów z rz, ż, ó, u, h,ch | • wyszukuje wyrazy z rz, ż, ó, u, h,chw podanym zestawie wyrazów• korzysta ze słownika ortograficznego | • stara się stosować reguły ortograficzne do poprawnego zapisu wyrazów z rz, ż, ó, u, h,chw podanym zestawie ortogramów | • zapisuje poprawnie większość wyrazów z rz, ż, ó, u, h,chw podanym zestawie ortogramów | • zapisuje poprawnie wszystkie wyrazy z rz, ż, ó, u, h,chw podanym zestawie ortogramów | • przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni rz, ż, ó, u, h,ch | |||||
„Przepraszam, którędy do skarbów?”.Mowa znaków | • przy wsparciu nauczyciela odczytuje szyfr• zna pojęcie piktogram• wie, co oznaczają proste piktogramy | • samodzielnie odczytuje szyfr• objaśnia pojęcie piktogram• odczytuje wybrane piktogramy | • odczytuje zapis alfabetem Morse’a• wymienia różne rodzaje piktogramów | • odczytuje drogę na mapie za pomocą znaków legendy• zapisuje rady na podstawie piktogramów• projektuje mapę | • twórczo wykorzystuje wiedzę na temat znaków i piktogramów w swoich pracach i projektach | |||||
„Poszukiwacze skarbów wysyłają pozdrowienia”. Kartka z pozdrowieniami – rady dla piszących | • zna pojęcia nadawca, odbiorca• czyta rady dla piszących pozdrowienia• przy wsparciu nauczyciela pisze pozdrowienia, zapisuje poprawnie adres | • używa ze zrozumieniem terminów nadawca, odbiorca• pisze pozdrowienia, korzystając z rad dla piszących pozdrowienia, stosuje zwroty grzecznościowe | • określa na podstawie treści pozdrowień odbiorców pocztówek• uwzględnia w zapisie pozdrowień wszystkie elementy kompozycyjne | • przytacza wyrazy i sformułowania pozwalające ustalić odbiorców pozdrowień• pisze rozwinięte treściowo i poprawne językowo oraz ortograficznie pozdrowienia | • pisze bezbłędne językowo pozdrowienia – oryginalne pod względem treści i stylu | |||||
Film stary jak świat”. Witold Bobiński, Idę do kina (fragment) | • wyszukuje potrzebne informacje w tekście• wymienia kilka planów filmowych | • cytuje informacje z tekstu• zna pojęcia kadr oraz plan filmowy | • pisze notatkę na temat historii kina• omawia pojęcia kadr oraz plan filmowy• omawia sposób filmowania w poszczególnych planach filmowych | • prezentuje w ciekawej formie graficznej notatkę na temat historii kina• określa i uzasadnia właściwości i funkcje poszczególnych planów filmowych | • twórczo wykorzystuje w swojej pracy informacje na temat tworzywa i wybranych środków wyrazowych sztuki filmowej | |||||
„Bliskie spotkania trzeciego stopnia… z wyrazami”.O synonimach | • zna pojęcie synonim, wyraz bliskoznaczny• zestawia ze sobą wyrazy o podobnym znaczeniu | • objaśnia pojęcie synonim, wyraz bliskoznaczny• dobiera właściwe wyrazy bliskoznaczne | • wskazuje synonimy• zastępuje powtarzające się wyrazy synonimami | • stosuje synonimy w celu wzbogacenia językowego wypowiedzi• zestawia związki frazeologiczne z ich synonimami | • twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat wyrazów bliskoznacznych w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych | |||||
„W małym kinie nikt już nie gra dzisiaj na pianinie…”. Konstanty Ildefons Gałczyński, Małe kina (fragment | • opowiada o swojej wizycie w kinie• wymienia kilka gatunków filmowych• wymienia ulubione filmy | • opisuje własnymi słowami kino przedstawione wierszu• zna pojęcie gatunek filmowy• przedstawia tematykę ulubionych filmów• dopasowuje gatunki filmowe do ich opisów• tworzy zbiór zasad dotyczących zachowania w kinie | • omawia wrażenia odbiorcze związane z lekturą wiersza• objaśnia na przykładach pojęcie gatunek filmowy• wyjaśnia, co wyróżnia film animowany spośród innych gatunków filmowych | • przytacza epitety i przenośnie tworzące nastrój w wierszu | • przedstawia własne stanowisko w związku z omawianym problemem, formułuje przemyślane, twórcze uwagi | |||||
KRYTERIA OGÓLNE
Sprawności | Wymagania | ||||
konieczne(ocena: dopuszczający) | podstawowe(ocena: dostateczny) | rozszerzone(ocena: dobry) | dopełniające(ocena: bardzo dobry) | ponadprogramowe(ocena: celujący) | |
UCZEŃ | |||||
I. Kształcenie literackie i kulturowe | • wypowiada się na temat świata przedstawionego utworu • dostrzega obrazy poetyckie w utworach o nieskomplikowanej strukturze semantycznej | • omawia wybrane elementy świata przedstawionego utworu• wypowiada się na temat obrazów poetyckich w wierszach | • porównuje wybrane elementy świata przedstawionego w różnych utworach• analizuje obrazy poetyckie w czytanych utworach | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat świata przedstawionego podczas analizy tekstów podejmujących grę z konwencją literacką• analizuje rolę środków językowych w tworzeniu obrazów poetyckich | • interpretuje teksty poetyckie na poziomie metaforycznym• podczas analizy utworów odwołuje się do różnych kontekstów literackich i kulturowych• dostrzega symboliczne treści w utworach literackich i plastycznych• stawia pytania problemowe w odniesieniu do odbieranych tekstów• dostrzega i objaśnia związki pomiędzy warstwą językową, brzmieniową i semantyczną utworów poetyckich• w sposób przemyślany komentuje zachowania bohaterów, uwzględniając przy tym motywy ich działania oraz kontekst sytuacyjny• kreatywnie wykorzystuje posiadaną wiedzę i umiejętności w sytuacjach problemowych dotyczących odbioru tekstów kultury• wyraża opinie na temat tekstów literackich i innych tekstów kultury, trafnie dobierając argumenty na poparcie swojego stanowiska• ma szerokie kompetencje w zakresie odbioru różnych tekstów kultury |
• zna pojęcie fikcja literacka• wymienia prawdopodobne (realistyczne) elementy świata przedstawionego | • odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości• wymienia nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego | • odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości• wypowiada się na temat fantastyki w baśniach | • określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej• wypowiada się na temat elementów fantastycznych w utworach współczesnych | ||
• rozpoznaje czytany utwór jako baśń, hymn | • wskazuje cechy gatunkowe baśni, hymnu | • analizuje cechy baśni tradycyjnej i współczesnej | • funkcjonalne wykorzystuje wiedzę o cechach gatunkowych utworów w ich analizie i interpretacji | ||
• zna pojęcie epitet, porównanie, przenośnia, uosobienie, ożywienie | • odróżnia uosobienie od ożywienia | • wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia) | • objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych w czytanych utworach | ||
• wskazuje i omawia tytuł w utworu | • nadaje tytuły wybranym częściom utworu | • dostrzega funkcję tytułu jako elementu konstrukcyjnego utworu | • analizuje wpływ tytułu na odbiór tekstu | ||
• rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu | • odróżnia wiersz ciągły od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów | • określa wers, zwrotkę, refren, rymy, liczbę sylab w wersie jako elementy rytmizujące wypowiedź | • używa funkcjonalnie pojęć wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy podczas analizy wiersza | ||
• wyodrębnia wydarzenia fabuły i ustala ich kolejność | • omawia wydarzenia fabuły | • analizuje przebieg zdarzeń i rozumie ich wzajemną zależność | • funkcjonalnie stosuje słownictwo określające następstwo zdarzeń | ||
• zna pojęcie dialog, wyszukuje wypowiedzi bohaterów tekstu | • objaśnia pojęcie dialog | • porównuje wypowiedzi bohaterów i narratora | • omawia sposób zapisu dialogu w tekście | ||
• zna pojęcia podmiot liryczny, narrator, bohater | • omawia cechy bohatera, narratora, podmiotu lirycznego | • wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohatera, podmiotu lirycznego, | • określa motywy działania bohatera, określa stosunek narratora do wybranych elementów świata przedstawionego utworu | ||
• zna pojęcia narrator,narracja | • odróżnia autora od narratora | • objaśnia funkcję narracji w tekście | • dostrzega różne formy narracji w tekście | ||
• wskazuje w tekście bohatera głównego | • określa cechy bohatera głównego | • prezentuje swój pogląd na temat bohatera głównego | • posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci głównej w utworze | ||
• określa tematykę utworu | • omawia tematykę utworu | • określa problematykę utworu | • omawia problematykę utworu | ||
• nazywa swoje reakcje czytelnicze | • opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich | • opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury | • opisuje emocje towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury | ||
• objaśnia dosłowne znaczenia w tekstach | • rozumie proste przenośne znaczenia w tekstach | • odróżnia znaczenia dosłowne od prostych znaczeń przenośnych | • funkcjonalnie wykorzystuje swoją wiedzę do objaśnienia przenośnych znaczeń w tekstach | ||
• wypowiada się na temat sytuacji bohaterów literackich | • określa doświadczenia bohaterów literackich | • porównuje sytuację bohaterów literackich z własnymi doświadczeniami | • komentuje sytuację bohaterów literackich w odniesieniu do doświadczeń współczesnych nastolatków | ||
• wypowiada się na temat wybranych zagadnień i znaczeń utworu | • przedstawia własne rozumienie utworu | • uzasadnia swoje rozumienie utworu | • funkcjonalnie używa różnych środków językowych do uzasadnienia swojego rozumienia utworu | ||
• podejmuje próbę interpretacji tekstów | • wykorzystuje w interpretacji tekstów doświadczenia własne | • wykorzystuje w interpretacji tekstów znajomość innych utworów literackich | • wykorzystuje w interpretacji tekstów wiedzę o różnych tekstach kultury | ||
• wypowiada się na temat postaci i zdarzeń | • wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohaterów oraz aspekty sytuacji | • prezentuje swój pogląd na temat bohaterów i sytuacji | • posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do bohaterów i sytuacji | ||
• wskazuje wartości piękna, dobra, prawdy w czytanych utworach | • wskazuje wartości ważne dla bohaterów literackich | • zestawia wartości i ich przeciwieństwa utworach na zasadzie kontrastu | • odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury | ||
• rozpoznaje tekst literacki | • rozpoznaje tekst informacyjny | • odróżnia tekst literacki od informacyjnego | • określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego | ||
• wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost | • odczytuje informacje wyrażone wprost | • dostrzega w tekście treści wyrażone wprost i pośrednio | • odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio | ||
• określa temat tekstu | • wyciąga wnioski z tekstu | • określa główną myśl tekstu | • analizuje i interpretuje główną myśl tekstu | ||
• zna pojęcie tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapit | • wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne | • określa funkcję wstępu, rozwinięcia, zakończenia | • omawia relacje między częściami wypowiedzi | ||
• wydobywa z tekstu wskazane informacje | • porządkuje informacje z tekstu | • odróżnia informacje ważne od drugorzędnych | • hierarchizuje informacje | ||
• rozpoznaje czytany utwór jako komiks | • wskazuje charakterystyczne cechy komiksu | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o budowie komiksu do jego odbioru | • charakteryzuje komiks jako tekst kultury | ||
• odróżnia dzieło literackie od filmu i spektaklu teatralnego | • rozpoznaje różne teksty kultury | • wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury, filmu, teatru | • objaśnia swoistość tekstów kultury przynależnych do literatury, teatru, filmu, muzyki, sztuk plastycznych i audiowizualnych | ||
• posługuje się terminami scena, aktor, gra aktorska, dekoracja w kontekście widowiska teatralnego• przedstawia wybrane fakty dotyczące historii kina• odróżnia film od programu informacyjnego | • posługuje się terminami kostium, rekwizyt, charakteryzacja, muzyka w kontekście widowiska teatralnego• posługuje się pojęciami związanymi z filmem (scenariusz, reżyseria, ujęcie, graaktorska, muzyka, reżyser, kadr, plan filmowy)• rozpoznaje wybrane gatunki filmowe | • wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne• rozpoznaje poszczególne plany filmowe• wyjaśnia różnicę między filmem animowanym a innymi gatunkami filmowymi | • rozpoznaje środki wyrazu charakterystyczne dla pantomimy• określa właściwości i funkcje poszczególnych planów filmowych• nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk | ||
• zna pojęcie adaptacja utworu literackiego | • objaśnia pojęcie adaptacja utworu w odniesieniudo wybranych dzieł filmowych | • wskazuje różnice między tekstem literackim a jego adaptacją | • wskazuje różnice pomiędzy tekstem literackim a jego adaptacją sceniczną i radiową | ||
• wypowiada się na temat treści tekstów kultury | • porównuje treści tekstów kultury z rzeczywistością znaną mu z własnego doświadczenia | • komentuje treści tekstów kultury w odniesieniu do własnego doświadczenia | • odbiera tekst kultury jako źródło wzbogacania własnych doświadczeń | ||
• dokonuje odczytania tekstów poprzez przekład intersemiotyczny, posługując się konwencją realistyczną (np. ilustracja) | • dokonuje odczytania tekstów poprzez przekład intersemiotyczny, posługując się bardziej złożoną konwencją realistyczną (np. komiks) | • dokonuje odczytania tekstów poprzez przekład intersemiotyczny, posługując się konwencją symboliczną (np. plakat) | • dokonuje odczytania tekstów poprzez przekład intersemiotyczny, posługując się konwencją abstrakcyjną (w połączeniu z muzyką) | ||
• z uwagą odbiera filmy, spektakle, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży | • świadomie odbiera filmy, spektakle, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży | • wykorzystuje swoją wiedzę na temat tekstów kultury, odbierając filmy, spektakle, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży | • aktywnie odbiera filmy, spektakle, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży, czyniąc je źródłem swoich działań twórczych | ||
II. Kształcenie językowe | • wie, na jakie pytania odpowiada rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek | • rozpoznaje w wypowiedziach rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek | • wskazuje różnice między rzeczownikiem, czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem | • określa funkcje rzeczownika, czasownika, przymiotnika, przysłówka w tekście | • świadomie i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę i umiejętności językowe w zakresie słownictwa, składni, fleksji i fonetyki• swobodnie stosuje wiedzę na temat budowy zdania i budowy tekstu wypowiedziach ustnych i pisemnych• funkcjonalnie wykorzystuje werbalne i pozawerbalne środki wyrazu• swobodnie wykorzystuje wiedzę o języku jako narzędziu skutecznej komunikacji• przedstawia oryginalne rozwiązania ułatwiające naukę gramatyki i ortografii• przestrzega zasad poprawności językowej oraz zasad etykiety językowej w każdej sytuacji komunikacyjnej• świadomie i funkcjonalnie wykorzystuje synonimy, frazeologizmy w celu wzbogacenia warstwy językowej wypowiedzi• samodzielnie poszerza wiedzę i umiejętności poza treści przewidziane podstawą programową i programem nauczania |
• rozpoznaje formy bezokolicznika | • dostrzega rolę czasownika w wypowiedzi | • rozumie funkcję bezokolicznika | • funkcjonalne wykorzystuje wiedzę o osobowych i nieosobowych formach czasownika w swoich wypowiedziach | ||
• rozpoznaje w tekście formy liczb odmiennych części mowy | • rozpoznaje w tekście formy czasów i rodzajów gramatycznych | • rozpoznaje w tekście formy osób | • określa funkcje form liczb, czasów, rodzajów i osób w wypowiedzi | ||
• używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach | • rozumie rolę przymiotników i przysłówków w opisie świata | • uwzględnia w wypowiedziach różne natężenie cech i właściwości | • używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy | ||
• stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych | • przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc wypowiedzi o nieskomplikowanej strukturze językowej | • stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych | • stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych | ||
• zna pojęcia podmiot, orzeczenie, określenia | • rozpoznaje podmiot i orzeczenie w zdaniu | • rozpoznaje funkcje składniowe orzeczenia, podmiotu i określeń w zdaniu | • wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu i określeń w zdaniu | ||
• wie, że wyrazy w zdaniu łączą się w związki wyrazowe | • wyodrębnia związek główny | • rozróżnia wyrazy określane i określające | • funkcjonalne wykorzystuje wiedzę o budowie zdania w swoich wypowiedziach | ||
• rozpoznaje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące | • używa celowo wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących | • używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych typach wypowiedzeń ze względu na cel wypowiedzi | ||
• wie, jak zbudowane jest zdanie | • odróżnia zdanie od wypowiedzenia bez czasownika | • wyodrębnia równoważnik zdania w tekście | • funkcjonalne stosuje w praktyce językowej zdania i równoważniki zdań | ||
• zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte | • rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte oraz nierozwinięte i rozumie ich funkcje | • przekształca konstrukcje składniowe – zdania w równoważniki zdań i odwrotnie | • rozumie funkcjonalność przekształceń składniowych | ||
• stosuje formy grzecznościowe w swoich wypowiedziach | • posługuje się oficjalną i nieoficjalną formą polszczyzny | • posługuje się oficjalną nieoficjalną formą polszczyzny ze świadomością zróżnicowania tych form | • zna i funkcjonalnie stosuje formy grzecznościowe używane w oficjalnej i nieoficjalnej formie polszczyzny | ||
• przedstawia się w kilku zdaniach w różnych sytuacjach komunikacyjnych | • dostosowuje sposób powitania i pożegnania do sytuacji komunikacyjnej | • stosuje formy grzecznościowe w wypowiedzi ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia SMS) | • dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej | ||
• rozumie dosłowne znaczenia wyrazów w wypowiedzi | • rozumie proste przenośne znaczenia wyrazów w wypowiedzi | • odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów znaczeń przenośnych | • świadomie wykorzystuje wyrazy o przenośnych znaczeniach do tworzenia własnych wypowiedzi | ||
• rozumie znaczenie wybranych stałych związków wyrazowych poznanych na lekcjach | • używa w swoich wypowiedziach wybranych stałych związków wyrazowych poznanych na lekcjach | • używa stałych związków wyrazowych zrozumieniem i świadomością celu | • świadomie wykorzystuje stałe związki wyrazowe do bogacenia warstwy językowej własnych wypowiedzi | ||
• tworzy wypowiedzi wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, podziękowanie, przepraszanie | • stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu wypowiedzi | • posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności i celu wypowiedzi | • podkreśla intencje wypowiedzi pozawerbalnymi środkami porozumiewania się | ||
• zna pojęcie synonim, wyraz bliskoznaczny | • wie, że formy fleksyjne wyrazów nie są ich synonimami | • świadomie zastępuje powtarzające się wyrazy ich synonimami | • funkcjonalnie stosuje synonimy w celu wzbogacenia językowego wypowiedzi | ||
• w sposób logiczny i spójny wypowiada się na tematy związane z otaczającą rzeczywistością | • wie, że treść tworzonych zdań powinna nawiązywać do wcześniejszych części tekstu | • używa spójników i zaimków (bez znajomości terminów – etap propedeutyczny) w celu zespolenia tekstu | • stosuje synonimy w celu uzyskania spójności tekstu | ||
• rozumie, że tekst jest komunikatem | • rozróżnia typy komunikatu: informacyjny, literacki, ikoniczny | • wie, że niektóre komunikaty różnią się systemem znaków | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych typach komunikatów | ||
• zna pojęcia nadawca i odbiorca wypowiedzi, posługuje się nimi w odniesieniu do różnych sytuacji codziennych | • identyfikuje nadawcę wypowiedzi w opowiadaniach, powieściach, baśniach | • identyfikuje i opisuje nadawcę wypowiedzi lirycznej | • funkcjonalne posługuje się terminami nadawca odbiorca wypowiedzi podczas odbioru tekstów kultury | ||
• określa sytuację komunikacyjną | • rozumie wpływ sytuacji komunikacyjnej na kształt wypowiedzi | • dostosowuje sposób wyrażania się i zachowania do sytuacji komunikacyjnej | • posługuje się różnymi werbalnymi i pozawerbalnymi środkami komunikacji – stosownie do sytuacji | ||
• rozpoznaje komunikaty wyrażane za pomocą gestów | • rozpoznaje i nazywa uczucia wyrażane za pomocą mimiki | • rozpoznaje znaczenie różnych niewerbalnych środków komunikacji | • nazywa i komentuje emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji pozasłownej | ||
• zna pojęcia głoska, litera, sylaba | • objaśnia różnicę pomiędzy głoską i literą | • określa funkcje głosek, liter, sylab | • wykorzystuje wiedzę o głoskach, literach i sylabach w analizie warstwy brzmieniowej tekstów | ||
• zna pojęcie etykieta językowa i stara się stosować jej zasady | • stosuje zasady etykiety językowej w sytuacjach codziennych | • przestrzega zasad etykiety językowej wymaganych w korespondencji | • przestrzega zasad etykiety językowej podczas komunikacji za pomocą narzędzi nowoczesnych technologii informacyjno – komunikacyjnych | ||
• zna reguły pisowni:– rz, ż, ó, u, h,ch,– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami– wielką i małą literą– ą i ę– i po spółgłoskach | • stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni:– rz, ż, ó, u, h,ch,– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami– wielką i małą literą– ą i ę– i po spółgłoskachw podanym zestawie ortogramów | • stosuje w większości wyrazów reguły pisowni:– rz, ż, ó, u, h,ch,– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami– wielką i małą literą– ą i ę– i po spółgłoskachw podanym zestawie ortogramów | • stosuje we wszystkich wyrazach reguły pisowni:– rz, ż, ó, u, h,ch,– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami– wielką i małą literą– ą i ę– i po spółgłoskachw podanym zestawie ortogramów | ||
• zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką | • stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń | • stosuje poprawnie kropkę w zapisie dat | • poprawnie używa różnych znaków interpunkcyjnych | ||
III. Tworzenie wypowiedzi | • krótko wypowiada się na zadany temat związany z otaczającą rzeczywistością | • aktywnie uczestniczy w rozmowie na zadany temat | • wypowiada się logicznie na tematy związane z poznanymi tekstami kultury | • świadomie porządkuje i komponuje treść swoich wypowiedzi | • pisze bezbłędne językowo, oryginalne pod względem treści i stylu różne formy wypowiedzi• swobodnie posługuje się werbalnymi i pozawerbalnymi środkamiwyrazu w swoich wypowiedziach ustnych• operuje bogatym słownictwem z różnych kręgów tematycznych• w sposób szczególny dba o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową wypowiedzi• zapisuje teksty w sposób przejrzysty z wielką dbałością o stronę graficzną i wydzielenie myślowe w formie akapitów• podejmuje działalność literacką i kulturalną• prowadzi blog internetowy• redaguje twórcze, oryginalne teksty informacyjne o szkole przeznaczone do gazetki lub na stronę internetową |
• zna pojęcie argument | • rozpoznaje argumenty w wypowiedzi | • posługuje się argumentami w rozmowie | • używa przemyślanych argumentów na poparcie swojego stanowiska | ||
• tworzy logiczne i w przeważającej części uporządkowane wypowiedzi | • zna pojęcie akapit i rozumie jego funkcję w wypowiedzi | • tworzy wypowiedzi o właściwej kompozycji i układzie graficznym | • tworzy semantycznie pełne i bogate językowo wypowiedzi | ||
• wyszukuje w tekście informacje | • ocenia przydatność uzyskanych informacji | • dokonuje selekcji informacji | • wypracowuje skuteczne metody selekcji informacji | ||
• tworzy według podanego wzoru wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie (twórcze, odtwórcze), opis przedmiotu, opis miejsca, list, zaproszenie, ogłoszenie, życzenia, pozdrowienia | • tworzy samodzielnie wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie( twórcze, odtwórcze), opis przedmiotu, opis miejsca, list, zaproszenie, ogłoszenie, życzenia, pozdrowienia | • tworzy poprawne językowo, spójne, zgodne z cechami kompozycyjnymi wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie( twórcze, odtwórcze), opis przedmiotu, opis miejsca, list, zaproszenie, ogłoszenie, życzenia, pozdrowienia | • tworzy bogate językowo wypowiedzi w różnych formach gatunkowych, stosuje funkcjonalnie różne środki językowe | ||
• wygłasza tekst z pamięci | • recytuje ze zrozumieniem tekst poetycki lub fragment prozy | • artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu | • recytuje tekst z odpowiednia intonacją, dykcją i napięciem emocjonalnym | ||
• sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy wypowiedzi | • sporządza samodzielnie odtwórczy i twórczy plan ramowy wypowiedzi | • stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego | • dba o zwięzłość wypowiedzi w zapisie planu ramowego | ||
• redaguje według podanego wzoru proste notatki w różnych formach | • tworzy samodzielnie prostą notatkę w formie tabeli, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu | • rozplanowuje kompozycję układu treści w notatce | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych formach notatek | ||
• opowiada o treści przeczytanych utworów | • omawia problematykę przeczytanych utworów | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o języku w swoich wypowiedziach na temat tekstów | • opowiada o treści, problematyce i formie poznanych tekstów kultury | ||
• wie, że współczesne komunikaty (SMS, e‑mail) muszą być poprawne pod względem językowym i ortograficznym | • używa właściwych zwrotów grzecznościowych w swoich wiadomościach SMS oraz korespondencji internetowej | • zapisuje poprawne, komunikatywne wiadomości SMS | • zna i stosuje zasady netykiety w komunikacji internetowej | ||
• tworzy według podanego wzoru opowiadania na temat dalszych losów bohatera tekstu | • tworzy samodzielnie opowiadania na tematy związane z treścią poznanych utworów | • tworzy poprawne językowo, spójne, zgodne z cechami kompozycyjnymi opowiadania na podstawie tekstu | • tworzy bogate językowo wypowiedzi w różnych formach gatunkowych inspirowane treścią poznanych utworów | ||
• odwołuje się do swojej wiedzy o języku w tworzonych wypowiedziach | • stosuje zwroty grzecznościowe w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych | • funkcjonalnie stosuje odpowiednie konstrukcje składniowe w różnych sytuacjach komunikacyjnych | • funkcjonalnie i twórczo wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych wypowiedziach | ||
IV. Samokształcenie | • czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań | • czyta poprawnie tekst, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne | • czyta płynnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa | • czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści | • wykorzystuje narzędzia TIK (np. smartfon, tablet) do zapisywania i katalogowania informacji• opracowuje własne bazy informacji, np. kartoteki, fiszki z hasłami, foldery plików• wykorzystuje programy, aplikacje i gry edukacyjne do samodzielnej nauki języka polskiego• zwraca uwagę na aspekty moralne związane z korzystaniem z zasobów internetowych (odpowiedzialność, uczciwość, poszanowanie cudzej własności)• bierze udział i odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych z języka polskiego |
• zapisuje odręcznie informacje pozyskane z różnych źródeł | • porządkuje według własnego pomysłu uzyskane informacje | • zapisuje informacje za pomocą edytora tekstu | • opracowuje własne sposoby szybkiego i efektywnego zapisywania informacji | ||
• korzysta z różnych źródeł informacji (np. książki, edukacyjne programy telewizyjne, strony internetowe) | • wybiera informacje uzyskane z różnych źródeł i wykorzystuje je w nauce i rozwijaniu pasji | • selekcjonuje informacje w celu wykorzystania ich w różnych sytuacjach typowych i nietypowych | • gromadzi dane w sposób uporządkowany i zapewniający łatwy dostęp do potrzebnych informacji | ||
• korzysta z zasobów szkolnej biblioteki | • zna zasady korzystania z zasobów bibliotecznych | • korzysta z zasobów bibliotek on-line | • funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat zasobów bibliotecznych w docieraniu do informacji | ||
• korzysta ze słownika ortograficznego• potrafi odnaleźć wskazane hasło w encyklopedii | • zna budowę słownika ortograficznego• wyszukuje hasła w encyklopedii | • korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych• korzysta z informacji zawartych w encyklopedii | • określa funkcje słowników• korzysta ze słowników on-line | ||
• ma świadomość, że nie wszystkie informacje w internecie są prawdziwe | • ocenia przydatność uzyskanych informacji | • konfrontuje ze sobą informacje uzyskane z różnych źródeł, szczególnie internetowych | • krytycznie ocenia i weryfikuje informacje uzyskane z różnych źródeł | ||
• korzysta z internetu w celach edukacyjnych | • rozwija umiejętności efektywnego korzystania z zasobów internetu | • zna wybrane zasady netykiety i przestrzega ich | • postrzega nowoczesne technologie informacyjne jako narzędzia do rozwijania i prezentowania własnych zainteresowań | ||
Lektura obowiązkowa i uzupełniająca | • czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego | • czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony | • czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki | • czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami | • chętnie czyta i zna wiele tekstów ponadprogramowych |
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu
wymagań koniecznych, w związku z tym, nie jest w stanie wykonać zadań o
niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności nie rokuje osiągnięcia
nawet minimalnego postępu.
JĘZYK ANGIELSKI
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLASY 4.
1.OCENA CELUJĄCA
UCZEŃ SPEŁNIA KRYTERIA OCENY BARDZO DOBREJ, A PONADTO ROZWIĄZUJE ZADANIA ZŁOŻONE, PROBLEMOWE O PODWYŻSZONYM STOPNIU TRUDNOŚCI, LUB JEST LAUREATEM KONKURSÓW MIĘDZYSZKOLNYCH ( I,II,III MIEJSCE) LUB REJONOWYCH, WOJEWÓDZKICH I PONADWOJEWÓDZKICH ( I,II,III MIEJSCE LUB WYRÓŻNIENIE)
2.OCENA BARDZO DOBRA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
UCZEŃ ZNA I POPRAWNIE STOSUJE STRUKTURY ZAWARTE W DZIAŁACH GRAMMAR I VOCABULARY PODRĘCZNIKA „LINK IV” BUDUJE SPÓJNE ZDANIA, STOSUJE SZEROKI ZAKRES SŁOWNICTWA
SŁUCHANIE
POTRAFI ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS TEKSTÓW I ROZMÓW, POTRAFI ZROZUMIEĆ KLUCZOWE INFORMACJE W PROSTYCH TEKSTACH I ROZMOWACH,POTRAFI ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,POSŁUGUJE SIĘ POPRAWNYM JĘZYKIEM, POPEŁNIAJĄC NIEWIELE BŁĘDÓW,MOŻNA GO ZROZUMIEĆ BEZ TRUDNOŚCI
PISANIE
POTRAFI NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO,PRAWIDŁOWO UŻYWA ZASAD ORTOGRAFICZNYCH.
3.OCENA DOBRA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ WIĘKSZOŚCIĄ POZNANYCH PROSTYCH STRUKTUR JEZYKOWYCH POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA W WIĘKSZOŚCI PRZYPADKÓW SPÓJNE, NA OGÓŁ UŻYWA SZEROKIEGO ZAKRESU SŁOWNICTWA ODPOWIEDNIEGO DO ZADANIA.
SŁUCHANIE
POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZROZUMIEĆ WIĘKSZOŚĆ KLUCZOWYCH INFORMACJI,POTRAFI ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
PRZEWAŻNIE POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,POSŁUGUJE SIĘ W MIARĘ POPRAWNYM JĘZYKIEM,POPEŁNIAJĄC NIEKIEDY ZAUWAŻALNE BŁĘDY,MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ BEZ TRUDNOŚCI.
PISANIE
POTRAFI NA OGÓŁ NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO,PRZEWAŻNIE UŻYWA PRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
4.OCENA DOSTATECZNA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ TYLKO NIEKTÓRYMI POZNANYMI STRUKTURAMI. POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA NIEKIEDY SPÓJNE, CZASAMI UŻYWA ZAKRESU SŁOWNICTWA ODPOWIEDNIEGO DO ZADANIA.
SŁUCHANIE
POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA.
MÓWIENIE
CZASEM POTRAFI Z POWODZENIEM PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,POSŁUGUJE SIĘ CZĘŚCIOWO POPRAWNYM JĘZYKIEM, ALE POPEŁNIA SPORO ZAUWAŻALNYCH BŁĘDÓW, MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ.
PISANIE
PRÓBUJE NAPISAĆ ZADANIE ZAWIERAJĄCE PROSTE ZDANIA,STRUKTURY I SŁOWNICTWO,UŻYWA CZASEM NIEPRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
5.OCENA DOPUSZCZAJĄCA
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
POTRAFI POPRAWNIE OPEROWAĆ NIEDUŻĄ ILOŚCIĄ POZNANYCH STRUKTUR JĘZYKOWYCH. POTRAFI BUDOWAĆ ZDANIA ALE PRZEWAŻNIE NIESPÓJNE, CZASAMI NIEPOPRAWNIE UŻYWA CODZIENNEGO SŁOWNICTWA.
SŁUCHANIE
POTRAFI OD CZASU DO CZASU ZROZUMIEĆ OGÓLNY SENS PROSTYCH TEKSTÓW I ROZMÓW,POTRAFI ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ POLECENIA NAUCZYCIELA,ALE MOŻE POTRZEBOWAĆ POMOCY LUB PODPOWIEDZI.
MÓWIENIE
CZASEM POTRAFI PRZEKAZAĆ WIADOMOŚĆ,ALE Z TRUDNOŚCIAMI,POPEŁNIA WIELE ZAUWAŻALNYCH BŁĘDOW,MOŻNA GO ZAZWYCZAJ ZROZUMIEĆ,ALE Z PEWNĄ TRUDNOŚCIĄ.
PISANIE
MA TRUDNOŚCI Z NAPISANIEM ZADANIA ZAWIERAJĄCEGO PEŁNE ZDANIA,PROSTE STRUKTURY I SŁOWNICTWO,UŻYWA W WIĘKSZOŚCI NIEPRAWIDŁOWEJ PISOWNI I INTERPUNKCJI.
UCZEŃ NIE SPEŁNIAJĄCY KRYTERIÓW OCENY DOPUSZCZAJĄCEJ OTRZYMUJE OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ
HISTORIA
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
KLASA IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ
Kursywą zaznaczone są tematy dodatkowe ujęte w podstawie programowej – nie będą traktowane jako osobna lekcja.
W procesie oceniania obowiązuje stosowanie zasady kumulowania wymagań (ocenę wyższą otrzymać może uczeń, który spełnia wszystkie wymagania przypisane ocenom niższym)
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Uczeń:· rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych (I, II, III miejsce) lub rejonowych, wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie) | |||||
1. Co to jest historia? | Uczeń rozumie: pojęcia: historia (dzieje), historyk.Uczeń potrafi: wyjaśnić, w jakim celu poznaje się historię. | Uczeń rozumie: pojęcie: historia prywatna, konieczność poznawania historii w sposób chronologiczny.Uczeń potrafi: wyjaśnić, czym zajmuje się historyk, podać przykłady wydarzeń należących do historii prywatnej. | Uczeń rozumie: pojęcia: historia rodzinna, historia państw.Uczeń potrafi: podać przykłady wydarzeń należących do historii rodzinnej. | Uczeń rozumie: historię jako cykl zmian dokonanych przez człowieka.Uczeń potrafi: podać przykłady wydarzeń należących do historii państw. | Uczeń potrafi: opisać Kraków w różnych okresach historycznych. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
2. O mierzeniu czasu | Uczeń zna: sposób mierzenia czasu, którym posługują się ludzie w Europie, rzymski sposób zapisu cyfr i liczb.Uczeń rozumie: pojęcia: oś czasu, nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.), wiek (stulecie), tysiąclecie, zegar, zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego.Uczeń potrafi: określić wiek i połowę wieku dla danego wydarzenia historycznego. | Uczeń zna: wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji.Uczeń rozumie: pojęcie: kalendarz, dlaczego korzystamy z osi czasu.Uczeń potrafi: obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszczać je na osi czasu. | Uczeń potrafi: opowiedzieć historię zegarów. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
3. Jak poznać przeszłość? | Uczeń zna: podział źródeł historycznych.Uczeń rozumie: pojęcia: źródła historyczne, źródła pisane, źródła materialne, źródła ustne.Uczeń potrafi: podać przykłady źródeł pisanych i materialnych. | Uczeń rozumie: pojęcia: archeologia, archeolog, muzeum.Uczeń potrafi: opowiedzieć, na czym polega praca historyka, przedstawić zadania muzeów. | Uczeń rozumie: pojęcia: wykopaliska archeologiczne, kronika, związki między archeologią a historią.Uczeń potrafi: opowiedzieć, na czym polega praca archeologa, podać przykłady odkryć dokonanych przez archeologów. | Uczeń zna: przykłady muzeów.Uczeń rozumie: pojęcie: dziedzictwo historyczne, rolę, jaką w poznawaniu historii odgrywają źródła historyczne.Uczeń potrafi: wyjaśnić, w jaki sposób badania archeologiczne przyczyniają się do poszerzenia naszej wiedzy o przeszłości, wyjaśnić, dlaczego trzeba chronić dziedzictwo historyczne. | Uczeń zna: okoliczności powstania i upadku osady w Biskupinie.Uczeń potrafi: opowiedzieć o odkryciach dokonanych przez archeologów w Biskupinie. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
4. Moja rodzina | Uczeń zna: nazewnictwo stosowane do określenia relacji między poszczególnymi członkami rodziny.Uczeń rozumie: pojęcia: rodzina, krewny, przodek.Uczeń potrafi: na przykładzie własnej rodziny wymienić osoby wchodzące w skład rodziny małej i rodziny wielkiej. | Uczeń zna: tradycje własnej rodziny.Uczeń rozumie: pojęcia: rodzina mała, rodzina wielka, pamiątka rodzinna, tradycje rodzinne.Uczeń potrafi: określić związki pokrewieństwa między poszczególnymi członkami rodziny, wymienić przykłady pamiątek rodzinnych. | Uczeń rozumie: pojęcia: genealogia, drzewo genealogiczne.Uczeń potrafi: opowiedzieć o wydarzeniu z historii swojej rodziny, wyrazić opinię na temat gromadzenia pamiątek rodzinnych i kultywowania tradycji rodzinnych, opowiedzieć o własnej pamiątce rodzinnej. | Uczeń zna: sposoby umożliwiające poznanie historii rodziny.Uczeń rozumie: znaczenie zdjęć i innych pamiątek rodzinnych jako źródeł historycznych.Uczeń potrafi: wyjaśnić, w jaki sposób można poznać historię swojej rodziny. | Uczeń potrafi: sporządzić drzewo genealogiczne swojej rodziny. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
5. Ojczyzna małych ojczyzn | Uczeń zna: sąsiadów Polski, nazwy regionów wchodzących w skład Polski.Uczeń rozumie: pojęcia: region, ojczyzna, mała ojczyzna, patriotyzm.Uczeń potrafi: wskazać na mapie Polskę i jej regiony, posługiwać się planem miejscowości. | Uczeń zna: lokalizację największych zabytków w Polsce, zabytki i wydarzenia związane z historią własnej miejscowości,Uczeń potrafi: opisać główne regiony Polski, wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną, wskazać na mapie miejscowość, w której mieszka. | Uczeń zna: znane postacie i legendy związane z historią własnej miejscowości, herb własnej miejscowości.Uczeń rozumie: rolę, jaką w życiu człowieka odgrywa mała ojczyzna.Uczeń potrafi: opisać swoją małą ojczyznę. | Uczeń potrafi: podać podstawowe informacje na temat ukształtowania powierzchni kraju, powiązać najważniejsze zabytki i symbole kultury polskiej z właściwymi regionami i wskazać je na mapie, zebrać informacje o własnej miejscowości. | Uczeń potrafi: przedstawić zalety i wady ukształtowania powierzchni Polski. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
6. Polskie symbole i święta narodowe | Uczeń zna: postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, oficjalną nazwę państwa polskiego, polskie symbole narodowe.Uczeń rozumie: pojęcia: symbole narodowe, flaga, godło, hymn państwowy (narodowy).Uczeń potrafi: zachować odpowiednią postawę wobec polskich symboli narodowych, wymienić najważniejsze święta narodowe, odśpiewać trzy zwrotki i refren Mazurka Dąbrowskiego. | Uczeń zna: najważniejsze miejsca pamięci narodowej.Uczeń rozumie: pojęcia: rzeczpospolita (republika), obywatel, miejsce pamięci narodowej, święto narodowe.Uczeń potrafi: zlokalizować lokalne miejsca pamięci narodowej. | Uczeń potrafi: wyjaśnić, co zadecydowało o nadaniu konkretnym terenom, budowlom i obiektom statusu miejsc pamięci narodowej, opisać najważniejsze miejsca pamięci narodowej, wyjaśnić, z jakimi wydarzeniami są związane miejsca pamięci narodowej, wyjaśnić, dlaczego obchodzimy święta narodowe. | Uczeń potrafi: wymienić najważniejsze miejsca pamięci narodowej i wytłumaczyć ich znaczenie, wytłumaczyć znaczenie najważniejszych świąt narodowych. | Uczeń potrafi: opisać lokalne miejsca pamięci narodowej. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
7. Legendy o początkach Polski | Uczeń zna: najważniejsze legendy związane z początkami Polski.Uczeń rozumie: pojęcia: plemię, gród, legenda.Uczeń potrafi: wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno. | Uczeń zna: głównych bohaterów polskich legend.Uczeń rozumie: pojęcia: dynastia, kolebka.Uczeń potrafi: opowiedzieć najważniejsze polskie legendy, wymienić różnice między legendą a historią. | Uczeń potrafi: rozpoznać cechy charakterystyczne legendy, odróżniać fikcję od prawdy historycznej, wyjaśnić, kim byli Słowianie. | Uczeń rozumie: znaczenie legend dla poznania początków państwa polskiego.Uczeń potrafi: wskazać na mapie siedziby Słowian. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Dawni Słowianie | Uczeń zna: nazwy głównych plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie. | Uczeń zna: główne zajęcia Słowian. | Uczeń rozumie: rolę i znaczenie grodów.Uczeń potrafi: wskazać na mapie tereny w Europie zamieszkane przez plemiona słowiańskie. | Uczeń rozumie: pojęcie: rzemieślnik.Uczeń potrafi: opisać wygląd grodu słowiańskiego, opisać wygląd słowiańskiej chaty. | Uczeń potrafi: opisać warunki naturalne panujące na ziemiach polskich w X w., przedstawić warunki życia Słowian w X w. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
8. Chrzest Polski | Uczeń zna: datę: 966, postacie: Mieszka I, Dobrawy, przyczyny, które skłoniły Mieszka I do przyjęcia chrztu.Uczeń rozumie: pojęcie: poganin.Uczeń potrafi: wskazać na mapie państwo Mieszka I. | Uczeń rozumie:· pojęcie: gród.Uczeń potrafi: wyjaśnić, dlaczego Mieszko I przyjął chrzest, opisać zmiany, jakie zaszły w państwie polskim po 966 r., wyjaśnić, jak zmieniła się sytuacja polityczna Polski w Europie po chrzcie Mieszka I. | Uczeń zna: datę: ok. 960.Uczeń rozumie: pojęcie: kultura zachodnioeuropejska, znaczenie chrztu jako wydarzenia, które zapoczątkowało historię Polski.Uczeń potrafi: określić zasięg terytorialny państwa Mieszka I, przedstawić okoliczności, w których doszło do chrztu Mieszka I. | Uczeń rozumie: pojęcia: kurhan, palatium.Uczeń potrafi: opisać wygląd grodu w Gnieźnie, wymienić elementy kultury zachodnioeuropejskiej, którą Polska przyjęła po 966 r. | Uczeń potrafi: omówić wierzenia Polan. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Początki chrześcijaństwa w Polsce | Uczeń rozumie: pojęcie: zakonnik (mnich). | Uczeń rozumie: co się zmieniło w państwie Polan po przyjęciu chrztu przez Mieszka.Uczeń potrafi: wymienić najważniejsze zmiany, jakie w życiu Polan wprowadziła religia chrześcijańska. | Uczeń rozumie: pojęcie: łacina.Uczeń potrafi: opisać życie i obyczaje Polan przed przyjęciem chrztu. | Uczeń rozumie: znaczenie niektórych słów Słowian. | Uczeń potrafi: dostrzec przykłady wpływu obcych języków na język Polan i język polski. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
9. Pierwszy król Polski | Uczeń zna: daty: 992, 1000, 1025, postacie: biskupa Wojciecha, Bolesława Chrobrego.Uczeń rozumie: pojęcie: zjazd gnieźnieński.Uczeń potrafi: wymienić decyzje ogłoszone podczas zjazdu gnieźnieńskiego. | Uczeń zna: datę: 997.Uczeń rozumie: pojęcia: wyprawa misyjna, wojowie.Uczeń potrafi: wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego, opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego, zlokalizować na mapie grody, które ogłoszono w 1000 r. biskupstwami. | Uczeń zna: postać: Ottona III.Uczeń rozumie: pojęcie: diadem, znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego.Uczeń potrafi: scharakteryzować postać biskupa Wojciecha, wyjaśnić, w jakich okolicznościach nastąpiły zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego. | Uczeń potrafi: wyjaśnić przyczyny zorganizowania wyprawy misyjnej do Prus, omówić przebieg i skutki wyprawy misyjnej do Prus, omówić dokonania Bolesława Chrobrego. | Uczeń rozumie: znaczenie symbolicznej koronacji Bolesława Chrobrego dokonanej przez Ottona III, znaczenie właściwej koronacji Bolesława Chrobrego.Uczeń potrafi: opisać okoliczności powstania Drzwi Gnieźnieńskich i wyjaśnić, co przedstawiają. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Wojna Bolesława Krzywoustego z Niemcami | Uczeń zna: postacie: Bolesława Krzywoustego, Zbigniewa.Uczeń rozumie: pojęcie: rycerz. | Uczeń potrafi: wyjaśnić, kim byli rycerze, wskazać na mapie Głogów. | Uczeń zna: datę: 1109, postać: Henryka V.Uczeń rozumie: pojęcia: katapulta, trebusz, wieża oblężnicza. | Uczeń zna: przyczyny konfliktu między Bolesławem a Zbigniewem.Uczeń rozumie: pojęcie: trybut.Uczeń potrafi: omówić przebieg konfliktu Bolesława Krzywoustego z Henrykiem V, opowiedzieć o machinach oblężniczych używanych w dawnych konfliktach. | Uczeń potrafi: opisać przebieg oblężenia Głogowa, ocenić postawę obrońców Głogowa. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Zakony w Polsce | Uczeń potrafi: wyjaśnić, czym zajmowali sięzakonnicy. | Uczeń potrafi: opisać tryb życia mnichów. | Uczeń zna: postacie: św. Benedykta, św. Franciszka.Uczeń rozumie: pojęcia: reguła, jałmużna. | Uczeń rozumie: pojęcia: skryba, skryptorium, znaczenie działalności zakonów dla rozwoju nauki i kultury na ziemiach polskich.Uczeń potrafi: opisać dokonania św. Franciszka, wyjaśnić, czym zajmowali się franciszkanie i dominikanie. | Uczeń potrafi: wyjaśnić, w jaki sposób działalność benedyktynów przyczyniła się do rozwoju Europy, w tym ziem polskich, opisać wygląd skryptorium, przedstawić działalność skrybów. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
10. Król Kazimierz Wielki | Uczeń zna: daty: 1333, 1333–1370, postać: Kazimierza Wielkiego.Uczeń rozumie: pojęcie: zakon krzyżacki.Uczeń potrafi: wskazać na mapie i umiejscowić w czasie państwo Kazimierza Wielkiego. | Uczeń zna: daty: 1364, 1370.Uczeń rozumie: pojęcia: żak, uniwersytet.Uczeń potrafi: wymienić najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Kazimierza Wielkiego. | Uczeń zna: datę: 1138, postacie: Władysława Łokietka, Mikołaja Wierzynka.Uczeń rozumie: pojęcie: rozbicie dzielnicowe Polski, przyczyny utworzenia Akademii Krakowskiej.Uczeń potrafi: opowiedzieć o panowaniu Kazimierza Wielkiego z uwzględnieniem powstania Akademii Krakowskiej, zjazdu monarchów w Krakowie i uczty u Wierzynka. | Uczeń rozumie: pojęcie: rajca.Uczeń potrafi: opisać sytuację państwa polskiego na początku panowania Kazimierza Wielkiego, wyjaśnić, co oznacza stwierdzenie, że Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną, ocenić panowanie i dokonania Kazimierza Wielkiego. | Uczeń potrafi: opisać okoliczności, w jakich doszło do rozbicia dzielnicowego Polski, wymienić uczestników uczty u Wierzynka. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
11. Unia Polski z Litwą | Uczeń zna:• daty: 1385, 1386, 1386–1572,• postacie: Jadwigi, Władysława Jagiełły.Uczeń rozumie:• pojęcia: unia, dynastia Jagiellonów.Uczeń potrafi: wskazać na mapie Krewo i Wielkie Księstwo Litewskie oraz obszar państwa polsko‑litewskiego po zawarciu unii. | Uczeń rozumie:• dlaczego Jadwigę nazywa się królem Polski.Uczeń potrafi:• scharakteryzować osobę Jadwigi i wymienić jej zasługi dla kultury polskiej, wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej. | Uczeń zna:• daty: 1384, 1399.Uczeń potrafi:• opisać okoliczności, w jakich Jadwiga stała się władczynią Polski,• przedstawić najważniejsze informacje o państwie litewskim w II połowie XIV w. | Uczeń potrafi: opisać okoliczności, w jakich doszło do zawarcia unii Polski i Litwy. | Uczeń rozumie:• konsekwencje unii dla relacji między Polską, Litwą a zakonem krzyżackim. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Rycerze i ich zamki | Uczeń zna:• najważniejsze elementy konstrukcji zamków rycerskich służące obronie.Uczeń rozumie:• pojęcie: rycerz. | Uczeń potrafi:• opisać wygląd rycerskiego zamku. | Uczeń rozumie:• co oznacza określenie rycerz bez skazy. | Uczeń potrafi:• wyjaśnić, czym się zajmował i jak się utrzymywał rycerz. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
12. Wielka wojna z zakonem krzyżackimi | Uczeń zna:• daty: 1409–1411, 15 lipca 1410, 1411,• postać: Zawiszy Czarnego z Garbowa,• postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego.Uczeń potrafi: zlokalizować na mapie Grunwald i Toruń. | Uczeń potrafi:• opowiedzieć o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem,• opisać przebieg bitwy pod Grunwaldem, zlokalizować na mapie ziemię dobrzyńską. | Uczeń zna:• daty: 1308–1309,• postacie najważniejszych uczestników bitwy pod Grunwaldem.Uczeń rozumie: konsekwencje przegranej pod Grunwaldem dla zakonu krzyżackiego. | Uczeń potrafi:• omówić relacje miedzy Polską, Litwą a zakonem krzyżackim po 1386 r.,• wyjaśnić, dlaczego w XIV w. Polska nie mogła odzyskać ziem utraconych na rzecz zakonu krzyżackiego. | Uczeń potrafi:• opisać relacje polsko–krzyżackie w XIV w. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Polska spichlerzem Europy | Uczeń zna:• najważniejsze budowle Gdańska.Uczeń rozumie:• pojęcie: żuraw. | Uczeń zna:• datę: 1466,• postanowienia drugiego pokoju toruńskiego.Uczeń rozumie:• pojęcie: drugi pokój toruński.Uczeń potrafi: wskazać na mapie zmiany terytorialne Polski po wojnie trzynastoletniej. | Uczeń zna:• daty: 1454–1466.Uczeń rozumie:• pojęcia: wojna trzynastoletnia, spichlerz, znaczenie dla Polski odzyskania dostępu do morza. | Uczeń potrafi:• omówić zmiany gospodarcze na ziemiach polskich w związku z odzyskaniem Pomorza Gdańskiego,• opisać wyglądXVI-wiecznego Gdańska,• wyjaśnić, z czego wynikała potęga Gdańska. | Uczeń rozumie:• pojęcia: koga, Hanza.Uczeń potrafi:• opisać wygląd kogi. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
13. O Akademii Krakowskiej | Uczeń zna:• postać: Mikołaja Kopernika.Uczeń rozumie:• pojęcie: astronom.Uczeń potrafi: umieścić w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika. | Uczeń rozumie:• pojęcie: żak, Uniwersytet Jagielloński.Uczeń potrafi:• opisać życie krakowskiego żaka,• opisać odkrycie Mikołaja Kopernika. | Uczeń zna:• datę: 1400,• okoliczności odnowienia Akademii Krakowskiej.Uczeń rozumie:• pojęcia: teolog, absolwent, teoria.Uczeń potrafi:• opowiedzieć o działalności Akademii Krakowskiej w XV w. | Uczeń rozumie:• dlaczego odkrycie Mikołaja Kopernika zostało poddane krytyce.Uczeń potrafi:• wymienić przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej,• przedstawić poglądy uczonych w XV w. na temat budowy wszechświata. | Uczeń potrafi:• opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Złoty wiek kultury polskiej | Uczeń zna:• postacie: Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta, królowej Bony,• ramy chronologiczne złotego wieku w kulturze polskiej.Uczeń rozumie: pojęcia: czasy zygmuntowskie, złoty wiek. | Uczeń rozumie:• pojęcie: arras.Uczeń potrafi:• przedstawić wkład Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta w rozwój kultury polskiej w XVI w. | Uczeń zna:• daty: 1507, 1518.Uczeń potrafi: scharakteryzować postać Zygmunta II Augusta. | Uczeń rozumie:• na czym polegał wpływ królowej Bony na rozwój kultury polskiej w XVI w. | Uczeń potrafi:• opisać wygląd zamku królewskiego na Wawelu i kaplicy Zygmuntowskiej. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
14. Założyciel Zamościa | Uczeń zna:• postacie: Stefana Batorego, Jana Zamoyskiego,• główne budowle Zamościa.Uczeń rozumie:• pojęcia: szlachta, wolna elekcja, Rzeczpospolita, mąż stanu.Uczeń potrafi: opisać działalność Jana Zamoyskiego. | Uczeń zna:• datę: 1572,• przyczyny wojny Rzeczpospolitej z Moskwą.Uczeń rozumie:• pojęcia: Moskwa, magnat (magnateria), rozejm.Uczeń potrafi: wyjaśnić, na czym polegała różnica między rycerstwem a szlachtą. | Uczeń zna:• daty: 1576, 1577–1582.Uczeń rozumie:• na czym polegały zagrożenia związane z wolną elekcją.Uczeń potrafi:• wskazać na mapie najważniejsze miejsca związane z wojną Rzeczpospolitej z Moskwą,• wymienić urzędy sprawowane przez Jana Zamoyskiego. | Uczeń zna:• daty: 1580, 1581–1582, 1582,• postać: Iwana Groźnego.Uczeń potrafi:• wyjaśnić cele polityczne Stefana Batorego,• omówić politykę prowadzoną przez Stefana Batorego. | Uczeń potrafi:• opisać wyglądXVI-wiecznego Zamościa, uzasadnić tezę, że Jan Zamoyski był mężem stanu. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Warszawa stolicą Polski | Uczeń zna:• postać: Zygmunta III Wazy.Uczeń rozumie: pojęcie: stolica. | Uczeń rozumie:• pojęcie: srebrny wiek. | Uczeń zna:• daty: 1587, 1596. | Uczeń potrafi:• opisać rolę i znaczenie Krakowa oraz Warszawy w państwie polsko-litewskim. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
15. Potop | Uczeń zna:• daty: 1655, 1660,• postacie: przeora Augustyna Kordeckiego, Stefana Czarnieckiego.Uczeń rozumie:• pojęcia: potop, wojna szarpana.Uczeń potrafi: wskazać na mapie Częstochowę. | Uczeń zna:• postać: Jana Kazimierza,• postanowienia pokoju kończącego wojnę ze Szwecją.Uczeń rozumie:• pojęcie: hetman,• znaczenie obrony Jasnej Góry dla przebiegu konfliktu ze Szwecją.Uczeń potrafi: wyjaśnić, jaki wpływ na przebieg potopu miała taktyka wojny szarpanej. | Uczeń zna:• daty: 1654, 1656,• postać: Karola X Gustawa.Uczeń rozumie:• pojęcie: oddziały partyzanckie.Uczeń potrafi: wyjaśnić przyczyny konfliktu Rzeczpospolitej ze Szwecją i z Moskwą w XVII w. | Uczeń potrafi:• opisać przebieg konfliktu między Rzeczpospolitej a Szwecją,• opisać przebieg obrony klasztoru na Jasnej Górze,• wyjaśnić przyczyny reakcji Polaków na wieść o ataku szwedzkim na klasztor. | Uczeń potrafi:• opisać jak zakończył się konflikt Rzeczpospolitej z Moskwą, opisać skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVII w. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
16. Bitwa pod Wiedniem | Uczeń zna:• datę: 1683,• postać: Jana III Sobieskiego.Uczeń rozumie:• pojęcia: islam, muzułmanie, odsiecz Wiednia, husaria.Uczeń potrafi: usytuować w czasie wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego. | Uczeń potrafi:• opisać wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego,• opisać wygląd pałacu w Wilanowie. | Uczeń zna:• daty: 1672, 1673,• postać: Kara Mustafy.Uczeń rozumie:• pojęcia: sułtan, imperium, Allah, wielki wezyr, janczar,• znaczenie zwycięstwa pod Wiedniem. | Uczeń zna:• elementy uzbrojenia husarza i janczara.Uczeń potrafi:• opisać przebieg oblężenia Wiednia,• porównać uzbrojenie husarza i janczara,• opisać prywatne życie Jana III Sobieskiego. | Uczeń potrafi: opisać organizację państwa tureckiego i jego cele polityczne. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
W czasach Stanisława Augusta | Uczeń zna:• daty: 1764–1795,• postać: Stanisława Augusta Poniatowskiego.Uczeń rozumie:• pojęcia: Łazienki Królewskie, czasy stanisławowskie.Uczeń potrafi: wyjaśnić, w jakim celu odbywały się obiady czwartkowe. | Uczeń zna:• główne zabytki znajdujące się w zespole pałacowo-parkowym w Łazienkach.Uczeń rozumie:• wpływ Stanisława Augusta Poniatowskiego na kulturę polską w XVIII w. | Uczeń zna:• postacie: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, Ignacego Krasickiego,• ramy chronologiczne czasów saskich.Uczeń rozumie:• pojęcie: czasy saskie.Uczeń potrafi: opowiedzieć o wyglądzie Łazienek Królewskich i znajdujących się tam zabytkach. | Uczeń potrafi:• przedstawić okoliczności wyboru Stanisława Poniatowskiego na króla Polski,• opisać przebieg obiadów czwartkowych. | Uczeń potrafi:• opisać sytuację Rzeczpospolitej w czasach saskich, ocenić dokonania Stanisława Augusta Poniatowskiego w dziedzinie kultury. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
17. Powstanie kościuszkowskie | Uczeń zna:• daty: 1772, 3 V 1791, 1793, 1794, 1795,• postać: Tadeusza Kościuszki,• państwa biorące udział w I, II i III rozbiorze Rzeczpospolitej,• przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego.Uczeń rozumie:• pojęcia: rozbiór, kosynierzy.Uczeń potrafi: wskazać na mapie ziemie odebrane Rzeczpospolitej w I, II i III rozbiorze. | Uczeń zna:• główne postanowienia Konstytucji 3 maja.Uczeń rozumie:• pojęcia: patrioci, konstytucja, Naczelnik powstania, insurekcja.Uczeń potrafi:• opisać okoliczności wybuchu i przebieg powstania kościuszkowskiego,• wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania kościuszkowskiego. | Uczeń zna:• daty: 1792, X 1794,• postać: Wojciecha Bartosa.Uczeń potrafi:• opisać okoliczności uchwalenia Konstytucji 3 maja i II rozbioru Rzeczpospolitej,• opisać okoliczności klęski powstania kościuszkowskiego i III rozbioru Rzeczpospolitej. | Uczeń rozumie:• przyczyny utraty niepodległości przez Polskę.Uczeń potrafi:• opisać okoliczności, w jakich doszło do I rozbioru Rzeczpospolitej, wyjaśnić znaczenie polskiego zwycięstwa pod Racławicami. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
18. Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego? | Uczeń zna: datę: 1797, postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, słowa Mazurka Dąbrowskiego.Uczeń rozumie:• pojęcia: emigracja, Legiony Polskie we Włoszech.Uczeń potrafi: odśpiewać trzy pierwsze zwrotki hymnu narodowego. | Uczeń potrafi:• wyjaśnić, jak doszło do wyemigrowania części Polaków z kraju po upadku powstania kościuszkowskiego,• przedstawić okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech. | Uczeń zna:• postać: Napoleona Bonaparte.Uczeń rozumie:• co oznacza sformułowanie: „wolność, równość, braterstwo”.Uczeń potrafi:• opisać okoliczności powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech, wyjaśnić, jak doszło do rozwiązania Legionów Polskich we Włoszech. | Uczeń zna:• cele utworzenia Legionów Polskich we Włoszech.Uczeń potrafi: opisać działalność Legionów Polskich we Włoszech. | Uczeń zna:• datę: 1927.Uczeń potrafi:• ocenić dokonania Legionów Polskich we Włoszech. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
19. Powstanie styczniowe | Uczeń zna: daty: 22/23 I 1863, 1863, postać: Romualda Traugutta.Uczeń rozumie:• pojęcia: Królestwo Polskie (Królestwo Kongresowe), branka, tajne państwo,• przyczyny wybuchu powstania listopadowego i powstania styczniowego.Uczeń potrafi:• wyjaśnić, czym było tajne państwo. | Uczeń zna:• daty: 1830, 1831,1864.Uczeń rozumie:• pojęcie: Rząd Narodowy,• charakter powstania styczniowego.Uczeń potrafi:• zlokalizować w przestrzeni powstanie styczniowe. | Uczeń zna:• daty: 1799, 1815.Uczeń rozumie:• pojęcia: kongres wiedeński, konfiskata mienia, zsyłka.Uczeń potrafi: omówić funkcjonowanie tajnego państwa. | Uczeń potrafi:• porównać stosunek sił między Polakami a wojskiem rosyjskim w 1863 r.,• opisać przebieg i okoliczności upadku powstania styczniowego. | Uczeń potrafi:• opisać funkcjonowanie Królestwa Polskiego w latach 1815–1830, opisać funkcjonowanie Królestwa Polskiego w latach 1815–1830. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
O polską mowę | Uczeń zna:• datę: 1901,• cele rusyfikacji i germanizacji.Uczeń rozumie: pojęcia: rusyfikacja, germanizacja, strajk szkolny we Wrześni. | Uczeń zna:• postać: Michała Drzymały.Uczeń potrafi:• wyjaśnić, w jaki sposób Polacy walczyli z rusyfikacją i z germanizacją. | Uczeń rozumie: przyczyny podjęcia przez władze rosyjskie polityki rusyfikacyjnej oraz przyczyny podjęcia przez władze niemieckie polityki germanizacyjnej. | Uczeń potrafi: omówić działalność władz rosyjskich i władz niemieckich wobec Polaków. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
20. Polska laureatka Nagrody Nobla | Uczeń zna:• postać: Marii Skłodowskiej-Curie.Uczeń rozumie: pojęcie: Nagroda Nobla. | Uczeń potrafi: wymienić najważniejsze wynalazki XIX w. | Uczeń potrafi:• przedstawić sytuację kobiet w XIX w.,• wskazać różnice w położeniu kobiet i mężczyzn w XIX w., wyjaśnić, jak zmieniło się życie człowieka dzięki wynalazkom XIX w. | Uczeń zna:• postać: Alfreda Nobla,• największych wynalazców XIX w.Uczeń rozumie:• pojęcie: pierwiastek.Uczeń potrafi: opisać działalność Marii Skłodowskiej–Curie we Francji. | Uczeń potrafi:• opisać dzieciństwo Marii Skłodowskiej, opowiedzieć o działalności naukowej Marii Skłodowskiej-Curie. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
21. Odzyskanie niepodległości | Uczeń zna:• datę: 11 XI 1918,• postać: Józefa Piłsudskiego.Uczeń rozumie:• pojęcia: Pierwsza Kompania Kadrowa, Legiony Polskie.Uczeń potrafi: wyjaśnić, jak doszło do odzyskania przez Polskę niepodległości. | Uczeń zna:• daty: 1914–1918.Uczeń rozumie:• co było przyczyną tzw. kryzysu przysięgowego.Uczeń potrafi: wyjaśnić okoliczności, w jakich powstały Legiony Polskie. | Uczeń zna:• datę: VIII 1914.Uczeń rozumie:• pojęcia: państwa centralne, ententa.Uczeń potrafi:• wymienić państwa wchodzące w skład wrogich obozów polityczno–wojskowych. | Uczeń zna:• przyczyny wybuchu I wojny światowej.Uczeń rozumie:• na czym polegała różnica między I wojną światową a wcześniejszymi konfliktami.Uczeń potrafi: omówić działalność polityczną i wojskową Józefa Piłsudskiego. | Uczeń zna:• daty: IV 1917, 1917.Uczeń potrafi:• opisać skutki I wojny światowej,• dostrzec związki między sytuacją międzynarodową podczas I wojny światowej a wydarzeniami na ziemiach polskich. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
Wojna polsko--radziecka | Uczeń zna:• daty: 1919–1921,13–16 VIII 1920.Uczeń rozumie:• pojęcia: Rosja Radziecka, Bitwa Warszawska, Cud nad Wisłą, znaczenie polskiego zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej. | Uczeń potrafi:• wyjaśnić, dlaczego Bitwę Warszawską nazwano Cudem nad Wisłą,• opisać przebieg wojny polsko-radzieckiej. | Uczeń zna:• datę: 1921.Uczeń rozumie:• pojęcie: kontratak,• cel powstania obrazu Jerzego Kossaka Cud nad Wisłą.Uczeń potrafi: wskazać symboliczne elementy ukazane na obrazie Cud nad Wisłą. | Uczeń zna:• daty: 1917, II 1919.Uczeń rozumie:• pojęcie: komunizm.Uczeń potrafi:• opisać sytuację w Rosji po przejęciu władzy przez komunistów. | Uczeń potrafi: scharakteryzować ideologię komunistyczną. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
22. Polskie osiągnięcia | Uczeń zna:• postać: Eugeniusza Kwiatkowskiego,• główne budowle w Gdyni okresu międzywojennego,• przyczyny budowy Gdyni.Uczeń potrafi: zlokalizować na mapie Gdynię, magistralę kolejową, COP. | Uczeń zna:• postanowienia konferencji pokojowej kończącej I wojnę światową dotyczące granic Polski.Uczeń rozumie:• pojęcia: magistrala węglowa, Centralny Okręg Przemysłowy (COP), przyczyny powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego. | Uczeń zna:• daty: 1922, 1926, 1937.Uczeń rozumie:• z czego wynikały trudności w integracji ziem polskich po rozbiorach. | Uczeń potrafi:• opisać okoliczności powstania portu i miasta Gdyni,• opisać architekturę Gdyni,• omówić proces tworzenia COP. | Uczeń potrafi: opisać sytuację gospodarczą na ziemiach polskich po odzyskaniu niepodległości. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
23. Szare Szeregi | Uczeń zna:• daty: 1 IX 1939, 17 IX 1939, postacie: Adolfa Hitlera, Aleksego Dawidowskiego „Alka”, Jana Bytnara „Rudego”, Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”,• jedną z przyczyn wybuchu II wojny światowej.Uczeń rozumie:• pojęcia: okupacja, hitlerowcy, ruch oporu, Szare Szeregi, Armia Krajowa (AK).Uczeń potrafi: wskazać na mapie państwa, które we IX 1939 r. zaatakowały Polskę. | Uczeń zna:• datę: 1943,• najważniejsze akcje przeprowadzone przez Szare Szeregi.Uczeń rozumie:• pojęcia: mały sabotaż, Akcja pod Arsenałem.Uczeń potrafi:• omówić działalność Szarych Szeregów. | Uczeń zna:• datę: 1941.Uczeń rozumie:• pojęcia: obóz koncentracyjny, kryptonim.Uczeń potrafi:• opisać działalność hitlerowców wobec ludności polskiej na ziemiach okupowanych,• omówić organizację Szarych Szeregów w czasie okupacji niemieckiej. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
24. O żołnierzach niezłomnych | Uczeń zna:• daty: 1944, 8 V 1945, postacie: Józefa Stalina, Witolda Pileckiego, Danuty Siedzikówny „Inki”.Uczeń rozumie:• pojęcia: rząd londyński (emigracyjny), żołnierze niezłomni (wyklęci). | Uczeń zna:• plany Stalina wobec Polski.Uczeń potrafi:• opisać działalność Witolda Pileckiego i Danuty Siedzikówny „Inki” w czasie wojny. | Uczeń zna:• datę: 1943.Uczeń rozumie:• pojęcie: bezwarunkowa kapitulacja.Uczeń potrafi:• opisać w jaki sposób Stalin realizował swoje plany wobec Polski, przedstawić okoliczności zakończenia II wojny światowej. | Uczeń rozumie:• pojęcie: Urząd Bezpieczeństwa.Uczeń potrafi:• przedstawić sposoby walki komunistów z przeciwnikami. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
25. Papież Polak | Uczeń zna:• daty: 1978–2005,• postać: Karola Wojtyły.Uczeń rozumie:• pojęcie: Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL). | Uczeń zna:• daty: 1920, 1978,• postać: Stefana Wyszyńskiego.Uczeń potrafi: opisać działalność Karola Wojtyły jako papieża Jana Pawła II. | Uczeń zna:• daty: 1946, 1956.Uczeń rozumie:• pojęcia: prymas, odwilż.Uczeń potrafi: wyjaśnić przyczyny odwilży i wskazać jej główne przejawy. | Uczeń rozumie:• powód, dla którego władze komunistyczne dążyły do podporządkowania sobie wszystkich organizacji w Polsce.Uczeń potrafi:• opisać życie Karola Wojtyły. | Uczeń potrafi:• opisać sytuację w państwie polskim po przejęciu władzy przez komunistów. |
Temat lekcji | WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY | ||||
Poziom koniecznyocena dopuszczająca | Poziom podstawowyocena dostateczna | Poziom rozszerzający ocena dobra | Poziom dopełniającyocena bardzo dobra | Poziom wykraczający ocena celująca | |
26. Pokojowa rewolucja „Solidarności” | Uczeń zna: daty: 31 VIII 1980, 13 XII 1981, 1989,• postacie: Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz, Wojciecha Jaruzelskiego.Uczeń rozumie:• pojęcia: porozumienia sierpniowe, NSZZ „Solidarność”, stan wojenny, rozmowy okrągłego stołu.Uczeń potrafi: wyjaśnić, jakie były skutki rozmów okrągłego stołu. | Uczeń zna:• datę: 14 VIII 1980,• wybrane żądania robotników zawarte w 21 postulatach.Uczeń rozumie:• pojęcia: postulaty, walka bez przemocy.Uczeń potrafi: wyjaśnić, na czym polegała walka bez przemocy. | Uczeń rozumie:• pojęcie: internowani.Uczeń potrafi:• przedstawić stosunek władz komunistycznych do „Solidarności”,• opisać okoliczności wprowadzenia i przebieg stanu wojennego w Polsce. | Uczeń zna:• daty: 1981, 1983.Uczeń potrafi:• opisać przebieg strajku robotników w Stoczni Gdańskiej,• dostrzec krajowy i międzynarodowy odzew, jaki wywołała walka bez przemocy. | Uczeń potrafi: omówić gospodarcze skutki rządów komunistów. |
PRZYRODA
Nr | Temat | Wymagania Edukacyjne z przyrody | ||||
ocena dopuszczająca | ocena dostateczna | ocena dobra | ocena bardzo dobra | ocena celująca | ||
Uczeń | ||||||
DZIAŁ I. Badam i poznaję przyrodę | ||||||
1 | Czego dowiem się na lekcjach przyrody? | ● wyjaśnia, czym się zajmuje przyrodnik● wymienia podstawowe zasady bezpieczeństwa na lekcjach przyrody● wymienia dwie z czterech dziedzin nauk przyrodniczych | ● wyjaśnia, czym jest przyroda● wymienia trzy źródła wiedzy przyrodniczej● rozpoznaje niektóre piktogramy substancji niebezpiecznych na rysunkach lub fotografiach● wymienia zapisy regulaminu pracowni przyrodniczej | ● wymienia wszystkie dziedziny nauk przyrodniczych● podaje definicję przyrody● wymienia wszystkie źródła wiedzy przyrodniczej● podaje przykłady substancji niebezpiecznych w swoim otoczeniu | ● wyjaśnia, czym zajmuje się każda z dziedzin nauk przyrodniczych (biologia, geografia, chemia, fizyka)● rozpoznaje i wyjaśnia zagrożenia, odczytując piktogramy umieszczone na opakowaniach różnych substancji● planuje własną pracę w oparciu o zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni | ● podaje przykłady znanych przyrodników● przewiduje skutki użycia substancji niebezpiecznych w niewłaściwy sposób● proponuje własny regulamin pracowni w oparciu o poznane na lekcji zasady bezpieczeństwa |
2 | Jak mogę poznawać przyrodę? | ● wymienia zmysły człowieka (wzrok, słuch, węch, smak i dotyk)● wyjaśnia, czym jest obserwacja● nazywa prawidłowo przyrządy wykorzystywane w poznawaniu przyrody | ● wyjaśnia zastosowanie zmysłów w poznawaniu przyrody● podaje przykład obserwacji przyrodniczej opartej na własnym otoczeniu● wyjaśnia zasadę wykorzystania dowolnego przedmiotu, np. lupy, do dokonywania badań przyrodniczych | ● wymienia narządy zmysłów● dobiera odpowiedni zestaw przyrządów do planowanego badania lub obserwacji przyrodniczej● podaje cechy obserwacji przyrodniczej | ● wyjaśnia funkcję zmysłów w poznawaniu przyrody● dowodzi zasadności systematyczności obserwacji przyrodniczych● uzasadnia potrzebę dokumentowania obserwacji przyrodniczych | ● planuje obserwację pozwalającą na użycie min trzech zmysłów do poznawania wybranego elementu przyrodniczego |
3 | Jak prowadzić doświadczenia? | ● definiuje pojęcie doświadczenie● definiuje pojęcie eksperyment● wyjaśnia pojęcia: próba kontrolna i próba badawcza | ● wyjaśnia różnice między doświadczeniem a eksperymentem● poprawnie formułuje problem badawczy● odróżnia próbę kontrolną od próby badawczej | ● stosuje odpowiednią kolejność działań podczas planowania doświadczenia● stawia bezbłędnie hipotezę | ● planuje doświadczenie, które ma na celu potwierdzenie lub zaprzeczenie stawianej hipotezie | ● samodzielnie planuje doświadczenie, stawia hipotezę i problem badawczy● samodzielnie wykonuje zielnik |
● wymienia etapy od obserwacji do doświadczenia● wyjaśnia zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania doświadczeń | ● stosuje zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania doświadczeń | ● planuje proste doświadczenie, np. sprawdzające rozpuszczalność różnych substancji w wodzie | ● analizuje doświadczenia i przewiduje stawianą hipotezę oraz problem badawczy● prawidłowo opisuje wykonywane doświadczenia | |||
4 | Z czego składa się otaczający nas świat? | ● definiuje pojęcie materia● wymienia stany skupienia (ciekły, stały i gazowy)● nazywa różne stany skupienia wody (lód, ciecz, para wodna)● wymienia ciała kruche, sprężyste i plastyczne znane ze swojego otoczenia | ● podaje przykłady materii w swoim otoczeniu● odróżnia stany skupienie (ciekły, stały i gazowy)● definiuje topnienie, parowanie, krzepnięcie i skraplanie● wymienia właściwości ciał kruchych, sprężystych i plastycznych | ● porównuje stany skupienia, biorąc za podstawę odległości między cząsteczkami na rysunku lub schemacie● podaje inne niż w podręczniku przykłady ciał kruchych, sprężystych i plastycznych | ● potrafi dowieść, że różne przedmioty, np. szkolna ławka, są materią● omawia obieg wody w przyrodzie● bada właściwości ciał i określa ich charakter● przyporządkowuje nieznane ciało do ciał plastycznych, sprężystych lub kruchych na podstawie jego właściwości | ● proponuje własną listę ciał sprężystych, kruchych i plastycznych, które może spotkać w życiu codziennym |
5 | Gdzie jest północ? | ● podaje definicję widnokręgu● wskazuje na ilustracji linię widnokręgu● wymienia nazwy głównych kierunków świata● opisuje przynajmniej jeden sposób na wyznaczenie kierunku północnego przez uważną obserwację obiektów przyrodniczych | ● wskazuje w terenie widnokrąg i linię widnokręgu● wskazuje główne kierunki świata na róży kierunków● wymienia przynajmniej jeden sposób na wyznaczenie kierunku północnego przez obserwację Słońca i gwiazd lub obiektów przyrodniczych | ● wyjaśnia, dlaczego obserwator jest zawsze w środku widnokręgu● posługuje się pełnymi nazwami oraz skrótami głównych kierunków świata● przyporządkowuje skróty do nazw głównych kierunków geograficznych● wyjaśnia, w jaki sposób wyznaczyć północ za pomocą Gwiazdy Polarnej i własnego cienia | ● wyjaśnia, od czego zależy zasięg widnokręgu● określa położenie obiektów względem siebie, posługując się nazwami głównych kierunków świata● podaje nazwy pośrednich kierunków świata● podaje przykłady wykorzystania w życiu umiejętności wyznaczania kierunków geograficznych | ● podaje przykłady miejsc i sytuacje z życia codziennego, gdzie możemy zaobserwować różną wielkość widnokręgu● wyjaśnia, w jaki sposób tworzy się nazwy kierunków pośrednich● wymienia wszystkie sposoby wyznaczenia kierunku północnego |
6 | Jak wyznaczyć północ za pomocą przyrządów? | ● wyznacza na podstawie instrukcji główne kierunki geograficzne za pomocą kompasu | ● omawia budowę kompasu i gnomonu● wskazuje, co może zakłócać pracę kompasu | ● samodzielnie wyznacza kierunki za pomocą kompasu | ● samodzielnie wyznacza kierunki za pomocą gnomonu | ● wyjaśnia, czym różni się busola od kompasu |
● konstruuje prosty gnomon, wyjaśnia zasadę jego działania | ● określa warunki wyznaczania kierunku północnego za pomocą gnomonu | ● wyznacza główne kierunki geograficzne za pomocą gnomonu, posługując się instrukcją | ● ocenia dokładność i łatwość wyznaczania północy za pomocą kompasu i gnomonu | ● wskazuje zależność między gnomonem a działaniem zegarów słonecznych● korzysta z GPS, np. w telefonie, do wskazania własnego położenia | ||
DZIAŁ II. Środowisko życia organizmów | ||||||
1 | Jak dzielimy organizmy? | ● wymienia nazwy pięciu królestw organizmów● wymienia trzy z sześciu czynności życiowych organizmów żywych● wyjaśnia, że wszystkie organizmy są zbudowane z komórek● wymienia cechy organizmów | ● definiuje pojęcie „czynności życiowe”● wymienia wszystkie sześć czynności życiowych organizmów | ● charakteryzuje czynności życiowe organizmów● definiuje pojęcie „komórka” | ● ocenia, do którego królestwa należy organizm zaprezentowany na zdjęciu lub rysunku● odróżnia organizm jednokomórkowy od wielokomórkowego | ● podaje przykłady organizmów jednokomórkowych● uzasadnia, dlaczego wirusy nie należą do żadnego z królestw organizmów |
2 | Jak odżywiają się organizmy? | ● wyjaśnia, czym jest samożywność● wyjaśnia, czym jest cudzożywność● wymienia rodzaje organizmów cudzożywnych (drapieżniki, pasożyty, roślinożercy i wszystkożercy) | ● wymienia przykłady królestw organizmów samożywnych i cudzożywnych● wyjaśnia, co oznacza, że organizm jest pasożytem, drapieżnikiem, roślinożercą lub wszystkożercą● wymienia przystosowania drapieżników do odżywiania się | ● podaje przykłady organizmów samożywnych i cudzożywnych● podaje przykłady organizmów roślinożernych, drapieżników i pasożytów● opisuje przystosowania zwierząt do odżywiania się różnymi sposobami | ● dowodzi, że człowiek jest organizmem cudzożywnym● podaje pełne równanie fotosyntezy (zapis słowny)● opisuje przebieg fotosyntezy | ● projektuje doświadczenie pozwalające udowodnić, że światło jest niezbędne do zachodzenia fotosyntezy |
3 | Jak wygląda życie w wodzie? | ● opisuje warunki panujące w środowiskach wodnych | ● wymienia ożywione elementy środowiska● wymienia nieożywione elementy środowiska | ● wyjaśnia, jak głębokość zbiornika wpływa na ilość światła dostępnego dla organizmów | ● porównuje warunki życia w wodzie z warunkami życia na ladzie | ● wykonuje plakat z opisem wybranego zbiornika wodnego zawierający informacje o jego |
● podaje nazwy trzech mieszkańców wód słodkich | ● podaje nazwy trzech mieszkańców wód słonych (bez ryb)● wymienia min trzy gatunki ryb słodkowodnych● wymienia przykłady zbiorników sztucznych | ● przyporządkowuje organizm do środowiska wód słodkich lub słonych na podstawie jego wyglądu (na zdjęciu lub rysunku)● wyjaśnia, czym jest opór stawiany przez otoczenie fizyczne | ● podaje nazwę organizmu wodnego na podstawie jego zdjęcia lub rysunku● porównuje zbiorniki sztuczne i naturalne, podając przykłady z najbliższego otoczenia● potrafi przyporządkować zbiornik wodny do zbiorników sztucznych lub naturalnych na podstawie ich zdjęć lub rysunków | pochodzeniu (naturalny lub sztuczny) oraz innych cechach, w tym przykłady zamieszkujących go organizmów | ||
4 | Jak wygląda życie na lądzie? | ● wymienia trzy z sześciu warunków życia panujących na ladzie● podaje łąkę, las, pustynie jako przykłady środowisk lądowych● wymienia pięć dowolnych organizmów lądowych | ● wymienia wszystkie warunki panujące na lądzie● charakteryzuje pustynie piaszczyste i kamieniste● wymienia naturalne i sztuczne środowiska lądowe | ● wyjaśnia, jak zmieniają się warunki życia w środowisku lądowym w ciągu doby● charakteryzuje pustynie lodowe● wymienia przykłady organizmów zamieszkujących góry● potrafi zaklasyfikować środowisko lądowe jako sztuczne lub naturalne na podstawie jego zdjęcia lub rysunku | ● wskazuje warunki, które ulegają zmianom w zależności od typu środowiska lądowego (pustynia, las, łąka)● opisuje cechy wybranych organizmów, które przystosowały je do życia w górach i na pustyniach● porównuje lądowe środowiska sztuczne z naturalnymi | ● przygotowuje prezentację w postaci plakatu, prezentacji multimedialnej lub innej formie pokazującej naturalne i sztuczne środowiska lądowe w najbliższym otoczeniu domu lub szkoły |
5 | Jak wygląda życie w lesie? | ● nazywa warstwy lasu● wymienia wybrane warunki życia w lesie (np. niższe temperatury latem, wysoka wilgotność)● rozpoznaje na rysunku lub zdjęciu liście lub gałązki pospolitych drzew i podaje ich nazwy | ● wymienia gatunki roślin budujące poszczególne warstwy lasu● podaje nazwy wybranych gatunków roślin, zwierząt i grzybów na podstawie ich zdjęć lub rysunków | ● wyjaśnia, jaką rolę pełnią lasy w zatrzymywaniu wody w środowisku● określa cechy roślin tworzących runo, podszyt i warstwę koron | ● analizuje skład gatunkowy lasów i wskazuje na tej podstawie ich typ (liściaste, iglaste, mieszane)● charakteryzuje szczegółowo warstwy lasu● wskazuje na rolę lasów w ochronie bioróżnorodności na Ziemi | ● buduje makietę lasu wybranego rodzaju (liściasty, iglasty lub mieszany) obrazującą warstwy lasu |
6 | Dlaczego lasy są nam potrzebne? | ● rozpoznaje pospolite grzyby na podstawie ich rysunków lub zdjęć (łączy podaną nazwę z ilustracją)● wymienia trzy nazwy grzybów trujących● rozróżnia drzewa iglaste i liściaste● wymienia zasady zachowania się w lesie | ● rozpoznaje pospolite grzyby na podstawie ich rysunków lub zdjęć● wyjaśnia, jaką rolę pełnią lasy w środowisku i gospodarce człowieka | ● rozpoznaje drzewa na podstawie ich zdjęć lub rysunków● opisuje rolę lasów lub drzew w produkcji tlenu dla wszystkich organizmów | ● podaje zasady bezpieczeństwa przy zbieraniu i spożywaniu grzybów (pomoc osoby dorosłej, spożycie tylko po ugotowaniu)● uzasadnia potrzebę ochrony lasów | ● proponuje szereg działań, jakie może podjąć każdy uczeń w celu ochrony lasów przed ich wycinaniem (np. oszczędność papieru, recykling) |
7 | Czym różni się łąka od pola uprawnego? | ● wymienia warunki życia panujące na łąkach i polach● odróżnia łąkę od pola uprawnego na zdjęciu lub rysunku | ● wyjaśnia, jaką rolę pełnią pola uprawne dla człowieka● podaje nazwy typowych organizmów łąki i pola uprawnego | ● porównuje warunki życia na łąkach i polach z warunkami życia w lesie● wskazuje łąkę jako środowisko o większej różnorodności biologicznej niż pole uprawne | ● ocenia związek braku drzew na polach i lakach z wilgotnością tych środowisk | ● odróżnia gatunki pospolitych zbóż na podstawie zdjęcia lub rysunku |
8 | Jakie organizmy mieszkają blisko człowieka? | ● wyjaśnia, jak człowiek wpływa na środowisko naturalne● rozpoznaje (łączy nazwy z ilustracjami) organizmy zamieszkujące otoczenie człowieka | ● definiuje środowisko antropogeniczne● wskazuje składniki środowiska antropogenicznego w najbliższej okolicy● samodzielnie wymienia nazwy organizmów zamieszkujących blisko człowieka | ● opisuje, czym jest udomowienie zwierząt i jakie pozytywne skutki miało ono dla rozwoju cywilizacji● wymienia gatunki udomowionych zwierząt | ● przewiduje skutki dalszej antropopresji● porównuje cechy różnych owadów jadowitych● proponuje sposoby zachowania się w sytuacji kontaktu z owadami jadowitymi | ● wykonuje szkic najbliżej okolicy, wskazując elementy antropogeniczne i naturalne swojego otoczenia |
9 | Jak organizmy przystosowały się do życia w różnych warunkach? | ● wymienia przystosowania ryb do życia w wodzie● wymienia przystosowania zwierząt do życia na lądzie na przykładzie psa domowego | ● wymienia skrzela jako organ wymiany gazowej u ryb● wyjaśnia, jak organizmy przystosowują się do sezonowych wahań temperatury | ● wyjaśnia wpływ kształtu ciała na ograniczenie oporu wody● porównuje przystosowania do życia w wodzie i na lądzie na przykładzie kaczki i kury (ptactwo domowe) | ● wyjaśnia mechanizm działania linii bocznej● dowodzi, że kaczka posiada cechy budowy przystosowujące ją do życia w wodzie a kura do życia na lądzie● analizuje sposoby poruszania się na lądzie i w wodzie, podając przystosowania zwierząt | ● analizuje zdjęcie nieznanego organizmu i ocenia, w jakim środowisku on zamieszkuje na podstawie zewnętrznych cech budowy |
DZIAŁ III. Obserwujemy pogodę | ||||||
1 | Co to jest pogoda? | ● wyjaśnia, co to jest pogoda● określa pogodę na podstawie ilustracji (mroźna, śnieżna, słoneczna, deszczowa)● wymienia nazwy składników pogody | ● definiuje pojęcia „powietrze”, „atmosfera”● charakteryzuje poznane składniki pogody● opisuje pogodę, którą widzi za oknem | ● wyjaśnia poprawność stwierdzenia „pogoda jest zawsze”● wyjaśnia, co to jest ciśnienie atmosferyczne● rozpoznaje nazwy składników pogody w tekście prognozy pogody | ● podaje przykład znaczenia atmosfery dla życia na ziemi● wyjaśnia związek między ciśnieniem atmosferycznym a powstawaniem wiatru | ● dowiaduje się, jaki jest skład powietrza● charakteryzuje wilgotność powietrza jako składnik pogody |
2 | Jak się bada pogodę? | ● podaje nazwę przyrządu służącego do pomiaru temperatury● odczytuje z termometru temperaturę powietrza● rozróżnia temperaturę dodatnią i ujemną | ● wyjaśnia, czym zajmuje się meteorolog● dopasowuje rodzaj termometru do pomiaru temperatury● prowadzi obserwacje temperatury powietrza● wymienia nazwy innych przyrządów meteorologicznych | ● wyjaśnia, jak powstają prognozy pogody● podaje zastosowania termometru w różnych sytuacjach życia codziennego● dopasowuje składnik pogody do przyrządu, którym jest badany● określa kierunek, z którego wieje wiatr | ● analizuje zapisane podczas obserwacji wyniki pomiaru temperatury● wskazuje jednostki pomiaru, w jakich mierzy się ciśnienie atmosferyczne, opady, prędkość wiatru | ● podaje przykład kraju, w którym stosuje się skalę Farenheita● przelicza stopnie Celsjusza na stopnie Farenheita |
3 | Czym są opady i osady atmosferyczne? | ● podaje, z czego mogą być zbudowane chmury● rozpoznaje symbole pogody dotyczące zachmurzenia● podaje przykłady opadów atmosferycznych● zapisuje parametry pogody obserwowane w ciągu dnia | ● podaje nazwę przemiany stanu skupienia, dzięki której powstają chmury● dzieli opady na te, które mają stan skupienia stały i ciekły● rozpoznaje na mapie pogody symbole dotyczące opadów | ● wyjaśnia, co to jest mgła● rozpoznaje i nazywa symbole stosowane na mapach pogody● podaje przykłady różnych opadów ze względu na ich intensywność● podaje przykłady osadów atmosferycznych i ich stan skupienia | ● wyjaśnia, w jakich warunkach chmury mogą być zbudowane z kryształków lodu● wyjaśnia, czym się różnią opady od osadów atmosferycznych● charakteryzuje warunki, w jakich powstają: rosa, szron, szadź i gołoledź● opisuje prognozę pogody na podstawie mapy pogody● dokonuje analizy danych zebranych w kalendarzu pogody | ● bada doświadczalnie powstawanie chmury oraz szronu● odczytuje prognozę pogody dla swojej miejscowości, korzystając z internetowych serwisów pogodowych |
4 | Jakie zjawiska pogodowe są groźne? | ● podaje przykłady groźnych zjawisk pogodowych● wyjaśnia skrót RCB | ● rozpoznaje groźne zjawiska pogodowe przedstawione na ilustracjach● podaje przykłady sytuacji, w których możemy otrzymać alert RCB● wyjaśnia, jakie niebezpieczeństwo jest związane z upałem, burzą, huraganem● podaje przykłady innych groźnych zjawisk pogodowych | ● charakteryzuje poznane groźne zjawiska pogodowe● wymienia w kolejności kolory tęczy● podaje przykłady bezpiecznych zachowań w czasie upału, burzy, huraganu● wskazuje, jakie niebezpieczeństwo jest związane z zawieją i zamiecią śnieżną | ● porządkuje groźne zjawiska pogodowe w zależności od pory roku, w której najczęściej występują● wyjaśnia powstawanie tęczy● wskazuje, jakie niebezpieczeństwo związane jest z silną mgłą, trąbą powietrzną i gołoledzią● wyjaśnia, czym są orkany | ● projektuje doświadczenie pozwalające zobaczyć kolory tęczy● wyszukuje informacje na temat obliczenia odległości burzy na podstawie czasu między błyskawicą a grzmotem |
5 | Co ma wspólnego pogoda ze Słońcem? | ● wyjaśnia pojęcia wschód, zachód słońca, dzień, noc, doba● wskazuje na widnokręgu lub schemacie miejsca wschodu, zachodu słońca w ciągu doby● podaję porę dnia, gdy cień jest najkrótszy i najdłuższy w ciągu doby | ● omawia pozorną wędrówkę słońca nad widnokręgiem● wyjaśnia, czym jest górowanie słońca i południe słoneczne● podaję porę dnia, gdy cień jest najkrótszy i najdłuższy w ciągu roku | ● omawia zmiany temperatury powietrza w ciągu dnia● wyjaśnia zależność między wysokością słońca a długością cienia w ciągu dnia● podaje przykład, jak można wykorzystać kierunek cienia do oznaczenia kierunków świata | ● wyjaśnia pojęcia świt i zmierzch● omawia zmiany długości cienia w ciągu dnia● wskazuje zależności między wysokością słońca a temperaturą w ciągu dnia | ● podaje przykłady z życia codziennego, w których przydaje się wiedza na temat zmian temperatury i długości cienia w ciągu dnia |
6 | Jak zmienia się pogoda w różnych porach roku? | ● podaje nazwy kalendarzowych pór roku i daty ich rozpoczęcia● podaje dwa przykłady zmian zachodzących w przyrodzie charakterystycznych dla każdej pory roku● podaje nazwy pór roku gdy w Polsce dzień jest najdłuższy i najkrótszy | ● dostrzega zależność między wysokością słońca a długością cienia w ciągu dnia i w ciągu roku● dopasowuje zjawiska pogodowe do pory roku, w której najczęściej występują | ● rozpoznaję porę roku na podstawie daty z kalendarza● określa miejsca wschodu i zachodu słońca w różnych porach roku, podając skróty międzynarodowe kierunków świata | ● opisuje zmiany w położeniu słońca nad widnokręgiem w ciągu roku● stosuje określenia: przesilenie, równonoc● podaje nazwy termicznych pór roku | ● wyjaśnia, dlaczego Australijczycy święta Bożego Narodzenia spędzają na plaży● podaje przykłady innych państw, w których pory roku są „odwrotnie” niż na półkuli północnej |
DZIAŁ IV. Ja i moje ciało | ||||||
1 | Jak jest zbudowane moje ciało? | ● wymienia kolejne stopnie hierarchicznej budowy swojego ciała (komórka, tkanka, narząd, układ, organizm) | ● definiuje komórkę i tkankę● wymienia 3 z 6 podanych układów narządów | ● wymienia wszystkie 6 układów narządów● potrafi przyporządkować narząd do jego układu | ● wyjaśnia, jakie funkcje pełnią układy narządów w jego ciele● odróżnia i nazywa układy umieszczone na rysunku | ● wyszukuje informacje na temat różnic w budowie anatomicznej kobiety i mężczyzny |
2 | Co się dzieje z moją zjedzoną kanapką? | ● wymienia składniki pokarmowe (białka, cukry, tłuszcze, sole mineralne, witaminy)● wymienia narządy układu pokarmowego● wymienia 2 z 4 funkcji układu pokarmowego | ● wyjaśnia, jaką funkcję pełnią białka, cukry i tłuszcze● wymienia gruczoły trawienne● wymienia wszystkie funkcje układu pokarmowego | ● określa składniki pokarmowe znajdujące się w jego posiłkach● wyjaśnia rolę narządów przewodu pokarmowego | ● odróżnia pojęcie przewód pokarmowy i układ pokarmowy● opisuje proces trawienia, używając pojęcia “enzymy trawienne” | ● wyjaśnia ogólną rolę gruczołów: ślinianek, wątroby i trzustki● proponuje doświadczenie pozwalające udowodnić działanie śliny |
3 | Dlaczego oddychamy? | ● wymienia narządy układu oddechowego● omawia funkcję płuc | ● wymienia elementy dróg oddechowych● wyjaśnia rolę układu oddechowego● wskazuje narządy odpowiedzialne za powstawanie głosu | ● rozpoznaje na rysunku poszczególne elementy układu oddechowego● ilustruje działanie strun głosowych | ● opisuje mechanizm wdechu i wydechu● wyjaśnia rolę rzęsek pokrywających drogi oddechowe | ● porównuje na wykresach skład powietrza wdychanego i wydychanego, wskazując różnice |
4 | Do czego jest mi potrzebna krew? | ● wyjaśnia, że układ krwionośny budują serce i naczynia krwionośne● wymienia składniki krwi● wymienia 2 z 4 funkcji układu krwionośnego | ● odróżnia żyłę od tętnicy na podstawie kierunku przepływu krwi (od serca i do serca)● wyjaśnia funkcje składników krwi (płytek, krwinek białych i czerwonych)● wymienia wszystkie funkcje układu krwionośnego | ● charakteryzuje role substancji transportowanych przez krew● wyjaśnia czym jest tętno/puls● mierzy własne tętno/puls | ● dowodzi, że wysiłek fizyczny powoduje przyspieszenie tętna● wskazuje położenie serca na schemacie/rysunku oraz na własnym ciele | ● przygotowuje plakat/lapbook dotyczący budowy krwi i badań laboratoryjnych krwi |
5 | W jaki sposób się poruszam? | ● wymienia składniki układu ruchu | ● wyjaśnia pojęcie „stawy” | ● wyjaśnia, w jaki sposób mięśnie są połączone ze szkieletem | ● porównuje zakres ruchów różnych stawów we własnym ciele | ● proponuje tygodniowy jadłospis produktów zdrowych dla kości |
● wymienia składniki szkieletu (czaszkę, klatkę piersiową, kręgosłup, kości kończyn) | ● wskazuje na rysunku elementy układu kostnego | ● wyjaśnia rolę mięśni w poruszaniu się | ● uzasadnia, dlaczego pokarmy zawierające wapń i białko są ważne dla zdrowia kości● dowodzi, że sole mineralne nadają kości twardość | |||
6 | Dlaczego moje ciało się zmienia? | ● wymienia narządy męskiego i żeńskiego układu rozrodczego● wymienia 3 zmiany zachodzące w ciele chłopców i dziewcząt podczas dojrzewania | ● wskazuje na rysunku i nazywa narządy płciowe męskie i żeńskie● wymienia wszystkie zmiany zachodzące podczas dojrzewania chłopców i dziewcząt | ● wyjaśnia rolę hormonów podczas dojrzewania● wyjaśnia, czym jest menstruacja● omawia funkcje układu rozrodczego | ● wskazuje czynności higieniczne, które wpływają na zdrowie układu rozrodczego● ocenia wpływ długości snu na swoje zdrowie● określa rolę jąder i jajników | ● uzasadnia różnice w budowie układów: żeńskiego i męskiego i wyjaśnia ich znaczenie dla pełnionych funkcji |
7 | W jaki sposób mój organizm odbiera informacje? | ● wymienia narządy układu nerwowego (mózgowie, rdzeń i nerwy)● wymienia narządy zmysłów | ● przyporządkowuje nazwy zmysłów do nazw narządów zmysłów● wymienia bodźce odbierane przez narządy zmysłów | ● wyjaśnia rolę receptorów w odbieraniu bodźców ze środowiska● wyjaśnia działanie narządów zmysłów | ● opisuje budowę układu nerwowego● bada współdziałanie zmysłów węchu i smaku | ● uzasadnia rolę wzroku, węchu i smaku w ostrzeganiu człowieka o zagrożeniach |
8 | Jak moje ciało broni się przed chorobami? | ● wymienia główne czynniki chorobotwórcze (bakterie i wirusy)● podaje nazwy minimum 5 chorób wywoływanych przez bakterie● podaje nazwy minimum 5 chorób wywoływanych przez wirusy | ● wyjaśnia, czym są czynniki chorobotwórcze● wymienia 4 drogi zakażenia● definiuje pojęcia: odporność i profilaktyka | ● wskazuje minimum 4 choroby przenoszone drogą oddechową● omawia przyczyny zatruć● proponuje działania profilaktyczne chorób zakaźnych | ● proponuje czynności, które pozwolą ustrzec się przed chorobami zakaźnymi● opisuje objawy wybranych chorób zakaźnych● wskazuje szczepienie jako jedną z dróg profilaktyki chorób zakaźnych | ● przygotowuje plakat dotyczący wybranej choroby zakaźnej zawierający informacje o drodze zakażenia, objawach i leczeniu |
9 | Jak dbać o zdrowie? | ● wymienia 3 z 5 zaproponowanych zasad zdrowego stylu życia● wskazuje zasady zdrowego odżywiania | ● wymienia wszystkie zasady zdrowego stylu życia | ● proponuje działania, które przyczynią się realizacji zasad zdrowego stylu życia | ● wyjaśnia rolę aktywności fizycznej● omawia swoją dietę, oceniając ja pod kątem zróżnicowania | ● przedstawia plan swojego dnia uwzględniający wszystkie zasady zdrowego stylu życia |
● wylicza minimum 5 owoców i warzyw | ● wyjaśnia, jak zasady zdrowego stylu życia wpływają na zdrowie | ● charakteryzuje poszczególne zasady higieny i je omawia● definiuje pojęcie „dieta” | ● analizuje skład talerza zdrowego żywienia● proponuje jadłospis zgodny z zasadami zdrowego żywienia | |||
10 | Dlaczego nałogi są niebez- pieczne? | ● wymienia alkohol, papierosy, e-papierosy, narkotyki i dopalacze oraz napoje energetyzujące jako używki● wymienia skutki fonoholizmu | ● definiuje pojęcie „używki”● wyjaśnia wpływ wymienionych używek na organizm człowieka● wyjaśnia, czym jest uzależnienie | ● uzasadnia, że fonoholizm jest niebezpieczny dla zdrowia● wskazuje negatywne skutki nadużywania alkoholu i innych używek | ● proponuje działania, które mogą zmniejszyć ryzyko fonoholizmu● ocenia na podstawie formularza pytań stopień uzależnienia od telefonu | ● przygotowuje plakat lub prezentację na temat szkodliwości napojów energetyzujących |
11 | Jak udzielić pierwszej pomocy? | ● wymienia podstawowy skład apteczki● wymienia nr 112 jako główny numer alarmowy | ● wskazuje przeznaczenie przedmiotów będących na wyposażeniu apteczki● wyjaśnia, jak zadzwonić na numer alarmowy gdy telefon jest zablokowany | ● wyjaśnia, jak udzielić pierwszej pomocy w sytuacji oparzeń, ugryzień, ukąszeń, ran lub spożycia trucizny, np. nieznanego grzyba● wybiera sposób udzielenia pomocy adekwatny do opisanego zagrożenia | ● wymienia czynności, które należy podjąć w sytuacji wypadku, np. upadku z dużej wysokości● ocenia zasadność użycia rękawic jednorazowych podczas opatrywania ran | ● wykonuje opatrunek wybranej części ciała, np. przedramienia |
DZIAŁ V. Krajobraz wokół nas | ||||||
1 | Czy wszystkie krajobrazy są takie same? | ● podaje definicję krajobrazu● dzieli krajobrazy na naturalne i kulturowe● podaje przykłady krajobrazów naturalnych i kulturowych | ● wymienia, z czego składa się krajobraz● rozpoznaje elementy krajobrazu należące do przyrody ożywionej i nieożywionej● odróżnia składniki przyrody od wytworów działalności człowieka | ● opisuje wybrany typ krajobrazu, biorąc pod uwagę widoczne składniki krajobrazu● rozpoznaje w terenie i podaje nazwy składników środowiska antropogenicznego najbliższej okolicy | ● podaje zależności między nieożywionymi a ożywionymi składnikami przyrody● porównuje ze sobą krajobrazy naturalne i kulturowe | ● podaje przykład zależności między składnikami krajobrazu● przygotowuje prezentację na temat krajobrazu najbliższej okolicy |
2 | Czy to minerał czy skała? | ● podaje definicję skały● wymienia po jednym przykładzie skał litych, zwięzłych i luźnych● obserwuje skałę i wymienia jej dwie cechy, np. barwę, twardość | ● wyjaśnia, że skały są zbudowane z minerałów● wymienia kryteria podziału skał● przyporządkowuje skały do odpowiedniej grupy● podaje przykłady 2–3 skał występujących w najbliższej okolicy | ● podaje przykłady minerałów● wyjaśnia, czym różnią się skały magmowe, osadowe i przeobrażone oraz lite, zwięzłe i luźne● określa, jakich skał jest najwięcej w okolicy szkoły | ● wyjaśnia, co to są surowce mineralne i kamienie szlachetne● wskazuje w Polsce regiony występowania różnych rodzajów skał● opisuje i rozpoznaje różne rodzaje skał | ● wyjaśnia, dlaczego cegła i beton nie należą do skał● podaje przykłady różnego zastosowania skał● tworzy i prezentuje klasie własną kolekcję skał |
3 | Czy każde wzniesienie to góra? | ● nazywa trzy główne formy ukształtowania powierzchni● podaje nazwy naturalnych wypukłych form terenu● tworzy model pagórka | ● rozpoznaje po opisie główne formy ukształtowania powierzchni● wskazuje na ilustracji formy wypukłe● nazywa elementy wzniesienia i wskazuje je na ilustracji lub modelu | ● podaje kolory, jakimi na mapie hipsometrycznej są zaznaczone niziny, wyżyny i góry● wyjaśnia różnicę między pagórkiem, wzgórzem i górą● dzieli formy wypukłe na naturalne i antropogeniczne | ● rozpoznaje główne formy ukształtowania powierzchni występujące w najbliższej okolicy● podaje przykłady form antropogenicznych● porównuje ze sobą̨ pagórek i górę, podając dwie cechy wspólne i dwie rocznice | ● odczytuje przykładowe nazwy nizin wyżyn i gór, korzystając z mapy hipsometrycznej Polski● wyjaśnia, co to jest wysokość względna |
4 | Czym różnią się formy wypukłe od wklęsłych? | ● wymienia nazwy naturalnych wklęsłych form terenu● rozpoznaje na ilustracji dolinę rzeczną● wskazuje 2 różnice między formą wypukłą i wklęsłą | ● rozpoznaje na ilustracjach naturalne wklęsłe formy terenu● tworzy model doliny rzecznej● rozpoznaje elementy doliny rzecznej● porównuje formy wklęsłe i wypukłe | ● opisuje wygląd wybranej wklęsłej formy terenu● odróżnia górską dolinę rzeczną od nizinnej● podaje przykłady antropogenicznych wklęsłych form terenu i ich znacznie dla człowieka● podaje różnice między kotliną a doliną | ● wskazuje na ilustracji lub modelu doliny rzecznej elementy jej budowy● podaje przykłady wpływu ukształtowania powierzchni na inne elementy przyrody oraz na działalność człowieka● rozpoznaje i nazywa wklęsłe formy terenu w najbliższej okolicy● wyjaśnia, w jaki sposób człowiek wykorzystuje formy ukształtowania terenu do własnych potrzeb | ● dokumentuje występowanie wypukłe i wklęsłe formy terenu najbliższej okolicy np. w formie zdjęć● wyszukuje w dostępnych źródłach informacji o formach wklęsłych w Polsce, które są̨ cenne krajobrazowo i stanowią̨ atrakcję turystyczną. Podaje 4–5 przykładów. |
5 | Jak woda zmienia krajobraz? | ● wskazuje, której wody jest na Ziemi więcej – słonej czy słodkiej● nazywa biegi rzeki● podaje przykłady form terenu, które powstały przy udziale rzek oraz wód mórz i oceanów | ● określa proporcje między rodzajami wód na Ziemi● wyjaśnia, co to jest źródło i ujście rzeki● opisuje wygląd doliny rzecznej w biegu górnym, dolnym i środkowym | ● rozróżnia rodzaje wód płynących● wyjaśnia, w jaki sposób powstają: wydma, klif, dolina, meandry● dopasowuje formę terenu do biegu rzeki, w którym możemy ją najczęściej zaobserwować | ● wyjaśnia, dlaczego tylko niewielka część zasobów wodnych jest zdatna do picia● wskazuje na mapie źródło i ujście rzeki Wisły● korzystając z mapy rozróżnia trzy biegi rzeki Wisły | ● opisuje przykłady wpływu wody na krajobraz |
6 | Jak człowiek zmienia krajobraz? | ● rozróżnia krajobraz miejski, wiejski i przemysłowy● wyjaśnia pojęcie „degradacja środowiska”● podaje: nazwę miejscowości, w której mieszka lub w której znajduje się jego szkoła, opisuje jej położenie oraz cechy wyróżniające | ● podaje 3–4 przykłady zmian wywołanych działalnością człowieka w krajobrazie miejskim, wiejskim i przemysłowym● dokonuje oceny krajobrazu najbliższej okolicy● proponuje, jakie mogą być źródła nazw różnych miejscowości | ● obserwuje zmiany w krajobrazie najbliższej okolicy wywołane działalnością człowieka, podaje ich przykłady● wskazuje negatywne i pozytywne zmiany w krajobrazie najbliższej okolicy wywołane działalnością człowieka● podaje przykłady nazw miejscowości pochodzących od nazwiska ich założyciela, cech krajobrazu lub zawodu wykonywanego przez mieszkańców | ● wyjaśnia, w jaki sposób krajobraz naturalny zmienia się w antropogeniczny● podaje przykłady pierwotnych krajobrazów● podejmuje próbę ustalenia pochodzenia nazwy swojej miejscowości | ● uzasadnia istnienie zależności między składnikami środowiska przyrodniczego a składnikami środowiska antropogenicznego● opisuje zmiany w krajobrazie, np. na przestrzeni 10, 20, 50 lat (na podstawie rozmowy z rodziną), przygotowuje plakat lub prezentację na ten temat● prezentuje informacje dotyczące pochodzenia nazwy swojej miejscowości |
7 | Jak chronić przyrodę? | ● wymienia formy ochrony przyrody występujące w Polsce● podaje kilka sposobów, w jakie uczeń klasy 4. może chronić przyrodę i środowisko | ● podaje cechy parku narodowego, krajobrazowego, rezerwatu przyrody, pomnika przyrody● podaje przykłady gatunków wymarłych● wyszukuje na mapie parki narodowe, wskazuje ich liczbę i nazwę największego, najmniejszego, najstarszego i najmłodszego parku narodowego | ● wyjaśnia różnicę między ochroną przyrody a ochroną środowiska● wyjaśnia, na czym polega ochrona gatunkowa● proponuje działania, które pozwalają na co dzień chronić przyrodę i środowisko | ● wskazuje na mapie park narodowy położony najbliżej miejsca zamieszkania● wymienia miejsca występowania w najbliższej okolicy innych obszarów chronionych, pomników przyrody● uzasadnia potrzebę ochrony środowiska i przyrody | ● prezentuje klasie informacje o 2–3 obiektach chronionych najbliższej okolicy● wyszukuje informacje na temat planowanych nowych miejsc ochrony przyrody w Polsce |
DZIAŁ VI. Korzystamy z mapy | ||||||
1 | Jak wykonać szkic? | ● wyjaśnia, co to jest szkic● wymienia nazwy przyrządów służących do pomiaru odległości● podaje, w jakich jednostkach można podać odległości w terenie● wykonuje prosty szkic okolicy | ● wymienia podstawowe elementy szkicu● mierzy odległość za pomocą taśmy mierniczej | ● wymienia sytuacje z życia codziennego, w których przydaje się umiejętność tworzenia szkicu● orientuje wykonywany szkic● mierzy odległości za pomocą kroków, przelicza odległość na centymetry | ● porównuje dokładność pomiarów wykonanych za pomocą taśmy mierniczej i kroków● rysuje szkic okolicy szkoły zgodnie z instrukcją | ● wykorzystuje inny niż taśma miernicza i kroki sposób na pomiar odległości w terenie● rysuje szkic z zastosowaniem legendy i zaznaczeniem przybliżonych odległości |
2 | Jak narysować plan? | ● przedstawia plan przedmiotu jako jego rzut z góry● wyjaśnia, do czego służy skala | ● rysuje mały przedmiot w skali 1:1● wyjaśnia, dlaczego do narysowania planu niektórych przedmiotów należy zastosować skalę● podaje rozmiar rzeczywisty przedmiotu, którego wymiary na planie wynoszą 1 cm × 1 cm | ● rysuje przedmiot w skali innej niż 1:1● przelicza odległości w skali | ● rysuje plan pokoju o znanych wymiarach z zastosowaniem skali● przelicza jednostki (metry na centymetry) | ● samodzielnie rysuje plan np. pokoju, boiska, klasy, dokonując pomiarów i dobierając odpowiednią skalę |
3 | Czym różni się plan od mapy? | ● wyjaśnia, co to jest plan i mapa● wymienia cechy każdego planu i mapy | ● podaje różnicę między planem a mapą● porównuje skale ze sobą (mniejsza, większa) | ● porównuje szczegółowość map o różnych skalach● korzysta z planu | ● wyjaśnia, dlaczego globus nie jest mapą● podaje przykłady map wykonanych w różnej skali● wyjaśnia, dlaczego plan zawiera dużo szczegółów | ● korzysta z atlasu, porównując ze sobą skale i szczegółowość różnych rodzajów map● odszukuje na mapie świata siatkę kartograficzną a na globusie siatkę geograficzną |
4 | Czy mapę można czytać? | ● wymienia elementy mapy● rozpoznaje znaki topograficzne w legendzie mapy | ● wskazuje na mapie poszczególne elementy (tytuł, treść, legendę, skalę) | ● rozpoznaje różne zapisy skali, potrafi je prawidłowo odczytać● wyjaśnia pojęcie znaki kartograficzne | ● wyjaśnia, do czego na mapie jest potrzebna legenda | ● korzysta z map cyfrowych do zaplanowania trasy wycieczki |
● wyjaśnia, w jaki sposób na mapach zaznacza się kierunek północny● odczytuje informacje z mapy, posługując się legendą | ● interpretuje znaki zamieszczone na różnych mapach | ● podaje przykłady znaków punktowych, liniowych i powierzchniowych● wskazuje różnice między mapą cyfrową a tradycyjną | ● odnajduje na mapie położenie różnych obiektów geograficznych | |||
5 | Jak wykorzystać mapy do planowania wycieczki? | ● wyjaśnia, co to znaczy zorientować mapę● odczytuje informacje z legendy przydatne podczas planowania wycieczki | ● wyjaśnia, jak zorientować mapę za pomocą kompasu● wyjaśnia, w jaki sposób obliczyć odległość rzeczywistą, korzystając ze skali liczbowej i podziałki liniowej | ● wyjaśnia, jak zorientować mapę za pomocą obiektów w okolicy● podaje odległość rzeczywistą na podstawie odległości na mapie | ● orientuje mapę za pomocą kompasu lub obiektów w terenie● korzysta z mapy turystycznej podczas planowania wycieczki po nieznanym terenie | ● samodzielnie przygotowuje plan wycieczki, korzystając z planu i mapy wielkoskalowej; prezentuje klasie opracowany plan wycieczki |
DZIAŁ VII. Na wycieczce | ||||||
1 | Jak zachować bezpieczeństwo na wycieczce? | ● wymienia rodzaje wypoczynku● wymienia zagrożenia pogodowe (burza, upał)● wylicza zasady ruchu drogowego, które dotyczą pieszego | ● proponuje przykłady wypoczynku biernego i czynnego● wyjaśnia, jak należy zachowywać się w czasie burzy● wyjaśnia, jak chronić się przed skutkami upału | ● określa typ wypoczynku po podanej nazwie, zdjęciu lub rysunku● wybiera właściwe ubranie na wycieczkę | ● analizuje swój dzień, określając ile czasu poświęca na wypoczynek czynny i bierny● uzasadnia potrzebę przestrzegania zasad turysty i analizuje każdą z nich | ● projektuje plakat zawierający znaki lub piktogramy opisujące zasady zachowania się wobec przyrody w najbliższym otoczeniu szkoły |
2 | Jak wykorzystać swoją wiedzę w terenie? | ● wymienia przyrządy do prowadzenia obserwacji przyrodniczych, które warto zabrać na wycieczkę● dokonuje obserwacji zgodnie z instrukcją nauczyciela | ● podaje nazwy przyrządów do prowadzenia obserwacji i pomiarów zaprezentowanych przez nauczyciela (mogą być na zdjęciu lub rysunku) | ● proponuje odpowiedni zestaw narzędzi do pracy w terenie, dostosowany do celu obserwacji | ● dowodzi, że pomiędzy wysokością drzewa i długością jego cienia istnieje zależność pozwalająca obliczyć wysokość drzewa● określa wiek drzewa na podstawie jego obwodu | ● wykonuje dokumentację fotograficzną napotkanych tropów zwierząt i określa, które zwierzęta je pozostawiły |
3 | Co ciekawego można zobaczyć w okolicy szkoły? | ● podaje przykłady roślin rosnących w pobliżu szkoły● podaje cechy roślin nadających się na żywopłoty | ● rozpoznaje znane gatunki roślin rosnących w pobliżu szkoły● obserwuje zwierzęta w pobliżu szkoły | ● korzysta z przewodnika lub aplikacji do rozpoznawania roślin w celu oznaczenia nieznanych roślin w okolicy szkoły | ● prowadzi obserwacje przyrody ożywionej i nieożywionej w pobliżu szkoły | ● tworzy album przyrodniczy zawierający min. 5 zdjęć i krótkie opisy obserwowanych elementów przyrody ożywionej i nieożywionej |
MATEMATYKA
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY CZWARTEJ
DOPUSZCZAJĄCY (2)
UCZEŃ:
- rozróżnia pojęcia: cyfra, liczba
- porównuje liczby naturalne – proste przypadki
- dodaje i odejmuje liczby naturalne w zakresie 100
- mnoży i dzieli liczby naturalne w zakresie tabliczki mnożenia
- mnoży i dzieli liczby przez: 10, 100, 1000
- rozróżnia pojęcia: suma, różnica, iloczyn, iloraz
- odczytuje wskazane liczby na osi liczbowej
- rozróżnia odcinki, proste, półproste
- wskazuje i nazywa jednostki długości
- kreśli odcinki o podanej długości
- mierzy odcinki – proste przykłady
- wskazuje ramiona i wierzchołek kąta
- odczytuje liczby do 10 000 – proste przykłady
- odczytuje cyfry we wskazanych rzędach liczby
- pisze liczby o danych cyfrach we wskazanych rzędach – proste przypadki
- dodaje i odejmuje liczby sposobem pisemnym – proste przykłady
- mnoży i dzieli przez liczby jednocyfrowe – proste przypadki
- zapisuje liczby znakami rzymskimi do 39
- rozróżnia podstawowe miary czasu
- rozpoznaje prostokąty
- wskazuje wierzchołki i boki prostokąta
- oblicza obwód prostokąta, którego długości boków wyrażone są tą samą jednostką
- kreśli okręgi o wskazanym promieniu
- rysuje odcinki, prostokąty w skali 1 : 1, 1 : 2, 2 : 1
- odróżnia zapis skali powiększającej od pomniejszającej
- odpowiada na proste pytania dotyczące diagramów
- podaje przykłady dzielników lub wielokrotności danej liczby – proste przypadki
- wymienia jednocyfrowe liczby pierwsze
- wskazuje przykłady liczb podzielnych przez: 2 , 5, 10, 100
- odczytuje, jaka część figury jest wyróżniona
- wskazuje licznik i mianownik ułamka zwykłego
- podaje przykłady ułamków właściwych i niewłaściwych
- porównuje ułamki, korzystając z ich ilustracji – proste przypadki
- dodaje i odejmuje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach – proste przypadki; korzysta z ilustracji
- podaje przykłady ułamków dziesiętnych
- odczytuje i zapisuje ułamki w postaci dziesiętnej – proste przypadki
- zapisuje wyrażenia dwumianowane w postaci ułamka dziesiętnego – proste przypadki
- dodaje i odejmuje ułamki dziesiętne sposobem pisemnym i w pamięci – proste przykłady
DOSTATECZNY (3)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOPUSZCZAJĄCEJ ORAZ:
- dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby naturalne w zakresie 1000 – proste przykłady
- zmienia kolejność składników w dodawaniu i czynników w mnożeniu, by ułatwić obliczenia
- mnoży liczby w przypadkach typu 40 • 30
- dzieli liczby w przypadkach typu 1200 : 60
- rozwiązuje proste zadania z zastosowaniem porównywania różnicowego i ilorazowego
- zaznacza liczby na osi liczbowej przy danej jednostce
- zapisuje iloczyn jednakowych czynników w postaci potęgi
- zapisuje potęgi w postaci iloczynu – proste przypadki
- oblicza wartości potęg o podstawie i wykładniku naturalnym – proste przykłady
- oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych (dwa, trzy działania)
- stosuje kalkulator w niektórych obliczeniach
- szacuje wyniki prostych obliczeń
- rozwiązuje proste zadania zamknięte i otwarte w zakresie czterech działań
- wyróżnia punkty należące i nienależące do prostej
- nazywa proste, półproste i odcinki
- rozpoznaje proste prostopadłe i równoległe
- kreśli odcinki, proste równoległe i prostopadłe na kratkowanym papierze
- mierzy i porównuje odcinki
- rozróżnia kąty ostre, proste i rozwarte
- rysuje kąty ostre, proste i rozwarte
- odczytuje i nazywa kąty
- mierzy kąty za pomocą kątomierza i rysuje kąty o danej mierze
- czyta liczby do 100 000 zapisane w dziesiątkowym systemie pozycyjnym i pisze je słowami
- odczytuje duże liczby zaznaczone na osi liczbowej
- zaznacza na osi liczbowej liczby naturalne
- wykonuje dzielenie z resztą i sprawdza je za pomocą mnożenia – proste przykłady
- stosuje algorytmy działań pisemnych
- rozwiązuje proste zadania tekstowe z zastosowaniem obliczeń pisemnych i pamięciowych
- rozwiązuje proste zadania dotyczące porównywania różnicowego i ilorazowego z zastosowaniem działań pisemnych
- zapisuje wieki, numery rozdziałów za pomocą znaków rzymskich
- posługuje się podstawowymi miarami czasu
- rysuje prostokąty i kwadraty o podanych wymiarach
- kreśli przekątne prostokąta
- opisuje własności kwadratu i prostokąta
- porównuje boki prostokąta za pomocą cyrkla
- wskazuje środek, promień, średnicę i cięciwę w kole oraz w okręgu
- wypełnia prostokąty kwadratami jednostkowymi
- podaje zależności między jednostkami pola – proste przypadki
- oblicza pole prostokąta, gdy dane są długości boków wyrażone jednakowymi jednostkami
- rysuje odcinki, kwadraty i prostokąty w skali
- rysuje w skali okręgi o danej długości promienia lub średnicy
- odczytuje z mapy lub planu rzeczywiste odległości między miastami lub obiektami – proste przypadki
- podaje przykłady skali powiększającej lub pomniejszającej
- odczytuje dane z prostych diagramów obrazkowych lub słupkowych
- przedstawia dane na diagramach obrazkowych – proste przypadki
- wybiera z dowolnego zbioru dzielniki lub wielokrotności danej liczby – proste przypadki
- podaje przykłady dzielników lub wielokrotności danej liczby
- podaje jednocyfrowe i dwucyfrowe przykłady liczb pierwszych
- rozróżnia liczby pierwsze i liczby złożone
- podaje przykłady liczb podzielnych przez: 2, 4, 5, 10, 100, 3, 9
- wybiera z dowolnego zbioru liczby podzielne przez 3 i 9 – proste przypadki
- zapisuje ułamek jako część całości
- wyznacza ułamek prostokąta, koła, odcinka – proste przypadki
- przedstawia iloraz liczb naturalnych w postaci ułamka zwykłego i odwrotnie
- wyszukuje ułamki właściwe i niewłaściwe w zbiorze ułamków zwykłych
- podaje przykłady ułamków właściwych i niewłaściwych
- porównuje ułamki o jednakowych licznikach lub mianownikach
- zapisuje skalę pomniejszającą w postaci ułamka i odwrotnie
- zamienia ułamki niewłaściwe na liczbę mieszaną i odwrotnie
- zapisuje skalę powiększającą w postaci ułamka niewłaściwego i odwrotnie
- skraca i rozszerza ułamki – proste przypadki
- odczytuje ułamki zaznaczone na osi liczbowej
- dodaje i odejmuje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach
- mnoży ułamki przez liczbę naturalną
- rozwiązuje proste równania z zastosowaniem ułamków
- rozwiązuje proste zadania otwarte i zamknięte z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych
- zaznacza ułamki dziesiętne na osi liczbowej – proste przykłady
- wyszukuje ułamki dziesiętne w zbiorze danych liczb
- skraca i rozszerza ułamki dziesiętne
- dodaje i odejmuje ułamki dziesiętne w pamięci lub sposobem pisemnym
- mnoży i dzieli ułamki dziesiętne przez: 10, 100, 1000
- porównuje ułamki dziesiętne
- zapisuje wyrażenia dwumianowane za pomocą ułamków dziesiętnych i odwrotnie
- rozwiązuje proste równania, w których występują ułamki dziesiętne i trzeba obliczyć składnik, odjemną lub odjemnik
DOBRY (4)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOSTATECZNEJ ORAZ:
- wyjaśnia na przykładach różne sposoby wykonywania działań
- wyjaśnia na przykładach własności liczby 0 w dodawaniu i odejmowaniu, mnożeniu i dzieleniu oraz liczby 1 w mnożeniu i dzieleniu
- rozwiązuje elementarne równania z zastosowaniem rachunku pamięciowego, stosując działania odwrotne, dopełnianie i zgadywanie
- oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, w których występuje nawias okrągły
- wyznacza jednostkę na osi liczbowej, gdy dane są dwie liczby umieszczone w pewnej odległości
- rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem obliczeń pamięciowych
- rozwiązuje proste zadania zamknięte i otwarte z zastosowaniem porównywania różnicowego i ilorazowego
- rysuje odcinki (proste) równoległe i prostopadłe za pomocą linijki i ekierki
- mierzy odcinki rożnymi jednostkami długości i zapisuje te długości
- zamienia jednostki długości
- wykonuje obliczenia na jednostkach długości
- podaje zależności między jednostkami długości, przelicza jednostki – proste przypadki
- rozwiązuje typowe zadania z zastosowaniem miar i własności poznanych kątów
- wyjaśnia znaczenia terminów: system dziesiątkowy i pozycyjny, nazywa i wskazuje rzędy
- wyjaśnia sposoby pisemnego dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia
- podejmuje próby szacowania wyników
- mnoży i dzieli przez liczby dwucyfrowe
- wykonuje sprawdzenie przeprowadzonych działań
- rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem obliczeń pisemnych
- rozwiązuje proste równania z zastosowaniem obliczeń pisemnych
- zapisuje liczby znakami rzymskimi, czyta liczby zapisane znakami rzymskimi
- wyjaśnia zasady zapisu liczb w systemie rzymskim
- zamienia jednostki miar czasu
- uzasadnia, że kwadrat jest prostokątem
- wyjaśnia pojęcie pola jako liczby jednostkowych kwadratów wypełniających daną figurę
- oblicza obwód i pole prostokąta, gdy długości boków są wyrażone różnymi jednostkami
- oblicza bok kwadratu o danym obwodzie
- zamienia jednostki pola z większych na mniejsze
- wskazuje punkty należące bądź nienależące do okręgu i koła
- podaje zależności między długością promienia i długością średnicy
- rysuje okrąg o danej średnicy
- przedstawia dane na diagramach obrazkowych lub słupkowych
- interpretuje dane z diagramów obrazkowych lub słupkowych
- oblicza rzeczywiste odległości z planu i mapy – proste przypadki
- wyznacza odległości na planie i mapie, znając rzeczywiste odległości – proste przypadki
- rozwiązuje zadania dotyczące dzielników i wielokrotności liczb
- wybiera liczby pierwsze i złożone ze zbioru liczb naturalnych
- uzasadnia, kiedy liczba jest podzielna przez: 2, 5, 10, 100, 25, 4, 3, 9
- przedstawia na rysunku ułamek jako część całości
- zaznacza ułamki na osi liczbowej, dobierając jednostkę
- porównuje ułamki, korzystając z odpowiednich reguł lub przedstawiając ułamek na osi liczbowej
- wyjaśnia zamianę ułamka niewłaściwego na liczbę mieszaną i odwrotnie
- wyjaśnia, co to znaczy skrócić lub rozszerzyć ułamek zwykły
- objaśnia sposób dodawania i odejmowania ułamków o jednakowych mianownikach
- objaśnia sposób mnożenia ułamka przez liczbę naturalną
- rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych
- oblicza wartości wyrażeń, w których występują ułamki zwykłe, zaznacza ułamki dziesiętne na osi liczbowej
- podaje zasady pisemnego dodawania i odejmowania ułamków dziesiętnych
- podaje zasady mnożenia i dzielenia ułamków dziesiętnych przez: 10, 100, 1000
- rozwiązuje zadania otwarte i zamknięte, w których występują ułamki dziesiętne
- zamienia ułamki zwykłe na dziesiętne poprzez rozszerzanie
- skraca lub rozszerza ułamki dziesiętne do wskazanych rzędów
BARDZO DOBRY (5)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY DOBREJ ORAZ:
- wyznacza jednostkę na osi liczbowej, gdy na osi zaznaczone są dwie niekolejne liczby naturalne
- wykrywa błędy w obliczeniach i szacuje wyniki
- wyjaśnia na przykładach związki między działaniami wzajemnie odwrotnymi
- stosuje szacowanie wyniku w zadaniach tekstowych otwartych i zamkniętych
- rozwiązuje zadania rozszerzonej odpowiedzi, dotyczące porównywania różnicowego i ilorazowego
- rysuje kąty ostre, proste, rozwarte, półpełne, pełne oraz zerowe i je porównuje
- rozwiązuje zadania tekstowe o podwyższonym stopniu trudności, z wykorzystaniem jednostek długości i miar kątów
- zapisuje daty, wieki za pomocą znaków rzymskich w sytuacjach praktycznych
- mnoży i dzieli przez liczby wielocyfrowe
- ocenia, jaka może być reszta z dzielenia przez liczbę naturalną jednocyfrową
- oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych z zastosowaniem obliczeń pisemnych
- układa i rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem obliczeń pisemnych
- uzupełnia brakujące cyfry w działaniach wykonanych sposobem pisemnym
- stosuje zamiany miar czasu w zadaniach otwartych i zamkniętych
- rysuje kwadrat lub prostokąt o danej przekątnej
- oblicza pole kwadratu, gdy dany jest obwód
- oblicza pole lub obwód prostokąta, mając dane zależności między długościami boków
- zamienia jednostki powierzchni z mniejszych na większe i odwrotnie
- oblicza długość boku prostokąta, mając dane pole i długość drugiego boku
- oblicza odległość między miastami w rzeczywistości, znając skalę i odległość na mapie
- zbiera dane i przedstawia je na diagramach obrazkowych lub słupkowych
- interpretuje diagramy, samodzielnie układa pytania do diagramów
- uzupełnia w zapisie liczby brakujące cyfry tak, aby otrzymana liczba była podzielna przez: 2, 5, 4 , 10, 100, 25, 3, 9
- ocenia, czy zdania dotyczące podzielności liczb są prawdziwe, czy fałszywe
- uzasadnia porównywanie ułamków za pomocą ilustracji lub na osi liczbowej
- stosuje poznane działania na ułamkach zwykłych do rozwiązywania zadań
- oblicza w zadaniach ułamek danej liczby naturalnej, korzystając z rysunku
- porządkuje rosnąco lub malejąco ułamki dziesiętne
- oblicza wartości wyrażeń, zawierających kilka działań, nawias okrągły oraz ułamki dziesiętne
CELUJĄCY (6)
UCZEŃ UMIE WSZYSTKO, CO OBOWIĄZUJE DO OTRZYMANIA OCENY BARDZO DOBREJ ORAZ:
- oblicza wartości wyrażeń arytmetycznych, w których występują potęgi
- układa i rozwiązuje zadania dotyczące porównywania różnicowego i ilorazowego
- ocenia treść zadań, w których brak pewnych danych, występuje ich nadmiar lub dane są sprzeczne
- rozwiązuje zadania problemowe
- rysuje okrąg o danej cięciwie
- symbolicznie oznacza okręgi i koła
- porównuje własności prostokąta i kwadratu
- wyznacza skalę dla danej pary: figury i jej obrazu w skali
- rozwiązuje zadania złożone, w których wykorzystuje wiedzę o skali i planie
- interpretuje diagramy o podwyższonym stopniu trudności, układa do nich pytania
- wyróżnia liczby o złożonych warunkach podzielności, np. przez 6, 15
- przy zdaniach fałszywych podaje kontrprzykład
- wyznacza odpowiednią jednostkę na osi liczbowej i zaznacza na niej ułamki dziesiętne o mianownikach 100 i 1000
- ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponadwojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie)
INFORMATYKA
Wymagania edukacyjne informatyka klasa IV
Sprawdzanie i ocenianie uczniów to proces ciągły i systematyczny, który dostarcza
nauczycielowi, uczniowi i rodzicom informacji o wiedzy, umiejętnościach, sposobie pracy ucznia,
jego zaangażowaniu, pomysłowości i samodzielności.
Ocena podczas procesu nauczania Informatyki dotyczy określonych zagadnień:
• ćwiczeń wykonywanych podczas lekcji,
• odpowiedzi na pytania,
• zadań domowych – przygotowanie do zajęć informatycznych,
• aktywności podczas lekcji,
• ćwiczeń sprawdzających – praca klasowa
• udziału w projekcie grupowym,
• przygotowania referatów i prezentacji multimedialnych,
• wykonania dodatkowych, trudniejszych zadań.
Ocena ćwiczeń wykonywanych podczas lekcji
W ocenie wykonywanego ćwiczenia uwzględnia się:
• zastosowanie właściwej metody rozwiązania
• wykonanie ćwiczenia zgodnie z treścią
• umiejętność samodzielnego odkrywania możliwości programu (korzystanie z Pomocy)
• znajomość pojęć i metod związanych z danym zagadnieniem
– na ocenę ćwiczenia składają się również dodatkowe pytania o zastosowane metody, nie ocenia wyłącznie efektu pracy widocznego na ekranie monitora.
Poza ćwiczeniami ocenie podlegają też wypowiedzi uczniów: zarówno te, które wynikają z powtórek, jak i te z bieżącej lekcji.
Ocena odpowiedzi na pytania
W trakcie wykonywania przez uczniów ćwiczeń można zadawać pytania o zastosowaną metodę lub sposób otrzymania danego rozwiązania.
Ocenie podlega:
• sposób formułowania odpowiedzi –
znajomość słownictwa informatycznego
• rozumienie znaczenia pojawiających się pojęć
Ocena udziału w projekcie grupowym
Ocenie podlega:
• wykonanie przydzielonego uczniowi
cząstkowego zadania, składającego się na cały projekt
• zaangażowanie w pracę
Ocena zadań domowych (przygotowanie do zajęć informatycznych)
Uczeń powinien:
• zadania zapisać w pliku i skopiować nanośnik pamięci masowej
• lub przesłać pocztą elektroniczną na adres mailowy nauczyciela, jeśli nauczyciel wcześniej uzgodni z uczniami taką formę
niewykorzystane nieprzygotowania (np.)i brak zadania (bz.) nie przechodzą na następne półrocze
Ocena aktywności podczas lekcji
Za poprawne odpowiedzi uczeń otrzymuje
plusy, przyjmując zasadę przeliczania (na
koniec półrocza), np.:
• 3 plusy – ocena celująca, zadania dla
zainteresowanych
• 3 plusy – ocena bardzo dobra,
• 2 plusy – ocena dobra, itd.
Ocena celująca (6) – uczeń wykonuje samodzielnie i bezbłędnie wszystkie zadania z lekcji oraz dostarczone przez
nauczyciela trudniejsze zadania dodatkowe; jest aktywny i pracuje systematycznie; posiada wiadomości i umiejętności wykraczające poza te, które są wymienione w planie wynikowym;
uczestniczy w konkursach informatycznych;
w razie potrzeby pomaga nauczycielowi (np. przygotowuje potrzebne na lekcję materiały pomocnicze,
pomaga kolegom w pracy); pomaga nauczycielom innych przedmiotów w wykorzystaniu komputera na ich
lekcjach, wykonuje pracę z wykorzystaniem pomocy szkolnych np.
Laboratoria Przyszłości itp.
Ocena bardzo dobra (5) – uczeń wykonuje samodzielnie i bezbłędnie wszystkie zadania z lekcji; jest aktywny i pracuje systematycznie; posiada wiadomości i umiejętności wymienione w planie wynikowym; w razie potrzeby pomaga nauczycie- lowi (np. pomaga kolegom w pracy).
Ocena dobra (4) – uczeń wykonuje samodzielnie i niemal bezbłędnie łatwiejsze oraz niektóre trudniejsze zadania z lekcji; pracuje systematycznie i wykazuje postępy; posiada wiadomości i umiejętności wymienione w planie wynikowym.
Ocena dostateczna (3) – uczeń wykonuje łatwe zadania z lekcji, czasem z niewielką pomocą, przeważnie je kończy; stara się pracować systematycznie i wykazuje postępy; posiada większą część wiadomości i umiejętności wymienionych
w planie wynikowym.
Ocena dopuszczająca (2) – uczeń czasami wykonuje łatwe zadania z lekcji, niektórych zadań nie kończy; posiada tylko część wiadomości i umiejętności wymienionych w planie wynikowym, jednak brak systematyczności nie przekreśla możliwości uzyskania przez niego podstawowej wiedzy informatycznej oraz odpowiednich umiejętności w toku dalszej nauki.
W niektórych przypadkach, gdy podczas jednych zajęć uczeń wykaże się szczególną aktywnością i dodatkowymi
umiejętnościami, można postawić mu od razu ocenę.
Ocena ćwiczeń sprawdzających(forma teoretyczna i praktyczna)
W ocenie uwzględnia się:
• wykonanie wszystkich poleceń zgodnie z ich treścią
• praktyczną stronę posługiwania się komputerem i programami.
Oceny za ćwiczenia sprawdzające i pracę klasową:
Nie stosuje się tzw. zaliczania przedmiotu pod koniec półrocza czy roku szkolnego.
Ocenianie prezentacji multimedialnych, referatów i projektów własnych
W ocenie uwzględnia się:
• zawartość merytoryczną
• umieszczenie informacji dodatkowych, zaczerpniętych z różnorodnych źródeł;
• sposób prezentacji (czytanie, wygłaszanie); w przypadku prezentacji – również zastosowane elementy graficzne, wykorzystanie animacji, czytelność tekstu na ekranie (wielkość czcionek, kolorystyka), tempo wyświetlania slajdów itp.
• zastosowane środki techniczne
• estetykę pracy
• zastosowane procedury, skrypty, itp.
• formatuje, wykorzystuje szablony, umieszcza obrazy, symbole, itp.
Uczeń jest zobowiązany do przestrzegania zasad bezpiecznej i higienicznej pracy
z komputerem oraz przepisów prawa podczas korzystania z INTERNETU!
MUZYKA
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU MUZYKA
W KLASIE IV
Uczeń jest oceniany za: śpiewanie piosenek solo i w grupie, grę na instrumentach szkolnych, słuchanie muzyki na lekcji, pewne formy ruchowe, zaangażowanie w ćwiczeniach twórczych, wiadomości z zakresu programu oraz za zeszyt przedmiotowy.
Uczeń jest przygotowany do lekcji gdy posiada: podręcznik, zeszyt przedmiotowy oraz odrobioną pracę domową.
I półrocze
Ocena dopuszczająca
Uczeń w niewielkim stopniu opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci i niekoniecznie poprawnie pod względem muzycznym dwa utwory obowiązkowe: „Mazurek Dąbrowskiego” i „Przybyli ułani”; zna wartości nut i pauz, posiada podstawową wiedzę o instrumentach perkusyjnych, jest w stanie wykonać proste ćwiczenie przy pomocy nauczyciela, potrafi zagrać na dzwonkach chromatycznych gamę, odrabia proste prace domowe, nie przeszkadza innym słuchaczom podczas słuchania utworów muzycznych.
Ocena dostateczna
Uczeń opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci i niekoniecznie poprawnie pod względem muzycznym trzy utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Mazurek Dąbrowskiego” i „Przybyli ułani”; zna podstawy zapisu nutowego, posiada podstawową wiedzę o instrumentach perkusyjnych, potrafi wyjaśnić znaczenie kilku terminów muzycznych poznanych w I półroczu, jest w stanie zrozumieć najważniejsze zagadnienia przy pomocy nauczyciela, potrafi zagrać niektóre melodie przewidziane w programie nauczania na dzwonkach chromatycznych, odrabia prace domowe, potrafi się skupić podczas słuchania utworów muzycznych.
Ocena dobra
Uczeń opanował większość wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci, poprawnie pod względem muzycznym cztery utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Mazurek Dąbrowskiego” i „Przybyli ułani”; potrafi posługiwać się zapisem nutowym, posiada podstawową wiedzę o instrumentach perkusyjnych, formach muzycznych, rodzajach głosów; potrafi wyjaśnić znaczenie większości terminów muzycznych poznanych w I półroczu, korzysta z różnych źródeł informacji, potrafi zagrać kilka melodii oraz akompaniamentów do piosenek na dzwonkach chromatycznych, na lekcjach jest aktywny i zdyscyplinowany, odrabia prace domowe, jest uważnym słuchaczem utworów muzycznych.
Ocena bardzo dobra
Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidziany w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci, poprawnie pod względem muzycznym cztery utwory, w tym dwa obowiązkowe: „Mazurek Dąbrowskiego” i „Przybyli ułani”; potrafi sprawnie posługiwać się zapisem nutowym, posiada wiedzę o instrumentach perkusyjnych, formach muzycznych, rodzajach głosów; potrafi wyjaśnić znaczenie wszystkich terminów muzycznych poznanych w I półroczu, bierze czynny udział w ćwiczeniach twórczych, korzysta z różnych źródeł informacji, potrafi zagrać większość melodii oraz akompaniamentów do piosenek przewidzianych w programie nauczania na dzwonkach chromatycznych, na lekcjach jest bardzo aktywny i zdyscyplinowany, odrabia prace domowe, jest wzorowym słuchaczem utworów muzycznych.
Ocena celująca
Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania na ocenę bdb, a ponadto spełnia przynajmniej jeden z warunków:
1) rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności:
- poszerza swoje umiejętności muzyczne poza szkołą (szkoła muzyczna, ognisko muzyczne, lekcje gry na instrumencie, lekcje śpiewu) i chętnie prezentuje je przed klasą, nauczycielem oraz na forum szkoły
- bierze udział w próbach i występach szkolnego zespołu muzycznego
2) jest laureatem konkursów międzyszkolnych (I, II, III miejsce) lub rejonowych, wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
II półrocze
Ocena dopuszczająca
Uczeń w niewielkim stopniu opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci i niekoniecznie poprawnie pod względem muzycznym dwa utwory obowiązkowe: „Krakowiacy zawadiacy” i „Witaj, majowa jutrzenko”; posiada podstawową wiedzę na temat polskich tańców narodowych oraz życia i twórczości Fryderyka Chopina, potrafi wymienić nazwy kilku instrumentów strunowych, jest w stanie wykonać proste ćwiczenie przy pomocy nauczyciela, potrafi powtórzyć prosty motyw muzyczny na dzwonkach chromatycznych, odrabia proste prace domowe, nie przeszkadza innym słuchaczom podczas słuchania utworów muzycznych.
Ocena dostateczna
Uczeń opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci i niekoniecznie poprawnie pod względem muzycznym trzy utwory obowiązkowe: „Krakowiacy zawadiacy”, „Witaj, majowa jutrzenko” i „Hulanka”; posiada wiedzę na temat polskich tańców narodowych i zna kilka podstawowych faktów z życia Fryderyka Chopina, potrafi wyjaśnić znaczenie kilku terminów muzycznych poznanych w II półroczu, wymienia instrumenty strunowe, potrafi zagrać niektóre melodie przewidziane w programie nauczania na dzwonkach chromatycznych, odrabia prace domowe, potrafi się skupić podczas słuchania utworów muzycznych.
Ocena dobra
Uczeń opanował większość wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci, poprawnie pod względem muzycznym cztery utwory, w tym trzy obowiązkowe: „Krakowiacy zawadiacy”, „Witaj, majowa jutrzenko” i „Hulanka”; posiada wiedzę na temat polskich tańców narodowych, instrumentów strunowych oraz życia i twórczości Fryderyka Chopina, potrafi wyjaśnić znaczenie większości terminów muzycznych poznanych w II półroczu, potrafi zagrać kilka melodii na dzwonkach chromatycznych, na lekcjach jest aktywny i zdyscyplinowany, odrabia prace domowe, jest uważnym słuchaczem utworów muzycznych.
Ocena bardzo dobra
Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidziany w realizowanym programie nauczania.
Uczeń potrafi zaśpiewać z pamięci, poprawnie pod względem muzycznym cztery utwory, w tym trzy obowiązkowe: „Krakowiacy zawadiacy”, „Witaj, majowa jutrzenko” i „Hulanka”; posiada wiedzę na temat polskich tańców narodowych, instrumentów strunowych, muzyki ludowej oraz życia i twórczości Fryderyka Chopina, potrafi wyjaśnić znaczenie wszystkich terminów muzycznych poznanych w II półroczu, bierze czynny udział w ćwiczeniach twórczych, potrafi zagrać większość melodii oraz akompaniamentów do piosenek przewidzianych w programie nauczania na dzwonkach chromatycznych, na lekcjach jest bardzo aktywny i zdyscyplinowany, odrabia prace domowe, jest wzorowym słuchaczem utworów muzycznych.
Ocena celująca
Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania na ocenę bdb, a ponadto spełnia przynajmniej jeden z warunków:
1) rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności:
- poszerza swoje umiejętności muzyczne poza szkołą (szkoła muzyczna, ognisko muzyczne, lekcje gry na instrumencie, lekcje śpiewu) i chętnie prezentuje je przed klasą, nauczycielem oraz na forum szkoły
- bierze udział w próbach i występach szkolnego zespołu muzycznego
2) jest laureatem konkursów międzyszkolnych (I, II, III miejsce) lub rejonowych, wojewódzkich i ponad wojewódzkich (I, II, III miejsce lub wyróżnienie).
PLASTYKA
KRYTERIA OCENIANIA, TJ. SPOSOBY SPRAWDZANIA/OCENIANIA WIEDZY
I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA Z PLASTYKI W KLASIE 4
Metody sprawdzania osiągnięć:
W nauczaniu plastyki oceniać można następujące formy pracy:
*test,
*sprawdzian, (musi być zapowiedziany z min. tygodniowym wyprzedzeniem i może obejmować większy materiał niż z 3 ostatnich tematów)
*kartkówka (może być niezapowiedziane, ale nie mogą obejmować materiału z więcej niż 3 ostatnich tematów)
*przygotowanie do zajęć (jako podstawowy element zaangażowania ucznia, które jest podstawowym kryterium oceny), a więc przede wszystkim:- zeszyt min. 32 kartkowy w kratkę (może być A4 min.60 kartkowy lub A5 90 kartkowy – wówczas może on służyć uczniowi przez całą edukację techniczną w szkole podstawowej);- podręcznik; – zapowiedziane z min. tygodniowym wyprzedzeniem materiały niezbędne do wykonania pracy wytwórczej;
Uczeń ma prawo bez konsekwencji być 2 razy w ciągu semestru nieprzygotowany do zajęć. Każde następne nieprzygotowanie skutkuje każdorazowo oceną niedostateczną.
*praca na lekcji, np. zadanie praktyczne, prace wytwórcze, karta pracy itp. (Ocena pracy wytwórczej uwzględnia: zgodność pracy z tematem; wykorzystanie przy wykonywaniu pracy wymaganych materiałów i wskazanej techniki wykonania; estetyka pracy; wykorzystanie całej powierzchni – odpowiednia kompozycja pracy; stopień samodzielności ucznia przy wykonywaniu pracy; inwencja twórcza ucznia ; „zmieszczenie się” w czasie wyznaczonym na wykonanie pracy.
Uczeń wszystkie prace wykonuje w szkole – nie zabiera ich do domu – zostawia podpisaną pracę u nauczyciela przedmiotu.).
*zadanie domowe,
*aktywność na lekcji, (odnotowywana „+”; za 5 „+” – ocena bdb, za 4 ”+” – dobra itd. Jeśli uczeń będzie wykazywał się szczególną aktywnością nauczyciel bierze to na jego korzyść przy ocenie końcowej;
*odpowiedź ustną (może obejmować trzy ostatnie tematy);
*inne – np. konkurs, projekt, prezentacje, zadania dodatkowe, zajęcia pozalekcyjne itp.
Podczas ustalania oceny z plastyki szczególną uwagę zwraca się na wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki zajęć. Oprócz wiedzy i umiejętności równie ważna jest pozytywna postawa wobec przedmiotu. Składają się na nią: aktywne uczestnictwo w zajęciach, przynoszenie na lekcje odpowiednich materiałów i przyborów, przestrzeganie zasad BHP podczas posługiwania się narzędziami, efektywne gospodarowanie czasem przeznaczonym na ćwiczenia plastyczne, a także zachowywanie porządku w swoim miejscu pracy – zarówno podczas zajęć, jak i po ich zakończeniu.
Do zasadniczych kryteriów oceniania prac plastycznych należą: zgodność pracy z tematem lekcji / pracy, poprawność wykorzystanych układów kompozycyjnych, trafność doboru środków artystycznego wyrazu, umiejętność posługiwania się daną techniką plastyczną, pomysłowość w doborze materiałów i narzędzi, stosowanie niekonwencjonalnych, twórczych rozwiązań, oryginalność realizacji danego tematu, całościowe wykorzystanie powierzchni przeznaczonej do wykonania pracy (odpowiednia kompozycja), wykorzystanie czasu przeznaczonego na wykonanie zadania (tzw. „zmieszczenie się” w wyznaczonym czasie) oraz estetyka pracy.
Ocena przede wszystkim odzwierciedla indywidualne podejście ucznia do lekcji, jego motywację i zaangażowanie w pracę.
Uczeń wszystkie prace wykonuje w szkole – nie zabiera ich do domu – zostawia podpisaną pracę u nauczyciela przedmiotu. W sytuacjach losowych indywidualnie ustala z nauczycielem warunki uzupełnienia pracy.
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SYSTEMU OCENIANIA:
OCENA DOPUSZCZAJĄCA:
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który z trudem wykonuje prace plastyczne zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, ale podejmuje w tym kierunku starania. Przy jej wykonywaniu nieustannie wymaga wskazówek zawartych w podręczniku, otrzymywanych od nauczyciela lub kolegów i koleżanek. Pracuje niesystematycznie, bardzo często jest nieprzygotowany do lekcji, wielokrotnie trzeba zwracać mu uwagę dotycząca zasad bezpieczeństwa wykonywania pracy i porządku w miejscu pracy.
Wiedza:
* wskazuje elementy abecadła plastycznego; *przedstawia w pracy plastycznej fragment najbliższego otoczenia z uwzględnieniem co najmniej jednego elementu języka plastyki; *wymienia rodzaje i kierunki linii;
*wyjaśnia, czym jest kontur;
*wykonuje pracę plastyczną, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku lub pod kierunkiem nauczyciela;
*tworzy różne rodzaje plam;
*wymienia cechy wytworów sztuki starożytnego Egiptu;
*wyjaśnia, czym są barwy czyste;
*podaje sposoby otrzymywania poszczególnych barw pochodnych;
*wymienia pary barw dopełniających;
*wymienia barwy ciepłe i zimne;
*rozróżnia podstawowe właściwości barw ciepłych i *wymienia rodzaje technik rysunkowych;
*nazywa podstawowe narzędzia rysunkowe;
zimnych;
*wyjaśnia, czym jest pigment;
*wymienia nazwy podstawowych rodzajów farb i technik malarskich;
*wymienia typowe narzędzia i podłoża wykorzystywane w technice akwarelowej;
*wymienia typowe narzędzia i podłoża stosowane w technikach temperowej i plakatowej oraz w gwaszu; *omawia funkcje typowych narzędzi stosowanych w technikach temperowej i plakatowej oraz w gwaszu;
*podaje rodzaje pasteli;
*wymienia cechy wytworów sztuki antycznej;
*wyjaśnia, czym są techniki mieszane;
*wyjaśnia, czym jest kolaż;
*wymienia niektóre materiały stosowane w kolażu;
OCENA DOSTATECZNA:
Ocena dostateczna przeznaczona jest dla ucznia, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto pracuje systematycznie, ale podczas wykonywania pracy plastycznej w dużej mierze korzysta z pomocy innych osób, a treści nauczania opanował na poziomie niższym niż dobry, co widać podczas wykonywania prac plastycznych – nie zawsze rozumie plastyczny cel swoich działań. Często zdarza mu się być nieprzygotowanym do zajęć, musi więc korzystać z materiałów osób trzecich, a także wymaga wielokrotnego zwracania uwagi na potrzebę dbania o estetykę pracy oraz zachowania porządku na miejscu jej wykonywania.
Wiedza:
* opisuje elementy abecadła plastycznego w najbliższym otoczeniu;
*przedstawia w pracy plastycznej fragment najbliższego otoczenia z uwzględnieniem co najmniej jednego elementu języka plastyki; *określa, jakie przedmioty można nazwać dziełami sztuki,
*wyjaśnia, gdzie można oglądać dzieła sztuki;
*podaje przykłady zastosowania odmiennych rodzajów linii w rysunku; *tłumaczy, na czym polega kontrast w rysunku;
*sytuuje omawianą epokę w czasie;
*podaje przykłady dzieł sztuki prehistorycznej;
*określa charakter wybranych plam (np. pod względem ich krawędzi i powierzchni);
*podaje przykłady dzieł sztuki starożytnego Egiptu;
*wskazuje barwy czyste w najbliższym otoczeniu;
*rozpoznaje barwy podstawowe i pochodne;
*z pomocą nauczyciela omawia wskazaną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych barw;
*klasyfikuje daną barwę do odpowiedniego rodzaju barw – czystych lub złamanych;
*podaje sposoby otrzymywania wybranych barw złamanych;
*uzyskuje kilka barw złamanych oraz powstałych ze zmieszania par barw dopełniających;
*z pomocą nauczyciela wymienia barwy *z pomocą nauczyciela omawia wybrane dzieło pod względem zastosowanej techniki rysunkowej;
złamane i dopełniające występujące w określonej reprodukcji dzieła,
*określa daną barwę jako ciepłą lub zimną;
*wykonuje pracę z zastosowaniem barw zbliżonych pod względem temperatury;
*wykonuje graficzną formę użytkową, korzystając z podanych propozycji;
*stosuje w działaniach plastycznych różne narzędzia i podłoża rysunkowe;
*określa funkcję typowych narzędzi używanych w technice akwarelowej,
*z pomocą nauczyciela omawia wybraną reprodukcję dzieła wykonanego w technice akwarelowej,
* z pomocą nauczyciela omawia wybraną reprodukcję dzieła wykonanego w technice temperowej lub plakatowej,
*wykorzystuje określone techniki i materiały rzeźbiarskie.
*wymienia typowe narzędzia i podłoża stosowane w technice pastelowej,
*wykonuje pracę w technice pasteli olejnych;
*określa, w jaki sposób zabezpiecza się prace wykonane techniką pastelową;
*z pomocą nauczyciela omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej techniki pastelowej,
*wymienia typowe narzędzia i podłoża stosowane w technikach akrylowej i olejnej;
*omawia z pomocą nauczyciela wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej techniki akrylowej lub olejnej;
*podaje przykłady dzieł sztuki starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu;
*tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką starożytnej Grecji lub starożytnego Rzymu;
*wymienia rodzaje technik mieszanych;
*określa, na czym polegają wybrane techniki mieszane;
*wykonuje pracę w technice mieszanej (farby wodne i pastele);
*stosuje technikę wydrapywanki;
*tłumaczy, w jaki sposób tworzy się kolaż;
*próbuje wskazać materiały zastosowane w wybranej pracy w technice kolażu;
*wykonuje pracę w technice kolażu z dowolnych materiałów;
OCENA DOBRA:
Ocenę dobrą uzyskuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto na lekcjach korzysta z niewielkiej pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów. W czasie wykonywania prac plastycznych właściwie dobiera narzędzia i środki wyrazu. Prawidłowo stosuje narzędzia plastyczne, właściwie komponuje swoją prace na podłożu i utrzymuje porządek na swoim stanowisku. Z niewielkimi błędami wykonuje swoje race plastyczne i stara się dbać o estetykę pracy.
Wiedza:
* określa rolę plastyki w najbliższym otoczeniu.
*wymienia dziedziny sztuki;
*odszukuje w swoim otoczeniu ciekawe przykłady malowideł, dzieł architektonicznych i obiektów sztuki użytkowej;
*podejmuje próby różnicowania linii i punktów w działaniach plastycznych;
*z pomocą nauczyciela omawia wskazaną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych linii i punktów;
*wymienia cechy wytworów sztuki prehistorycznej;
*tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką prehistoryczną;
*z pomocą nauczyciela omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych plam;
*tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką starożytnego Egiptu;
*samodzielnie omawia wskazaną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych barw;
*stosuje niektóre barwy złamane i dopełniające w działaniach plastycznych;
* samodzielnie wymienia barwy złamane i dopełniające występujące w określonej reprodukcji dzieła;
*wskazuje niektóre barwy ciepłe i zimne na wybranej reprodukcji obrazu;
* samodzielnie omawia wybraną reprodukcję dzieła wykonanego w technice akwarelowej;
* samodzielnie omawia wybraną reprodukcję dzieła wykonanego w technice temperowej lub plakatowej;
*wymienia sposoby nanoszenia pasteli na podłoże;
*samodzielnie omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej techniki pastelowej,
*omawia funkcje typowych narzędzi stosowanych w technikach akrylowej i olejnej;
*omawia samodzielnie wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej techniki akrylowej lub olejnej;
*wyjaśnia, czym jest sgraffito,
OCENA BARDZO DOBRA:
Ocena bardzo dobra przysługuje uczniowi, który spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie oraz wykonuje zadania poprawnie pod względem merytorycznym oraz estetycznym. Prace plastyczne wykonuje samodzielnie, pomysłowo i z prawidłowym zastosowaniem środków plastycznych i narzędzi artystycznych.
Wiedza:
*wskazuje na fotografiach i reprodukcjach obrazów tworzące je elementy plastyczne;
*omawia rolę środków plastycznych zastosowanych w odtworzeniu fragmentu otoczenia na płaszczyźnie,
* prawidłowo posługuje się poszczególnymi środkami wyrazu podczas przedstawiania w pracy fragmentu najbliższego otoczenia;
* wyjaśnia, czym są sztuka i dzieło sztuki,
* omawia specyfikę podstawowych dziedzin sztuki;
* tworzy przestrzenną pracę plastyczną, wykorzystując różne przedmioty i tworzywa;
* stosuje różnorodne rodzaje linii i punktów w działaniach plastycznych;
*posługuje się kontrastem w działaniach plastycznych;
*omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych linii i punktów;
*rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki prehistorycznej;
*tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką prehistoryczną;
*stosuje różne rodzaje plam w działaniach plastycznych odpowiednio do tematu i charakteru pracy;
*porównuje dwa dzieła wskazane przez nauczyciela pod kątem zastosowanych plam;
*rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki starożytnego Egiptu;
*określa ramy czasowe omawianych epok;
*tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką starożytnego Egiptu, twórczo interpretując temat.
OCENA CELUJĄCA:
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto pracuje systematycznie, wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, a także starannie i bardzo twórczo. Opanował wymaganą wiedzę i umiejętności na ocenę bardzo dobrą, wykazuje się dużym zaangażowaniem podczas wykonywania pracy plastycznej. Sięga odważnie po środki wyrazu artystycznego świadomie i w sposób przemyślany stosując różnorodne narzędzie plastyczne. Chętnie i z własnej inicjatywy bierze udział w zadaniach dodatkowych oraz konkursach, a w swoich pracach wykazuje się dodatkową kreatywnością, podnoszącą walory artystyczne i estetyczne pracy.
Wiedza:
*wymienia przykłady estetycznego otoczenia i uzasadnia swój wybór;
*twórczo posługuje się poszczególnymi środkami wyrazu podczas przedstawiania w pracy fragmentu najbliższego otoczenia;
* w sposób twórczy i innowacyjny tworzy przestrzenną pracę plastyczną, wykorzystując różne przedmioty i tworzywa;
* stosuje różnorodne rodzaje linii i punktów w działaniach plastycznych z uwzględnieniem cech materiałów, przedmiotów i zjawisk;
*wykonuje pracę z wyobraźni, twórczo wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne linie i punkty;
*określa rolę środków plastycznych użytych przez siebie w pracy plastycznej;
*wymienia przykłady wytworów sztuki prehistorycznej z dziedziny malarstwa, rzeźby, architektury i sztuki użytkowej;
*tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką prehistoryczną, twórczo interpretując temat.
*wymienia przykłady wytworów sztuki starożytnego Egiptu z dziedziny malarstwa, rzeźby i architektury;
*tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką starożytnego Egiptu, twórczo interpretując temat.
Uczeń ma możliwość poprawy oceny do 2 tygodni od jej wystawienia (przy uwzględnieniu indywidualnych trudności jak np. czas nieobecności ucznia/nauczyciela z powodów od nich niezależnych i wspólnym ustaleniu najbliższego możliwego terminu poprawy oceny). W celu poprawy oceny uczeń wykonuje pracę, poprawia sprawdzian lub kartkówkę na „godzinie dostępności nauczyciela” (tzw. konsultacjach). Pozostałe kwestie nie ujęte w niniejszej informacji reguluje Statut Szkoły.
Warunki i tryb otrzymania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych
- 60 pkt. 49 STATUTU SZKOŁY
- Jeżeli uczeń lub jego rodzice nie zgadzają się z przewidywaną oceną roczną składają pisemny wniosek do dyrektora szkoły z określeniem o jaką ocenę uczeń chce się ubiegać wraz z uzasadnieniem. Wniosek musi wpłynąć nie później niż dwa tygodnie przed klasyfikacyjnym zebraniem Rady Pedagogicznej.
1)Nauczyciel przedmiotu przygotowuje dodatkowy sprawdzian wiadomości nie później niż tydzień przed konferencją klasyfikacyjną.
a)Sprawdzian przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej. W przypadku muzyki, plastyki, informatyki, wychowania fizycznego sprawdzian ma przede wszystkim formę zadań praktycznych.
b)Stopień trudności zadań musi odpowiadać wymaganiom edukacyjnym na ocenę, o którą ubiega się uczeń. c)Poprawa oceny rocznej może nastąpić jedynie w przypadku, gdy sprawdzian został zaliczony na minimum 90 %. d )Ostateczna ocena roczna nie może być niższa od oceny wcześniej proponowanej. e)Sprawdzian zostaje dołączony do dokumentacji nauczyciela przedmiotu i przechowywany do końca roku szkolnego.
TECHNIKA
Szczegółowe wymagania oraz sposoby sprawdzania/oceniania wiedzy i umiejętności z techniki dla klasy 4
KRYTERIA OCENIANIA, TJ. SPOSOBY SPRAWDZANIA/OCENIANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA
Oceniając osiągnięcia zwraca się uwagę na:
- rozumienie zjawisk technicznych,
- umiejętność wnioskowania,
- czytanie ze zrozumieniem instrukcji urządzeń i przykładów dokumentacji technicznej,
- czytanie rysunków złożeniowych i wykonawczych,
- umiejętność organizacji miejsca pracy,
- właściwe wykorzystanie materiałów, narzędzi i urządzeń technicznych,
- przestrzeganie zasad BHP,
- dokładność i staranność wykonywania zadań.
Oceniając osiągnięcia uczniów, poza wiedzą i umiejętnościami bierze się pod uwagę:
- aktywność podczas lekcji,
- zaangażowanie w wykonywane zadania,
- umiejętność pracy w grupie,
- obowiązkowość i systematyczność,
- udział w pracach na rzecz szkoły i ochrony środowiska naturalnego.
W wypadku techniki uwzględnia się stosunek ucznia do wykonywania działań praktycznych. Istotne są też: pomysłowość konstrukcyjna, właściwy dobór materiałów, estetyka wykonania oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Ocena przede wszystkim odzwierciedla indywidualne podejście ucznia do lekcji, jego motywację i zaangażowanie w pracę.
Metody sprawdzania osiągnięć
W nauczaniu techniki oceniać można następujące formy pracy:
- test,
- sprawdzian, (musi być zapowiedziany z min. tygodniowym wyprzedzeniem i może obejmować większy materiał niż z 3 ostatnich tematów)
- kartkówka (może być niezapowiedziane, ale nie mogą obejmować materiału z więcej niż 3 ostatnich tematów)
- przygotowanie do zajęć (jako podstawowy element zaangażowania ucznia, które jest podstawowym kryterium oceny), a więc przede wszystkim:
– zeszyt min. 32 kartkowy w kratkę (może być A4 min.60 kartkowy lub A5 90 kartkowy – wówczas może on służyć uczniowi przez całą edukację techniczną w szkole podstawowej)
– podręcznik
– zapowiedziane z min. tygodniowym wyprzedzeniem materiały niezbędne do wykonania pracy wytwórczej;
Uczeń ma prawo bez konsekwencji być 2 razy w ciągu semestru nieprzygotowany do zajęć.
- praca na lekcji, np. zadanie praktyczne, prace wytwórcze, karta pracy itp. (Ocena pracy wytwórczej uwzględnia: zgodność pracy z tematem; wykorzystanie przy wykonywaniu pracy wymaganych materiałów i wskazanej techniki wykonania; estetyka pracy; wykorzystanie całej powierzchni – odpowiednia kompozycja pracy; stopień samodzielności ucznia przy wykonywaniu pracy; inwencja twórcza ucznia ; „zmieszczenie się” w czasie wyznaczonym na wykonanie pracy.
Uczeń wszystkie prace wykonuje w szkole – nie zabiera ich do domu – zostawia podpisaną pracę u nauczyciela przedmiotu.).
- zadanie domowe,
- aktywność na lekcji, (odnotowywana „+”; za 5 „+” – ocena bdb, za 4 ”+” – dobra itd. Jeśli uczeń będzie wykazywał się szczególną aktywnością nauczyciel bierze to na jego korzyść przy ocenie końcowej
- odpowiedź ustną (może obejmować trzy ostatnie tematy)
- inne – w tym pracę pozalekcyjną (np. konkurs, projekt, prezentacje, zadania dodatkowe, itp.).
Ocenie podlega przede wszystkim zaangażowanie ucznia podczas zajęć i w wykonywanie prac wytwórczych, a nie jego talenty i zdolności – każdy je posiada, tylko w różnym stopniu.
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SYSTEMU OCENIANIA:
OCENA DOPUSZCZAJĄCA:
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który z trudem wykonuje działania zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, ale podejmuje w tym kierunku starania. Przy wykonywaniu zadań praktycznych jak i teoretycznych osiąga wyniki poniżej oceny dostatecznej. Pracuje niesystematycznie, bardzo często jest nieprzygotowany do lekcji, wielokrotnie trzeba zwracać mu uwagę dotycząca zasad bezpieczeństwa wykonywania pracy i porządku w miejscu działania.
Wykonywanie pracy technicznej:
- prawidłowo organizuje miejsce pracy
- planuje pracę i czynności technologiczne
- organizuje miejsce pracy
Wiedza:
- wymienia zasady bezpiecznego używania narzędzi i urządzeń w pracowni technicznej
- wymienia rodzaje znaków drogowych
- opisuje prawidłowy sposób przechodzenia przez jezdnię na przejściach dla pieszych z sygnalizacją świetlną
- przedstawia zasadę działania sygnalizatorów na przejściach dla pieszych
- wskazuje wybrane znaki drogowe dotyczące pieszych
- wymienia najczęstsze przyczyny wypadków powodowanych przez pieszych
- wymienia numery telefonów alarmowych
- wskazuje, że należy przygotować rower do jazdy
- wymienia kolejne czynności rowerzysty włączającego się do ruchu
- podaje zasady zapewniające rowerzyście bezpieczeństwo na drodze
- wyjaśnia termin: segregacja opadów
OCENA DOSTATECZNA:
Ocena dostateczna przeznaczona jest dla ucznia, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto pracuje systematycznie, ale podczas realizowania działań technicznych w dużej mierze korzysta z pomocy innych osób, a treści nauczania opanował na poziomie niższym niż dobry, co widać podczas wykonywania zadań zarówno praktycznych jak i teoretycznych. Zasadniczo przestrzega zasad bezpieczeństwa przy wykonywaniu pracy, ale zbyt często zdarza mu się być nieprzygotowanym do zajęć, musi więc korzystać z materiałów osób trzecich, a także wymaga wielokrotnego zwracania uwagi na potrzebę dbania o estetykę pracy oraz zachowania porządku na miejscu jej wykonywania.
Wykonywanie pracy technicznej:
- wymienia kolejność działań i szacuje czas ich trwania
- dba o porządek i bezpieczeństwo w miejscu pracy
- wymienia kolejność działań i szacuje czas ich trwania
- przewiduje skutki działania technicznego
Wiedza:
- zna i częściowo przestrzega zasady bezpiecznego używania narzędzi i urządzeń w pracowni technicznej
- przestrzega zasad BHP
- omawia procedurę udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej na stanowisku pracy
- wymienia rodzaje znaków drogowych i opisuje ich kolor oraz kształt
- odczytuje informacje przedstawione na znakach drogowych
- opisuje prawidłowy sposób przechodzenia przez jezdnię na przejściach dla pieszych z sygnalizacją świetlną i bez sygnalizacji
- omawia znaczenie wybranych znaków dotyczących pieszych
- opisuje prawidłowy sposób poruszania się po drogach w obszarze niezabudowanym
- ustala, jak należy zachować się w określonych sytuacjach na drodze, aby nie doszło do wypadku
- wyjaśnia, jak prawidłowo wezwać służby ratownicze na miejsce wypadku
- opisuje właściwy sposób ruszania rowerem z miejsca
- wymienia nazwy elementów obowiązkowego wyposażenia roweru
- opisuje, w jaki sposób należy przygotować rower do jazdy
- określa, od czego zależy częstotliwość przeprowadzania konserwacji roweru i jak wpływa ona na bezpieczeństwo podczas jazdy
- rozróżnia poszczególne rodzaje znaków drogowych
- omawia właściwy sposób wykonywania skrętu w lewo oraz w prawo na skrzyżowaniu na jezdni jedno- i dwukierunkowej
- prawidłowo wykonuje manewry wymijania, omijania, wyprzedzania i zawracania
- określa, w jaki sposób kierowany jest ruch na skrzyżowaniu
- opisuje sposób zachowania rowerzysty w określonych sytuacjach drogowych
- wymienia hulajnogę elektryczną jako inny pojazd mogący korzystać z drogi dla rowerów oraz w określonych przypadkach z jezdni
- wskazuje na deskorolkę elektryczną jako Urządzenie Transportu Osobistego (UTO)
- rozumie różnicę między UTO a UWR (Urządzenia Wspomagające Ruch)
- wyjaśnia terminy: recykling, segregacja opadów
- określa rolę segregacji odpadów
- prawidłowo segreguje odpady
OCENA DOBRA:
Ocenę dobrą uzyskuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto na lekcjach korzysta z niewielkiej pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów. W czasie wykonywania prac praktycznych właściwie dobiera narzędzia, właściwie organizuje swoje miejsce pracy i utrzymuje porządek na swoim stanowisku. Przestrzega podstawowe zasady bezpieczeństwa. Z niewielkimi błędami wykonuje zadania z zakresu techniki zarówno praktyczne jak i teoretyczne.
Wykonywanie pracy technicznej:
- wykonuje zaprojektowane przez siebie przedmioty
- posługuje się narzędziami do obróbki danego materiału (np. papieru, drewna itp.) zgodnie z ich przeznaczeniem
- samodzielnie realizuje zaplanowany wytwór techniczny
Wiedza:
- przestrzega regulaminu pracowni technicznej
- wyjaśnia znaczenia znaków bezpieczeństwa (piktogramów)
- wylicza elementy budowy drogi
- odczytuje informacje przedstawione na znakach drogowych i stosuje się do nich w praktyce
- formułuje reguły bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię
- wskazuje różnice między drogą w obszarze zabudowanym i niezabudowanym
- omawia znaczenie odblasków
- omawia zasady przechodzenia przez tory kolejowe z zaporami i bez zapór oraz przez torowisko tramwajowe z sygnalizacją świetlną i bez sygnalizacji
- wie jak należy udzielać pierwszej pomocy przedmedycznej w razie wypadku
- wymienia warunki niezbędne do zdobycia karty rowerowej
- wymienia poszczególne układy w rowerze
- określa, które elementy należą do dodatkowego wyposażenia roweru
- omawia sposoby konserwacji poszczególnych elementów roweru
- wyjaśnia, o czym informują określone znaki
- omawia sposób poruszania się rowerzysty po chodniku i jezdni
- opisuje, w jaki sposób powinni zachować się uczestnicy ruchu w różnych sytuacjach na drodze
- wyjaśnia znaczenie poszczególnych gestów osoby kierującej ruchem
- podaje zasady pierwszeństwa pojazdów na różnych skrzyżowaniach
- przedstawia kolejność przejazdu poszczególnych pojazdów przez skrzyżowania różnego typu
- zna przepisy dotyczące korzystania w ruchu drogowym z UTO
- zna przepisy dotyczące korzystania z UWR
- wyjaśnia znaczenie symboli
- wyjaśnia terminy: surowce organiczne, surowce wtórne
- ekologicznych stosowanych na opakowaniach produktów
- omawia, w jaki sposób każdy człowiek może przyczynić się do dbania o środowisko naturalne i racjonalnie gospodarować materiałami
- wyjaśnia, jak postępować z wytworami techniki, szczególnie zużytymi
- podaje znaczenie piktogramów stosowanych w środkach transportu publicznego
- analizuje rozkład jazdy
- odczytuje informacje przekazywane przez znaki spotykane na kąpieliskach
OCENA BARDZO DOBRA:
Ocena bardzo dobra przysługuje uczniowi, który spełnia wymagania na ocenę dobrą, a ponadto pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie oraz wykonuje zadania poprawnie pod względem merytorycznym oraz estetycznym. Odpowiednio organizuje swoje stanowisko pracy i zachowuje wszystkie zasady bezpieczeństwa. Wykonuje samodzielnie i bezbłędnie zadania podczas zajęć i sprawdzianów.
Wykonywanie pracy technicznej:
- właściwie dobiera narzędzia do obróbki materiału, na którym pracuje (np. papieru, drewna itp.)
- formułuje i uzasadnia ocenę gotowej pracy
Wiedza:
- wyjaśnia, jak zapobiegać wypadkom w szkole
- analizuje przebieg drogi ewakuacyjnej w szkole
- opisuje różne rodzaje dróg
- odczytuje informacje przedstawione na znakach drogowych i wyjaśnia kolejność stosowania ich w skomplikowanych sytuacjach drogowych
- ocenia bezpieczeństwo pieszego w różnych sytuacjach na przejściach przez jezdnię i wskazuje możliwe zagrożenia
- analizuje prawa i obowiązki pieszych
- ocenia, z jakimi zagrożeniami na drodze mogą zetknąć się piesi w obszarze niezabudowanym
- uzasadnia konieczność noszenia odblasków
- projektuje element odblaskowy dla swoich rówieśników
- udziela pierwszej pomocy przedmedycznej w razie wypadku
- rozróżnia typy rowerów
- wyjaśnia zasady działania i funkcje poszczególnych układów w rowerze
- wyjaśnia, jak załatać dziurawą dętkę
- wyjaśnia, jak regulować poszczególne układy konstrukcji roweru
- wyjaśnia zasady pierwszeństwa obowiązujące na drogach dla rowerów
- wymienia sytuacje, w których rowerzysta może korzystać z chodnika i jezdni
- prezentuje, jak powinien się zachować rowerzysta w określonych sytuacjach na skrzyżowaniu
- wymienia nazwy czynności będących najczęstszymi przyczynami wypadków z udziałem rowerzystów
- wylicza nazwy elementów wyposażenia rowerzysty zwiększających jego bezpieczeństwo na drodze
- planuje działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów powstających w domu
- formułuje zasady właściwego zachowania się w środkach komunikacji publicznej
- planuje cel wycieczki i dobiera najlepszy środek transportu, korzystając z rozkładu jazdy
- wyznacza trasę pieszej wycieczki
- wykonuje przewodnik turystyczny po swojej okolicy i prezentuje występujące na tym obszarze atrakcje turystyczne
- samodzielnie i w racjonalny sposób pakuje plecak
OCENA CELUJĄCA:
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto pracuje systematycznie, wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, a także starannie i poprawnie pod względem merytorycznym. Opanował wymaganą wiedzę i umiejętności na ocenę bardzo dobrą, wykazuje się dużym zaangażowaniem na lekcji, a podczas wykonywania praktycznych zadań przestrzega zasad BHP, bezpiecznie posługuje się narzędziami i dba o właściwą organizację miejsca pracy. Chętnie i z własnej inicjatywy bierze udział w zadaniach dodatkowych oraz konkursach, a w swoich pracach wykazuje się dodatkową kreatywnością, podnoszącą walory techniczne i estetyczne pracy. W zadaniach treściowych wykonuje również te, które są o podwyższonym stopniu trudności.
Wykonywanie pracy technicznej:
- posługuje się narzędziami do obróbki danego materiału zgodnie z ich przeznaczeniem, czyni to w sposób sprawny i bezpieczny
- wykonuje pracę w sposób twórczy i nietuzinkowy;
- jego praca posiada wysokie walory estetyczne i oryginalne rozwiązania;
- wzbogacana jest o „innowacyjne” rozwiązania techniczne
Wiedza:
- przewiduje skutki związane z nieprawidłowym sposobem poruszania się pieszych
- określa, na jakich częściach ubrania pieszego najlepiej umieścić odblaski, aby był on widoczny na drodze po zmroku
- omawia zastosowanie przerzutek
- bezbłędnie opisuje, w jaki sposób powinni zachować się uczestnicy ruchu w trudnych sytuacjach na drodze
- omawia sposoby zagospodarowania odpadów
- na podstawie rozkładu jazdy wybiera najdogodniejsze połączenia między miejscowościami
- wykonuje przewodnik turystyczny po swojej okolicy i prezentuje występujące na tym obszarze nieznane atrakcje turystyczne
Uczeń ma możliwość poprawy oceny do 2 tygodni od jej wystawienia (przy uwzględnieniu indywidualnych trudności jak np. czas nieobecności ucznia/nauczyciela z powodów od nich niezależnych i wspólnym ustaleniu najbliższego możliwego terminu poprawy oceny). W celu poprawy oceny uczeń wykonuje pracę, poprawia sprawdzian lub kartkówkę na „godzinie dostępności nauczyciela” (tzw. konsultacjach). Pozostałe kwestie nie ujęte w niniejszej informacji reguluje Statut Szkoły.
Warunki i tryb otrzymania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych
- 60 pkt. 49 STATUTU SZKOŁY
Jeżeli uczeń lub jego rodzice nie zgadzają się z przewidywaną oceną roczną składają pisemny wniosek do dyrektora szkoły z określeniem o jaką ocenę uczeń chce się ubiegać wraz z uzasadnieniem. Wniosek musi wpłynąć nie później niż dwa tygodnie przed klasyfikacyjnym zebraniem Rady Pedagogicznej.
1)Nauczyciel przedmiotu przygotowuje dodatkowy sprawdzian wiadomości nie później niż tydzień przed konferencją klasyfikacyjną.
a)Sprawdzian przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej. W przypadku muzyki, plastyki, informatyki, wychowania fizycznego sprawdzian ma przede wszystkim formę zadań praktycznych.
b)Stopień trudności zadań musi odpowiadać wymaganiom edukacyjnym na ocenę, o którą ubiega się uczeń.
c)Poprawa oceny rocznej może nastąpić jedynie w przypadku, gdy sprawdzian został zaliczony na minimum 90 %.
d )Ostateczna ocena roczna nie może być niższa od oceny wcześniej proponowanej.
e)Sprawdzian zostaje dołączony do dokumentacji nauczyciela przedmiotu i przechowywany do końca roku szkolnego.
WYCHOWANIE FIZYCZNE
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WF DLA KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ- WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
W klasie IV szkoły podstawowej kontrolujemy i oceniamy następujące obszary aktywności ucznia:
1) POSTAWĘ UCZNIA I JEGO KOMPETENCJE SPOŁECZNE,
2) SYSTEMATYCZNY UDZIAŁ I AKTYWNOŚĆ W TRAKCIE ZAJĘĆ,
3) SPRAWNOŚĆ FIZYCZNĄ:
- dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą nauczyciela interpretuje wyniki;
- mierzy tętno przed i po wysiłku oraz z pomocą nauczyciela interpretuje wyniki;
- wykonuje próbę siły mięśni brzucha oraz gibkości kręgosłupa;
- demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane zdolności motoryczne;
- wykonuje ćwiczenia wspomagające utrzymywanie prawidłowej postawy ciała.
- Wykonanie nastepujących testów :
- bieg 10 razy po 5 metrów – służący pomiarowi zdolności szybkościowo-siłowo-koordynacyjnych;
- beep-test (20-metrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy wykonywany według protokołu dla testu Eurofit) – służący pomiarowi zdolności wytrzymałościowych w biegu;
- podpór leżąc przodem na przedramionach, plank (deska) – służący pomiarowi zdolności siłowo-wytrzymałościowych całego ciała;
- skok w dal z miejsca – służący pomiarowi skoczności i siły.
4) UMIEJĘTNOŚCI RUCHOWE:
- wykonuje i stosuje w grze: kozłowanie piłki w miejscu i ruchu, prowadzenie piłki nogą, podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza z miejsca, rzut i strzał piłki do bramki z miejsca, odbicie piłki oburącz sposobem górnym;
- uczestniczy w minigrach;
- organizuje w gronie rówieśników wybraną zabawę lub grę ruchową, stosując przepisy w formie uproszczonej;
- uczestniczy w wybranej regionalnej zabawie lub grze ruchowej;
- wykonuje przewrót w przód z różnych pozycji wyjściowych;
- wykonuje dowolny układ gimnastyczny lub taneczny w oparciu o własną ekspresję ruchową;
- wykonuje bieg krótki ze startu wysokiego;
- wykonuje marszobiegi w terenie;
- wykonuje rzut z miejsca i z krótkiego rozbiegu lekkim przyborem;
- wykonuje skok w dal z miejsca i z krótkiego rozbiegu.
5) WIADOMOŚCI:
- uczeń zna podstawowe przepisy mini gier zespołowych,
- opisuje sposób wykonywania poznawanych umiejętności ruchowych;
- opisuje zasady wybranej regionalnej zabawy lub gry ruchowej;
- rozróżnia pojęcia technika i taktyka;
- wymienia miejsca, obiekty i urządzenia w najbliższej okolicy, które można wykorzystać do aktywności fizycznej;
- wyjaśnia co symbolizują flaga i znicz olimpijski, rozróżnia pojęcia olimpiada i igrzyska olimpijskie.
6) KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- zna regulamin sali gimnastycznej i boiska sportowego;
- opisuje zasady bezpiecznego poruszania się po boisku;
- wymienia osoby, do których należy zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.
- respektuje zasady bezpiecznego zachowania się podczas zajęć ruchowych;
- wybiera bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych;
- posługuje się przyborami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem;
- wykonuje elementy samoochrony przy upadku, zeskoku.
- przestrzega zasad higieny osobistej i czystości odzieży;
- aktywnie uczestniczy w zajęciach wychowania fizycznego,
- chętnie podejmuje dodatkową aktywność fizyczną w trakcie zajęć rekreacyjno-ruchowych,
- godnie reprezentuje szkołę w rozgrywkach i zawodach sportowych,
- charakteryzuje się wysokim poziomem kultury osobistej,
- nie sprawia trudności swoim zachowaniem w trakcie obowiązkowych i dodatkowych zajęć ruchowych,
- kulturalnie kibicuje w trakcie zawodów sportowych,
- buduje właściwe relacje z osobami z najbliższego otoczenia,
- jest świadomy swoich mocnych i słabych stron w odniesieniu do psychofizycznego rozwoju,
- kreatywnie poszukuje rozwiązania sytuacji problemowych,
- aktywnie współpracuje z innymi uczestnikami zajęć ruchowych,
- pomaga mniej sprawnym fizycznie,
- wspiera osoby niepełnosprawne intelektualnie i fizycznie.
WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
- Systematycznie uczestniczy w obowiązkowych zajęciach z wychowania fizycznego oraz jest zawsze przygotowany do lekcji (posiada wymagany strój sportowy).
- Jest aktywny na lekcji. Rozwija własne uzdolnienia sportowe.
- Wykazuje zdyscyplinowanie w czasie trwania zajęć z wychowania fizycznego oraz przed i po ich zakończeniu (dotyczy pobytu w szatni).
- Dokładnie wykonuje ćwiczenia i zalecenia przekazywane przez nauczyciela, dba o bezpieczeństwo własne i kolegów.
- Ma godną naśladowania postawę koleżeńską i sportową, pomaga słabszym i mniej sprawnym uczniom.
- Wykonuje elementy nauczane zgodnie z programem nauczania na ocenę bardzo dobrą i celującą. Posiada umiejętności wykraczające poza program nauczania w danej klasie.
- Dokonuje oceny własnego rozwoju fizycznego.
- Osiąga wysoki poziom postępu w osobistym usprawnianiu.
- Wykazuje się dużym zakresem wiedzy na temat rozwoju fizycznego i motorycznego.
- Reprezentuje szkołę w Finale Wojewódzkim lub wielokrotnie w zawodach niższego szczebla.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
- Systematycznie uczestniczy w obowiązkowych zajęciach z wychowania fizycznego oraz jest zawsze przygotowany do lekcji(posiada wymagany strój sportowy). Ø Jest aktywny na lekcji.
- Jest zdyscyplinowany w trakcie zajęć z wychowania fizycznego oraz przed i po ich zakończeniu (dotyczy pobytu w szatni).
- Dokładnie wykonuje ćwiczenia i zalecenia przekazywane przez nauczyciela, stosuje zasady bezpiecznej organizacji zajęć w stosunku do siebie i pozostałych ćwiczących.
- Ma godną naśladowania postawę koleżeńską i sportową (pomoc słabszym i mniej sprawnym).
- Wykonuje elementy nauczane zgodnie z programem nauczania na ocenę dobrą i bardzo dobrą.
- Systematycznie doskonali sprawność motoryczną i robi widoczne postępy. Ø Posiada dużą wiedzę na temat rozwoju fizycznego i motorycznego.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
- Systematycznie uczestniczy w obowiązkowych zajęciach z wychowania fizycznego oraz jest przygotowany do lekcji (posiada wymagany strój sportowy). Ø Jest aktywny na lekcji.
- Wykazuje zdyscyplinowanie w czasie trwania zajęć z wychowania fizycznego oraz przed i po ich zakończeniu (dotyczy pobytu w szatni).
- Ma właściwą postawę koleżeńską i sportową.
- Wykonuje elementy nauczane na ocenę, co najmniej dostateczną lub dobrą.
- Uczeń robi postępy na miarę swoich możliwości.
- Mało angażuje się w życie sportowe klasy i szkoły.
- Wykazuje się dobrym zakresem wiedzy na temat rozwoju fizycznego i motorycznego.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
- Niesystematycznie uczestniczy w obowiązkowych zajęciach z wychowania fizycznego oraz nie zawsze jest przygotowany do lekcji (często nie posiada wymaganego stroju sportowego).
- Jest mało aktywny na lekcji i ma kłopoty z dyscypliną, wymaga dodatkowej interwencji wychowawczej prowadzącego zajęcia.
- Nauczane elementy wykonuje poprawnie na ocenę dobrą lub dostateczną.
- Nie bierze udziału w klasowych i szkolnych zawodach sportowych. Ø Nie uczęszcza na zajęcia sportowo – rekreacyjne.
- Wykazuje się przeciętnym zakresem wiedzy przedmiotowej.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
- Często z własnej winy opuszcza obowiązkowe zajęcia z wychowania fizycznego.
- Często nie jest przygotowany do lekcji (nie posiada wymaganego stroju sportowego).
- Jest mało aktywny, niezdyscyplinowany, ma nieobecności nieusprawiedliwione oraz lekceważący stosunek do zajęć.
- Słabo wykonuje nauczane elementy (na ocenę dopuszczającą lub dostateczną). Ø Narusza zasady dyscypliny w czasie trwania zajęć oraz przed i po ich zakończeniu, nie dba o bezpieczeństwo własne i kolegów, nie współpracuje z nauczycielem, nie wykonuje ćwiczeń i zaleceń przekazywanych przez nauczyciela.
- Nie uzyskuje żadnego postępu w próbach sprawnościowych.
- Posiada niewielką wiedzę w zakresie wychowania fizycznego.
JĘZYK MNIEJSZOŚCI NIEMIECKIEJ
Język mniejszości narodowej – język niemiecki
Wymagania edukacyjne dla uczniów klasy 4
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
– opanował materiał zawarty w podstawie programowej na ocenę bardzo dobrą i celującą,
– nie popełnia błędów pisemnych,
– rozumie wydawane przez nauczyciela komunikaty i polecenia,
– bierze udział w konkursach przedmiotowych, w których wykazuje się swoją wiedzą oraz
godnie reprezentuje swoją szkołę,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na oceny celujące i bardzo dobre,
– swobodnie czyta i rozumie teksty niemieckojęzyczne dotyczące tematów omawianych
na lekcjach,
– opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzane w danej klasie, swobodnie posługuje się nimi w sytuacjach językowych,
– wykonuje zadania nadobowiązkowe na oceny celujące i bardzo dobre,
– jest aktywny na zajęciach i wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem,
– jest przygotowany do lekcji.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
– opanował materiał zawarty w podstawie programowej na ocenę bardzo dobrą i dobrą,
– popełnia mało błędów pisemnych,
– rozumie wydawane przez nauczyciela komunikaty i polecenia,
– swobodnie czyta i rozumie teksty niemieckojęzyczne dotyczące tematów omawianych
na lekcjach,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na oceny bardzo dobrą i dobrą,
– opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzane w danej klasie, swobodnie posługuje się nimi w sytuacjach językowych,
– jest aktywny na zajęciach i wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem,
– jest przygotowany do lekcji.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
– nie opanował w pełni materiału zawartego w podstawie programowej,
– dość swobodnie czyta i rozumie teksty niemieckojęzyczne dotyczące tematów, omawianych
na lekcjach, potrafi przetłumaczyć je przy pomocy nauczyciela,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na oceny dobrą i dostateczną,
– jest aktywny na zajęciach,
– opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzane w danej klasie, posługuje się nimi
w sytuacjach językowych z nielicznymi błędami nie zakłócającymi komunikacji,
– trudniejsze zadania pisemne wykonuje przy pomocy nauczyciela,
– czasami nie jest aktywny na lekcji.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
– nie opanował całego słownictwa i gramatyki wprowadzanych w danej klasie, posługuje się
nimi z błędami,
– czyta teksty w sposób zrozumiały dla słuchającego,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na ocenę dostateczną,
– nie wykazuje aktywności na lekcjach,
– popełnia istotne błędy w mówieniu,
– ćwiczenia wykonuje przy pomocy nauczyciela,
– słabo opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzoną w danej klasie, posługuje się nimi
w sytuacjach językowych z błędami.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
– w minimalnym stopniu opanował materiał zawarty w podstawie programowej,
– bardzo słabo opanował słownictwo oraz gramatykę wprowadzoną w danej klasie, posługuje
się nimi w sytuacjach językowych z dużymi błędami,
– czyta tekst z dużą ilością błędów,
– pisze prace oraz dłuższe formy wypowiedzi na oceny dopuszczające i niedostateczne,
– mówi i pisze z licznymi błędami,
– ćwiczenia gramatyczne jest w stanie wykonać tylko z pomocą nauczyciela,
– często jest nieprzygotowany do zajęć
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW PO ZAKOŃCZENIU NAUKI JĘZYKA MNEIJSZOŚCI NARODOWEJ PO KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ.
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego.
Uczeń zna i rozumie utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości narodowej.
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka. Uczeń:
1) odmienia części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik);
2) rozpoznaje spójnik;
3) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte oraz zdania złożone.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
1) rozróżnia język mówiony i język pisany;
2) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi;
3) rozróżnia synonimy, antonimy.
3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:
1) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi;
2) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikacji (takich jak gest, mimika, postawa ciała);
3) zna i stosuje zasady akcentowania wyrazów;
4) używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej;
5) stosuje zasady etykiety językowej.
4. Odbiór przekazu językowego. Uczeń:
1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. dokonuje oceny bohaterów, opisuje swoje emocje);
2) określa temat i główną myśl tekstu;
3) rozpoznaje w wypowiedzi prawdę lub fałsz.
5. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) pisze poprawnie pod względem ortograficznym;
2) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu, dwukropka, średnika.
III. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Analiza i interpretacja utworów literackich. Uczeń:
1) określa problematykę utworu;
2) rozpoznaje rodzaje literackie;
3) przypisuje utwór literacki do właściwego rodzaju literackiego;
4) rozpoznaje w tekście literackim epitet, porównanie, metaforę i określa ich funkcje;
5) korzysta z informacji zawartych w encyklopediach i słownikach, również w sieci internetowej.
2. Odbiór tekstów kultury.
Uczeń rozumie specyfikę różnych tekstów kultury (teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne).
IV. Tworzenie wypowiedzi.
1. Mówienie. Uczeń:
1) przedstawia propozycję interpretacji wybranego tekstu kultury;
2) tworzy plan wypowiedzi własnej;
3) streszcza linearnie wypowiedź narracyjną;
4) operuje słownictwem z kręgów tematycznych: życie codzienne, szkoła, dom;
5) poprawnie akcentuje wyrazy i stosuje poprawną intonację w zdaniu;
6) świadomie wykorzystuje wykrzyknik jako część mowy, w tym w celu wyrażenia emocji;
7) interpretuje na głos wybrane utwory literackie (w całości lub w części).
2. Pisanie. Uczeń:
1) tworzy wypowiedzi, stosując narrację pierwszo- i trzecioosobową;
2) tworzy spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat;
3) tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis, charakterystyka postaci literackiej lub rzeczywistej;
4) opisuje własne odczucia, które budzi utwór.